ଏକଥା ଶୁଣି ସେ ପାଚକର ମୁହଁ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ହୋଇ ଉଠିଲା । କିନ୍ତୁ ରାକ୍ଷସୀ ପରେ ପରେ କହିଲା, “ତୋ ଭଳି ବିଶ୍ୱାସଘାତକକୁ ପ୍ରାଣଦଣ୍ଡ ନଦେଇ ରାଜା ନିର୍ବାସନ ଦେଲେ କିପରି?” ଏହା କହି ରାକ୍ଷସୀ ଅଟ୍ଟହାସ୍ୟ କରି ତାକୁ ବି ଖାଇଦେଲା ।
ପରଦିନ ସଂନ୍ଧ୍ୟାବେଳକୁ ସେ ଦେଖିଲା ଜଣେ ପଥିକ ଆସୁଛନ୍ତି । ସେଯାଏଁ ତା’ର କ୍ଷୁଧା ମେଂଟି ନଥାଏ । ସେ ପଥିକ ଆଡେ ଅଗ୍ରସର ହୋଇ କହିଲା, “ବଡ ଭୋଖ । ତୁମକୁ ଖାଇବି ।”
ପଥିକ କହିଲା “ଖାଅ!”
ରାକ୍ଷସୀ ପଚାରିଲା “ତୁମର କ’ଣ ମୃତ୍ୟୁଭୟ ନାହିଁ?”
ପଥିକ କହିଲା “ନା । ଦିନେ ନା ଦିନେ ତ ମରିବାକୁ ହେବ । ରୋଗ ଯନ୍ତ୍ରଣାରେ ଛଟପଟ ହୋଇ ମରିବା ଅପେକ୍ଷା ଜଣକର କ୍ଷୁଧା ନିବାରଣ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରାଣ ଦେବା ଯଥେଷ୍ଟ ଶ୍ରେୟସ୍କର ।”
ସେ ପଥିକର କଥା ଶୁଣି ରାକ୍ଷସୀ ବିସ୍ମିତ ହେଲା । ପ୍ରଥମଥର ସେ ତାକୁ ବା ମୃତ୍ୟୁକୁ ଡରୁ ନଥିବା ଲୋକଟିଏ ଦେଖୁଥିଲା ।
ପଥିକ ପୁଣି କହିଲା, “ଗୋଟାଏ କାମ କର । ମୋ ମା ଅତି ବୃଦ୍ଧା ମୃତ୍ୟୁକୁ ସେ ଅପେକ୍ଷା କରିଛି । ତାହାରି ଇଚ୍ଛା ପୂରଣ ପାଇଁ ଗଙ୍ଗାଜଳ ଆଣିବାକୁ ମୁଁ ଯାଇଥିଲି । ମୋତେ ଖାଇବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଏ ଗଙ୍ଗାଜଳ ବି ତମେ ଖାଇ ଦେବ । ମାତ୍ର ଫୋପାଡିଦେବ ନାହିଁ ।”
ଋଷିଙ୍କ କଥା ରାକ୍ଷସୀର ମନେଥିଲା । ସେ କହିଲା, “ହେ ପଥିକ । ତମ ଭଳି ନିର୍ଭୟ, ମହତ୍ ଲୋକକୁ ଭେଟି ମୁଁ ଆଜି ଧନ୍ୟ ହେଲି । ଗଙ୍ଗାଜଳ ତମ ମା’ଙ୍କୁ ନେଇ ଦିଅ । ମୋତେ ଖାଲି ତମ ପାଦ ସ୍ପର୍ଶ କରିବାକୁ ଟିକେ ଅନୁମତି ଦିଅ ।”
ରାକ୍ଷସୀ ସେ ପଥିକର ପାଦସ୍ପର୍ଶ କରିବା ମାତ୍ରେ ରାକ୍ଷସୀ ଜନ୍ମରୁ ସେ ମୁକ୍ତି ପାଇଗଲା ।
କାହାଣୀଟି ଏଇଠି ଶେଷ କରି ବେତାଳ ରୁକ୍ଷ କଣ୍ଠରେ ପ୍ରଶ୍ନ କଲା: “ରାଜା! ଋଷିଙ୍କ ସର୍ତ୍ତ ଭଙ୍ଗ କରି ଦୁଇ ଦୁଇଟା ମଣିଷ ଖାଇବା ସତ୍ତ୍ୱେ ଓ ପୁଣି ଗଙ୍ଗାଜଳ ନ ପିଇବା ସତ୍ତ୍ୱେ ରାକ୍ଷସୀ କିପରି ମୁକ୍ତି ପାଇଲା? ପାରିଲେ ମୋ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦିଅ । ଉତ୍ତର ଜାଣିକରି ନୀରବ ରହିଲେ ତମ ଶିର ସ୍କନ୍ଧଚ୍ୟୁତ ହେବ ।”
ମୁହୂର୍ତ୍ତେ ମଧ୍ୟ ବିଳମ୍ବ ନ କରି ରାଜା ବିକ୍ରମାର୍କ ଯଥାଶୀଘ୍ର ଉତ୍ତରଦେଲେ, “ରାକ୍ଷସୀ ଯେଉଁ ଦୁଇଟା ଲୋକଙ୍କୁ ଖାଇଥିଲା, ସେ ଦୁଇଜଣ ତା’ ବିବେଚନାରେ ମଣିଷ ନୁହଁନ୍ତି, ପିଶାଚ । ଦ୍ୱିତୀୟରେ ପଥିକର ମା ସକାଶେ ଗଙ୍ଗାଜଳ ଛାଡିଦେଇ ସେ ଯେଉଁ ସଦିଚ୍ଛାର ପ୍ରମାଣ ଦେଲା, ତାହା ଗଙ୍ଗାଜଳ ସେବନ ସମାନ ପୂଣ୍ୟ । ତେଣୁ ସେ ମୁକ୍ତି ପାଇଲା ।”
ରାଜାଙ୍କ ଉତ୍ତରଦାନ ଶେଷ ହେବା ମାତ୍ରେ ଶବ ସହ ଶବସ୍ଥିତ ବେତାଳ ତାଙ୍କ କାନ୍ଧରୁ ଖସିଯାଇ ପୁନର୍ବାର ସେହି ବୃକ୍ଷ ଡାଳରେ ଯାଇ ଝୁଲି ପଡିଲା ।
