ବଳିଦାନ ବିରୁଦ୍ଧରେ

                କବି ସୂର୍ଯ୍ୟ ବଳଦେବ ଓ କବି ଯଦୁମଣି ଦୁହେଁ ସମସାମୟିକ ବନ୍ଧୁ ଥିଲେ । ଥରେ କବି ସୂର୍ଯ୍ୟ ବଳଦେବ ନିମନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇ ନୟାଗଡ ଆସିଥାନ୍ତି । ଆଶ୍ୱିନ ମାସ ସମୟ । ରାଜ କର୍ମଚାରୀ ବଳୀ ଦେବତା ଭାବେ ଦେବୀଙ୍କ ପାଖରେ ଛାଗ ବଳୀ ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରୁଥିବାର କବି ଦୁହେଁ ଦେଖିଲେ । ଏ ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖି କବି ସୂର୍ଯ୍ୟ ବଳଦେବ ଗାଇ ଉଠିଲେ –

                                                “କି କହିବା ନୃପ ମାନଧାତାଙ୍କୁ

                                                ପାତ୍ର କରିଛି ହଳୀ ଦେବତାଙ୍କୁ ।”

କବି ଯଦୁମଣି ତ ଏ କବିତା ଶୁଣି ବ୍ୟଥିତ ହେଲେ । ସେ ତାଙ୍କ ପ୍ରିୟ ରାଜାଙ୍କର ନିନ୍ଦା ବା କେମିତି ସହିବେ । ଏଣୁ ଦୈବ ଉପରେ ଦୋଷାରୋପ କରି ନିମ୍ନ କବିତାଟି ଗାଇଲେ । ଯାହାକି କବି ସୂର୍ଯ୍ୟ ବଳଦେବଙ୍କୁ ବିଶେଷ ତୃପ୍ତ କରି ଥିଲା ।

“ପୋଡୁ ଏ ବିବେକ ମାନଧାତାର

ପାତ୍ର କରିଛି ବଳୀ ଦେବତାଙ୍କୁ

ହୋଇଲେ ସିନା ବଳି ଦେବ ତାକୁ

ଅଶ୍ୱିନ ମାସେ ବଳି ଦେବତାକୁ

କି ଅବିବେକରେ

କଟାରୀ ଥୋଇଲେ ଅବିବେକରେ ।”