ଥରେ ପାର୍ବତୀ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ପାଖକୁ ଯାଇ କହିଲେ “ଭାଇ, ଶିବଙ୍କୁ ଗଜାସୁର ନିଜ ହୃଦୟରେ ଲିଙ୍ଗ ରୂପରେ ଲୁଚାଇ ରଖିଛି । ତାଙ୍କୁ କୈଳାସ ଫେରାଇ ଆଣିବା ପାଇଁ କିଛି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରନ୍ତୁ ।”
ଶ୍ରୀବିଷ୍ଣୁ ତାଙ୍କୁ ସାନ୍ୱନା ଦେଇ କହିଲେ, “ଭଉଣୀ, ମୁଁ ଖୁବ୍ ଅଳ୍ପ ଦିନରେ ତୁମ ଦୁଃଖ ଦୂର କରିବି ।” ତା’ପରେ ସେ କୈଳାସ ଓ ପାର୍ବତୀଙ୍କୁ ରକ୍ଷା କରିବା ଲାଗି ଗଣମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରି ରୁଦ୍ରଗଣଙ୍କୁ ସାଥିରେ ଧରି ସ୍ୱର୍ଗକୁ ଗଲେ । ସେଠାରୁ ଦେବତାମାନଙ୍କୁ ସଙ୍ଗରେ ଧରି ଛଦ୍ମବେଶରେ ଯାଇ ଶୋଣିତପୁରରେ ପହଁଚିଗଲେ ।
ମନେ ମନେ ବିଷ୍ଣୁ ନାନା ଉପାୟ ପାଂଚିଲେ । କି ପ୍ରକାର ଘଟଣା ସୃଷ୍ଟି ହେବ ଯେଉଁଥିରେ ଭୋଳାନାଥ ଶବ ଗଜାସୁର ଦେହରୁ ବାହାରି ଆସିବେ ଓ ଗଜାସୁର ମରିବ; ଅଥଚ ସବୁ କିଛି ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ହେବ । ଅନେକ ଭାବି ଭାବି ସେ ଏକ ଉପାୟ ସ୍ଥିର କଲେ । ସେହି ଅନୁସାରେ ରୁଦ୍ରଗଣଙ୍କୁ ଓ ଦେବତାମାନଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ସେ ଆଦେଶ ଦେଲେ । ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ଏକ ବାଦ୍ୟକାର ଓ ନୃତ୍ୟକାର ଦଳ ବାନ୍ଧି ଗଜାସୁରର ରାଜନଅର ଆଡେ ଚାଲିଲେ ।
ନନ୍ଦୀ ଏକ ଷଣ୍ଢ ହୋଇଥାନ୍ତି । ବିଷ୍ଣୁ ତାକୁ ନଚେଇବାବାଲା କେଳା । ଅନ୍ୟ ଦେବତା ଓ ରୁଦ୍ରଗଣମାନେ ବିଭିନ୍ନ ବାଦ୍ୟକାରୀ ସାଜି ସାଙ୍ଗରେ ଚାଲିଥା’ନ୍ତି । ଏପରି ଏକ ନୂତନ ପ୍ରକାରର ନୃତ୍ୟବାଦ୍ୟ ଦଳ ଦେଖି ଗଜାସୁର ତାଙ୍କୁ ନିଜ ନଅର ମଧ୍ୟକୁ ଡାକିନେଲା । ସେଠାରେ ଏମାନେ ସମସ୍ତେ ଶିବସ୍ତୋତ୍ର ଗାନ କଲେ ଓ ଷଣ୍ଢ ସେଠାରେ ନାଚିଲା ।
ଏଣେ ଗଜାସୁରର ହୃଦୟସ୍ଥ ଶିବ ନିଜର ସ୍ତ୍ରୋତ୍ର ଶୁଣି ଅତି ଆନନ୍ଦରେ ଫୁଲିବାକୁ ଲାଗିଲେ । କ୍ରମେ ଗଜାସୁରର ନିଶ୍ୱାସ ନେବାରେ କଷ୍ଟ ହେଲା । ସେ ଜାଣିପାରିଲା ତା’ର ମୃତ୍ୟୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ । ସେ ଧୀର ଭାବରେ ଶିବଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କଲା, “ହେ ପରମେଶ୍ୱର, ମୋତେ ରକ୍ଷା କର ।” ଶିବ ଭିତରେ ଥାଇ କହିଲେ, “ତୋର ମୃତ୍ୟୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ । ଏବେ କିଛି ବର ମାଗି ନେ ।”
ଗଜାସୁର ପ୍ରାର୍ଥନା କଲା “ହେ ପରମେଶ୍ୱର ମୋର ଶିର ଯେପରି ସର୍ବଦା ବନ୍ଦନୀୟ ରହିବ । ମୋର ଚର୍ମ ଆପଣ ନିଜେ ଧାରଣ କରିବେ ଓ ମୋତେ ପୁନର୍ଜନ୍ମରୁ ନିଷ୍କୃତି ଦେବେ ।”
ଗଜାସୁର ଶିବଙ୍କର ପରମ ଭକ୍ତ ଥିଲା । ତେଣୁ ଗଜାସୁରର ପ୍ରାର୍ଥନା ପୂରଣ କରିବା ପରେ ସେ ଗଜାସୁରର ପେଟ ଚିରି ବାହାରକୁ ବାହାରି ଆସିଲେ । ଏପରି ଏକ ଅଭିନବ ଉପାୟରେ ଗଜାସୁରର ଯେ ମୃତ୍ୟୁ ହେବ ସେକଥା କେହିବି କଳ୍ପନା କରିପାରି ନଥିଲେ । ଗଜାସୁରର ଅଚାନକ ମୃତ୍ୟୁ ଦେଖି ତା’ର ବନ୍ଧୁ କୁଟୁମ୍ବ ଓ ସୈନ୍ୟଦଳ ଦେବତାମାନଙ୍କର କୁଟନୀତି ବିଷୟ ବୁଝିଗଲେ ଓ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲେ । ତୁମୁଳ ଯୁଦ୍ଧ ଲାଗିଲା । କହିବା ବାହୁଲ୍ୟ ସେ ଯୁଦ୍ଧରେ ସମସ୍ତ ଅସୁର ନିହତ ହେଲେ । ବାକି ଅଳ୍ପ କେତେଜଣ ନିଜର ଜୀବନ ଧରି ସେଠୁ ପଳାଇଗଲେ ।
ତା’ପରେ ସେମାନେ କୈଳାସ ଫେରିବେ, ଇତିମଧ୍ୟରେ ଜଣେ ପ୍ରଥମେ ଯାଇ ଏହି ସୁଖବର ପାର୍ବତୀଙ୍କୁ ଦେଇ ଦେଇଛି । ପାର୍ବତୀ ଖୁସିରେ ସ୍ନାନ କରିବାକୁ ଗଲେ । ସ୍ନାନ କରିସାରି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସ୍ୱାଗତ କରିବେ । ସ୍ନାନ ପୂର୍ବରୁ ସେ ଗଣମାନଙ୍କୁ ଦ୍ୱାରରେ ନିଯୁକ୍ତ କଲେ ଓ ଗଣେଶ ସେମାନଙ୍କର ଅଧିପତି ହେଲେ ଯାହାଙ୍କୁକି ମାତା ପାର୍ବତୀ ନିଜର ଦିବ୍ୟ ଶରୀରରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଥିଲେ ।
ପାର୍ବତୀ ସ୍ନାନ କରିବାକୁ ଯିବା ସମୟରେ ଗଣମାନେ ତ ଦ୍ୱାରରକ୍ଷା କରୁଥା’ନ୍ତି । ଏହି ସମୟରେ ରୁଦ୍ରଗଣ ଆସି ପହଁଚିଲେ । ପାର୍ବତୀଙ୍କ ଗଣମାନେ ଦ୍ୱାର ଖୋଲି ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଦେଲେ ନାହିଁ । ଫଳରେ ସେ ଦୁଇ ଦଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଘୋର୍ ଯୁଦ୍ଧ ହେଲା । ଅନେକ ମଲେ ଓ କେତେକ ଫେରିଯାଇ ଶିବଙ୍କୁ ସବୁ ଜଣାଇଲେ ।
ଏଇ ସମୟରେ ସେଠାରେ ନାରଦ ଆସି ପହଁଚିଲେ । ସେ କହିଲେ, “ପରମେଶ୍ୱର! ଏ କ’ଣ ହେଲା? ପାର୍ବତୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରପାଳମାନେ ଏତେ ଗର୍ବୀ ଯେ ରୁଦ୍ରଗଣଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ମାରି ପକାଇଲେ ।” ତାଙ୍କର ଏଭଳି କଥା ଶିବଙ୍କୁ ବହୁତ ଅପମାନ ବୋଧ ହେଲା । ସେ ଗଣମାନଙ୍କୁ ମାରି ଦେବାକୁ ତ୍ରିଶୁଳକୁ ଆଦେଶ ଦେଲେ । ତ୍ରିଶୁଳ ଯାଇ ସେହିକ୍ଷଣି ସବୁ ଗଣଙ୍କୁ ମାରିଦେଲା ।
ଏସବୁ କଥା ଦେଖି ପାର୍ବତୀ ଶୋକରେ ଅଧିର ହୋଇ ପଡିଲେ । କାରଣ ଗଣମାନେ ତାଙ୍କର ପୁତ୍ରସମ ପୁଣି ଗଣର ଅଧିପତି ଖୋଦ୍ ତାଙ୍କର ନିଜ ପୁତ୍ର । କିନ୍ତୁ ଶିବ ତ ଆଉ ଏସବୁ କଥା ଜାଣି ନଥା’ନ୍ତି ।
ଏବେ ଗଣମାନେ ନିହତ ହେବା ପରେ ଦ୍ୱାରରେ କେହିବି ଆଉ ରକ୍ଷୀ ନଥା’ନ୍ତି । ଶିବ ଓ ବିଷ୍ଣୁ ଅବାଧରେ ଓ ଆନନ୍ଦରେ ପ୍ରବେଶ କଲେ । ଭିତରେ ପାର୍ବତୀଙ୍କୁ ଶୋକମଗ୍ନା ଦେଖି ବିଷ୍ଣୁ କହିଲେ, “ଭଉଣୀ ତୁମକୁ ଖୁସି କରିବା ପାଇଁ ତୁମରି କଥା ଅନୁସାରେ ମୁଁ ସବୁ କଲି । ଗଜାସୁରର ମୃତ୍ୟୁରେ ଯେତେବେଳେ ତିନିଲୋକ ଆନନ୍ଦିତ ସେତେବେଳେ ତୁମେ କାହିଁକି ଶୋକମଗ୍ନା । କାରଣ କୁହ ମୁଁ ତୁମର ସେ କଷ୍ଟ ଦୂର କରିବି ।”
ପାର୍ବତୀ କହିଲେ, “ଭାଇ, ଅକାରଣରେ ଈଶ୍ୱର କୁପିତ ହୋଇ ମୋର ପୁତ୍ରଗଣଙ୍କୁ ମାରି ଦେଇଛନ୍ତି । ମୁଁ କିପରି ଖୁସି ହେବି?”
ଶିବ ତ ସର୍ବଦା ଭୋଳାନାଥ । ଏତେ ଘଟଣା ସବୁ ହୋଇଯାଇଛି ସେ କିଛି ମନେ ରଖି ନାହାଁନ୍ତି । ତାଙ୍କୁ ସବୁକଥା ବୁଝାଇ ଦିଆଯିବା ପରେ ସେ ଖୁବ୍ ଦୁଃଖିତ ହେଲେ ଓ ନିଜ କର୍ମ ପାଇଁ ବହୁତ ଅନୁତାପ କଲେ । ତା’ପରେ ସେ ଓ ବିଷ୍ଣୁ ପାର୍ବତୀଙ୍କୁ କହିଲେ କି ଯାହା ତ ହେବାର ହୋଇଛି, ଏବେ ସେମାନଙ୍କୁ ବଂଚାଇବାର ପ୍ରଚେଷ୍ଟା କରାଯିବ ।
ସେତିକିବେଳେହିଁ ଶିବ ଗଜାସୁରକୁ ତିନୋଟି ବର ଦେଇଥିବା କଥା ପ୍ରକାଶ କଲେ । ଶିବଙ୍କ ଆଦେଶ ଅନୁସାରେ ଗଜାସୁରର ମଥାକୁ ଆଣି ଗଣେଶଙ୍କ ଦେହରେ ଯୋଡି ଦିଆଗଲା । ତା’ପରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗଣମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ସେହିପରି ଭାବରେ ବଂଚାଇ ଦିଆଗଲା । ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ଏକୋଇଶ ଜଣ ମିଶି ଥିଲେ ।
ଏବେ ସମସ୍ତେ ଆନନ୍ଦିତ ହେଲେ । ଲମ୍ବୋଦର ଗଣେଶଙ୍କୁ ଦେଖି ଶିବ ଖୁବ୍ ଖୁସି ହେଲେ । ଗଣେଶ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ପିତା ଶିବଙ୍କୁ ଦେଖି ମହାଖୁସି ହେଲେ । ଦେବତାମାନେ ଓ ରୁଦ୍ରଗଣମାନେ ଗଜାସୁରର ମୃତ୍ୟୁ ଯୋଗୁଁ ନାନା ପ୍ରକାର ଉତ୍ସବ କଲେ । ଏହି ମହା ଉତ୍ସବରେ ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ଓ ମହେଶ୍ୱରଙ୍କ ସମେତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେବୀ ଓ ଦେବତାମାନେ ଉପସ୍ଥିତ ଥା’ନ୍ତି । ଏହି ସୁଯୋଗରେ ଉପବ୍ରହ୍ମା ବିଶ୍ୱଦର୍ଶୀ ଆସି ଶିବ ଓ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ପାଖରେ କହିଲେ, “ଆଜ୍ଞା, ମୋର ଗୋଟିଏ ପ୍ରାର୍ଥନା ଅଛି । ସେଇଟି ପୂରଣ ହେଲେ ଏଇ ଉତ୍ସବଟି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ପାରିବ । ଆପଣମାନେ ଓ ଦେବୀମାନେ ଅଭୟ ଦେଲେ କହିବି ।”
ସମସ୍ତେ ଏକ ସ୍ୱରରେ କହିଲେ, “ଆଚ୍ଛା କୁହନ୍ତୁ ।”
“ମୋର ଠିକ୍ ଏକୋଇଶଟି ସର୍ବ ସୁଲକ୍ଷଣୀ କନ୍ୟା ଅଛନ୍ତି । ଗଣେଷଙ୍କ ସମେତ ଅନ୍ୟ ଗଣମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟ ଏକୋଇଶ । ଏମାନଙ୍କ ସହିତ ମୋ ଝିଅମାନଙ୍କର ବିବାହ ଦିଅନ୍ତୁ ।”
ସମସ୍ତେ ରାଜି ହୋଇଗଲେ । ମହା ସମାରୋହରେ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ପୌରାହିତ୍ୟରେ ବିବାହ ସମ୍ପନ୍ନ ହେଲା । ଜ୍ୟେଷ୍ଠାକନ୍ୟା ଜୟଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ସହ ଗଣେଶଙ୍କର ବିବାହ ହେଲା ।
ଠିକ୍ ଏଇ ସମୟରେ କୁମାର କାର୍ତିକେୟ ସେଠାରେ ଆସି ପହଁଚିଲେ । ସେ ଶିବଙ୍କୁ କହିଲେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠପୁତ୍ର ହିସାବରେ ଗଣମାନଙ୍କର ଅଧିପତି ସେ ନିଜେ ହେବା ଉଚିତ୍ ।
ଶିବ କହିଲେ, “କୁମାର, ତୁମେ ତ ଅନେକ ପୂର୍ବରୁ ଦେବସେନାଙ୍କର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ହୋଇଛ ତେଣୁ ଦେବଗଣଙ୍କ ଉପରେ ତୁମକୁ ଆଧିପତ୍ୟ ମିଳିଛି ।” ତଥାପି କୁମାର ନିଜ ଦାବୀକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିବା ପାଇଁ ଶିବଙ୍କୁ କହିଲେ ।
କିଛି ଉପାୟ ନ ପାଇ ଶିବ କୁମାର ଓ ଗଣେଶଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କରିବାର ସ୍ଥିର କଲେ । ସେ କହିଲେ, “ଯିଏ ପ୍ରଥମେ ସବୁ ପୁଣ୍ୟକ୍ଷେତ୍ର ଦର୍ଶନ କରି, ସେଠାରେ ସ୍ନାନ କରି ଓ ପୃଥିବୀ ପରିକ୍ରମା କରି ଆଗେ ଫେରି ଆସିବ ସେହିଁ ଗଣମାନଙ୍କର ଅଧିପତି ହେବ ।” ଏକଥା କହି ଶିବ କୁମାରଙ୍କୁ ବାହନ ସ୍ୱରୂପ ମୟୁର ଓ ମୁଷା ରୂପରେ ସ୍ଥିତ ଗଜାସୁରକୁ ଗଣେଶଙ୍କ ବାହନ ଭାବରେ ଦେଲେ ।
କୁମାର ଖୁସି ହୋଇ ମୟୁରବାହନ ଚଢି ନୀଳ ଆକାଶରେ ଉଡିଗଲେ । ଗଣେଶ ଯାଇ ମା’ ପାର୍ବତୀଙ୍କ ପାଖରେ ପହଁଚି ଅଭିଯୋଗ କରି କହିଲେ, “ମା, ଦେଖ ମୋ ପ୍ରତି ଅନ୍ୟାୟ କରାଗଲା । କୁମାର ଶକ୍ତିଶାଳୀ ତାଙ୍କୁ ମୟୁର ବାହନ ଦେଲେ । ଆଉ ମୁଁ ଖର୍ବକାୟ, ସ୍ଥୁଳ, ଲମ୍ବୋଦର ମୁଁ କିପରି ମୁଷା ଉପରେ ବସି ପୃଥିବୀ ପରିକ୍ରମା କରିବି? ଏ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର କିଛି ମୂଲ୍ୟ ନାହିଁ । ବରଂ ଆରମ୍ଭରୁ କୁମାରଙ୍କୁ ଗଣାଧିପତି ପଦ ଦେଇ ଦେଇଥିଲେ ତ ସବୁ କଥା ସରିଥା’ନ୍ତା ।”
ପାର୍ବତୀ କହିଲେ, “ବତ୍ସ, ତୁ ଯାଇ ତୋର ମାମୁଁ ଶ୍ରୀବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ କିଛି ଉପାୟ କହିଦେବା ପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କର । ସେହିଁ ତୋର ସହାୟତା କରିବେ ।”
ବିଶେଷ ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ:- କେତେକ କାହାଣୀ ମନୋରଞ୍ଜନ ଏବଂ ନୀତି ଶିକ୍ଷା ଉବ୍ଦେଶ୍ୟରେ କେବଳ ମନଗଢା ବା କଳ୍ପନା ଭାବଧାରା ଦ୍ୱାରାହିଁ ପ୍ରତିବେସିତ। କିଛି କାହାଣୀରେ କିଛି ମାତ୍ରାରେ ସତ୍ୟତା ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାହା ମନଗଢା କଥା ଦ୍ୱାରା ବର୍ଣ୍ଣିତ ଏବଂ ବଢ଼େଇ ଚଢେଇ ଲିଖିତ । ଯଦି କୌଣସି କାହାଣୀରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଆଧାର ନଥାଏ ତାକୁ ସତ୍ୟ ମାନିବା ଅନୁଚିତ୍। ଅନ୍ୟ କେତେକ କାହାଣୀ ମନୋରଞ୍ଜନ ଏବଂ ନୀତି ଶିକ୍ଷା ଉବ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଲେଖା ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେଗୁଡିକ ଜାତି, ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ, ତର୍କ ହୀନତା, ଧର୍ମ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ପ୍ରଚାର ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟରେ ଲିଖିତ ଧୁର୍ତ୍ତ ଗପ ତେଣୁ ତାକୁ ସତ୍ୟ ମାନିବା ଅନୁଚିତ୍ । ଯଦି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିର କାଳ୍ପନିକସ୍ତର ବାସ୍ତବିକତା ସହ ମେଳନଖାଏ ଏବଂ ଅନ୍ଧବିସ୍ଵାଶର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇ ଅଜ୍ଞାନତାର ଜନନୀ ହୁଏ ତେବେ ଏହାକୁ ମାନସିକ ବିକୃତତା କୁହାଯାଏ ।
