ପ୍ରାୟ ପଚାଶ ବର୍ଷ ତଳର ଗୋଟିଏ କଥା । ମଙ୍ଗଳପୁର ଗାଁରେ ଜଣେ ଜମିଦାର ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ନାମ ବିଷ୍ଣୁ ଗୁପ୍ତ ଥିଲା । ତାଙ୍କ ଜମିଦାରି ସେପରି ବିଶେଷ ବଡ ନଥିଲା, ତେବେ ଜମିଦାରି ସାଙ୍ଗକୁ ତାଙ୍କର କିଛି ବ୍ୟବସାୟ ମଧ୍ୟ ଥିଲା ।
ମଙ୍ଗଳପୁର ଗାଁରେ ଜଣେ ବିଶିଷ୍ଟ ବୈଦ୍ୟ ଥିଲେ । ବିଷ୍ଣୁ ଗୁପ୍ତଙ୍କର ଦେହ ପା ଖରାପ ହେଲେ ସେ ଦେଖୁଥିଲେ । ବୈଦ୍ୟଙ୍କର ପରଲୋକ ହୋଇଯିବାରୁ ବିଷ୍ଣୁ ଗୁପ୍ତ ବହୁତ ଦୁଃଖିତ ହେଲେ ।
ଏହାପରେ ଥରେ ବିଷ୍ଣୁ ଗୁପ୍ତଙ୍କୁ ଜ୍ୱର ହେଲା । ଅଳ୍ପ ଦୂରରେ ଥିବା ଶ୍ୟାମଗଡ ଗାଁର ବୈଦ୍ୟ ଜୟରାମଙ୍କୁ ଡକା ହେଲା । ଜୟରାମ ଆନନ୍ଦରେ ଆସି ବିଷ୍ଣୁ ଗୁପ୍ତଙ୍କୁ ଦେଖିଲେ । କାରଣ ଏଡେ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଚିକିତ୍ସା କରିବାର ସୁଯୋଗ ତାଙ୍କୁ ପୂର୍ବରୁ କେବେବି ମିଳି ନଥିଲା । ସେ ଆସି ଔଷଧ ଦେଲେ ଓ ସବୁଦିନ ଆସିଲେ । ତିନି ଚାରିଦିନରେ ଗୁପ୍ତ ପୁରାପୁରି ସୁସ୍ଥ ହୋଇଗଲେ । ସେ ବୈଦ୍ୟଙ୍କୁ ଶହେଟଙ୍କା ଧରାଇ ଦେଲେ ।
ବାସ୍ତବିକ ବିଷ୍ଣୁଗୁପ୍ତଙ୍କର ବିଶେଷ କିଛି ହୋଇ ନଥିଲା । ସାମାନ୍ୟ ଜ୍ୱର । ହୁଏତ ସେ ବିନା ଚିକିତ୍ସାରେହିଁ ଆପଣାଛାଏଁ ଭଲ ହେବାକୁ ପସନ୍ଦ କରିଥାନ୍ତେ । କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କୁ କୌଣସି ଜରୁରୀ କାମରେ ସହରକୁ ଯିବାକୁ ପଡୁଥିବାରୁ ସେ ଔଷଧ ଖାଇ ଶୀଘ୍ର ଆରୋଗ୍ୟ ହେବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ । ବୈଦ୍ୟଙ୍କ ଔଷଧ ଭଲ କାମ କରିବାରୁ ସେ ଖୁସି ହେଲେ । ଏତେଗୁଡିଏ ଟଙ୍କା ଦେବାର ତାହାହିଁ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ । ତେବେ ଅନ୍ୟ କାରଣ ବି ଥିଲା । ଗୁପ୍ତ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ବୈଦ୍ୟ ଅଭାବୀ ଲୋକ ।
ବୈଦ୍ୟ ଅବାକ୍ ହୋଇଗଲେ । କାରଣ ଏଭଳି ସାଧାରଣ ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ କେହି ପାଂଚ ଦଶଟଙ୍କାରୁ ବେଶି ଦେଉ ନଥିଲେ । ସେ ଗୁପ୍ତଙ୍କୁ କି ଭାଷାରେ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେବେ ବୁଝିପାରିଲେ ନାହିଁ । ଆନନ୍ଦରେ ଗଦ୍ ଗଦ୍ ହୋଇ ସେଠାରୁ ସେ ଚାଲିଗଲେ ।
ଏହାର ଠିକ୍ ଦୁଇଦିନ ପରେ ସେ ହଠାତ୍ ଗୁପ୍ତଙ୍କ ଘରେ ଆସି ପହଁଚିଗଲେ । ଗୁପ୍ତ ପଚାରିଲେ, “କ’ଣ ବୈଦ୍ୟ ମହାଶୟ । ଆମ ଗାଁ ରାସ୍ତା ଦେଇ ଆଉ କୁଆଡେ ଯାଉଥିଲେ କି?”
ବୈଦ୍ୟ କହିଲେ “ନା, ଖାସ୍ ଆପଣଙ୍କ ସହ କଥା ଅଛି ବୋଲି ଆସିଛି ।”
“ବେଶ୍, ବେଶ୍ । ତେବେ କୁହନ୍ତୁ ।” ଏତିକି କହି ଗୁପ୍ତ ବୈଦ୍ୟଙ୍କୁ ବସିବାକୁ ଚୌକି ଦେଖାଇ ଦେଲେ ।
ବୈଦ୍ୟ କଣ୍ଠସ୍ୱର ଧୀର କରି କହିଲେ, “ଗୋପନ କଥା ।”
ଗୁପ୍ତ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇ ବୈଦ୍ୟକୁ ଗୋଟିଏ ଭିତର କୋଠରୀକୁ ନେଇଗଲେ । ବୈଦ୍ୟ ଥରେ ଯୋରେ ନିଶ୍ୱାସ ନେଇ କହିଲେ, “ମହାଶୟ, ଆପଣଙ୍କୁ ଚିକିତ୍ସା କଲାବେଳେ ମୁଁ ହଠାତ୍ କେତୋଟି ଉପସର୍ଗ ଦେଖିଲି । ସେଥିରୁ ବୁଝିଲି ଆପଣଙ୍କ ଭିତରେ ଗୋଟିଏ ଭୀଷଣ ବେମାରି ଦେଖା ଦେଇଛି । ତାହାର ଚିକିତ୍ସା ନ ହେଲେ…”