କରୁଣା ତିନି ଚାରିବର୍ଷ ବୟସରେ ନିଜ ମା’କୁ ହରାଇଥିଲା । ତା’ ବାପା ନିଜ ଗାଁ ମଙ୍ଗଳପୁର ଓ ସହର ମଝିରେ ଥିବା ଗୋଟିଏ କାଚ କାରଖାନାରେ କାମ କରୁଥାନ୍ତି । କରୁଣା ଟିକି ଝିଅଟିଏ ହେଲେ ମଧ୍ୟ କ’ଣ ହେଲା, ସେ ତା’ ବାପାର ଏପରି ତତ୍ତ୍ୱ ନେଉଥାଏ, ସତେ ଅବା ସେ ଗୋଟିଏ ଟିକି ମା!
କରୁଣା ତା’ ଘର ପାଖରେ ଥିବା ଗୋଟିଏ ଚାହାଳିରେ ପାଠ ପଢେ । ସେ ଯେତିକି ଯେତିକି ବଡ ହେଉଥାଏ, ଘର କାମକୁ ବି ସେତିକି ସେତିକି ସେ ନିଜେ ସମ୍ଭାଳୁଥାଏ । ପାଖ ପଡୋଶୀରେ ଜଣେ ଦୁଇଜଣ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ତାକୁ ବହୁତ ସ୍ନେହ କରୁଥାନ୍ତି । ସେମାନେ ନିଜ ନିଜ ସୁବିଧା ଅନୁସାରେ ତା’ ଘରକୁ ଆସି କାମଦାମ କରିଦେଇ ଯାଉଥାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ କରୁଣାକୁ ଯେତେବେଳେ ନଅବର୍ଷ ବୟସ, ସେତେବେଳକୁ ସେ ଓଲଟି ସେମାନଙ୍କ ଦେଖାଶୁଣା କରିବାକୁ ଲାଗିଲା । ପାଠପଢା ସାଙ୍ଗକୁ ଘର କାମ କରି ସେ ପୁଣି ଗାଁର ଆତୁର ଲୋକଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱ ବି ନେଉଥାଏ । ବାପା କାରଖାନାରୁ ଫେରିବା ବେଳକୁ ସେ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ମୁଠାଏ ଗରମ ଭାତ ରାନ୍ଧି ରଖିଥାଏ । ବାପା ଖାଲି ତା’ ଆଡେ ଅନାଇ ରହନ୍ତି । ତାଙ୍କ ଆଖି ସଜଳ ହୋଇ ଉଠେ । ସେ ମନକୁ ମନ କହନ୍ତି, “ଏ ଦେବୀ ପ୍ରତିମାକୁ ନେଇ ମୁଁ କ’ଣ କରିବି? ବଡ ହେଲେ ଇଏ ଯିବ କାହା ଘରକୁ? କିଏ ତ ହେଲେ ମୋର ଏ ଝିଅର ମୂଲ୍ୟ ବୁଝିବ? ମୋ ଭଳି ଗରୀବ ଘରେ ବା କାହିଁକି ଇଏ ଜନ୍ମ ହେଲା?”
ଦିନେ କରୁଣା ଚାହାଳିରୁ ଘରକୁ ଲେଉଟି ଆସିବା ବେଳକୁ ଭୀଷଣ ବର୍ଷା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଗଲା । ସେ ଝରକା କବାଟ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ଯାଉଛି, ଦେଖିଲା, ବାରନ୍ଦାରେ ଜଣେ ଭଦ୍ରଲୋକ ସତେ ଅବା କଚାଡି ପଡିଛନ୍ତି । ସେ ପାଖକୁ ଯାଇ କହିଲା, “ଆଜ୍ଞା! କଥା କ’ଣ?” କିନ୍ତୁ ଭଦ୍ରଲୋକ କିଛି ଉତ୍ତର ଦେଲେ ନାହିଁ । ସେ ତାଙ୍କୁ ଛୁଇଁ ଦେଖିଲା, ତାଙ୍କ ଦେହରେ ବହୁତ ଉତ୍ତାପ । ସେ ପାଖରେ ବସି ପଡି ତାଙ୍କୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ଡାକିଲା । ଭଦ୍ରଲୋକ ଆଖି ଖୋଲି ତା’ ଆଡେ ଅନାଇଲେ । କରୁଣା କହିଲା, “ଆପଣଙ୍କୁ ଜ୍ୱର ହୋଇଛି । ଭିତରକୁ ଆସନ୍ତୁ ।”
ଭଦ୍ରଲୋକ କଷ୍ଟ କରି ଉଠିଲେ । କରୁଣା ତାଙ୍କୁ ଧରି ଧରି ଘର ଭିତରକୁ ନେଇଯାଇ ତା’ ବାପା ଖଟ ଉପରେ ତାଙ୍କୁ ଶୁଆଇ ଦେଲା । ତାଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ସେ ଓଦାକନା ଦେଲା । ତା’ପରେ ତାଙ୍କୁ ସେ ଗରମ ଦୁଧ ପିଇବାକୁ ଦେଲା ।
ଭଦ୍ରଲୋକ ପଚାରିଲେ “ମା, ତୁ କିଏ?”
“କରୁଣା ।”
ଭଦ୍ରଲୋକଙ୍କ ମୁହଁରେ ହସ ଫୁଟି ଉଠିଲା । ସେ କହିଲେ, “ସେ କଥା ତ ମୁଁ ବୁଝୁଛି । କରୁଣା ଛଡା ଆଉ କିଏ ଏପରି ହୋଇପାରେ?” ତା’ପରେ ସେ କରୁଣାର ହାଲ୍ ଚାଲ୍ ପଚାରି ବୁଝିଲେ । ସେ ସପ୍ତାହରେ କରୁଣାର ବାପା କାରଖାନାରେ ରାତିଯାକ କାମ କରିବା କଥା । କରୁଣା ଅତିଥିଙ୍କୁ ଘରେ ଅଟକାଇ ରଖିଲା । ଗରମ ଭାତ ରାନ୍ଧି ତାଙ୍କୁ ସେ ଖାଇବାକୁ ଦେଲା । ସକାଳକୁ ସେ ଭଦ୍ରଲୋକ ଜଣକ ପୁରାପୁରି ସୁସ୍ଥ ହୋଇ ଯାଇଥାନ୍ତି । ସେ କରୁଣାଠୁଁ ବିଦାୟ ନେଲାବେଳେ ଖଣ୍ଡିଏ କାଗଜରେ ତାଙ୍କ ନାମ ଲେଖିଦେଲେ । କରୁଣା ପଚାରିଲା, “ଠିକଣା?” ଭଦ୍ରଲୋକ କହିଲେ, “ମା, ବର୍ତ୍ତମାନ ମୁଁ ମୋ ଠିକଣା ଦେଇପାରୁ ନାହିଁ । ଯଦି କେବେ ଦେଇପାରିବି, ତେବେ ପୁଣି ନିଜେ ଆସି ଦେଇଯିବି ।”
ଏହାପରେ ସେ ଭଦ୍ରଲୋକ ଜଣକ ବିଦାୟ ନେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ପୁଣି ଠିଆ ହୋଇ ରହିଲେ ଓ କରୁଣା ଆଡେ ଚାହିଁ ରହିଲେ ।
କରୁଣା ପଚାରିଲା, “ଆପଣ ଠିକ୍ ଠିକ୍ ବାଟ ଚାଲିପାରିବେ ତ? ଆଉ ଓଳିଏ ରହିଯାଇ ବିଶ୍ରାମ ନେଲେ କିପରି ହୁଅନ୍ତା?”
ଭଦ୍ରଲୋକ ଅନେକ ସମୟ ଯାଏଁ ଆଉ କିଛି କଥା କହିପାରିଲେ ନାହିଁ । ତା’ପରେ ସେ କହିଲେ, “ମା! ବାସ୍ତବିକ ଚାଲିବା ଭଳି ବଳ ମୋର ନଥିଲା । କିନ୍ତୁ ତୋ ବ୍ୟବହାରରେ, ତୋ ପରିଚର୍ଯ୍ୟାରେ ମୁଁ ମୋ ବଳ ଫେରି ପାଇଛି । ମୋର ଧାରଣା ହୋଇଥିଲା, ଏ ପୃଥିବୀରେ ଦୟା ମାୟା ମମତା ଏସବୁ କିଛି ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ତୁ ମୋର ସେଭଳି ଧାରଣା ବଦଳାଇ ଦେଇଛୁ ମା! ମୁଁ ଏଥର ଚାଲି ପାରିବି ।” ଭଦ୍ରଲୋକ ଆଉ କ’ଣ କହିବେ କହିବେ ବୋଲି କହିପାରିଲେ ନାହିଁ । କରୁଣା ପଚାରିଲା, “କି କଥା?”
“ମା, ମୋର ଭାରି ମନ ତୋତେ କିଛି ଦେଇଥାନ୍ତି । ମୋ ସ୍ନେହର ନିଦର୍ଶନ । କିନ୍ତୁ ଏବେ ମୋ ପାଖରେ କିଛି ହେଲେ ବି ନାହିଁ ।”
ଭଦ୍ରଲୋକ ଚାଲିଯିବା ପରେ କରୁଣା ଦେଖିଲା, ସେ ତାଙ୍କ ରୂପା ପାନଡବାଟି ଛାଡି ଯାଇଛନ୍ତି । ବାପା ଫେରି ଆସିବାରୁ ସେ ତାଙ୍କୁ ସବୁକଥା କହିଲା । କିନ୍ତୁ ଭଦ୍ରଲୋକ ତ ନିଜ ଠିକଣା ରଖିଯାଇ ନାହାଁନ୍ତି, ପାନଡବା ତାଙ୍କ ପାଖକୁ କିପରି ବା ପଠାଇ ହେବ?
