ଇତିହାସ ପ୍ରମାଣ ଅନୁଯାଇ ଓଡ଼ିଶା ହେଉଛି ବୌଦ୍ଧ ଜନପଦ ବା ବୌଦ୍ଧ ରାଜ୍ୟ ବା ବୌଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତା କିନ୍ତୁ ସମୟାନୁକ୍ରମେ ତାହା ଏବେ ଏଠାରେ ବିଧ୍ୱସ୍ତ ଏବଂ ବିଲୁପ୍ତ । ମୋର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ରାଜା ଚଣ୍ଡାଶୋକ କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧରେ ( ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ପୂର୍ବ ୨୬୨– ୨୬୧) ଜିତିବା ପରେ ହଜାର ହଜାର ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକୁ ଦେଖି ଅନୁତପ୍ତ ହେଲେ, ସେତେବେଳେ ଓଡିଶାର ପ୍ରଚଳିତ ଥିବା ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ସେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରି ସମଗ୍ର ଅଶୋକ ରାଜ୍ୟରେ ବା ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ତାହା ପ୍ରଚଳିତ କରିଥିଲେ । ଅଶୋକଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ଏବେ ଇଣ୍ଡିଆ ନାମରେ ସୁପରିଚିତ ଯାହାର ଓଡ଼ିଶା ଏକ ରାଜ୍ୟ । ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ପୂର୍ବ ୨୬୧ ପୂର୍ବରୁ ଏବଂ ପରେ ମଧ୍ୟ ଓଡିଶାରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ସେଥି ପାଇଁ ଆମେ ଧଉଳି ଗିରି, ଖଣ୍ଡ ଗିରି, ଉଦୟ ଗିରି, ଲଳିତ ଗିରି, ରତ୍ନ ଗିରି, ପୁରୀ ମନ୍ଦିର, କୋଣାର୍କ ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରାଚୀନ ପ୍ରମାଣ ସବୁ ପାଉ; ଏହି ସବୁ ବୌଦ୍ଧ କୀର୍ତ୍ତିମାନଙ୍କୁ ବୌଦ୍ଧ ବିରୋଧୀ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରାର ବେଈମାନ ଓଡ଼ିଆ ସମର୍ଥକ ମାନେ ମିଥ୍ୟା ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଇତିହାସ ଦ୍ୱାରା ନଷ୍ଟ ଭ୍ରଷ୍ଟ କରି କାହାକୁ ଜୈନ୍ୟ ଏବଂ କାହାକୁ ବୈଦିକ କହି ଓଡ଼ିଆ ପିଢିମାନଙ୍କୁ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭ୍ରମିତ କରିଆସୁଛନ୍ତି ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନର ପୁନଃନିର୍ମିତ ଛଦ୍ମ ବିଷ୍ଣୁ ପୂଜିତ ପୁରୀ ମନ୍ଦିର ଏବଂ ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୂଜିତ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ଠାରୁ ମଧ୍ୟ ବହୁ ପୁରାତନ । ଏସବୁମାନଙ୍କରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପ୍ରମାଣ ଥିଲାବେଳେ ଛଦ୍ମ ବିଷ୍ଣୁ ଅବତାର ନାମିତ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପ୍ରମାଣ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେନାହିଁ ଯୋଉଥିରୁ ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ ଓଡିଶାରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତିଠାରୁ ବହୁ ପୁରୁଣା । ଏଠାରେ କହି ରଖିବା ଭଲ ହେବ ଜଗନ୍ନାଥ ହେଉଛି ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ନାମ ଯାହା ଦୁଇଟି ପାଲି ଶବ୍ଦ ଜଗତ ଏବଂ ନାଥ ଶବ୍ଦ ଯୋଗରୁ ତିଆରି ଏକ ଶବ୍ଦ । ଜଗତ ମାନେ ବିଶ୍ୱ ଏବଂ ନାଥ ମାନେ ଗୁରୁ ବା ରକ୍ଷକ ଜଗନ୍ନାଥ ମାନେ ଜଗତ ଗୁରୁ ବା ଜଗତ ରକ୍ଷକ । ବୁଦ୍ଧ ମାନବ ସମାଜକୁ ମାନବିକତାର ଶିକ୍ଷା ଦେଇ ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ଆଲୋକ ଦ୍ୱାରା ମାନବ ସମାଜକୁ ଅଜ୍ଞାନତାର ଅନ୍ଧକାରାରୁ ବଞ୍ଚେଇ ଥିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ଜଗତ ଗୁରୁ ବା ଜଗତ ରକ୍ଷକ କୁହାଯାଉଥିଲା । ଲାଇଟ ଅଫ ଏସିଆ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ହିଁ କୁହାଯାଉଥିଲା କୌଣସି ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ନୁହେଁ । ପୁରୀ, ଲିଙ୍ଗରାଜ ଓ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ଏ ସବୁ ଗୁଡିକ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମନ୍ଦିର ଥିଲା ବୋଲି ଅନେକ ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀ ସାମ୍ବାଦିକ, ଇତିହାସ ଏବଂ ସାହିତ୍ୟକାର ମଧ୍ୟ ମତ ଦିଅନ୍ତି । ରାଜା ଅଶୋକ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କଲାପରେ ଜୀବ ହତ୍ୟାକୁ ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟରେ କଡାକଡୀ ଭାବରେ ନିଷେଧ କରିଥିଲେ ଫଳରେ ଅଶ୍ୱମେଧ, ଗୋମେଧ ପରି ପଶୁବଳି ଦେଉଥିବା ବୈଦିକ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଗୋଷ୍ଠୀ ସେମାନଙ୍କ ଜୀବିକା ହରାଇଲେ । ଜୀବ ହତ୍ୟା ପ୍ରତିବନ୍ଧ ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ କଡା ଶାସ୍ତି ଯୋଗୁ ଅନେକ ବୈଦିକ ଅନୁଗାମୀ ପୂଜାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ସେମାନଙ୍କ ଜୀବିକା ହରାଇବା ସହ ନିରାମିଷାଶୀ ହେବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀକାଳରେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ବଡ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଥିଲା ତେଣୁ ବର୍ତ୍ତମାନର ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ବ୍ରାହ୍ମଣ ନିରାମିଷାଶୀ ଅଟନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କୁ ଜୀବିକା ନିର୍ବାହରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଯାଇ ରାଜା ଅଶୋକ ସେମମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ସୈନ୍ୟ ବାହିନୀରେ ସ୍ଥାନ ଦେଇଥିଲେ ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରଭାବ ମୋର୍ଯ୍ୟ ସେନାରେ ବିସ୍ତାରିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସମୟାନୁକ୍ରମେ ଏକ ବ୍ରାହ୍ମଣ ମଧ୍ୟ ମୋର୍ଯ୍ୟ ସେନାର ସେନାଧିପତି ହୋଇପାରଥିଲେ ଯାହାଙ୍କ ନାମ ପୁଷ୍ୟାମିତ୍ର ଶୁଙ୍ଗ ଥିଲା । ଅଶୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର ପ୍ରାୟ ସତଚାଳିଶ ବର୍ଷ ପରେ ଯେତେବେଳେ ସେହି କପଟି ବୈଦିକ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପୁଷ୍ୟାମିତ୍ର ଶୁଙ୍ଗ ଯେକି ଅଶୋକଙ୍କ ରାଜ୍ୟର ସେନାପତି ଥିଲେ, ଅଶୋକଙ୍କ ବଂଶଧର ବୃହଦ୍ରଥକୁ ବିଶ୍ଵାସଘାତକରି ନିର୍ମମ ଭାବରେ ହତ୍ୟାକରି ଅଶୋକଙ୍କ ଅଖଣ୍ଡ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ଅଧିକୃତ କରିନେଲେ; ପରେ ସେହି ବେଈମାନ ସେନା ମୁଖ୍ୟ ତାଙ୍କ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ଧ୍ୱଂସ କରି ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରା ପ୍ରଚାରିତ କରିଥିଲେ । ଏଠାରେ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ, ବୈଦିକ ବ୍ରାହ୍ମଣ ସେନାପତି ପୁଷ୍ୟାମିତ୍ର ଶୁଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ଦ୍ୱାରା ନୁହେଁ କେବଳ କପଟ, ବିସ୍ୱାଶଘାତକତା ବା ବେଇମାନିକରି ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ଅକ୍ତିଆର କରିଥିଲେ । ବୈଦିକ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସେତେବେଳେ ଖୁବ କମ୍ ଥିଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରଭାବ ଉତ୍ତର ଇଣ୍ଡିଆରେ ହିଁ ସୀମିତ ଥିଲା । ୧୬୦୦ ମସିହାର ବ୍ରିଟିସରାଜ ଅନୁସାରେ ସେତେବେଳେ ଇଣ୍ଡିଆର ଜନସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୧୦ କୋଟି ଥିଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ଯଦି ସମୁଦାୟ ଇଣ୍ଡିଆର ୧୩୯ କୋଟି ଲୋକସଂଖ୍ୟାରେ ପ୍ରକୃତ, ମିଶ୍ରିତ, ଛଦ୍ମ ଏବଂ ଅପଭ୍ରଂଶ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ମାତ୍ର ୬ କୋଟିରୁ କମ୍ ହୁଏ, ତେବେ ପୁଷ୍ୟାମିତ୍ରଙ୍କ ( ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ପୂର୍ବ ୧୮୫-୧୪୯) ସମୟରେ କେତେ ଥିବେ ତାହା ଅନୁମାନ କରିହେବ ।

ପୁଷ୍ୟାମିତ୍ର ଶୁଙ୍ଗ, ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ଅନେକ ବୌଦ୍ଧ ପ୍ରମାଣ ସବୁ ନଷ୍ଟ କରି ଅନେକ କିଛି ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ କରି ନେଇଥିଲେ । ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଭକ୍ତମାନଙ୍କୁ ଭୟଭିତକରି ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସମାନଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କଲେ । କିମ୍ବଦନ୍ତୀରୁ ଏପରି ମଧ୍ୟ ଶୁଣିବାକୁ ମିଳେ ପୁଷ୍ୟାମିତ୍ର ଏକଦିନରେ ପ୍ରାୟ ହଜାର ହଜାର ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସମାନଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ । କିଛିଙ୍କ ମତରେ ଗୋଟେ ଦିନରେ ସେ ପ୍ରାୟ ୭୦ ହଜାରରୁ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସୀଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ । ଏଠାରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଯୋଗ୍ୟ ଯେହେତୁ ସେତେ ବେଳେ କୌଣସି ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ ଯେମିତି ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ଧର୍ମ ଯାହା 33AD ପରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଇସ୍ଲାମ ଧର୍ମ ଯାହା 610AD ପରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ଇତ୍ୟାଦି ନଥିଲେ; 185BC ରେ ଏହା, ଏକ ଧର୍ମ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅନ୍ୟଏକ ଧର୍ମ ପାଇଁ ହିଂସାତ୍ମକ ଯୁଦ୍ଧଥିଲା ଯାହା ଇସ୍ଲାମ ଧର୍ମରେ ଜିହାଦ ବୋଲି କୁହାଯାଏ; ତେଣୁ ଆମେ ପୁଷ୍ୟମିତ୍ର ଶୁଙ୍ଗକୁ ପୃଥିବୀର ପ୍ରଥମ ଆତଙ୍କବାଦୀ କହିଲେ କିଛି ଭୁଲ ହେବ ନାହିଁ; କାରଣ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ କେବେ ମଧ୍ୟ ହିଂସା ବା ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ପ୍ରଶାର କରାଯାଇନଥିଲା, ଯେତେବେଳେକି ବୈଦିକ ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଛଳ, କପଟ, ମୃତ୍ୟୁର ଭୟ ଏବଂ ହିଂସା ମାଧ୍ୟମରେ ହିଁ ଅନେକ ଭାଷିୟ ସଭ୍ୟତା ଉପରେ ଥୋପାଯାଇଥିଲା ଯାହା ଏବେକାର ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥା ବର୍ଣ୍ଣ ଅନୁଗାମୀ (ଛଦ୍ମ ହିନ୍ଦୁ) ମାନଙ୍କୁ ଜଣା ନାହିଁ । ଏଠାରେ କହି ରଖିବା ଭଲ ହେବ ହିନ୍ଦୁ ଏକ ପାଲି ଶବ୍ଦ ଯାହା ପାଲି ଶବ୍ଦ ସିନ୍ଧୁରୁ ଉଦ୍ଧୃତ । ପାଲି ଶବ୍ଦ ସିନ୍ଧୁ ଅର୍ଥ ନଦୀ, ସାଗର ବା ସମୂଦ୍ର; ଯଦି ହିନ୍ଦୁ ଏକ ମନୁଷ୍ୟର ସାମାଜିକ ପରିଚୟ ହୁଏ ତେବେ ଏହା ପାଲି ଶବ୍ଦ ସିନ୍ଧୁ ଅନୁଯାଇ ଯିଏ ନଦୀ, ସାଗର ବା ସମୂଦ୍ରର ବାସୀନ୍ଧା ସେ ହେଉଛି ହିନ୍ଦୁ । ଯେହେତୁ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ଏବଂ ବୌଦ୍ଧ ଜ୍ଞାନସମ୍ପଦ ପାଲି ଭାଷା ସହ ଜଡିତ; ତେଣୁ ହିନ୍ଦୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ମାନୁଥିବା ମୂଳନୀବାସୀ; ହିନ୍ଦୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମୀ, ବୈଦିକ ଧର୍ମକୁ ମାନୁଥିବା ଅନୁଗାମୀ ନୁହଁ । ହିନ୍ଦୁ ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥା ଏବଂ ବହୁଦେବବାଦରେ ବିସ୍ଵାଶ ରଖୁଥିବା ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ ନୁହଁ । ଜାତିପ୍ରଥା ଏବଂ ବହୁଦେବବାଦ ମୂର୍ତ୍ତିପୂଜାରେ ବିସ୍ଵାଶ ରଖୁଥିବା ଅନୁଗାମୀ ହେଉଛି ଜାତିବାଦୀ ବା ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ, ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦୀ ଏବଂ ବୈଦିକବାଦୀ କିନ୍ତୁ ହିନ୍ଦୁ ନୁହେଁ । ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ଯେହେତୁ ଜାତି ପ୍ରଥା ଏବଂ ବହୁଦେବବାଦର ପ୍ରଶ୍ନ ନାହିଁ ତେଣୁ ଜାତିବାଦୀ ବା ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ, ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦୀ ଏବଂ ବୈଦିକବାଦୀ ଲୋକେ କେବେ ମଧ୍ୟ ହିନ୍ଦୁ ନୁହେଁ । ବୌଦ୍ଧ ବିରୋଧୀ ଧୂର୍ତ୍ତମାନେ ହିନ୍ଦୁ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥକୁ ବଳାତ୍କାର କରି ତାହାର ଅର୍ଥ କୁ ଅପଭ୍ରଂଶ କରି ଜାତିବାଦୀ ବା ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ, ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦୀ ଏବଂ ବୈଦିକବାଦୀଙ୍କ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରି ଆସୁଛନ୍ତି । ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ/ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ଏବଂ ଇଣ୍ଡିଆ (ସିନ୍ଧୁ->ସିନ୍ଧୁସ->ଇନ୍ଦସ->ଇଣ୍ଡିଆ ଇଉରୋପିଆନ ଅରିଜିନରୁ ସିନ୍ଧୁର ଅପଭ୍ରଂଶ) ପାଲି ଶବ୍ଦ ସିନ୍ଧୁରୁ ଆସିଛି । ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ/ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ଏବଂ ଇଣ୍ଡିଆର ଅସଲି ଅର୍ଥ ନଦୀ, ସାଗର ବା ସମୁଦ୍ରର ଦେଶ ।

ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପତନ ପରେ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ନିର୍ଯ୍ୟାତନା ଦିଆଯାଉଥିଲା ଏପରିକି ଫୁଟୁଥିବା ତେଲ କଢ଼େଇରେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁ ଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଉଥିଲା, ସେମାନଙ୍କ ମୁଣ୍ଡକୁ ଛେଚି ନଦୀକୁ ଫୋପାଡ଼ି ଦିଆଯାଉଥିଲା (ସରୟୁ ନଦୀ), ଭୋକିଲା ବାଘ ଏବଂ ସିଂହକୁ ଖାଇବାକୁ ଦିଆଯାଉଥିଲା ଏବଂ ହାତୀ ଦ୍ୱାରା ଚକଟି ମୃତ୍ୟଦଣ୍ଡ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଉଥିଲା ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି । ପୁଷ୍ୟମିତ୍ର ଶୁଙ୍ଗ, ପ୍ରତି ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସର କଟାମୁଣ୍ଡ ପିଛା ୧୦୦ ସୁନା ମୁଦ୍ରା ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ସେଥି ପାଇଁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଇଣ୍ଡିଆରୁ ଉଭେଇଗଲା । ମନୁସ୍ମୃତିର ନିୟମ ଲାଗୁ କରି ସେ ଜାତିପ୍ରଥାର ପ୍ରସାର କରିଥିଲେ । ଅଶୋକଙ୍କ ଛୋଟ ଛୋଟ ରାଜ୍ୟ ମିଶେଇ କରିଥିବା ଅଖଣ୍ଡ ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟକ ରାଜ୍ୟର ସମାଜକୁ ସେମାନଙ୍କ ବୃତ୍ତି ଅନୁସାରେ ବିଭାଗୀ କରଣ କରି ବୃତ୍ତି ଅନୁସାରେ ସେମାନଙ୍କୁ ନାମିତ କରାଗଲା । ବୈଦିକ ପଦ୍ଧତି ଅବଲମ୍ବନ କରି ପୂଜା କରୁଥିବା ମୂର୍ତ୍ତି ପୁଜକଙ୍କୁ ବ୍ରାହ୍ମଣର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦିଆଗଲା । ରାଜାମାନଙ୍କୁ କ୍ଷତ୍ରିୟର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦିଆଗଲା, ବେପାର ବାଣିଜ୍ୟ ବୃତ୍ତି କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ବା ବଣିକଙ୍କୁ ବୈଶ୍ୟର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦିଆଗଲା ଏବଂ ଅବଶେଷ ସମାଜରେ ଯେକୌଣସି ବୃତ୍ତି କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଶୁଦ୍ରର ମାନ୍ୟତା ମିଳିଲା । ଯେଉଁମାନେ ସେମାନଙ୍କ ସମାଜର ଅଂଶବିଶେଷ ବା ଜାତି ପ୍ରଥାର ଅଂଶବିଶେଷ ନଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ଅଜାତି ବା ଅତିଶୁଦ୍ର କୁହାଗଲା । ଏହିପରି କରିବାର ମୂଳ ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟ କିଛି ବୃତ୍ତିକୁ ନିଜ ପାଇଁ ପିଢିଗତ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖି ଅନ୍ୟମାଙ୍କ ପାଇଁ ଜଡୀକୃତ କରିଦେବାଥିଲା; ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେହି ବୃତ୍ତି ତାଙ୍କ ଛଡା ଯେପରି ଆଉକେଉଁମାନେ ନକରି ପାରିବେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଅଯୋଗ୍ୟ ସନ୍ତାନ ମଧ୍ୟ ସେହି ବୃତ୍ତି ଅକାରଣେ ବିନା ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି କରିପାରିବେ। ଜାତି ପ୍ରଥା ଦ୍ୱାରା ପୂଜକ, ରାଜା ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ବୃତ୍ତିକୁ ନିଜ ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ କରିବା ଥିଲା ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟ । ପୂଜକ, ରାଜା ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ବୃତ୍ତିକୁ ଛାଡି ଅନ୍ୟ ଯେକୌଣସି ବୃତ୍ତି କରୁଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଶୁଦ୍ର କରିଦିଆଗଲା ଯାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନେ ଏହି ବୃତ୍ତି ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆଉକେବେ ଯେପରି ପ୍ରତିଯୋଗୀ ନହୋଇପାରନ୍ତି । ଏଥିପାଇଁ ବ୍ରାହ୍ମଣର ପୁଅ ବ୍ରାହ୍ମଣ, ରାଜାପୁଅ ରାଜା ଆଉ ବଣିକ ପୁଅ ବଣିକ ହେଲା । ପୃଥିବୀରେ ଅନ୍ୟ ସମାଜମାନଙ୍କରେ ସାମାଜିକ ଶ୍ରେଣୀ ଅଛି ଯେପରି ଧନୀ ଏବଂ ଗରିବ; ଧନୀ ଏବଂ ଗରିବ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଲଚକ ବା ତରଳତା ଅଛି ଯେପରି ଏକ ଗରିବ ନିଜ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ଧନୀ ହୋଇ ପାରିବ ଏବଂ ଏକ ଧନୀ ଅଯୋଗ୍ୟ ହେଲେ ଗରିବ ହୋଇଯିବ। କିନ୍ତୁ ଜାତି ପ୍ରଥା ବା ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଇଣ୍ଡିଆକୁ ଛାଡିଦେଲେ ଆଉକେଉଁଠାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେନାହିଁ । ଏଠାକାର ଚତୁର, ଧୂର୍ତ୍ତ ଏବଂ କପଟୀ ବର୍ଗ ଧନୀ ଏବଂ ଗରିବର ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଲଚକ ବା ତରଳତାକୁ ଆବଦ୍ଧ ବା ଜମାଇଦେଲେ ବା ଜଡକରିଦେଇ ଗରିବକୁ ସର୍ବଦା ଗରିବ ରଖିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଷଡଯନ୍ତ୍ର କରି ଶୁଦ୍ର ଏବଂ ଅତିଶୁଦ୍ର କରିଦେଲେ । ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରା ବଂଶବାଦୀ ଅର୍ଥନୀତି, କ୍ଷମତା ଏବଂ ସାମାଜିକ ସମ୍ମାନ ଯେମିତି ମୂଳତତ୍ତ୍ୱ ଉପରେ ଆଧାରିତ ବିଚାରଧାରା ଯାହା ସାଧାରଣ ମାନବାଧିକାରକୁ ଉଲଂଘନ ଏବଂ ପ୍ରତିଘାତ କରେ । ଯେଉଁ ଓଡ଼ିଆ ମୂଳନୀବାସୀଙ୍କ ପୁର୍ବପୁରୁଷମାନେ ବୌଦ୍ଧ ବିଚାରଧାରାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାକ୍ଷ୍ୟାନ କରି କେବଳ ବଂଶବାଦ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ଏହି ବିଚାରଧାରାକୁ ଆପଣେଇ ନେଲେ ସେମାନେ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରାର ଏବେ ସବର୍ଣ୍ଣ ବା ଉଚ୍ଚ୍ଚଜାତି; ଯେଉଁମାନେ ସେବକ ଏବଂ କର୍ମୀ ବର୍ଗ ସେମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ଶୁଦ୍ର । ଯେଉଁମାନେ ଜାତିପ୍ରଥାର ଅଂଶବିଶେଷ ନଥିଲେ ସେମାନେ ଅଜାତି ବୋଲାଇଲେ । ବଣ ଜଙ୍ଗଲରେ ରହୁଥିବା ମୂଳନୀବାସୀ ଯାହାକୁ ଶବର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ଯେହେତୁ ସେମାନେ ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥାର ଅଂଶ ବିଶେଷ ନଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ଅଜାତି ବା ଅତିଶୁଦ୍ର କୁହାଗଲା । ଯେଉଁ ମାନେ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରାର ବାହାରେ ଥିଲେ ବା ଅବୈଦିକ ଥିଲେ ବା ଯେଉଁ ମୂଳନୀବାସୀଙ୍କ ପୂର୍ବପୁରୁଷମାନେ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାକ୍ଷ୍ୟାନ କରିଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ଅଜାତି ବା ଅତିଶୁଦ୍ର ବା ଦଳିତ ବା ଅଛୁଆଁ କରି ସେମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ଉତ୍ପୀଡ଼ନ କରିଥିଲେ; ଯେଉଁମାନଙ୍କ ପିଢ଼ିରୁ ଅନେକ ମୂଳନୀବାସୀ ଇସ୍ଲାମ ଏହି ଭୂଖଣ୍ଡରେ ଆସିଲାପରେ ସେମାନେ ଇସ୍ଲାମ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିନେଇଥିଲେ । ଯେଉଁ ମୂଳନୀବାସୀଙ୍କ ପୂର୍ବପୁରୁଷମାନେ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରାକୁ ଅଧିକ ବିରୋଧକରିଥିଲେ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧବିଚାରଧାରାର ପ୍ରଗାଢ ସମର୍ଥକ ଥିଲେ ସେମାନେ ଏବେ ଅତ୍ୟଧିକ ଉତ୍ପୀଡ଼ିତ ବର୍ଗ । ଯେହେତୁ ଅଶୋକଙ୍କ ଅଖଣ୍ଡ ରାଜ୍ୟ ଯାହା ଏବେ ଇଣ୍ଡିଆ ନାମରେ ନାମିତ ବର୍ଣ୍ଣବ୍ୟବସ୍ଥା ନଥିବା ଯୋଗୁ ସମୃଦ୍ଧ ଥିଲା ଏବଂ ନାଗରିକ ମାନେ ଐକ୍ୟ ଅଧିକାର ପାଉଥିଲେ ତାଙ୍କ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ରାଜ୍ୟକୁ ନଷ୍ଟ କରି ବୌଦ୍ଧ ବିରୋଧୀ ମୂଳନୀବାସୀମାନେ ବୈଦିକ ପରୁଷ ସୁକ୍ତ ଦର୍ଶନ ଶାସ୍ତ୍ର ଦ୍ୱାରା ସାଙ୍ଗଠନିକ ପୂଜାରୀବାଦ ସୃଷ୍ଟିକରି, ବହୁଦେବବାଦ ଏବଂ ଜାତିପ୍ରଥା ବା ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଆସ୍ଥାକୁ ବିସ୍ତାର କରିଆସୁଛନ୍ତି । ବୌଦ୍ଧ ବିରୋଧୀ ମୂଳନୀବାସୀମାନେ ବୌଦ୍ଧ ସମଜାକୁ ନଷ୍ଟ କରି, ଏଠାକାର ସମସ୍ତ ମୂଳନୀବାସୀଙ୍କୁ ଜାତି ଦ୍ୱାରା ବାଣ୍ଟି ସେମାନଙ୍କୁ ଶାସନ କରିବା ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ସମାଜ ବା ସନାତନ ଧର୍ମ ସୃଷ୍ଟିକରି ଧର୍ମ ନାମରେ ସେମାନଙ୍କ ମନ ଏବଂ ଜୀବନକୁ ଶାସନ କରି ଆସୁଛନ୍ତି । ବ୍ରାହ୍ମଣ, “କ୍ଷତ୍ରିୟ ଏବଂ ବୈଶ୍ୟ” ବୃତ୍ତି କରିପାରିଲା କିନ୍ତୁ କ୍ଷତ୍ରିୟ କେବେ ମଧ୍ୟ ବ୍ରାହ୍ମଣ ହେବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଲା ନାହିଁ , ବୈଶ୍ୟ କେବେ ମଧ୍ୟ “କ୍ଷତ୍ରିୟ ଏବଂ ବ୍ରାହ୍ମଣ” ହେବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଲା ନାହିଁ ଏବଂ ଶୁଦ୍ର ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କୌଣସିଟିର ମଧ୍ୟ ସୁଯୋଗ ପାଇଲା ନାହିଁ ଏବଂ ଏମାନଙ୍କ ଜୀବନ ଆଜୀବନ ଦାସତ୍ୱ ଛଡା ସେମାନଙ୍କ ପିଢ଼ି ପିଢ଼ି ମଧ୍ୟ ଦାସତ୍ୱର ଅନ୍ଧକାର ମଧ୍ୟରେ ଠେଲିଦିଆଗଲା ଯେପରି କାଳ କାଳ ଧରି ଧର୍ମ ନାମରେ ସେମାନେ ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦୀ ସମାଜର ଦାସ ହୋଇ ରହିବେ। ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତର ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥ ଥିଲା ମୁକ୍ତ ବୃତ୍ତିପ୍ରଥାକୁ ପ୍ରତିବନ୍ଧ ଲଗାଇବା । ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ଯେତବେଳେ କୌଣସି ସମାଜରେ ଲାଗୁକରାଗଲା ସେତବେଳେ ମୂଳନୀବାସୀମାନେ କରୁଥିବା ବୃତ୍ତି ଅନୁସାରେ ସେମାନଙ୍କ ସର୍ ନେମ୍ ବା ପୂର୍ଣ୍ଣ ନାମ ସହ ବୃତ୍ତିଗତ ଶେଷ ନାମକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଆଗଲା ଯାହାଦ୍ୱାରା ମୁକ୍ତ ବୃତ୍ତିପ୍ରଥାକୁ ଶେଷ କରିହେବ; କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ବୃତ୍ତି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ପୂର୍ବ ପୁରୁଷଙ୍କ ବୃତ୍ତିଗତ ଶେଷ ନାମ ଅନୁଯାଇ ସାମାଜିକ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ବା ଅପବାଦ ଦିଆଯାଉଛି ଏହା ମୂର୍ଖାମୀ ନୁହଁତ ଆଉ କଣ? ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ ହେଉଛି ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥା ପ୍ରଶାର କରୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଭାଷୀୟ ଜାତିମାନଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିପୂଜକମାନଙ୍କର ସାଙ୍ଗଠନିକ ଲାଭପାଇଁ ଧର୍ମ ନାମରେ ସାଙ୍ଗଠନିକ ଗୋଷ୍ଠୀ ବା ସମୁଦାୟ । କାରଣ ଇଣ୍ଡିଆରେ ପ୍ରାୟ ୧୨୨ଟି ମୁଖ୍ୟ ଭାଷା ଏବଂ ପ୍ରାୟ ୧୬୦୦ଟିରୁ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ଅନ୍ୟ ଭାଷୀୟ ଲୋକ ବାସକରନ୍ତି । ସଂସ୍କୃତ ଭାଷୀୟ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟେ । ସଂସ୍କୃତ ଭାଷା ସମସ୍ତ ଭାଷାର ଜନନୀ ଏକ ମିଥ୍ୟା ପ୍ରଚାର । ସଂସ୍କୃତର ନିଜର ଲିପି ମଧ୍ୟ ନାହିଁ । ୭୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ପରେ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ଇଣ୍ଡିଆର ବହୁପ୍ରଚଳିତ ଭାଷା “ନଗରୀ ବା ନାଗରୀ (ନଗର ବ୍ୟବହୃତ ଭାଷା) ” ଯାହାର ଶବ୍ଦ ଆଗରେ ଏବେ “ଦେବ” ଯୋଡି “ଦେବନାଗରୀ” କରିଦିଆଯାଇଛି ସେହି ଭାଷାର ଲିପିରେ ଲେଖା ହୋଇଛି । ଯେଉଁ ଅଶୋକ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଲିଖିତ ଲିପିକୁ ସେମାନେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ବୋଲି କୁହନ୍ତି ତାହା ବ୍ରାହ୍ମୀ ନୁହେଁ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ସେତେବେଳକାର ପ୍ରଚଳିତ ଲିପି ଥିଲା । ସମ୍ଭବତଃ ସେହି ଲିପି ପାଲିର ଆଦୀଲିପି ଥିଲା । ଯଦି ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଲିପି ବିକାଶ କରିସାରିଥିଲେ ତେବେ ସେହି ଲିପିରେ ସେମାନେ ବେଦକୁ କାହିଁକି ଲେଖି ନଥିଲେ? ବେଦର ନା କୌଣସି ପ୍ରସ୍ତର ଖୋଦିତ ପ୍ରମାଣ ମିଳେ ନା ତାମ୍ର କିମ୍ବା ତାଳପତ୍ର ଖୋଦିତ ପ୍ରମାଣ; ତେଣୁ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷୀୟ ସଭ୍ୟତା ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ କିମ୍ବା ସମୃଦ୍ଧିଶୀଳ ହୋଇଥିବାର ପ୍ରମାଣ ମିଳେ ନାହିଁ, ସେଥିପାଇଁ ସେମାନେ ଦେଶୀୟ ରୂଢିବାଦୀ ଆକ୍ରମଣକାରୀ । ଜାତିପ୍ରଥା ବା ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ଇଣ୍ଡିଆ କୁ ଛାଡି ଦେଲେ କେଉଁଠାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିବନି କାରଣ ଏହି ବିଚାରଧାରା କେବଳ ଇଣ୍ଡିଆରେ ସୃଷ୍ଟି ଏବଂ ଇଣ୍ଡିଆ ଭିତରେ ହିଁ ସୀମିତ । ଇଣ୍ଡିଆନ ଭୁଖଣ୍ଡରୁ କେବଳ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ହିଁ ପୃଥିବୀର ଅନ୍ୟପ୍ରାନ୍ତକୁ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା । ଯେହେତୁ ଇଣ୍ଡିଆରୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଆପଣେଇଥିବା ରାଷ୍ଟ୍ର ଯେମିତି ଚାଇନା, ଜାପାନ, ସାଉଥ କୋରିଆ, ଥାଇଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଏବଂ କାମ୍ବୋଡିଆ ପରି ଦେଶରେ ଜାତିପ୍ରଥା ଏବଂ ବହୁଦେବବାଦ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେନି ଏହା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ପ୍ରମାଣିତ କରେ ଏହି ବିଶାଳ ଭୂଖଣ୍ଡରେ ଯେତେବେଳେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ ଥିଲା ଏଠାରେ ନା ଜାତିପ୍ରଥା ଥିଲା ନା ବହୁଦେବବାଦ ଥିଲା; ଏହା କେବଳ ବୌଦ୍ଧ ବିରୋଧୀ ଧୂର୍ତ୍ତମାନେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ କୁ ନଷ୍ଟ କରି ଛଳ ଏବଂ ବଳ ଦ୍ୱାରା ବୌଦ୍ଧ ସମାଜ ଉପରେ ଥୋପୀଛନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଜାତିପ୍ରଥା ଏବଂ ବହୁଦେବବାଦ ବିଚାରଧାରାରେ ବାଣ୍ଟିଛନ୍ତି । ସଂସ୍କୃତରେହିଁ ରୁକ୍ ବେଦର ଜାତିପ୍ରଥା ଦେଖିବାକୁମିଳେ । ବର୍ତ୍ତମାନ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷା ବ୍ୟବହାରକାରୀ ୧୫ ହଜାରୁ ମଧ୍ୟ କମ୍ । ଯଦି ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ଜାତି ଗୋଟେ ହୋଇଥାନ୍ତା, ତେବେ ସେମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ଏବଂ ସାଙ୍ଗିଆ ବା ସରନେମ୍ ମଧ୍ୟ ଗୋଟେ ହୋଇଥାନ୍ତା । ଇଣ୍ଡିଆରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷା ଏବଂ ସାଙ୍ଗିଆ ବା ସରନେମ୍ ପ୍ରଦେଶ ବା ଭୁଭାଗ ବା ଭାଷା ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଥିବାରୁ, ଏମାନେ କେବେ ମଧ୍ୟ ଗୋଟେ ଜାତିର ନୁହନ୍ତି ତେଣୁ ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ ହେଉଛି ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୁଗରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ରାଜନୈତିକ ଦଳ ବା ଗୋଷ୍ଠୀ ପରି ଏକ ବୈଚାରିକା ରେସ ବା ସାଙ୍ଗଠନିକ ପୂଜାରୀବାଦ (Organized Priesthood promoting Purusha Sukta to rule the land making a faith empire) ଯିଏ ଆସ୍ଥାର ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିକରି ଅନୁଗାମୀ ମାନଙ୍କ ମନ ଏବଂ ଜୀବନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସହ ଧର୍ମ ନାମରେ ସମଗ୍ର ଭୁଭାଗକୁ ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ଶାସନ କରି ଆସୁଛନ୍ତି । ଏହାର ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥ ହେଉଛି, ବୈଦିକ ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ବା ବୈଦିକ ଦର୍ଶନ ଅତୀତରେ ଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଭାଷାଭାଷୀ ଗୋଷ୍ଠୀର ପୂଜାରୀମାନଙ୍କୁ “ଛଳ ଏବଂ ବଳ” ଦ୍ୱାରା କିପରି ଅନ୍ୟକୁ ଠକେଇ ଧର୍ମ ନାମରେ ମିଥ୍ୟା ମାର୍ଗ ଦେଖେଇ ଏକ ସୁସ୍ଥ ଜୀବନ ପାଇପାରିବ ତାହାର ଲୋଭଦେଇ ପ୍ରାଥମିକଭାବେ ପୂଜାରୀବର୍ଗଙ୍କ ମନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି, ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ମାନସିକ ସ୍ତରରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ଆସ୍ଥାନାମରେ ଭୁଭାଗକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଆସୁଅଛି । ଏଠାରେ ଆଉ ଏକ କଥା ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ, ତାହା ହେଉଛି ସବୁ ପୂଜାରୀ ବ୍ରାହ୍ମଣ ନୁହନ୍ତି କିନ୍ତୁ ଯେଉଁ ପୂଜାରୀ ଦେବାଦେବୀଙ୍କୁ ସଂସ୍କୃତଭାଷାରେ ସମ୍ବାଦ କରନ୍ତି, ବୈଦିକ ପୂଜାପଦ୍ଧତ୍ତି ଅବଲମ୍ବନକରି ବୈଦିକ ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ଦ୍ୱାରା ନିଜକୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବୋଲି ପରିଚୟ ଦିଅନ୍ତି ତାହା ହିଁ ହେଉଛି ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ; ଯେଉଁମାନେ ଜାତିପ୍ରଥାକୁ ପ୍ରଚାରକରି ମଣିଷ ମଣିଷ ଭିତରେ ପ୍ରଭେଦ ସୃଷ୍ଟି କରି ଇଣ୍ଡିଆର ଭୁଭାଗକୁ ଧର୍ମନାମରେ ଅପଭ୍ରଂଶ କରିଆସୁଅଛନ୍ତି ତାହା ହିଁ ହେଉଛି ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ । ଦେବାଦେବୀଙ୍କୁ ସଂସ୍କୃତଭାଷାରେ ସମ୍ବାଦ କରିବା ଅର୍ଥ ସମସ୍ତ ଦେବାଦେବୀ କେବଳ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ ହିଁ ବୁଝନ୍ତି ବା ହିନ୍ଦୁ ଦେବାଦେବୀମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷା କେବଳ ସଂସ୍କୃତ ତେଣୁ ବିନାସଂସ୍କୃତ ଭାଷୀ ଭକ୍ତଙ୍କ କଥାଯେ ଦେବାଦେବୀ ବୁଝୁଥିବେ ଏହାର କଣ ପ୍ରମାଣ ଅଛି? ଯଦି ଦେବାଦେବୀ ସବୁ ଭାଷାରେ ବୁଝିପାରନ୍ତି ତେବେ କେବଳ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ ସେମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବାଦ କରିବାରେ କି ଗୁଢ ରହସ୍ୟ ଅଛି? ସଂସ୍କୃତକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟଦବା ତଥ୍ୟରୁ ହିଁ ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷୀ ଗୋଷ୍ଠିହିଁ ଇଣ୍ଡିଆରେ ଥିବା ଭଗବାନ ଭ୍ରମ (God Delusion) ସୃଷ୍ଟି କରି ସେମାନଙ୍କୁ ଶୋଷଣକରିବା ପାଇଁ ଦାୟୀ । ଇଣ୍ଡିଆରେ ଥିବା ୯୯% ରୁ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ସଂସ୍କୃତ ନୁହେଁ ତେଣୁ ଏଥିରୁ ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ ହେଉଛି ବେଦ ଏବଂ ସଂସ୍କୃତକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟଦେଇ ସାଙ୍ଗଠନିକ ପୂଜାରୀବାଦ ବନାମ ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ । ଏଠାରେ ଅନ୍ୟ ଏକ କଥା କହି ରଖିବା ଭଲ ହେବ; ବ୍ରାହ୍ମଣ ଦୁଇଟି ସଂସ୍କୃତ ଶବ୍ଦର ଯୋଗରୁ ଗଠିତ ଶବ୍ଦ ତାହା ହେଲା ବ୍ରହ୍ମ (ଆତ୍ମା ବା ଜୀବନ) ଏବଂ ହଣ (ହତ୍ୟାକାରୀ) ବ୍ରହ୍ମ+ହଣ=ବ୍ରାହ୍ମଣ ଅର୍ଥାତ ସେମାନଙ୍କ ଅର୍ଥ ଅନୁସାରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ହେଉଛି ଜୀବ ବା ଆତ୍ମାର ହତ୍ୟାକାରୀ । ମାନେ ଯିଏ ବଳି ଦିଏ ସେ ହେଉଛି ବ୍ରାହ୍ମଣ । ପରୁଷର ବଳି ଦେବା ଦ୍ୱାରା ବର୍ଣ୍ଣ ସୃଷ୍ଟି ଏହାର ପ୍ରମାଣ । ବଳିପ୍ରଥା ପ୍ରମୁଖ ଭାବରେ ବେଦରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । କିଛି ଧୂର୍ତ୍ତ କୁହନ୍ତି ବ୍ରହ୍ମକୁ ଜାଣନ୍ତି ଯିଏ ସେ ହେଉଛନ୍ତି ବ୍ରାହ୍ମଣ, ଯଦି ଏମିତି ଶବ୍ଦ ସଂଯୋଗରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାନ୍ତା ତେବେ ଏହା ବ୍ରାହ୍ମଣ ନ ହୋଇ “ବ୍ରହ୍ମନ୍ତି” (ବ୍ରହ୍ମ କୁ ଜାଣନ୍ତି ଯିଏ) ହୋଇ ଥାନ୍ତା । ଆଉ ଏକ କଥା ପୃଥିବୀରେ ଏପରି କୌଣସି ଭାଷିୟ ସଭ୍ୟତା ନାହିଁ ଯେଉଁ ସଭ୍ୟତାରେ ଜଣେ ମା ତା ପିଲାକୁ ସଂସ୍କୃତ ଶିଖାଏ । ନା ଥିଲା ନା ଅଛି; ତେଣୁ ଏହି ଭୂଖଣ୍ଡରେ କେବେ ମଧ୍ୟ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷୀ ସଭ୍ୟତା ନଥିଲା ନା ସଂସ୍କୃତ କାହାର ମାତୃଭାଷା । ସଂସ୍କୃତ କେବଳ ପୂଜାରୀ ବା ଗୁରୁ ଭାଷା କାରଣ ଏକ ଗୁରୁ ହିଁ ଏହି ଭାଷାକୁ ଶିଖାଇ ଥାଏ କୌଣସି ମା ନୁହେଁ; ପାଲି ଭାଷାର ସଭ୍ୟତା ଏବେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମଧ୍ୟ ଜୀବିତ ଯାହାର ଲୋକ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ଏବେ ପାଞ୍ଚ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଯାହାକୁ କେବଳ ନାମ ବଦଳାଇ “ଓଡ଼ିଆ” କରି ଦିଆଯାଇଛି । ପୃଥିବୀରେ ଓଡ଼ିଆକୁ ଛାଡି ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭାଷା ନାହିଁ ଯାହା ପାଲି ଭାଷା ସହ 50% ରୁ ଅଧିକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅର୍ଥ ସହ ଉଚ୍ଚାରଣ ମେଳ ଖାଇ ପାରିବ; ତେଣୁ ଅତିତର ପାଲି ଭାଷା ବର୍ତ୍ତମାନର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା । ବ୍ରାହ୍ମଣ ମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଭାଷାର ଉତ୍ସ ସଂସ୍କୃତ ବୋଲି କୁହନ୍ତି କେତେଜଣ ଇଣ୍ଡିଆର ବ୍ରାହ୍ମଣ ଅବିରତ ପ୍ରାୟ ଦଶ ମିନିଟ ସଂସ୍କୃତରେ କଥା କହିପାରିବେ? ଇଣ୍ଡିଆରେ ବର୍ତ୍ତମାନର ବ୍ରାହ୍ମଣ ଗୋଷ୍ଠୀ ୬କୋଟିରୁ ମଧ୍ୟ କମ୍ କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ଏବଂ ସାଙ୍ଗିଆ ବା ସରନେମ୍ ୫୦୦ରୁ ମଧ୍ୟ ଅଧିକା । ଏମିତି କହିବାକୁ ଗଲେ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷୀୟ ଲୋକଙ୍କୁ ଛାଡିଦେଲେ ଅନ୍ୟ ଭାଷୀୟ ଲୋକଙ୍କର ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ସହ କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନାହିଁ କାରଣ ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଲେଖା ହୋଇଥିବା ରୁକ ବେଦ ସଂସ୍କୃତରେ ଲେଖା ହୋଇଛି ଓଡ଼ିଆ/ପାଲି, ଗୁଜୁରାତି, ବେଙ୍ଗଲୀ, ମରାଠୀ ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ଭାଷାରେ ନୁହେଁ; ତେଣୁ ପରୁଷ ସୁକ୍ତକୁ ମୂଳ ନିବାସୀମାନଙ୍କ ଉପରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଗୁଲାମ କରିବାପାଇଁ ବାଧ୍ୟତା ମୂଳକ ଭାବରେ ଭୟ ଏବଂ ଛଳ କପଟ ଦ୍ୱାରା ଥୋପୀ ଦିଆଯାଇଛି; କିଏବା କାହିଁକି ଶୁଦ୍ର ହେବାକୁ ପସନ୍ଦ କରିବ? ଯେଉଁ ଗୋଷ୍ଠୀ ମାଟି, ପଥର, ଧାତୁ, କାଠ, କାଗଜ ଏବଂ ରଙ୍ଗରେ ନିର୍ମିତ ମନଗଢା ଦେବା ଦେବୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରନ୍ତି; ଯେଉଁମାନେ ପ୍ରକୃତରେ ମାନସିକ ବିକୃତ, କପଟୀ, ମିଥ୍ୟାବାଦୀ, ସ୍ୱାର୍ଥୀ, ଚତୁର, ଉପଦ୍ରବୀ ଏବଂ ଧୂର୍ତ୍ତ; କାରଣ, ସେମାନେ ଧର୍ମ ଏବଂ ଦେବାଦେବୀଙ୍କ ନାମରେ ଏହି ନିର୍ଜୀବ ପଦାର୍ଥଙ୍କୁ ସଂସ୍କୃତ ମନ୍ତ୍ର ଦ୍ୱାରା ସମ୍ବାଦ କରନ୍ତି, ଏହି ନିର୍ଜୀବ ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ନଥିବା ପଦାର୍ଥଙ୍କ ଆଗରେ ନିରୀହ ପଶୁମାନଙ୍କୁ ବଳିଦିଅନ୍ତି, ଦେବାଦେବୀଙ୍କ ନାମରେ ଦାନ ଆକାରେ ଭକ୍ତଠୁ ବିଭିନ୍ନ ଦ୍ରବ୍ୟ ଏବଂ ପଇସା ଲୁଠନ୍ତି, ପାପ ଦୂର କରିବା ନାଁରେ ଭକ୍ତକୁ ଉତ୍ପୀଡ଼ନ କରନ୍ତି, ଜାତି ନାମରେ ଭକ୍ତଙ୍କ ଭିତରେ ପ୍ରଭେଦ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି …, କିନ୍ତୁ ଆମେ ସେମାନଙ୍କୁ ଅସାମାଜିକ ନକହି ସେମାନଙ୍କୁ ସାମାଜିକ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବ୍ୟକ୍ତିର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦେଇଆସୁଅଛୁ, ଏହା ମୂର୍ଖାମୀ ନୁହେଁତ ଆଉ କଣ? ଆଦିବାସୀଙ୍କୁ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକମାନେ ନୀଚ୍ଚ ଜାତିର ବୋଲି କହନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ନିଜ କଷ୍ଟ ଉପାର୍ଜନରେ ବିନା ଭିକ୍ଷା ବୃତ୍ତିରେ ନିଜ ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ କରନ୍ତି କିନ୍ତୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଭକ୍ତକୁ ଠକେ ଏବଂ ଭିକ୍ଷା ବୃତ୍ତି ମଧ୍ୟ କରେ କିନ୍ତୁ ସେ ସମାଜରେ ଉଚ୍ଚ୍ଚ ଏବଂ ମହାନ ପଦ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପାଏ; ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ ଫେଲ୍ ବ୍ରାହ୍ମଣ ମଧ୍ୟ କିଛି ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଉଚ୍ଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷିତ ପଦବୀରେ ଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଭବିଷ୍ୟତ ବାଣୀ କରେ; ମାଗଣା ବା ଦଶଟଙ୍କିଆ ଠାରୁ ଏକ ହଜାର ଟଙ୍କିଆ ମୂଲ୍ୟର ବେଦ ଏବଂ ପୁରାଣ ସମସ୍ତ ପୁସ୍ତକ ପଢି ନିଜକୁ ପଣ୍ଡିତ ବୋଲାଏ ଏହା ସବୁ ପାଗଳାମି ନୁହଁତ ଆଉ କଣ? ଯଦି ଜଣେ ସମସ୍ତ ବେଦ ଏବଂ ପୁରାଣ ପଢେ ତାହା ଛ ମାସରୁ ଅଧିକ ଲାଗିବ ନାହିଁ; ଏହି ଛ ମାସିଆ ପଠନରେ ଏମିତି କି ଗୁଢ ବିଦ୍ୟା ଅଛିଯେ ଜଣେ ବିନା ପରୀକ୍ଷାରେ ପଣ୍ଡିତ ବୋଲାଏ ତାହା ତର୍କର ବାହାରେ । ସନ୍ଥ କବୀରଙ୍କ ଅନୁସାରେ: ବ୍ରାହ୍ମଣ ସେ ଗଧା ଭଲା, ଆନ ଦେବ ତେ କୁତ୍ତା; ମୁଲାନା ସେ ମୁର୍ଗା ଭଲା, ସହର ଜାଗାବେ ସୁତ୍ତା । ଅର୍ଥାତ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଠାରୁ ଗଧ ବହୁଗୁଣରେ ଭଲ କାରଣ ସେ ନିଜେ କଷ୍ଟ କରି ତାର ନିଜ ପରିଶ୍ରମର ଘାସ ଖାଏ କିନ୍ତୁ କାହାକୁ ଠକେଇ କରି ନୁହଁ । ପଥର ଦେବତା ଠାରୁ କୁକୁର ଭଲ କାରଣ ସେ ଘର ପହରା ଦେଇ ତାର ରକ୍ଷା କରେ । ଗୋଟେ ମୌଲବୀ ଠାରୁ କୁକୁଡ଼ା ଭଲ ଯିଏ ସୋଇଥିବା ସହର କୁ ଜଗେଇ ଥାଏ ।

ଅଶୋକଙ୍କ ପରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ବିଲୋପ ପାଇଁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ବିରୋଧୀ ରାଜା ଅନେକ ଥିଲେ, ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଗୌଡ଼ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ତଥା ବର୍ତ୍ତମାନର ବେଙ୍ଗଲ୍ ରାଜ୍ୟର ବ୍ରାହ୍ମଣ ରାଜା ଶଶାଙ୍କ ୭୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ମଧ୍ୟ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ସମୂଳ ବିନାଶ ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ୧୨୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦର ଏକ ଲେଖା ଅନୁଯାଇ ରାଜା ଶଶାଙ୍କ ହିଁ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ବିଲୋପ ପାଇଁ ଦାୟୀ; ରାଜା ଶଶାଙ୍କଙ୍କ ଆଗରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷୀ ସଭ୍ୟତା ଏକ ବୌଦ୍ଧ ରାଜ୍ୟ ଥିଲା । ରାଜା ଶଶାଙ୍କ ହିଁ ବୋଧ ଗୟାରେ ଥିବା ବୋଧି ବୃକ୍ଷକୁ ସମୂଳ ଉତ୍ପାଟନ କରିଦେଇଥିଲେ । ବଙ୍ଗଳା ଭାଷୀ ସଭ୍ୟତାରେ ବଳ ପୂର୍ବକ ବୈଦିକ ଜାତି ପ୍ରଥାର ପ୍ରସାରକ ରାଜା ଶଶାଙ୍କ ହିଁ ଥିଲେ; ଯାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କ ସଭ୍ୟତା ବୃତ୍ତି ଅନୁସାରେ ଚାରି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଯାଇଥିଲା ଯାହା ଫଳରେ ବୈଦିକ ଜାତି ପ୍ରଥା ଅନୁସାରେ ଯେଉଁ ମାନେ ପୂଜାରୀ, ରାଜା ଏବଂ ବଣିକ ନଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ଶୁଦ୍ର ବୋଲି ଆଖ୍ୟା ଦେଇ ଘୃଣା ଏବଂ ନିର୍ଯ୍ୟାତନା କୂଅ ମଧ୍ୟକୁ ପେଲି ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଇସ୍ଲାମ୍ ଧର୍ମ ଇଣ୍ଡିଆ ଭୂଖଣ୍ଡକୁ ଆସିଲା ପରେ ଅନେକ ଶୁଦ୍ର ଜାତିପ୍ରଥା କଷଣରୁ ନିଜକୁ ମୁକୁଳାଇବା ପାଇଁ ଇସ୍ଲାମ୍ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିନେଇଥିଲେ ଯାହାଫଳରେ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷୀ ଇସ୍ଲାମ୍ ଗୋଷ୍ଠୀ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଦେଶ ବିଭାଜନ ପରେ ପରେ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷୀ ମୁସଲିମ୍ ଗୋଷ୍ଠୀ ଏବେ ବଙ୍ଗଳାଦେଶ ନାମରେ ନାମିତ ହୋଇଛି । ବଙ୍ଗାଳି ଭାଷା ଏକ ଆରବୀୟ ଭାଷା ନୁହେଁ ନା ଆରବର ଲୋକମାନେ କେବେ ବଙ୍ଗାଳି ଭାଷା ଜାଣିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥା ଯୋଙ୍ଗୁ ଏକ ବିରାଟ ଗୋଷ୍ଠୀ ମୁସଲିମ୍ ଦର୍ଶନ ଆପଣେଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲା । କିଛି ଇତିହାସହକାରଙ୍କ ଅନୁସାରେ ରାଜା ଶଶାଙ୍କ ହିଁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଥିବା ଲିଙ୍ଗରାଜ ମନ୍ଦିରକୁ ବୁଦ୍ଧ ଧର୍ମରୁ ଶୈବ ଧର୍ମକୁ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିଥିଲେ ।

ବୈଦିକ ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ପ୍ରମୁଖ ବିଚାରଧାରା ଭାବେ ଇଣ୍ଡିଆ ଭୁଭାଗରେ ପ୍ରଚଳିତ ହବା ଆଗରୁ ଇଣ୍ଡିଆ ଭୁଭାଗ ଅନେକ ଧର୍ମର ଜନ୍ମଦାତା ଥିଲା; ସରଳ ଭାଷାରେ ମନରେ ଯାହା ଧାରଣା କରାଯାଏ ତାକୁ ଧର୍ମ କୁହାଯାଏ । ଏଠାରେ ଜ୍ଞାନ ହିସାବରେ ଦୁଇ ଶ୍ରେଣୀର ଧର୍ମ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ଯଥା ଯୌକ୍ତିକ (Logical/Rational) ଏବଂ ଅଯୌକ୍ତିକ (Illogical/Irrational) ଦର୍ଶନ ଭିତ୍ତିକ ଧର୍ମ । ଆଜୀବକ, ଚାରୁବାକ/ଲୋକାୟତ, ନ୍ୟାୟ, ବୈଶେଷିକ, ଯୋଗ, ଅଲେଖ, ବୌଦ୍ଧ ଏବଂ ଜୈନ୍ୟ ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ବିନା ଭଗବାନ ଏବଂ ବିନା ମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜାର ଧର୍ମ ପରି ଯୌକ୍ତିକ ବା ତାର୍କିକ ଦର୍ଶନ ଭିତ୍ତିକ ଧର୍ମ ହୋଇଥିଲା ବେଳେ, ବେଦ ଏବଂ ବେଦ ଉଦ୍ଧୃତ ଧର୍ମ ତଥା ମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜା ବହୁଦେବବାଦ ଦର୍ଶନ କୂତର୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ ଭିତ୍ତିକ ଅଯୌକ୍ତିକ ଧର୍ମ; ଯାହା “ଛଳ ଏବଂ ବଳ” ଦ୍ୱାରା ଲାଗୁକରି କିଛି ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ଗୋଷ୍ଠିଗତ ଲାଭାପାଇଁ ଇଣ୍ଡିଆର ମୂଳନୀବାସୀଙ୍କୁ ମୁର୍ଖତା, ମାନସିକ ବିକୃତି ଏବଂ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସର ଅନ୍ଧକାର ମଧ୍ୟକୁ ଠେଲିଦିଆଯାଇଛି । ଯେହେତୁ ୧୧୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ଆଗରୁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ଥିଲା ଏବଂ ଏଠାକାର ମୂଳନୀବାସୀ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମାବଲମ୍ବି ଥିଲେ, ତେଣୁ ଓଡ଼ିଶାର ମୂଳ ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଥିଲା; କାରଣ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଶୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ବୁଦ୍ଧ ମଧ୍ୟ ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ଥିଲେ କାରଣ ତାଙ୍କର ମାତୃଭାଷା ଓଡ଼ିଆ ଥିଲା । ଯଦି ଦିନେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଥିଲା ତେବେ ସେତେବେଳେ ଏଠାରେ ନିଶ୍ଚିତ ଅନେକ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସ ଥିବେ; କିନ୍ତୁ ଆଜି ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସ କେହି ଦେଖିବାକୁ ନମିଳିବାର ମାନେ କଣ? ଏହାର ସରଳ ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଏଠାକାର କିଛି ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସୀ ମାନେ ମୃତ୍ୟୁ ଭୟ ଆଉ ନିର୍ଯ୍ୟାତନାର ଶିକାର ଦାଉରୁ ରକ୍ଷ୍ୟା ପାଇବା ପାଇଁ ହେଉ କିମ୍ବା ମନୁସ୍ମୃତିରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଥିବା ବିଭିନ୍ନ ସୁବିଧାର ଲୋଭ ପାଇଁ ହେଉ ସେମାନେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ହବାକୁ କାହିଁକି ବା ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ନଥିବେ? ଯେତେବେଳେ ପୁରାତନ ଇଣ୍ଡିଆର ଅନେକ ରାଜା 185BC ପରେ ପରେ ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ କୁ ନିଜ ରାଜ୍ୟରେ ଲାଗୁ କଲେ ସେତେବେଳେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ସମୂଳ ନଷ୍ଟ ପାଇଁ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସୀ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରଚାରକ ଏବଂ ପ୍ରସାରକ ମାନଙ୍କୁ ଟାର୍ଗେଟ କରାଯାଇଥିବ, ସେମାନଙ୍କୁ ସମୂହ ହତ୍ୟା ସହ ଜଣ ମୁଣ୍ଡ ପିଛା ୧୦୦ ଟି ସୁନା ମୁଦ୍ରାର ଘୋଷଣା ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ କୁ ସମୂଳ ନଷ୍ଟ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିବ । ଯେହେତୁ କିମ୍ବଦନ୍ତି ଅଛି ପୁଷ୍ୟାମିତ୍ର ଶୁଙ୍ଗ ଏକ ଦିନରେ ୭୦ ହଜାରରୁ ଭି ଅଧିକ ବୋୖଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସୀଙ୍କ ଗଣସଂହାର କିରିଥିଲେ ଏବଂ ବଙ୍ଗଳାର ଗୌଡ଼ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ବ୍ରାହ୍ମଣ ରାଜା ଶଶାଙ୍କ ମଧ୍ୟ ବୌଦ୍ଧ ନରସଂହାର କରିଥିଲେ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସରୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ କନଭର୍ସନ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥିବ; ଅର୍ଥାତ କିଛି ବେଈମାନ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଛାଡି ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରା ଆପଣେଇ ନିଜ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ନଷ୍ଟ ଭ୍ରଷ୍ଟ କରିବାରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଯୋଗଦାନ ମଧ୍ୟ ଦେଇଥିବେ ଯାହା ଫଳରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପତନ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସରଳ ହୋଇଥିବ; ଯେମିତି ଏବେ ଏକ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ନେତା ତାର ସ୍ୱାର୍ଥ ହାସଲ ନହେଲେ ଅନ୍ୟ ଦଳକୁ ଜମ୍ପ କରୁଛି ଠିକ ସେମିତି । ତେଣୁ ମୃତ୍ୟୁ ଭୟରେ ହୁଏତ କିଏ କୁଆଡେ ପଳେଇ ଲୁଚିଥିବ ତ କିଏ ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥାର ବର୍ଗିକୃତ ନୀଚ୍ଚ ବୃତ୍ତି କରି ନିଜକୁ ଲୁଚେଥିବ; ଏପରି ଭାବରେ ଇଣ୍ଡିଆରୁ ବୈଦିକ ଧର୍ମ ପ୍ରଚାରକ ଏବଂ ପ୍ରସାରକ ମାନେ ଇଣ୍ଡିଆରୁ ସମୁଳ ନଷ୍ଟ କରିଥିବେ । ଯେତେବେଳେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜାତିପ୍ରଥାର ପ୍ରଶାର ହେଲା ସେତେବେଳେ କେହି ଆଗୁଆ ମୂଳନୀବାସୀ କେବେ ତ ନୀଚ୍ଚ ଜାତି ହବାକୁ ପସନ୍ଦ କରିନଥିବେ; ତେଣୁ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସମାନଙ୍କୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଅବକ୍ଷୟ ପାଇଁ ବୈଦିକ ଉତ୍ପୀଡ଼ିକ ମାନେ ବାଧ୍ୟ କରିଥିବେ ଏବଂ ଏଠାକାର ଅନେକ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମୀ ସନ୍ୟାସ ବୈଦିକ ପରିଚୟଧାରୀ ପୂଜାରୀ ବା ବ୍ରାହ୍ମଣ ବୃତ୍ତି କୁ ଆପଣେଇବାକୁ ମଧ୍ୟ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିବେ । ଏହାର ଅର୍ଥ ସେମାନଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟତା ମୂଳକ ଭାବେ ବୈଦିକ ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତର ପ୍ରଚାର ପାଇଁ ଜାତିପ୍ରଥା, ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ, ମୂର୍ତ୍ତିପୂଜା, ତର୍କହୀନତା, ଚତୁର, ଧୂର୍ତ୍ତ, ଛଳ ଏବଂ କପଟବାଦୀ ହେବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଇଥିବ ଏବଂ ସେ ଏହି ବିଚାରଧାରାକୁ ଗ୍ରହଣ କଲାପରେ ସେହି ବିଚାରଧାରା ଅନୁସାରେ ସେହିପରି ଚରିତ୍ର ହୋଇଯାଇଥିବେ । ଭିକ୍ଷ୍ୟା ବୃତ୍ତି କରୁଥିବା ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ବିନା ସନ୍ଦେହରେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସରୁ ବ୍ରାହ୍ମଣକୁ ରୁପାନ୍ତରିତ କାରଣ ବୌଦ୍ଧ ଭିକ୍ଷୁ ହିଁ ଭିକ୍ଷ୍ୟା ବୃତ୍ତି କରୁଥିଲେ ଯେତେବେଳେ କି ବୈଦିକ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ଭିକ୍ଷ୍ୟା ବୃତ୍ତିକରିବାର କୌଣସି ବେଦରେ କିମ୍ବା ପୁରାଣରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେନା; ଯେତେବେଳେ କି କିଛି ପୁରାଣରେ ଏବଂ ମନୁସ୍ମୃତିରେ ଦାନ ନେବା କଥା ଲେଖା ଅଛି । ଦାନ ନେବା ଏବଂ ଭିକ୍ଷ୍ୟା ବୃତ୍ତି କେବେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ନୁହଁ । ବୁଦ୍ଧ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସମାନେ ଏଥିପାଇଁ ଭିକ୍ଷା ବୃତ୍ତି କରୁଥିଲେ କାରଣ ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ସତ୍ ବୁଦ୍ଧି ବା ସତ୍ ଜ୍ଞାନ ପାଇଁ ସମର୍ପିତ ଥିଲେ । ଅନ୍ୟ ବୃତ୍ତି କରିଲେ ସେଥିରୁ ଅର୍ଜିତ ଧନରେ ଅହଂକାର ଏବଂ ଭୌତିକ ସୁଖ ପ୍ରତି ଆସକ୍ତି ବଢିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥିଲା ସେଥି ପାଇଁ ପ୍ରକୃତରେ ଯେଉଁମାନେ ସମାଜରେ ସତ୍ ବୁଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରସାର କରିବାକୁ ଚାହୁଁ ଥିଲେ ସେମାନେ ହିଁ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସୀ ହେଉଥିଲେ ଅର୍ଥାତ ସମାଜର ମଙ୍ଗଳ ପାଇଁ ସେମାନେ ନିଜ ଜୀବନକୁ ଉସର୍ଗ କରିଦେଉଥିଲେ । ପ୍ରକୃତ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସଙ୍କ ରୀତିନୀତି ଏବଂ ପ୍ରଥା ଗୁଡିକ କଷ୍ଟକର ଜାଣି ଶୁଣି କରାଯାଇଥିଲା ଯେମିତି ଠକ, ଲମ୍ପଟ ଏବଂ ଅସାମାଜିକ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପ୍ରଚାରକ ହବାଠୁ ଦୁରେଇ ରହିବେ କିନ୍ତୁ ଏହାର ଅନୁଗାମୀ ଯେକୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ହୋଇପାରିବେ । ଏକ ମନୁଷ୍ୟକୁ ବଞ୍ଚିବାପାଇଁ ଯେତିକି ଖାଦ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ ସେତିକି ହିଁ ଖାଦ୍ୟ ଭିକ୍ଷ୍ୟାର ଅନୁମତି ଥିଲା । ଭିକ୍ଷ୍ୟାବୃତ୍ତି କରିବା ଦ୍ୱାରା ଯେପରି ସେମାନଙ୍କ ମନରେ କେବେ ଅହଂକାର ସୃଷ୍ଟି ନହୁଏ ସେଥିପାଇଁ ଏହିପରି ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ବୃତ୍ତିକୁ ସମ୍ଭବତଃ ଚୟନ କରାଯାଇଥିଲା ଏହାର ଅର୍ଥ ନୁହେଁ ଯେ ଯେଉଁମାନେ ଭିକ୍ଷ୍ୟାବୃତ୍ତି କରନ୍ତି ସେମାନେ ସବୁ ଜ୍ଞାନୀ, ବିଦ୍ୱାନ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଅନୁଗାମୀ । ଯେଉଁମାନଙ୍କ ଉଦ୍ଧେସ୍ୟ ଭିକ୍ଷା ମାଗି ବଞ୍ଚିବା ସେମାନେ ଭୀକାରି, ଅର୍ଥାତ ସମାଜରେ ଥିବା କିଛି ଅଳସୁଆ, ଠକ ଏବଂ ଦରିଦ୍ରମାନେ ମଧ୍ୟ ନିଜ ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ଦୟା ଏବଂ କଋଣାର ସାହାଯ୍ୟ ଭିକ୍ଷ୍ୟା କରିଥାନ୍ତି କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ଉଦ୍ଧେସ୍ୟ ଜ୍ଞାନର ଚାଷ କରିବା ନୁହଁ, ଜ୍ଞାନ ବିତରଣ କରି ସମାଜକୁ ପଥ ବା ଦିଗ ଦର୍ଶନ କରିବା ନୁହଁ ବରଂ ବଞ୍ଚିବାର ସଂଘର୍ଷ କରିବା । ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସ ମାନେ ସମ୍ଭବତଃ ଏଥିପାଇଁ ଲଣ୍ଡା ହେଉଥିଲେ କାରଣ ଲଣ୍ଡା ହେବା ଦ୍ୱାରା ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ବିପରୀତ ଲିଙ୍ଗ ଆକର୍ଷଣ ଠାରୁ ଦୂରରେ ରହିହେବ; ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସୀ ମାନଙ୍କୁ ପରିବାର ଗଠନ ମନାଥିଲା କିନ୍ତୁ ଇଣ୍ଡିଆର କିଛି ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସମାନଙ୍କ ବ୍ରାହ୍ମଣୀକରଣ ପରେ ସମ୍ଭବତଃ ସେମାନେ ପରିବାର ଗଠନ ଏବଂ ବୈଦିକ ରୀତିକୁ ପ୍ରଚାର ଛଡା ସେମାନଙ୍କ ରୀତିରେ ଅନୁଗାମୀଙ୍କ ମଙ୍ଗଳ କାମନା ନିମନ୍ତେ ବିଭିନ୍ନ ଆଳକରି ଅନେକ ଚଞ୍ଚକତାର କାରଣ ଦର୍ଶାଇ ସେମାନଙ୍କ ଘରେ ପ୍ରୀତି ଭୋଜନ କରିବା ଏକ ପ୍ରଥାରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା; ଯାହାକି ନା ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ଥିଲା ନା ବୋୖଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଶିକ୍ଷା ଥିଲା । ପରିବାର ଗଠନ ସହ ସାଂସାରିକ ଏବଂ ଭୌତିକ ସୁଖ ଉପଭୋଗ କରିବା ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ନାମରେ ଅନୁଗାମୀଙ୍କୁ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ କରିବା ସହ ସାମାଜିକ ଇଲାଇଟ ବା ସମାଜ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବୋଲାଇବା ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦର ଆକର୍ଷକ ବିନ୍ଦୁ ଥିଲା, ତେବେ କିଛି ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସ ମାନେ ବୈଦିକ ଧର୍ମର ଏହି ଲୋଲୁପ ମାର୍ଗକୁ କାହିଁକିବା ଆପଣେଇନଥିବେ? ଯେଉଁମାନେ ପ୍ରକୃତ ବୋୖଦ୍ଧ ପ୍ରଚାରକ ବା ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସୀ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରକୃତ ଅନୁଗାମୀ ଥିଲେ ସେମାନେ କେବେଭି ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମାର୍ଗରୁ ବିଚ୍ୟୁତି ହୋଇନଥିବେ ଏବଂ ବୈଦିକ ଉତ୍ପୀଡ଼ନର ଶିକାର ହୋଇଥିବେ କିନ୍ତୁ ଯେଉଁମାନେ ବୈଦିକ ଲୋଭ ମାୟାରେ ବାୟା ହୋଇଥିବେ ସେମାନେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ଅପଭ୍ରଂଶ କରିବାରେ ସେମାନଙ୍କୁ ସହାୟତା ନିଶ୍ଚିତ କରିଥିବେ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଦାଶ ସରନେମ୍ ବାଲା ବ୍ରାହ୍ମଣ ମିଳିଯିବେ, ଏବଂ ଦାସ ସରନେମ୍ ବାଲା କରଣ ବା କାୟସ୍ଥ ଏବଂ ଶୁଦ୍ର ଭି ମିଳିଯିବେ କେବଳ ଶ/ସ ର ପାର୍ଥକ୍ୟ କିନ୍ତୁ ଉଚ୍ଚାରଣ ଅନୁସାରେ ଅର୍ଥ ଏକ ସେଇଟା ହେଉଛି ଦାଶ/ଦାସ ଅର୍ଥାତ ସ୍ଲେଭ୍(Slave) ମାନେ ଗୁଲାମ ତେବେ ସେମାନେ କାହାର ଗୁଲାମ? ଯେତିକି ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ମାନୁଥିବା ଅନୁଗାମୀ ସବୁ ବୈଦିକ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଅସାମାଜିକ, ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ, ଅଜ୍ଞାନତା ଏବଂ କୁପ୍ରଥାର ଦାସ । ବର୍ତ୍ତମାନର ବୋଲାଉଥିବା ଅନେକ ବୈଦିକ ସାମାଜିକ ଇଲାଇଟି ବା ବ୍ରାହ୍ମଣ ମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ବୈଦିକ ଦର୍ଶନର ମୂଳ ବା ପ୍ରାଥମିକ ଶିକାର ଯେଉଁମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଓଡ଼ିଶାରେ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ଇମ୍ପ୍ଲିମେଣ୍ଟ/ବ୍ୟବସ୍ଥିତ ବା ଲାଗୁ କରାଯାଇଛି; ଏବେ ଯେଉଁମାନେ ଓଡ଼ିଶାରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବୋଲାଉଛନ୍ତି କିଛି ବାହ୍ୟ ବୈଦିକ ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦୀ ପ୍ରଚାରକଙ୍କୁ ଛାଡି ଦେଲେ ଅନେକଙ୍କ ପୂର୍ବପୁରୁଷ ହୁଏତ ଏଠାକାର ଆଦିବାସୀ ମୂର୍ତ୍ତୀ ପୂଜକ ଥିଲେ ବା ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସ ଥିଲେ ବା ବ୍ରାହ୍ମଣଜାତି ଲୋଭି ଧୂର୍ତ୍ତ ପ୍ରବୃତ୍ତିର ମୂଳନୀବାସୀ ଥିଲେ ଯେଉଁ ମାନେ ଛଦ୍ମ ବ୍ରାହ୍ମଣ, ଯେଉଁମାନେ ବୈଦିକ ଧର୍ମ ପ୍ରସାର ପରେ ନିଜକୁ ବୈଦିକ ମାନ୍ୟତା ପୂଜାରୀର ପରିଚୟ ଆପଣେଇ ନିଜକୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବୋଲାଉଛନ୍ତି । ଏମାନେ ହେଲେ ବୈଦିକ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର ପ୍ରଥମ ବକରା ଏମାନେ ଏବେଭି ନିର୍ଜୀବ ମୂର୍ତ୍ତୀମାନଙ୍କୁ ସଂସ୍କୃତ ଗୀତ ଶୁଣାଉଛନ୍ତି, ଶିବଙ୍କ ଲିଙ୍ଗ ମାନେ ଶିବଙ୍କ ଗୁପ୍ତଅଙ୍ଗ ବା ଯୌନାଙ୍ଗ ବା ଶିବଙ୍କ ନୁନୁ(ଲିଙ୍ଗ) ରେ ଜଳ ଏବଂ କ୍ଷୀର ଢାଳୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଏହି ନିର୍ଜୀବ ମୂର୍ତ୍ତିମାନଙ୍କ ଆଗରେ ନିରୀହ ପଶୁଙ୍କୁ ବଳିଦେଉଛନ୍ତି; ଶିବଙ୍କ ନୁନୁ(ଲିଙ୍ଗ) ରେ ଜଳ ଏବଂ କ୍ଷୀର ଢାଳିବାର ଅର୍ଥ କଣ? ଶିବଙ୍କ ନୁନୁ(ଲିଙ୍ଗ) କଣ ଏତେ ମଇଳା ବା ଗରମ ହୋଇଯାଏ ଯେ ତାକୁ ସଫା କରିବା ବା ଥଣ୍ଡା କରିବାପାଇଁ ଏହା ଉପରେ ବାରମ୍ବାର ଜଳ ଏବଂ କ୍ଷୀର ଢାଳିବାକୁ ପଡେ? ଯଦି ଇଣ୍ଡିଆନ ପେନାଲ କୋଡ଼ ୨୯୨, ୨୯୩, ୨୯୪ ରେ ଅଶ୍ଳୀଳତା ଏବଂ ନଗ୍ନତା କୁ ଅପରାଧ ବୋଲି ବାଖ୍ୟା କରାଯାଇଛି ତେବେ ଧର୍ମ ନାମରେ ଅଶ୍ଳୀଳତା ଏବଂ ନଗ୍ନତା କୁ ଠିକ ବୋଲି ମାନ୍ୟତା ଦେବା ଏହା ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ନୁହେଁ କି? ଏହା ହିନ୍ଦୁତ୍ୱବାଦୀ ଫେଭୋରେଟଜିମ ଜନିତ ନିୟମ ନୁହେଁ କି? ଛୋଟ ଛୋଟ ପିଲା, ମା, ଭଉଣୀ ମାନଙ୍କୁ ଶିବଙ୍କ ଗୁପ୍ତ ଅଙ୍ଗକୁ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଏବଂ ଏହାକୁ ପୂଜା କରିବା କଉ ବୁଦ୍ଧିମତାର କାମ? ମିଥ୍ୟା ସାମାଜିକ ଉଚ୍ଚ୍ଚ ସମ୍ମାନ ମାୟାରେ ଏମାନେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବାୟା; ବାୟାରେ ବ୍ରାହ୍ମଣର ଅର୍ଥ ହତ୍ୟାକାରୀ ବୋଲି ସେମାନଙ୍କୁ ସେକଥା ଭି ବୋଧ ନାହିଁ; ଏଗୁଡ଼ାକ ବୈଦିକ ବାଇଆ ନୁହଁତ ଆଉ କଣ? ଓଡିଶା ମାଟି ବୈଦିକ ଚିନ୍ତାଧାରାର ଜନନୀ ନୁହଁ କିନ୍ତୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଜନନୀ । ପ୍ରକୃତରେ ଯାହାକୁ ବୈଦିକ ଧୂର୍ତ୍ତ ମାନେ ଏବେ ଶିବଲିଙ୍ଗ ପ୍ରଥା କହୁଛନ୍ତି ତାହା ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ସ୍ତୁପ ଏବଂ ଚୈତ୍ୟ ପୂଜା ପ୍ରଥା ଥିଲା । ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମୀ ଅନୁଗାମୀ ମାନେ କୌଣସି ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସର ମୃତ୍ୟୁପରେ ଏକ ଚୈତ୍ୟ ତିଆରି କରି ତାର ଚେତନା ଜଗାଇବା ଉଦ୍ଧେଷ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ସେଠାରେ ଯାଇ ତାଙ୍କର ଦିଆଯାଇଥିବା ବୁଦ୍ଧିର ଚେତନାକୁ ଜଗାଉଥିଲେ ଯାହାକୁ ବୌଦ୍ଧ ବିରୋଧୀ ଧୂର୍ତ୍ତମାନେ ଭ୍ରଷ୍ଟ କରିବାକୁ ଯାଇ ଶିବଲିଙ୍ଗ ପୂଜା ପ୍ରଥା ସୃଷ୍ଟିକରି ବୌଦ୍ଧ ପ୍ରଥାକୁ ନଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି । ସମାଜରେ କୌଣସି କାମ ଛୋଟ ବା ବଡ ନୁହେଁ କିନ୍ତୁ ଯେଉଁ ମାନେ ଏହାକୁ ଛୋଟ ଏବଂ ବଡ଼ରେ ବର୍ଗିକୃତ କରିଛନ୍ତି ସେମାନେ ହିଁ ପ୍ରକୃତରେ ନୀଚ୍ଚ । ଗୋଟେ ମା ତାର ଛୁଆର ଝାଡା ଏବଂ ପରିଶ୍ରା ପ୍ରାୟ ୫ ବର୍ଷକାଳ ସଫାକରେ ସେ କଣ ସେହି କର୍ମ/ବୃତ୍ତି କରୁଥିବାରୁ ଛୋଟ ବା ମେହେନ୍ତର ହୋଇଯାଏ? ସେ କଣ ନିଜର, ନିଜ ପିଲାର ଏବଂ ପରିବାରର ଲୁଗା ଧୁଏନା? ସେ କଣ ଧୋବଣୀ ହୋଇଯାଏ? ସେ ରାଜା ହଉ ବା ସାମାଜିକ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବ୍ରାହ୍ମଣ, ସେ କଣ ନିଜ ମଳ ନିଜ ବାମ ହାତରେ ସଫା କରେନା? ତେବେ ତାହାର ବାମ ହାତ କଣ ଅଛୁଁଆ ବା ହୀନ ହୋଇଯାଏ? ବୈଦିକ ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ଜାତିପ୍ରଥା ଅନୁସାରେ ପୁରୁଷର ବାହୁରୁ କ୍ଷତ୍ରିୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲେ; ମନୁଷ୍ୟର ବାମ ହାତ ତାର ମଳ ଦ୍ୱାର ସଫାକରେ ତେଣୁ ସେହି ଦୃଷ୍ଟିରୁ କ୍ଷତ୍ରିୟ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ହବା କଥା, ଗୋଟେ ପ୍ରକାର ଶତ୍ରୁ ଦାଉରୁ ରକ୍ଷାକରିବା କଥା ଅନ୍ୟଟି ମଳ ସଫାକରିବା କଥା! ଯିଏ ଏହି ହୀନ ଚିନ୍ତାଧାରା ର ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ସେହିଁ ପ୍ରକୃତରେ ହୀନ, ନୀଚ୍ଚ ଏବଂ ବିକୃତ ।

ଇଣ୍ଡିଆରେ ପ୍ରାୟ ୬ କୋଟି ବ୍ରାହ୍ମଣ ଦେଖାଯାନ୍ତି । ପୂଜାସମୟରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ସଂସ୍କୃତରେ ଭଗବାନଙ୍କୁ କଥାହୁଏ ଏବଂ ବାକି ସମୟରେ ସେ ରହୁଥିବା ଭାଷିୟ ସଭ୍ୟତାର ଭାଷାରେ କଥା ହୁଏ । ଯଦି ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ପ୍ରକୃତ ମାତୃଭାଷା ସଂସ୍କୃତ ହୋଇଥାନ୍ତା ତେବେ ସେମାନେ ପ୍ରାଦେଶିକ ଭାଷା ବ୍ୟବହାର ନକରି ଅନର୍ଗଳ ସଂସ୍କୃତରେ କଥା ହୋଇଥାନ୍ତେ । ଇଣ୍ଡିଆରେ ଏମିତି କେତେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଅଛନ୍ତି ଯିଏ ଅନର୍ଗଳ କିଛି ମିନିଟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂସ୍କୃତ କହି ତାକୁ ବୁଝିପାରୁଥିବ? ଯଦି କିଛି ମିନିଟ ସଂସ୍କୃତ କହିବାର କ୍ଷମତା ନାହିଁ ତେବେ ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ ସଂସ୍କୃତ କେବେ ସେମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ନଥିଲା । ଯଦି ଆଦିବାସୀ ସେମାନଙ୍କ ଭାଷା ଛାଡି ନାହାନ୍ତି ତେବେ ସମସ୍ତ ପ୍ରଦେଶରେ ମାନେ ୧୨୨ ଟି ପ୍ରମୁଖ ଭାଷିୟ ସଭ୍ୟତାରେ ଏକାଧିକ ଭାଷୀ ବ୍ରାହ୍ମଣ କେମିତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଗଲେ? ନା କେବଳ ବ୍ରାହ୍ମଣ ସାମାଜିକ ମାନ୍ୟତା ଆପଣେଇ ସଂସ୍କୃତରେ ଭଗବାନଙ୍କ ସହ ଦିପଦ କଥା କହିବାର ମିଥ୍ୟା ଭଣ୍ଡାମୀକରି ନିଜ ଲୋକ ଭାଷୀ ସଭ୍ୟତାରେ ନିଜକୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠର ମିଥ୍ୟା ଜାମା ପିନ୍ଧେଇ ନିଜଲୋକଙ୍କୁ ଭଣ୍ଡି ଚାଲିଛନ୍ତି? କୁହାଯାଏ ୨୦୧୧ ସେନସସ ଅନୁସାରେ ଇଣ୍ଡିଆରେ ୧୫ ହଜାରରୁ ଭି କମ ଲୋକ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ କଥା ହୋଇପାରୁଥିଲେ । ଆମର ଓଡ଼ିଶାରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ, କ୍ଷତ୍ରିୟ, ବୈଶ୍ୟ ଏବଂ ଶୁଦ୍ର ସେମାନଙ୍କ କମ୍ୟୁନିକେସନ ପାଇଁ କେବଳ ଗୋଟେ ଭାଷା ହିଁ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ତାହା ହେଉଛି ଓଡ଼ିଆ । ଯଦି ଚାରି ବର୍ଗଙ୍କ ଗୋଟେ ହିଁ ମାତୃଭାଷା ତେବେ ସେମାନଙ୍କୁ ଭିନ୍ନ କଲା କିଏ? ବୈଦିକ ଘୃଣ୍ୟ ବିଚାରଧାରା ହିଁ ଇଣ୍ଡିଆର ସମସ୍ତ ଭାଷୀୟ ସଭ୍ୟତାକୁ ଜାତିରେ ବାଣ୍ଟିଛି ତେଣୁ ସବୁଠାରୁ ଘୃଣ୍ୟ ବିଚାରଧାରା ହିଁ ବୈଦିକ ବିଚାର ଧାରା ଏବଂ ସବୁଠାରୁ ଘୃଣ୍ୟ ଲୋକ ଯିଏ ଏହି ବିଚାରଧାରାକୁ ପ୍ରଶାରକରେ ଏବଂ ପ୍ରଶାର କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଇଣ୍ଡିଆନ ଭୂଖଣ୍ଡରେ ଯେତେବେଳେ ୭୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ପରେ ଇସ୍ଲାମ ଧର୍ମ ଦ୍ଵିତୀୟ ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ ହେଲା ଏହା ପଛରେ କେବଳ ଇସ୍ଲାମ ରାଜାମାନଙ୍କ ଜୋର ଜବରଦସ୍ତି ଇସ୍ଲାମୀକରଣ କାରଣ ନଥିଲା ଏହାର ଅନେକ କାରଣ ମଧ୍ୟରୁ ସବୁଠାରୁ ବଡ କାରଣ ବୈଦିକ ବିଚାର ଧାରା ଥିଲା । ଶୁଦ୍ର ମାନେ ତ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ମୁସଲିମ ହୋଇଥିଲେ, କ୍ଷତ୍ରିୟ ଏବଂ ବୈଶ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ମାତ୍ରାରେ କେବଳ ଘୃଣ୍ୟ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରା ଯୋଙ୍ଗୁ ଇସ୍ଲାମ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ବୈଦିକ ପ୍ରଥାରେ ଯେତେବେଳେ ସ୍ୱାମୀ ମରିଯାଉଥିଲା ସ୍ତ୍ରୀକୁ ଜବରଦସ୍ତି ସ୍ୱାମୀର ଜ୍ୱଳନ୍ତ ଯୁଇରେ ଜଳାଇ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ବିଚାରି କୁ କେତେ କଷ୍ଟ ହେଉନଥିବ! ସତୀ ନାମରେ ବିଚାରିକୁ ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିବାକୁ ପଡୁଥିଲା । ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରା ଏମିତି କେତେ ବିଧବାକୁ ଜଳାଇନଥିବେ? ରାଜା ରାଜୁଡା ସାଶନରେ ରାଜା ରାଜାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ଯୁଦ୍ଧ ହେଉଥିଲା ସେଥିରେ ଅନେକ ସୈନିକ ମରୁଥିଲେ ଏବଂ ସେହି ସୈନିକଙ୍କ ବିଧବା ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ତାର ସ୍ୱାମୀର ଚିତାରେ ଜଳାଇ ଦିଆଯାଉଥିବ, ଏହାଠାରୁ ଘୃଣ୍ୟ କଥା କିଛି ଅଛି? ଏହି କାରଣରୁ କାହିଙ୍କିବା କ୍ଷତ୍ରିୟ ମୁସଲିମ ଧର୍ମ ଆପଣେଇ ନଥିବେ? ଯଦି ଇସ୍ଲାମ ରାଜା ଯେପରି ହୁମାୟୁନ ଏବଂ ଆକ୍ବର ଏବଂ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ, ସତୀଦାହ ପ୍ରଥା ବନ୍ଦ କରିନଥାନ୍ତେ ଏବେ ମଧ୍ୟ ବିଧବାଙ୍କୁ ଜଳାଯାଉଥାନ୍ତା । ପ୍ରକୃତରେ ବୈଦିକ ବ୍ରାହ୍ମଣ ହିଂସାର ପୂଜାରୀ କାରଣ ବଳିରୁ ହିଁ ଜାତି ପ୍ରଥା ସୃଷ୍ଟି ଏବଂ ପୂଜାବିଦ୍ଧିରେ ପଶୁ ବଳିଦେବା ଏକ ସାଧାରଣ ପ୍ରଥା । ବେଈମାନ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସମାନେ ବୈଦିକ ଧର୍ମରେ ମିସିଲାପରେ ବୈଦିକ ଧର୍ମ ତ ପ୍ରଚାର କଲେ କିନ୍ତୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ନିରାମିଷ ଭୋଜନକୁ ବଜାୟ ରଖିଲେ । ଆମିଷ ଭୋଜନ ଯୋଙ୍ଗୁ ଯେଉଁ ବୈଶ୍ୟ ଆମିଷ ବେପାର ବୃତ୍ତିରେ ଲୀନ ଥିଲେ ସେମାନେ ବୈଦିକ ଧର୍ମର ଘୃଣାର ଶିକାର ହେଲେ ଏବଂ ସେମାନେ ମୁସଲମାନ ହେବାକୁ ବାଧ୍ୟହେଲେ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ପାକିସ୍ତାନର ସଂସ୍ଥାପକ ମୁହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଜିହ୍ନାଙ୍କ ବାପାଙ୍କ ବାପା ଗୁଜୁରାତି ଭାଷିୟ ସଭ୍ୟତାର ଲୋହାନା ସଂପ୍ରଦାୟର ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ ବେପାରୀ ବର୍ଗରଥିଲେ ଯିଏ ମାଛ ବେପାର କରିବା ଯୋଙ୍ଗୁ ଜାତିରୁ ବହିଷ୍କାର ହୋଇଥିଲେ; ମାଛ ବେପାର ଛାଡିଦେଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଜାତିରେ ନମିସେଇବାରୁ ମୁହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଜିହ୍ନାଙ୍କ ବାପା ପୁଞ୍ଜାଲାଲ ଠକର ରାଗି ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ ଧର୍ମ ଛାଡି ଇସ୍ଲାମ ଧର୍ମ ଆପଣେଇଥିଲେ । ତାହାପରେ କଣ ହେଲା ସମସ୍ତେ ଜାଣନ୍ତି; ମୁହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଜିହ୍ନା ପାକିସ୍ତାନ ତିଆରି କରିବାରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ପାକିସ୍ତାନ ନାମ ଦେଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଯାହାଙ୍କର ନାମ ମୁହମ୍ମଦ ଇକବାଲ, ଯାହାଙ୍କୁ ପାକିସ୍ତାନର ସ୍ପିରିଚୁଆଲ ଫାଦର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ଏବଂ ଯିଏ “ସାରେ ଜାହାନସେ ଆଛା ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ହମରା …” ଗୀତର ରଚୟିତା ଥିଲେ ତାଙ୍କର ପୂର୍ବପୁରୁଷ କାଶ୍ମୀରର ଶାପ୍ରୂ ପଣ୍ଡିତ ଗୋଷ୍ଠୀର ବୋଲି ନିଜେ ନିଜ ଜୀବନୀ କଥାରେ ଲେଖିଛନ୍ତି । ପ୍ରକୃତ ବୈଦିକ ବ୍ରାହ୍ମଣ ମାଂସ ଆହରି, ଯେଉଁମାନେ ମାଂସ ଭକ୍ଷଣ ଛାଡିପାରିନଥିବେ ସେମାନେ କାହିଁକି ମୁସଲିମ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିନଥିବେ? ମୁସଲିମ ହବାର ଗୋଟେ ନାହିଁ ଅନେକ କାରଣ ଅଛି ସେଥି ମଧ୍ୟରୁ ବୈଦିକ ଉତ୍ପୀଡ଼ିତ ବିଚାରଧାରା ଯୋଙ୍ଗୁ ମୁସଲିମ ହେବା ସବୁଠାରୁ ପ୍ରମୁଖ ହୋଇଥିବ ।

ସରନେମ୍ ମାନଙ୍କରେ ମଧ୍ୟ କିଛି ହିଡେନ୍ ବା ଅଦୃଶ୍ୟ କ୍ଲୁ ଅଛି ତାକୁ ଡିକୋଡ୍ କଲେ ସେଥିରୁ କିଛି ତଥ୍ୟ ମଧ୍ୟ ପାଇପାରିବେ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ସେଠି/ସେଠୀ/ସେଟ୍ଟି ସରନେମ୍ ଦେଶରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରେ ମିଳିଯିବେ ଏହି ସରନେମ୍ ପାଲି ଶବ୍ଦ ସେଠ (seṭṭha) ଶବ୍ଦରୁ ଆସିଛି, ଯାହାର ଅର୍ଥ best, exalted, eminent, great, foremost, excellent ବା ସବୁଠାରୁ ଉତ୍ତମ ବା ଭଲ, ଶ୍ରେଷ୍ଠ, ପରମ, ପ୍ରମୁଖ, ମୁଖ୍ୟ, ପ୍ରଧାନ, ମହାନ ବା ସବୁଠାରୁ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପରି ଅର୍ଥ କୁ ବୁଝାଏ । ପାଲି ଭାଷାରେ ସେଠୀ/ସେଠି ଅର୍ଥ ମଧ୍ୟ ଧନୀ ବ୍ୟବସାୟୀ ବା ଜଣେ କୋଟିପତି କୁ ବୁଝାଏ । ଯେତବେଳେ ଇଣ୍ଡିଆରେ ବୌଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତା ଥିଲା ସମାଜରେ ଥିବା ବିଶିଷ୍ଟ ବା ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ବା ମୁଖିଆଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବା ଶ୍ରେଷ୍ଠୀ କୁହାଯାଉଥିଲା; ଯେକୌଣସି ଯୋଗ୍ୟତାରେ ଉଚ୍ଚ୍ଚ ପଦବାଚ୍ୟ ବୋଲାଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷକୁ ମଧ୍ୟ ଶ୍ରେଷ୍ଠ କୁହାଯାଏ; ଅର୍ଥାତ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଏକ ପଦବୀ ବା ମାନ୍ୟତା ବା ଯୋଗ୍ୟତା । ଶ୍ରେଷ୍ଠୀ/ସେଠୀ/ସେଠି ମାନେ ଅନେକ ମାତ୍ରାରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ସମର୍ଥକ ଥିଲେ । ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପତନ ପରେ ଏମାନେ ମଧ୍ୟ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରା ଉତ୍ପୀଡ଼ନର ଶିକାର ହେଲେ, ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କ ପତନ ସହ ସେମାନଙ୍କ ବୃତ୍ତିରେ ବିଭିନ୍ନତା ଦେଖାଦେଲା ଏବଂ ବୈଦିକ ଜାତି ପ୍ରଥା ଅନୁସାରେ ସେମାନଙ୍କ ନାମକରଣ ହେଲା; ତେଣୁ ପଞ୍ଜାବରେ ସେଠି ସରନେମ୍ ବାଲା ଏବେ କ୍ଷତ୍ରିୟ ବୋଲାଉଥିବା ବେଳେ, ପଞ୍ଜାବ ସଭ୍ୟତାରୁ ଇସ୍ଲାମ ଆପଣେଇଥିବା ସେଠି ଏବେ ମୁସଲମାନ; ଓଡ଼ିଶାରେ ଏମାନେ ଧୋବା ବା ଶୁଦ୍ର/ଅତିଶୁଦ୍ର, ଦକ୍ଷିଣ ଇଣ୍ଡିଆରେ ଶେଟ୍ଟି/ସେଟ୍ଟି କ୍ଷତ୍ରିୟ ବା ଖଣ୍ଡାୟତ ବା କାୟସ୍ଥ/ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ନାଭିରୁ ଜାତ ଜାତି ବୋଲାଉଥିବା ବେଳେ, ମହାରଷ୍ଟ୍ରରେ ଏମାନେ ଶୁଦ୍ର, କିଛି ଶେଟ୍ଟି/ସେଟ୍ଟି ସରନେମ୍ ଵଣ୍ଟ(Bunt) କମ୍ୟୁନିଟି ନିଜକୁ ଯୋଧ୍ୟା ଏବଂ ଜୈନ କମ୍ୟୁନିଟି ସହ ମଧ୍ୟ ଯୋଡନ୍ତି, ପଞ୍ଜାବୀ ଭାଷିୟ ସଭ୍ୟତାରେ ଯେଉଁମାନଙ୍କ ସରନେମ ସେଠି ଥିଲା ଏବଂ ଯେଉଁମାନଙ୍କ ପୂର୍ବଜ ଇସ୍ଲାମ ଧର୍ମକୁ ଆପଣେଇଥିଲେ ସେମାନେ ଏବେ ଦେଶ ବିଭାଜନ ପରେ ପାକିସ୍ତାନରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳନ୍ତି ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି; କହିବାର ଅର୍ଥ ସରନେମ ପଛରେ ମଧ୍ୟ କିଛି ଗୁପ୍ତ ତଥ୍ୟ ଅଛି । ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପାଲି ସୁତ୍ତରେ ଥିବା ଚରିତ୍ର ସୁଜାତା ଏକ ଶ୍ରେଷ୍ଠୀର ଝିଅ ଥିଲେ । ତ୍ରିପାଠୀ ବୋଲାଉଥିବା ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ସମ୍ଭବତଃ “ତ୍ରିପିଟକ” ଶବ୍ଦ ସହ ଜଡିତ, ଯାହା ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ସହ ଜଡିତ, କାରଣ ଦ୍ୱିବେଦୀ, ତ୍ରିବେଦୀ ଏବଂ ଚତୁର୍ବେଦୀ ପରି କ୍ରମାଙ୍କ ନାମ ତ୍ରିପାଠୀରେ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ଯେପରି ଦ୍ଵିପାଠୀ ଏବଂ ଚତୁରପାଠୀ ପରି ନାମକରଣ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେନାହିଁ; ମିଶ୍ର ସରନେମ୍ ବ୍ରାହ୍ମଣ ମାନେ କାହାର କାହାର ମିଶ୍ରଣ କିଏ ଜାଣେ? ପଣ୍ଡା ସରନେମ୍ ସମ୍ଭବତଃ “ପଣ୍ଡ” ଶବ୍ଦରୁ ଉଦ୍ଧୃତ ପଣ୍ଡ ମାନେ ଗର୍ବ, ନପୁଂସକ, ବ୍ୟର୍ଥ ଏବଂ ନିଷ୍ଫଳ । ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ପୂର୍ବ ୨୭୩-୨୩୨ ମସିହାର ଅଶୋକସ୍ତମ୍ଭ ପ୍ରସ୍ତର ଖୋଦିତ ଲିପିରୁ ଜଣା ଯାଏ ଯେ ଦକ୍ଷିଣ ଇଣ୍ଡିଆର ଚୋଳ, ଚେର, ସତ୍ୟପୁତ୍ର, ପାଣ୍ଡୀଆର୍ଗଳ ବା ପାଣ୍ଡ୍ୟ ଡ଼ାଈନାଷ୍ଟୀଜ଼ ସବୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମୀ ଥିଲେ । ଯଦି ସେପରି ପ୍ରମାଣକୁ ଆମେ ବିଚାରକୁ ନେବା ତେବେ ପାଣ୍ଡ୍ୟ, ପାଣ୍ଡିଆନ, ପାଣ୍ଡୀ ଇତ୍ୟାଦି ଶବ୍ଦ ଏବଂ ଏମାନଙ୍କ ସାମାଜିକ ପରିଚୟ ମଧ୍ୟ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ସହ ଜଡିତ ବୋଲି କହି ପାରିବା । ଦକ୍ଷିଣ ଇଣ୍ଡିଆର ତାମିଲ ଏବଂ ମାଲୀୟାଲୀ ନିବାସୀ ମାନେ ଏବେ “ପାଣ୍ଡୀ” ଶବ୍ଦକୁ ଅପମାନ ଜନକ ଶବ୍ଦ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ଏବଂ ଏହାର ଅର୍ଥ ସ୍ୱରୂପ ନିରକ୍ଷର, ଦଳିତ, ନିମ୍ନ ବର୍ଗ, କଦର୍ଯ୍ୟ ବା ମଳିମୁଣ୍ଡିଆ ଏବଂ ଦିନମଜୁରିଆ ବା ଲେବର କ୍ଲାସ ବୋଲି ବୁଝାଯାଏ; ଯେତେବେଳେ କି ଏହି ଶବ୍ଦର ପ୍ରକୃତ ଉତ୍ସ ଏବଂ ଅର୍ଥ ଅନେକଙ୍କୁ ଜଣା ମଧ୍ୟ ନାହିଁ; ଦକ୍ଷିଣ ଇଣ୍ଡିଆର କିଛି ଲୋକଙ୍କ ମତ ଅନୁସାରେ ପାଣ୍ଡୀର ଅର୍ଥ ପୁରାତନ । ଯେହେତୁ ପାଣ୍ଡୀ, ପାଣ୍ଡ୍ୟ ଇତ୍ୟାଦି ଶବ୍ଦ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ସହ ଜଡିତ ଦକ୍ଷିଣ ଇଣ୍ଡିଆରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପତନ ପାଇଁ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଏହି ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ବିଗାଡି ଥିବେ ନିଃସନ୍ଦେହରେ କୁହାଯାଇପାରିବ । ଯଦି ବୌଦ୍ଧ ଜାତକ କଥା ଯାହା ପାଲି ଭାଷାରେ ରଚିତ ବା ବର୍ତ୍ତମାନର ଓଡ଼ିଆ ଯାହାକୁ ଅତୀତରେ ପାଲି ଭାଷା କୁହାଯାଉଥିଲା ତାହା ଅନୁଯାୟୀ “ପଣ୍ଡିତ” ଅର୍ଥ “ଜ୍ଞାନୀ ଲୋକ ବା ଜ୍ଞାନୀ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସ” ଯେଉଁଥିରୁ ପଣ୍ଡା ସରନେମର ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଇ ପାରେ ଯାହା ଏବେ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରା ପ୍ରଚାର କରୁଥିବା କିଛି ପୂଜାରୀ ବର୍ଗଙ୍କ ସରନେମ୍ । ତ୍ରିବେଦୀ ମାନେ ତିନିବେଦ ପଡିଥିବା ବ୍ରାହ୍ମଣ ବର୍ଗ ବା ତିନିବେଦ ପଢିବାକୁ ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଥିବା ପୂଜାରୀ ବର୍ଗ ବା ଏମାନଙ୍କ କୌଣସି ପୂର୍ବପୁରୁଷ ତିନିବେଦ ପଡ଼ିଥିଲେ, ଏହାର ଅର୍ଥ ଏମାନେ କେବେ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବର୍ଗରୁ ନୁହେଁ; ଯଦି ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବର୍ଗରୁ ହୋଇଥାନ୍ତେ ତେବେ ବେଦ ପଢିବା କ୍ରମାଙ୍କ ଅନୁସରେ ଏମାନଙ୍କ ନାମକରଣ କାହିଁକି ହୋଇଥାନ୍ତା? ଦ୍ୱିବେଦୀ, ଚତୁର୍ବେଦୀ ଇତ୍ୟାଦି ସରନେମ୍ ଏହି ଶ୍ରେଣୀର, ଏହି ଶବ୍ଦ ଅନୁସାରେ ଏହା ଉତ୍ତର ଇଣ୍ଡିଆର ସରନେମ୍ ପରି ବୋଧଗମ୍ୟ ହୁଏ । ସର୍ମା ସରନେମ୍ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ସର୍ମ ଶବ୍ଦ ସହ ଜଡିତ ଯାହାର ଅର୍ଥ ବା ଲାଜ/ଲଜ୍ଜ୍ୟାଜନକ/ଅପମାନ/ବଦନାମ/ସର୍ମିନ୍ଦଗୀ; ଏବଂ ଏହି ଶବ୍ଦ ଅନୁସାରେ ଏହା ଉତ୍ତର ଇଣ୍ଡିଆର ସରନେମ୍ ପରି ବୋଧଗମ୍ୟ ହୁଏ । ଏମିତି ଭି ହୋଇପରେ ଶର୍ମା ପାଲି ଶବ୍ଦ ଶ୍ରମଣ/ସର୍ମନ/ସର୍ମାନ ଶବ୍ଦ ସହ ଜଡିତ ଯାହା ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ସହ ଜଡିତ ଏବଂ ଯାହାର ଅର୍ଥ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସ, ଏହାକୁ ସଂସ୍କୃତରେ ଶ୍ରମଣ ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ସେହି ପରି ଯୋଶ ରୁ ଯୋଶୀ ସରନେମ୍ ଯାହା ଉତ୍ତର ଇଣ୍ଡିଆର ସରନେମ୍ ପରି ବୋଧଗମ୍ୟ ହୁଏ । ବିଭିନ୍ନ ସରନେମଙ୍କ କାହାଣୀ ମଧ୍ୟ ଠିକ ଏହିପରି ଏବଂ ପ୍ରତି ସରନେମରେ କିଛିନା କିଛି ଗୁଢ ତଥ୍ୟ ଅଛି ଯଦି ଏହାକୁ ଆଖିବୁଜି ଜଣେ ଆଡପ୍ଟ ନକରିଛି; କାରଣ କିଛି ମୂଳନୀବାସୀ ସେମାନଙ୍କ ସରନେମ୍ ଅନେକଙ୍କୁ ଅନୁକରଣ କରିମଧ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି ଯାହା ସେମାନଙ୍କ ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ବୃତ୍ତି ସହ କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ହିଁ ନାହିଁ; ଏବଂ କିଛି ସରନେମ୍ ସେମାନଙ୍କ କୌଣସି ପୁର୍ବପୁରୁଷର ଚରିତ୍ର ବା କୌଣସି ଗୁଣ ଉପରେ ପ୍ରତିବେଶିତ ବା କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟର ପୋଜିସନ ବା ସେମାନେ କରୁଥିବା ବିସ୍ଵାଶ ବା ଆସ୍ଥା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିବେଶିତ ଯାହା ସେମାନଙ୍କ ପିଢିଙ୍କର ସନ୍ତାନମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସରନେମ୍ ରଖିବା ବା ବ୍ୟବହାର କରିବା କେବଳ ମୂର୍ଖାମୀ । ସରନେମ୍ ପ୍ରଥା ବୈଦିକ ବର୍ଣ୍ଣବାଦର ପ୍ରସାର ପରେ ହିଁ ହୋଇଛି; ଏହା ଆଗରୁ ମୁକ୍ତ ନାମକରଣ ଏବଂ ମୁକ୍ତ ବୃତ୍ତି ପ୍ରଥା ହିଁ ଥିଲା । ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଅନେକ ସରନେମ ଯେମିତି ମହାନ୍ତି, ସାହୁ, ସ୍ୱାଇଁ ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ଯେକୌଣସି ଅନଲାଇନ ଇଂରାଜୀରୁ ପାଲି ଡିକ୍ସିନାରିରେ ମାରି ଦେଖନ୍ତୁ ଏସବୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମୀ ପାଲି ଭାଷା ସହ କାହିଁକି ଜଡିତ? ବର୍ତ୍ତମାନ ଛଦ୍ମ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ବୋଲାଉଥିବା ବହୁଦେବବାଦରେ ମିଳୁଥିବା ଚରିତ୍ର ଯେପରିକି ରାମ, କୃଷ୍ଣ, ଶିବ, ରାଧା, ଲକ୍ଷ୍ମୀ, ହନୁମାନ, ବିଷ୍ଣୁ, ଦୁର୍ଯ୍ୟଧନ, ରାବଣ, ମହିଷାସୁର, ଦୁର୍ଗା, ଗଣେଶ, କାର୍ତ୍ତିକ ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ମାନଙ୍କର କେବେ ମଧ୍ୟ ସରନେମ ପାଇବେ ନାହିଁ କାରଣ ଏହି ପୁରାତନ ଚରିତ୍ର ଗୁଡିକ ମନଗଢା ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେତେବେଳେ ସରନେମ ପ୍ରଥା ନଥିବାରୁ ଏମାନଙ୍କ ସରନେମ ନାହିଁ । ସାଧାରଣ ଭାଷାରେ ଯିଏ ପଞ୍ଜାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ଭାଷା ନିଜ ମାତୃ ଭାଷା ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରେ ସିଏ ପଞ୍ଜାବୀ, ଯିଏ ତାମିଲନାଡୁରେ ବ୍ୟବହୃତ ଭାଷା ନିଜ ମାତୃ ଭାଷା ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରେ ସିଏ ତାମିଲ ତେଣୁ ଏପରି ପ୍ରଟୋକଲ ଅନୁସାରେ ଯିଏ ହିନ୍ଦୀ ଭଷାକୁ ନିଜ ମାତୃ ଭାଷା ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରେ ସିଏ ହେଉଛି ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ କେବଳ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷୀ ଲୋକେ ରୁହନ୍ତି ତାକୁ ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ କୁହାଯିବା କଥା କିନ୍ତୁ କିଛି ସ୍ୱୟଂ ଘୋଷିତ ଧୂର୍ତ୍ତ ମୂର୍ଖ-ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥ ଏବଂ ଷଡଯନ୍ତ୍ରକୁ ସଫଳ କରିବା ପାଇଁ, ହିନ୍ଦୁ ଶବ୍ଦକୁ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ସହ ଯୋଡି ସେମାନଙ୍କ କଳ୍ପନାରେ ତିଆରି ପାୱାରଫୁଲ ଚରିତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଯାହାକୁ ସେମାନେ ଦେବଦେବୀ ବୋଲି କହି ସଂସ୍କୃତରେ ସମ୍ବାଦ କରି ପୂଜାକରନ୍ତି ସେହି ବିଚାରଧାରାକୁ ଅନୁକରଣ କରୁଥିବା ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କୁ ହିନ୍ଦୁ ଆଖ୍ୟା ଦିଅନ୍ତି ଅର୍ଥାତ ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ ମୂର୍ତ୍ତିବାଦକୁ ଛଦ୍ମ ହିନ୍ଦୁ ନାମରେ ସଙ୍ଗଠିତ କରନ୍ତି; ଏହାକୁ ଧୂର୍ତ୍ତତା କୁହାଯିବନିତ କଣ କୁହା ଯିବ? ହିନ୍ଦୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ସହ ଜଡିତ ବୈଦିକ ଧର୍ମ ସହ ନୁହଁ । ଯଦି ଆପଣ ଇଣ୍ଡିଆନ ସୋସାଇଟିଜକୁ ଗଭୀର ଅଧ୍ୟୟନ କରିବେ ଯେଉଁମାନେ ଇଣ୍ଡିଆରେ ବୌଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତା ଥିଲା ବେଳେ ଆଗୁଆ ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧିଶାଳୀ ବର୍ଗ ଥିଲେ ବୌଦ୍ଧସଭ୍ୟତାର ପତନ ପରେ ଏବଂ ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତାର ଉତ୍ଥାନ ପରେ ସେମାନେ ପତିତ, ଉତ୍ପୀଡ଼ିତ, ଶୋଷିତ ଏବଂ ଉଦ୍ଧେଷ୍ୟମୁଳକ ଭାବେ ପଛୁଆ କରିଦିଆଯାଇଛି କିନ୍ତୁ ଯେଉଁମାନେ ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତାକୁ ଉତ୍ଥାନରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ସେମାନେ ଏବେ ଆଗୁଆ ବର୍ଗରେ ପରିଣତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଅନେକ ବୈଦିକ ଉତ୍ପୀଡ଼ିତ ବର୍ଗ ମଧ୍ୟ ଏବେ ଇସ୍ଲାମ ଧର୍ମର ଅନୁଗାମୀ ହୋଇ ସାରିଛନ୍ତି । ବିହାରର ଅଶୋକ ବା ମୌର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାର ବୌଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତା ବାସୀଙ୍କୁ ଷଡଯନ୍ତ୍ର କରି ସବୁଠାରୁ ପଛୁଆ କରିଦିଆଯାଇଛି; କାରଣ ଏହି ଦୁଇ ସଭ୍ୟତା ହିଁ ପୁରାତନ ଇଣ୍ଡିଆର ଜ୍ଞାନ ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧିର ଆଲୋକ ଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଏବେ ସେମାନଙ୍କ ମୂଳନୀବାସୀମାନଙ୍କୁ ଅନ୍ଧାର କୁଁଅ ଭିତରେ ଜର୍ଜରିତ କରିଦିଆଯାଇଛି । ଜାତି ପ୍ରଥା କେବେ ମଧ୍ୟ ମୂଳନୀବାସୀ ସ୍ଵମତରେ ସ୍ୱୀକାର କରିନଥିବ କାରଣ ଯଦି ଜାତି ପ୍ରଥାର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ଥାଆନ୍ତା କେହି ଉଚ୍ଚ୍ଚ ଜାତିକୁ ନିଜ ଜାତି ବୋଲି ନ ବାଛି ନୀଚ୍ଚ୍ଚ ଜାତି କାହିଁକି ବାଛି ଥାଆନ୍ତା? ଯଦି ଜଣକ ଆଗରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ, କ୍ଷତ୍ରିୟ, ବୈଶ୍ୟ ଏବଂ ଶୁଦ୍ର ହେବାର ଚଏସ ଥାଆନ୍ତା ତେବେ ସେ ଆଗ ନିଜକୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ହବାକୁ ପସନ୍ଦ କରିଥାନ୍ତା ନା ଅନ୍ୟ ଜାତି ଗୁଡ଼ିଙ୍କୁ? ତେଣୁ ଜାତି ବା ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା କୁ ଜୋର ଜବରଦସ୍ତି ତଥା ଛନ୍ଦ, କପଟ, କଳ ବଳ ଏବଂ କୌଶଳେ ଆମ ବୌଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତାକୁ ନଷ୍ଟ କରି ବୈଦିକ ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପରିଣତ କରା ଯାଇଛି । ଓଡିଆଜାତିର ହିଁ ପଖାଳ ଖାଇବାର ପୁରୁଣା ପରମ୍ପରା ଅଛି ଏହି ପରମ୍ପରା ଆମ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସ ମାନଙ୍କ ଠାରୁ ନିଶ୍ଚିତ ନିସୃତ ହୋଇଥିବ କାରଣ ଭିକ୍ଷ୍ୟା ବୃତ୍ତି କଲାପରେ ସେମାନେ ବଳକା ଅନ୍ନକୁ ନଷ୍ଟ ନକରି ସେଥିରେ ପାଣି ମିଶାଇ ଅନ୍ୟଦିନ ଖାଇବାର ଉପାୟ ବାହାର କରିଥିବେ ଯାହା ଓଡ଼ିଆ ମାନଙ୍କ ଜାତିର ଚିହ୍ନ । ଏମିତି ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବ୍ରହ୍ମ+ହଣ ଶବ୍ଦ ଯୋଗରୁ ଗଠିତ; ବ୍ରହ୍ମ ଅର୍ଥ ଆତ୍ମା ବା ଜୀବନ ଏବଂ ହଣ (हन्) ର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ହାଣିବା ବା ହତ୍ୟା କରିବା ବା ହତ୍ୟାକାରୀ ତେଣୁ ଏହାର ସରଳ ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯେଉଁ ମାନେ ଜୀବ ହତ୍ୟା କରନ୍ତି ବା ବଳି ଦିଅନ୍ତି ବା ଆତ୍ମାର ହତ୍ୟାକାରୀ ବା ଜୀବ ହତ୍ୟାକାରୀ ସେମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ବ୍ରାହ୍ମଣ । ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପୁରୁଷର ବଳି ଦ୍ୱାରା ହିଁ ସୃଷ୍ଟି ଏହାର ପ୍ରମାଣ । ହତ୍ୟା କରିବା ସେମାନଙ୍କ ନିର୍ମିତ ଜାତି ପ୍ରଥାର ଛୋଟ ଜାତି କରୁଥିବା ବୃତ୍ତି ଠାରୁ ମଧ୍ୟ ଘୃଣ୍ୟ କାମ, ତେଣୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ହବା ଗର୍ବ ନୁହଁ ଅପରାଧିକ ଏବଂ ଲଜ୍ୟାଜନକ; ସେମାନଙ୍କ ନିର୍ମିତ ଅର୍ଥ ଅନୁସାରେ, ସେ କରିଥିବା ବୃତ୍ତି ବର୍ଗୀକରଣ ଏବଂ ଛୋଟ ଜାତି କରୁଥିବା ଯେକୌଣସି ବୃତ୍ତି ଠାରୁ ମଧ୍ୟ ହୀନ । ବେଳେ ବେଳେ ଲାଗେ ନିଜକୁ ଉଚ୍ଚ୍ଚ ମନେକରି ଗର୍ବ ଅନୁଭବ କରୁଥିବା ବ୍ରାହ୍ମଣ ଗୁଡାକ ଗଣ୍ଡମୂର୍ଖ କାରଣ ବ୍ରାହ୍ମଣର ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥ ଜାଣିଥିଲେ ନିଜକୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ କହି ଗର୍ବ ଅନୁଭବ କରୁଥାନ୍ତା? ୟେ ଗଣ୍ଡମୂର୍ଖ ଗୁଡାକ ନିଜକୁ ଯେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମଣ କହୁଥାନ୍ତି ସେ ନିଜକୁ ହତ୍ୟାକାରୀ କହୁଛନ୍ତି ବୋଲି ସେମାନଙ୍କୁ ସେ ବୋଧ ଭି ନାହିଁ କିନ୍ତୁ ନିଜକୁ ଜନ୍ମଧାରୀ ପଣ୍ଡିତ ବୋଲାନ୍ତି । କେବଳ ସାମାଜିକ ପ୍ରାଧାନ୍ୟତା ଏବଂ ଉଚ୍ଚ୍ଚ ଜାତିର ସମାଜରେ ପ୍ରାଥମିକତା ଯୋଙ୍ଗୁ କିଛି ଆଧୁନିକ ଶିକ୍ଷ୍ୟାରେ ଆଗୁଆ ହୋଇଯାଇଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ ସମୟ ସାଥିରେ ଯେତେବେଳେ ସମାଜର ୱର୍କିଙ୍ଗ କ୍ଲାସ ଅର୍ଥାତ ବୈଦିକ ସାର୍ଟିଫାଏଡ଼ ଅତିଶୁଦ୍ର ଏବଂ ଶୁଦ୍ରମାନେ ଯେତେବେଳେ ସେହି ସୁବିଧା ପାଇବେ ସେମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଏମାନଙ୍କ ତୁଳନାରେ କେତେ ହେବେ ସେ ଠିକ ଜାଣିଥିବେ କାରଣ ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ ଅନୁସାରେ କେବଳ ଇଣ୍ଡିଆର ଜନସଂଖ୍ୟାର ୪.୫-୫% ହେଉଛନ୍ତି ବୈଦିକ ସାର୍ଟିଫାଏଡ଼ ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପ୍ରକୃତ କ୍ଷତ୍ରିୟ ୧ କୋଟିରୁ ମଧ୍ୟ କମ କିନ୍ତୁ ଏବେ ଯେଉଁମାନେ ନିଜକୁ କ୍ଷତ୍ରିୟ ବୋଲାଉଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ସ୍ୱୟଂ ଘୋଷିତ କ୍ଷତ୍ରିୟ ଏବଂ ଆଗୁଆ ଶୁଦ୍ର ଗୋଷ୍ଠୀ ଯେଉଁମାନେ ନିଜକୁ ଶୁଦ୍ର ପରିଚୟ ଦେବାକୁ ଘୃଣା କରନ୍ତି ସେଥି ପାଇଁ ସେମାନେ କ୍ଷତ୍ରିୟ ହବାର ସଂଘର୍ଷ ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି ଅର୍ଥାତ ସେମାନେ କଣ ବୈଦିକ ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯନ୍ତାରୁ ନିଜକୁ ମୁକୁଳାଇବେ ବରଂ ସେମାନେ ନିଜେ ବୈଦିକ ଯନ୍ତାରେ ପଡ଼ିବାକୁ ଗର୍ବ ଅନୁଭବ କରନ୍ତି । ବୈଦିକ ମାନ୍ୟତା ଅନୁସାରେ କେବଳ ରାଜା ହିଁ କ୍ଷତ୍ରିୟ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସନ୍ତାନ ଯାହାର ଆୟତ୍ତରେ କ୍ଷେତ୍ର ଅଛି ବା ରାଜ୍ୟ ଅଛି ସେ ହିଁ କ୍ଷତ୍ରିୟ । ବିନା ରାଜ୍ୟରେ କ୍ଷତ୍ରିୟ ଏକ ହାସ୍ୟପଦ ସାମାଜିକ ମାନ୍ୟତା । ପୁରୁଣା ଯୁଗରେ ବାହୁବଳି ଲୋକ ଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଡକାୟତ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ, ଏବେ ନିଜେ ଭାବନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସମାଜରେ ଲାଗୁ ହେଲା ସେମାନେ କେଉଁ ବର୍ଣ୍ଣକୁ ଆପଣେଇଥିବେ? ବୈଦିକ ସାର୍ଟିଫାଏଡ଼ ବୈଶ୍ୟ ୮ କୋଟିରୁ ଭି କମ । ଯେଉଁମାନେ ବାଣିଜ୍ୟକୁ ନିଜ ବୃତ୍ତି ଭାବରେ ଆପଣେଇ ନେଇଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଯେଉଁମାନେ ବୈଦିକ ସାର୍ଟିଫାଏଡ଼ ବ୍ୟବସାୟୀ ବୋଲି ନିଜକୁ ମାନ୍ୟତା ଦିଅନ୍ତି ସେମାନେ ହିଁ ବୈଶ୍ୟ ଅନ୍ୟ ଧର୍ମରେ ବା ଦେଶ ବାହାରେ କରୁଥିବା ବ୍ୟବସାୟୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ କଣ ବୈଶ୍ୟ କୁହାଯାଏ ନା କେବଳ ବେପାରୀ ବା ବ୍ୟବସାୟୀ? ଆମ ଓଡ଼ିଶରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟ କରୁଥିବା ବୃତ୍ତିଧାରୀ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ବ୍ୟବସାୟୀ ବା ବଣିକ କୁହାଯାଉଥିଲା ବୈଶ୍ୟ ନୁହେଁ । ଇଣ୍ଡିଆର ସବୁଠାରୁ ବଡ ବର୍ଗ ହେଉଛନ୍ତି ୱର୍କିଙ୍ଗ କ୍ଳାସ ବା ଶ୍ରମବର୍ଗ ବା ବୈଦିକ ସାର୍ଟିଫାଏଡ଼ ଶୁଦ୍ର ଏବଂ ଅତିଶୁଦ୍ର ଏବଂ ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କନଭର୍ଟେଡ଼ ମୁସଲିମ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ, ଶୀଖ ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ଯେଉଁ ମାନଙ୍କୁ ମିଶାଇ ଦେଲେ ଇଣ୍ଡିଆର ୧୩୯ କୋଟି ଜନସଂଖ୍ୟାରୁ ପ୍ରାୟ ୧୧୧ କୋଟିରୁ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ହେବେ । ବର୍ଣ୍ଣବାଦର ସୃଷ୍ଟିକାରୀ, ଏହାର ଇମ୍ପ୍ଲିମେଣ୍ଟର ଏବଂ ପ୍ରମୋଟର ଖାଲି ଧୂର୍ତ୍ତ, ହିଂସାବାଦୀ ହେଲେ କଣ ହେବ ଏହି ଭୂଖଣ୍ଡର ସବୁଠାରୁ ବଡ ମୂର୍ଖ, ଘୃଣ୍ୟ ଏବଂ ଆମ ଜାତୀୟ ପ୍ରଗତିର ଅସଲି ଗତି ରୋଧକ । ଏମାନେ ନା କେବଳ ନିଜ ସାଙ୍ଗଠନିକ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ଖାଲି ନିଜର କ୍ଷତି କରିଛନ୍ତି; ତାଙ୍କ ନିଜର ମାନସିକ ଏବଂ ସାମାଜିକ ଉନ୍ନତିର କ୍ଷତି ସହ ଏହି ଭୂଖଣ୍ଡରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ବହୂଭାଷିୟ ସଭ୍ୟତା ମାନଙ୍କର ଅଗଣିତ କ୍ଷତି ମଧ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ଦ୍ୱାରା ଏହି ମୂର୍ଖ ଗୁଡିକ ନା ନିଜେ ନିଜର ବଂଶଧର ମାନଙ୍କର ଅନ୍ୟ ଗୁଣ ଯେମିତି କଳା, ସାହିତ୍ୟ, ବିଜ୍ଞାନ ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ବା ଅନ୍ୟ ବୃତ୍ତିରେ ରୁଚି ଏବଂ ପାରଙ୍ଗମତା ହାସଲ କରିପାରିବାର ଯୋଗ୍ୟତା ଥିବା ପିଢ଼ି ମାନଙ୍କୁ ସେ ସୁଯୋଗ ଦେଲେ ନା ବର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଜାତି ରେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ବାଣ୍ଟି ସେମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗେଇ ସେମାନଙ୍କୁ ଉନ୍ନତି କରିବାକୁ ଦେଲେ; ତେଣୁ ଏଇମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ଆମ ସମାଜର ମୂଳ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଏବଂ ମୂଳ ଅପରାଧୀ । କିଛି ସାମାଜିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଙ୍ଗୁ ସେମାନଙ୍କ ବୃତ୍ତିଗତ ଏବଂ ଗୁଣ ଗତ କିଛି ବିଭିନ୍ନତା ଦେଖାଦେଲେ ମଧ୍ୟ ବ୍ରାହ୍ମଣ ସରନେମ ବା ବ୍ରାହ୍ମଣ ଷ୍ଟାମ୍ପ ଲାଗିଥିଲେ ନିଜକୁ ଅନ୍ୟଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଏବଂ ଉଚ୍ଚ୍ଚ ମନେକରିବା ମାନସିକତା ଏବେ ଭି ଯାଇନି, ଏହାକୁ ପାରାନୋଇଆ ବା ମାନସିକ ବିକୃତି କୁହାଯିବନିତ ଆଉ କଣ? ଯଦି ବ୍ରାହ୍ମଣ, କ୍ଷତ୍ରିୟ ବୈଶ୍ୟ ଏବଂ ଶୁଦ୍ର ପୁରୁଷର ମୁଖ, ବାହୁ, ଜଙ୍ଘ ଏବଂ ପାଦରୁ ସୃଷ୍ଟି ତେବେ ମୁଖ, ବାହୁ, ଜଙ୍ଘ ଏବଂ ପାଦର କର୍ମ ଅନୁସାରେ ସେମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନିତ ମଧ୍ୟ କରିବା କଥା; ଅଙ୍ଗର ଏହି ବିଭାଗ ମାନଙ୍କର ଅନେକ ଭଲ କର୍ମତ ଅଛି; କିନ୍ତୁ କିଛି କିଛି ଏମିତି କର୍ମ ମଧ୍ୟ ଅଛି ଯାହା ବୈଦିକ ଜାତି ପ୍ରଥାର ଉଚ୍ଚ୍ଚ ଜାତି ବୋଲାଉଥିବା ବର୍ଗ ମଧ୍ୟ ସ୍ୱୀକାର କରିବା ଉଚିତ , ଯେପରି ମୁଖ କଟୁ ଏବଂ କପଟ ଭାଷା ସହ ଅନ୍ୟର ଶାରରୀକ ଏବଂ ମାନସିକ କ୍ଷତି ମଧ୍ୟ କରେ, ମୁଖରୁ ଛେପ, ଖଙ୍କାର ଏବଂ ବାନ୍ତି ସହ ରକ୍ତ ବାନ୍ତି ମଧ୍ୟ ବାହାରି ଥାଏ; ବାହୁ କେବଳ ଭଲ କର୍ମ କରେନା କୁକର୍ମ ଭି କରେ, ଏକ ବାହୁ ହତିଆର ଉଠାଇ ପ୍ରତିରକ୍ଷ୍ୟା କଲାବେଳେ ଅନ୍ୟ ବାହୁ ମଳ ଧୁଏ, ବାହୁ ଚୋରି ଏବଂ ହତ୍ୟାଭି କରେ; ସେହିପରି ଅନେକ କଥା ଜଙ୍ଘ ଏବଂ ପାଦ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇ ପାରେ । ରୁକ ବେଦ ସମସ୍ତେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ପଢିବା କଥା କାରଣ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ଯେମିତି ଏହାକୁ ଧର୍ମର ମୂଳ ଉତ୍ସ କହି ଏହାର ଗୁଣଗାନ କରନ୍ତି ସେଥିରେ କେତେ ଜ୍ଞାନ ଅଛି ତାହା ତଜର୍ମା କରିବା ପ୍ରତ୍ୟକ ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ ହିନ୍ଦୁ ବୋଲାଉଥିବା ଅନୁଗାମୀର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ । ରୁକ ବେଦରେ ଇନ୍ଦ୍ର ହେଉଛନ୍ତି ସବୁଠାରୁ ବଡ ଦେବତା ଅନ୍ୟ ପ୍ରମୁଖ ଦେବତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଗ୍ନି, ମିତ୍ର, ବରୁଣ, ଆର୍ଯ୍ୟମାନ, ଆଦିତି, ସରସ୍ୱତୀ, ଅଶ୍ୱିନୀ, ପୁଷାଣ, ମରୁତ, ବ୍ରହ୍ମାନସ୍ପତି, ବସୁ, ଭାଗ, ବାୟୁ, ଡ୍ୟାଉସ, ଯମ, ମାତୃଶବନ, ରୁଦ୍ର, ସୂର୍ଯ୍ୟ, ସବିତାର ଏବଂ ବିଷ୍ଣୁ ଅନ୍ୟତମ । ଅଗ୍ନିକୁ ଦୀପ, ହୋମ, ଯଜ୍ଞ ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରତୀକରେ ପୂଜା କରାଯାଏ । ଇନ୍ଦ୍ର ସବୁଠାରୁ ବୈଦିକ ବଡ ଦେବତା ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାଙ୍କୁ ବିଶେଷ ପୂଜାକରାଯାଏ ନାହିଁ; ଇନ୍ଦ୍ର ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ରୁକ ବେଦରେ ପ୍ରାୟ ୨୯୦୦ ରୁ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ଥର ହୋଇଛି । ରୁକ ବେଦରେ ଅଗ୍ନି ଶବ୍ଦ ୧୯୭୦, ବିଷ୍ଣୁ ୧୧୨, ସବିତାର ୧୯୧, ମିତ୍ର ୪୩୫, ବରୁଣ ୫୭୮, ଅଦିତି ୧୪୭, ଅଶ୍ୱିନୀ ୪୭୨, ପୁଷାଣ ୧୪୦, ମରୁତ ୫୫୬, ବାୟୁ ୧୬୦, ଯମ ୧୭୪, ରୁଦ୍ର ୧୫୫ ଏବଂ ସୂର୍ଯ୍ୟ ୨୦୨ ଇତ୍ୟାଦି ଶବ୍ଦର ଅଧିକ ଥର ବ୍ୟବହାର ହୋଇଛି । ପୁରୁଷମେଧ ବା ପରୁଷ ବଳି, ଗୋମେଧ ବା ଗୋରୁ ବଳି, ଅଶ୍ୱମେଧ ବା ଘୋଡା ଇତ୍ୟାଦିଙ୍କର ବଳି ପ୍ରଥା ବୈଦିକ ଧର୍ମରେ ହିଁ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ରୁକ ବେଦରେ ବଳି ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ୮୦୦ ଥରରୁ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ହୋଇଛି । ଷଣ୍ଢ ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ୨୬୧, ଗାଈ ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ୩୩୬ ଏବଂ ଘୋଡା ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରାୟ ୩୬୪ ଥର ହୋଇଛି । ଇନ୍ଦ୍ର ଗୋବଂଶ ମାଂସ ଖାଇବାକୁ ଭଲପାଆନ୍ତି ବୋଲି ମଧ୍ୟ ଲେଖା ହୋଇଅଛି । ବୈଦିକ ଭଗବାନ ଏବଂ ତାହାର ଋଷିମାନେ ସୋମରସ ମାନେ ମଦ ସହ ମାଂସ ଭକ୍ଷଣ କରୁଥିବାର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ପ୍ରମାଣ ଅଛି । ବଳି ବୈଦିକ ପ୍ରଥାର ଏକ ଅଭିନ୍ନ ଅଙ୍ଗ; ଏହାର ବଳିଷ୍ଠ ପ୍ରମାଣ ହେଉଛି ପୁରୁଷର ବଳି ଦ୍ୱାରା ହିଁ ଜାତି ପ୍ରଥାର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । କେଉଁ ଶବ୍ଦ କେତେ ଥର ବ୍ୟବହାର ହୋଇଛି ଜାଣିବା କୌଣସି ରକେଟ ସାଇନ୍ସ ନୁହଁ ଏହା ଅତି ସହଜ । ୟାଣ୍ଡେକ୍ସ ବ୍ରାଉଜର ବ୍ୟବହାର କରି ସେଥିରେ ଋକବେଦ ପିଡିଏଫ (pdf) ଫାଇଲ ଖୋଲନ୍ତୁ, ପ୍ରତି ଶବ୍ଦ କୁ ସର୍ଚ୍ଚ କଲେ ସେହି ଶବ୍ଦ କେତେ ଥର ବ୍ୟବହାର ହୋଇଛି ତାହା କାଉଣ୍ଟ କରି ଦେଖେଇଦେବ । ବେଦ ପଢି ଏପରି ଅନୁଭୂତି ହେବ ଯେପରି ଏହାସବୁ ସୋମରସ ବା ମଦ ବା ସୁରାପାନ ବା ନିଶା ଦ୍ରବ୍ୟ ଖାଇ ଲେଖା ହୋଇଛି ଯେଉଁଥିରେ ଜ୍ଞାନ କମ ଅଜ୍ଞାନତା ଅଧିକ ଅଛି ।

ଏବେକାର ପୁରୀ ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଓଡ଼ିଆଜାତି ସହ କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନାହିଁ ସେ ପୁରୀରେ କରୁଛନ୍ତି କଣ? ସେ କଣ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ କଥା ହୋଇପାରନ୍ତି? ଇଣ୍ଡିଆରେ ଅଜାତି ବା ଅତିଶୁଦ୍ରମାନଙ୍କୁ ଦଳିତ, ଅଛୁଆଁ ଏବଂ ହରିଜନ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଇଣ୍ଡିଆର ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁଯାଇ ବ୍ରାହ୍ମଣ, କ୍ଷତ୍ରିୟ ଓ ବୈଶ୍ୟମାନଙ୍କୁ “ଜେନେରାଲ୍” ଶ୍ରେଣୀ ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲାବେଳେ ଶୁଦ୍ରମାନଙ୍କୁ “ଓ.ବି.ସି” ଏବଂ ଅତିଶୁଦ୍ରମାନଙ୍କୁ “ଏସ୍.ସି ଏବଂ ଏସ୍.ଟି” ଶ୍ରେଣୀ ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ଜାତିପ୍ରଥା ନଥିବା ଦେଶ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଧର୍ମର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ବୈଦିକ ନୀତି ଅନୁଯାଇ ଅଜାତିରେ ଗଣା ଯାଏ, ସେଥି ପାଇଁ ବିଦେଶୀମାନଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର ପ୍ରବେଶ ମନା; କାରଣ ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ଅଜାତି ଏବଂ ଅଛୁଆଁ । ବୈଦିକ ନୀତି ଅନୁଯାଇ ବିଦେଶର ଜ୍ଞାନୀ, ମାନୀ ଏବଂ ଧନୀ ସମସ୍ତେ ଅଜାତି । ବୈଦିକ ନୀତି ଅନୁଯାଇ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଆଇନଷ୍ଟାଇନ୍, ବିଶ୍ଵ ପ୍ରଶିଦ୍ଧ ଲେଖକ ସେକ୍ଶପିଅର୍, ବିଶ୍ଵ ପ୍ରଶିଦ୍ଧ ଧନୀ ବିଲଗେଟସ୍ ଏବଂ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ନେତା ଟ୍ରମ୍ପ, ଓବାମା, ପୁଟୀନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ସମସ୍ତେ ଅଛୁଆଁ ଏବଂ ଅଜାତି; କିନ୍ତୁ ଅଶୋକଙ୍କ ଅଖଣ୍ଡ ରାଜ୍ୟ ବା ଇଣ୍ଡିଆ ବାହାରେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ପ୍ରଭାବ ନଥିବାରୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ଜାପାନ୍, ଚୀନ୍ ପରି ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଏବେ ମଧ୍ୟ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଜୀବିତ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ମୁସଲିମ୍ ମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ପ୍ରକୃତରେ ବହୁଳ ଭାବେ ଓଡ଼ିଆ ଯେଉଁମାନେ ବୌଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତା ଲୋପ ପାଇଲାପରେ ବ୍ରାହ୍ମଣସମାଜ ଅନୁଯାଇ ଅତିଶୁଦ୍ର ଭାବରେ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲେ; ଯେତେବେଳେ ମୁସଲିମ୍ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ଇଣ୍ଡିଆ ଭୁଭାଗକୁ ୭୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ବା ତାର ପରେ ପରେ ଶାସନ କଲେ ସେମାନେ ମୃତ୍ୟୁର ଭୟ ଦେଖାଇ ଅନେକ ମୂଳନିବାସୀଙ୍କୁ ମୁସଲମାନ୍ କରିଦେଇଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାରେ କିନ୍ତୁ ମୃତ୍ୟୁର ଭୟ ଦେଖାଇ ମୁସଲିମ୍ ଧର୍ମାନ୍ତୀକରଣ କମ୍ । ତେଣୁ ଏଠାକାର କିଛି ଶୁଦ୍ର/ଅତିଶୁଦ୍ର ଓଡିଆମାନେ ଜାତିପ୍ରଥାର ଅତ୍ୟାଚାରରୁ ନିଜକୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁଯାଇ ଅନେକ ମୁସଲିମ୍ ଧର୍ମ ଅବଲମ୍ବନ କରିଥିଲେ । ଇସ୍ଲାମ ଧର୍ମର ଆଦିଜନକ ନବୀ ମୁହମ୍ମଦ୍ ୫୭୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ, ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କୁ ୪୦ ବର୍ଷ ହୋଇଥିଲା ସେତେବେଳେ ସେ ଇସ୍ଲାମ୍ ଧର୍ମର ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ଏବଂ ପ୍ରାୟ ଚାଳିଶି ବର୍ଷ ଅଣ ମୁସଲିମ୍ ଭାବରେ ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ୨୨ ବର୍ଷ ମୁସଲିମ୍ ଭାବରେ ଜୀବନଯାପନ କରି ୬୩୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ । ଅର୍ଥାତ ୬୧୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ପରେ ପରେହିଁ ଇସ୍ଲାମ୍ ଧର୍ମ ଅନୁଗାମୀ ରାଜାମାନେ ଯେତେବେଳେ ଇଣ୍ଡିଆକୁ ଆକ୍ରମଣ କଲେ ସେମାନେ ତାଙ୍କ ସହ ମୁସଲିମ୍ ଧର୍ମକୁ ଆମ ଭୁଭାଗକୁ ଆଣିଥିଲେ । ମୁସଲିମ୍ ଧର୍ମ ସହ ଆମ ଭୁଭାଗର କୌଣସି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷରେ ସମ୍ପର୍କ ନାହିଁ । ମୁସଲିମ୍ ରାଜାମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ୍ କହୁଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁ ଶବ୍ଦ ସିନ୍ଧୁ ଶବ୍ଦରୁ ଆସିଛି ଯାହାର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର ନଦୀ ଅର୍ଥରେ ହୋଇଛି; ଏହା ଏକ ନାମ ନୁହେଁ ଯେପରି ଆମେ ଏହାକୁ ଏକ ନଦୀପାଇଁ ଏକ ନାମ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରି ଆସୁଛୁ । କିଛି କାଳ ଖଣ୍ଡରେ ଏବେକାର ପାକିସ୍ଥାନରେ ଏକ ନଦୀକୁ ଭୌଗଳିକ ପରିଚୟ ଭାବରେ ସିନ୍ଧୁ କୁହାଯାଉଥିଲା; ପାକିସ୍ତାନ ଦେଶରେ ଏହି ପ୍ରବାହିତ ନଦୀକୁ ଯାହା ଦିନେ ପାର୍ସି, ଆଫଗାନି ଏବଂ ଆରବୀ ପରି ବିଦେଶୀ, ନଦୀ ଉପତ୍ୟକାରେ ବାସକରୁଥିବା ଏହି ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ମୂଳନୀବାସୀଙ୍କୁ ସିନ୍ଧୁ/ହିନ୍ଦୁ ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରୁଥିଲେ । ଏବେ ମଧ୍ୟ ପାକିସ୍ତାନରେ ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ ସହ ସିନ୍ଧ ନାମକ ପ୍ରୋଭିନ୍ସ ଅଛି । ସିନ୍ଧ ଭୁଭାଗରେ ରହୁଥିବା ଲୋକମାନେ ସିନ୍ଧି ଭାଷା ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ଦେଶ ବିଭାଜନ ହେଲାପରେ ସିନ୍ଧି ଭାଷୀ ମୂଳ ନିବାସୀ ମାନେ ଏବେ ପ୍ରାୟ ୪ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ମୁସଲିମ ଧର୍ମ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲାବେଳେ ଇଣ୍ଡିଆରେ ରହୁଥିବା ପ୍ରାୟ ୪୦ ଲକ୍ଷରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ ସିନ୍ଧୁଭାଷୀ ମୂଳନୀବାସୀ ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦୀ ଧର୍ମ ବ୍ୟବହାର କରିଆସୁଛନ୍ତି । ଦେଶ ବିଭାଜନ ପରେ ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ ଏବଂ ସିନ୍ଦ ପ୍ରୋଭିନ୍ସ ଅର୍ଥାତ କିଛି ଇତିହାସକାରଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା ପାକିସ୍ତାନ ରେ ଥିବାରୁ ପାକିସ୍ତାନ ପ୍ରକୃତ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ହେବା କଥା ଇଣ୍ଡିଆ ନୁହେଁ । ଇସ୍ଲାମିକ ରାଜାମାନେ ସିନ୍ଧୁ ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ ନିବାସୀଙ୍କ ପରିଚୟରୁ ଅନୁପ୍ରେରିତ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ଗୁଡିକର ନାମ ଆଲ-ହିନ୍ଦ, ହିନ୍ଦ, ଇନ୍ଦୋସ୍ତାନ ବା ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ପରି ନାମକରଣ କରିଥିଲେ ଯେଉଁ ନାମ ଏହି ଭୂଖଣ୍ଡରେ ରଚିତ କୌଣସିଭି ପୁରାତନ ରଚନା ଯେପରି ରାମାୟଣ, ମହାଭାରତ, ବେଦ, ପୁରାଣ କିମ୍ଵା ଯେ କୌଣସି ବୋୖଦ୍ଧ ଜ୍ଞାନ ସମ୍ପଦାରେ ଦେଖିବାକୁ ପାଇବେ ନାହିଁ । ସବୁଠାରୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଲାଗେ ଯେଉଁମାନେ ଆମର ଡ଼ିଷ୍ଟୋର୍ଟେଡ଼ ହିସ୍ଟ୍ରି ଲେଖିଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ମତରେ ଆମର ମୂଳ ଉତ୍ସ ହେଉଛି ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା; କିନ୍ତୁ ଏହାର ପାଲି ଶବ୍ଦ ଅର୍ଥ ଅନୁସାରେ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା; ନଦୀ, ସାଗର ବା ସମୁଦ୍ର ଦେଶର ସଭ୍ୟତା ହେବା କଥା କିନ୍ତୁ ତାକୁ ଅପଭ୍ରଂଶକାରୀ ଇତିହାସକାର ଏବଂ ସାହିତ୍ୟକାରମାନେ ଧର୍ମବାଦୀ ଏବଂ ସମ୍ପ୍ରଦାୟୀକବାଦୀ ହୋଇ ନିଜ ଇଚ୍ଛା ମୂତାବକ ବ୍ୟବହାର କରିଛନ୍ତି । ଯଦି ଆମର ମୂଳ ଉତ୍ସ ପାକିସ୍ତାନରେ ଥିବା ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା ତେବେ ସେହି ପାକିସ୍ତାନରେ ଥିବା ସିନ୍ଧୁଭାଷୀ ସିନ୍ଧି ଭାଷାରେ କାହିଁକି କଥା ହୁଅନ୍ତି; ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାରେ ବା ସଂସ୍କୃତରେ କାହିଁକି ନୁହେଁ? ସିନ୍ଧି ଭାଷାରୁ କଣ ଏଠାକାର ପ୍ରାୟ ୧୭୦୦ ଠାରୁ ଅଧିକ ଭାଷାର ଉତ୍ପତି ହୋଇଛି? ଏମିତି କେତେ ଅଯୌକ୍ତିକ ମିଛକୁ ଆମ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ପିଲାଦିନୁ ଆମକୁ ପଢାଇ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ମାନେ ଆମ ବ୍ରେନ ୱାସ କରିଛନ୍ତି; ସେମାନେ କୁହନ୍ତି ସଂସ୍କୃତ ଆମରଭି ମୂଳ ଉତ୍ସ ତେବେ ସିନ୍ଧି ଲୋକ ସଭ୍ୟତା କାହିଁ ସଂସ୍କୃତରେ କଥା ନକହି ସିନ୍ଧି ଭାଷାରେ କଥା ହୁଅନ୍ତି? ଯେତେବେଳେ ଉତ୍ତର ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ ସିନ୍ଧୁ ନଦୀକୂଳରେ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା ଥିଲା ତେବେ କଣ ଦକ୍ଷିଣ, ପୂର୍ବ ଏବଂ ମଧ୍ୟ ଇଣ୍ଡିଆ ଇତ୍ୟାଦି ଖାଲି ପଡିଥିଲା ନା ଇଣ୍ଡିଆରେ ସମସ୍ତ ଜାଗା ଗୁଡିକ ସମୁଦ୍ରରେ ବୁଡିକି ଥିଲା ସେଠାରେ ଲୋକେ ବା ସଭ୍ୟତା କଣ ନଥିଲା? ଆମ ଓଡିଶା ଲୋକଙ୍କ ପୁର୍ବପୁରୁଷମାନେ କଣ ସେତେବେଳେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇନଥିଲେ? ଆମକୁ ଆମ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ମାନଙ୍କରେ ମଧ୍ୟ ଡାହା ଭଣ୍ଡାମୀ ଏବଂ ଅନେକ ମିଥ୍ୟା ତଥ୍ୟ ପଢା ଯାଇଛି । ବ୍ରାହ୍ମଣ ଏବଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ଅନୁପ୍ରେରିତ ଇତିହାସକାର, ଲେଖାକାର/ଲେଖକ ଏବଂ କଥାକାର ଇତ୍ୟାଦି ମାନେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ସର୍ବଦା ମିଥ୍ୟା, ସତ୍ୟ ମିଶା ମିଥ୍ୟା ତଥ୍ୟ ଦେଇ ପିଢ଼ି ପିଢ଼ି ଧରି ଲୋକମାନଙ୍କୁ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ, ଦିଗ ଭ୍ରଷ୍ଟ ଏବଂ ଭ୍ରମିତ କରି ଆସୁଅଛନ୍ତି । ଏହିପରି ବିକୃତ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀମାନଙ୍କୁ ବିରୋଧ ନକରିବା ସବୁଠାରୁ ବଡ ମୂର୍ଖାମୀ । ଯଦି ପାକିସ୍ତାନରେ ଥିବା ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା ସହ ଆମର କିଛି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସମ୍ପର୍କ ହିଁ ନାହିଁ ଆମକୁ ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ ହିନ୍ଦୁ ପହଚାନ ଠୋକିବାର ମାନେ କଣ? ଅସଲି ହିନ୍ଦୁ ବୌଦ୍ଧ ବିଛରାଧାରା ଅନୁଗାମୀ କହିବାକୁ କାହିଁ ଲାଜ ଲାଗୁଛି? ଆମେ ଓଡ଼ିଆ ବା ପାଲିଭାଷୀ ମୂଳନୀବାସୀ ଏବଂ ଆମ ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନ ହେଲାପରେ ଆମଦେଶର ନାମ ଇଣ୍ଡିଆ ତେଣୁ ଆମେ ଇଣ୍ଡିଆନ; ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ ହିନ୍ଦୁ ହବା ଜରୁରୀ କାହିଁକି ଦରକାର? ଛଦ୍ମ ହିନ୍ଦୁ ସାମାଜିକ ମାନ୍ୟତା ଦେଇ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ମାନେ ଏହି ଭୁଖଣ୍ଡରେ ଥିବା ବର୍ଣ୍ଣବାଦକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବାର ଷଡଯନ୍ତ୍ର କରିଛନ୍ତି ଯାହା ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଭାବନା ବାହାରେ । ଠକ ଏବଂ ଧୂର୍ତ୍ତ ମାନେ ଏହାଠୁ ଅଧିକ କଣ କିଛି କରିପାରିବେ? ଏହାକଣ ଧର୍ମ ନାମରେ ଚଞ୍ଚକତା ଧୂର୍ତ୍ତ ରାଜନିତୀ ନୁହେଁ? ଆମକୁ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ମାନେ ମୂର୍ତ୍ତିବାଦର ରୋଗୀ ବନେଇ ଜବରଦସ୍ତି ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ ହିନ୍ଦୁ ପହଚାନ ଥୋପୀ ଦେଇଛନ୍ତି । ନଗରୀ/ନାଗରୀ ଭାଷା ସହ ପାଲି ଭାଷାର ଅନେକ ସମାନ୍ତରତା ଦେଖାଯାଏ ନା କି ସଂସ୍କୃତ ସହ; ସଂସ୍କୃତ କେବେ ମଧ୍ୟ ଏ ଭୂଖଣ୍ଡରେ ଲୋକ ପ୍ରିୟ ଭାଷା ନଥିଲା ନା ଏବେ ଅଛି; ଯାହାକୁ ଏବେ ମଧ୍ୟ ୧୫ ହଜାରରୁ ଭି କମ ଲୋକ ବୁଝି ପାରିବେ । ସମ୍ଭତଃ ପାଲି ଭାଷା ସିନ୍ଧୁ ନାମରୁ ହିନ୍ଦୀ ନାମ ସୃଷ୍ଟି; ପାଲି ଭାଷାରୁ ପ୍ରେରିତ ଭାଷା ହେଉଛି ହିନ୍ଦୀ/ନାଗରୀ/ନଗରୀ ଯାହା ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ ଥିବା ବେଳେ ଏକ ଜନପ୍ରିୟ ଭାଷା ଥିଲା ଏବଂ ବହୁଳ ଭାବେ ନଗର ମାନଙ୍କରେ ବ୍ୟବହୃତ ଯୋଙ୍ଗୁ ଏହାକୁ ନଗରୀ/ନାଗରୀ ଭାଷା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଉଥିଲା; ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ଏହା ଆଗରେ “ଦେବ” ଲଗେଇ ଏହାକୁ “ଦେବନାଗରୀ” କରିଦେଇଥିଲେ । ପାଲି ଶବ୍ଦ “ପଲ୍ଲୀ” ଶବ୍ଦର ଅପଭ୍ରଂଶ ପାଲି/ପଲ୍ଲୀ ଭାଷା ମାନେ ଗ୍ରାମରେ ବ୍ୟବହୃତ ଭାଷା ଯେତେବେଳେ କି ନଗରୀ/ନାଗରୀ, ନଗରେ ବ୍ୟବହୃତ ଭାଷା ଥିଲା । ନଗରୀ/ନାଗରୀ ଭାଷା ଉତ୍ତର, ମଧ୍ୟ ଏବଂ ପୂର୍ବ ଇଣ୍ଡିଆରେ ବାସ କରୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଭାଷିୟ ସଭ୍ୟତା ଭାଷାର ମିଶ୍ରଣ ଏବଂ ପାଲି ଭାଷାରୁ ପ୍ରେରିତ ଏକ ଭାଷା । ଏଠାକାର ମୁସଲିମ୍ ରାଜାମାନେ ଏଠାକାର ସେହି ବହୁ ପ୍ରଚଳିତ ଜନପ୍ରିୟ ଭାଷା “ନଗରୀ ବା ନାଗରୀ” ବା ହିନ୍ଦୀ ସହ 1% “ପାର୍ସି ଏବଂ ଆରବୀର” ମିଶ୍ରଣ କରି ଉର୍ଦୁ ଭାଷା ସୃଷ୍ଟିକଲେ ଯାହା ଇଣ୍ଡିଆର ମୁସଲିମ୍ ମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷାରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଛି । ଉର୍ଦୁ ଭାଷା କୁ ଇସ୍ଲାମୀ ଧର୍ମ ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍କର ମାତୃ ଭାଷା କରିବା ପାଇଁ ସେମାନେ ମଦ୍ରାସାର ସାହାଯ୍ୟ ନେଇଥିଲେ ଯାହାଦ୍ୱାରା ଇଣ୍ଡିଆ ରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ୟକ ଇସ୍ଲାମୀ ଅନୁଗାମୀଙ୍କ ଭାଷା ପ୍ରାୟ ଉର୍ଦୁ ହୋଇ ସାରିଲାଣି । ଉର୍ଦୁ ହେଉଛି ଏକ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଭାଷା ଯାହାର ୯୯% କ୍ରିୟାପଦ ନଗରୀ ଭାଷାରୁ ଉଦ୍ଧୃତ, ଏହାର ଆରବ୍ ସହ କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନାହିଁ ନା ଆରବୀ ମାନେ ଉର୍ଦୁରେ କଥା ହୁଅନ୍ତି; ତେଣୁ ୭୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ପରେ ହିଁ ସମୟାନୁକ୍ରମେ ଆମର କିଛି ଓଡ଼ିଆ ମୂଳନୀବାସୀ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମରୁ ବୈଦିକବାଦୀ/ଜାତିବାଦୀ ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ ଧର୍ମ ବା ଜାତିପ୍ରଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିବା ଅତିଶୁଦ୍ରମାନେ ଅର୍ଥାତ ପ୍ରମୁଖ ଭାବରେ ବୈଦିକ ବିରୋଧୀ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ସମର୍ଥକ ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ପର ପିଢି ମାନେ ଇସ୍ଲାମ୍ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରି ମୁସଲମାନ୍ ଭାବରେ ସେମାନଙ୍କ ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ କରୁଛନ୍ତି । ଓଡିଆଜାତିରୁ ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମ ଅବଲମ୍ବନ କରୁଥିବା ଅନୁଗାମୀମାନେ ଧର୍ମରେ ଥିବା ଦାର୍ଶନିକ ବା ବିଚାରଧାରାରେ ବିରୋଧାଭାସ ବିବାଦରେ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ଝଗଡ଼ାକରି ନିଜକୁ ମୃତ୍ୟୁମୂଖକୁ ମଧ୍ୟ ଠେଲିଦେଉଛନ୍ତି । ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ମନୁସ୍ମୃତି ଅନୁଯାଇ ଶୁଦ୍ରକୁ ସମାନ ସୁସ୍ଥ ଜୀବନ, ବିଦ୍ୟାର୍ଜନ, ମାନବିକ ସମାନତା, ଐକ୍ୟ ସମ୍ମାନ, ନ୍ୟାୟ, ସୁଯୋଗ, ଧନ ଉପାର୍ଜନ ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି କଡା କଡୀ ଭାବେ ମନା; କିନ୍ତୁ ଇସ୍ଲାମ ଧର୍ମ କଠୋର ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଉପରୁକ୍ତ ସୁବିଧାମାନ ଅନୁକରଣକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଆକର୍ଷଣର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ଥିଲା । ଓଡିଶା ପରି ଅନ୍ୟ ପ୍ରଦେଶରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ମୁସଲିମ୍ ମାନଙ୍କ କାହାଣୀ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାୟ ଏକ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଦେଖା ଯାଉଥିବା ମୁସଲିମ ହେଉଛନ୍ତି ଓଡ଼ିଆ ଜାତିରୁ ରୂପାନ୍ତରିତ ମୁସଲିମ ତେଣୁ ସେମାନେ ଓଡ଼ିଆ ମୁସଲିମ, ସେହିପରି ଗୁଜରାତ, ଆନ୍ଦ୍ରପ୍ରଦେଶ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ମୁସଲିମମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ଗୁଜରାତ, ଆନ୍ଦ୍ରପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ମରାଠୀ ମୁସଲିମ ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି । ଆରବର କୌଣସି ରାଜା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷରେ ଇଣ୍ଡିଆକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିନଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଇସ୍ଲାମ୍ ଧର୍ମାମ୍ବଲମ୍ବି ରାଜାମାନେ ଆମ ଭୁଭାଗକୁ ଇସ୍ଲାମ୍ ଧର୍ମ ଆଣିଥିଲେ ଯେଉଁମାନଙ୍କ ଭାଷା ଆରବୀ ନଥିଲା, ଯେହେତୁ ଇସ୍ଲାମ ଧର୍ମ ଗ୍ରନ୍ଥ ଆରବୀଭାଷାରେ ଲିଖିତ ସେଥିପାଇଁ ଏହାର କଠୋର ପ୍ରଭାବ ଇଣ୍ଡିଆରେ ଇସ୍ଲାମ୍ ଧର୍ମାମ୍ବଲମ୍ବି ମୂଳନିବାସିଙ୍କ ଉପରେ ଦେଖାଯାଏ । ସେମାନେ ଭାବନ୍ତି ସେମାନେ ଏଠାକାର ନୁହଁ ବାହାର ଦେଶର ଲୋକ; କିନ୍ତୁ ଇଣ୍ଡିଆ, ପାକିସ୍ତାନ ଏବଂ ବଙ୍ଗଳାଦେଶର ଦେଖାଯାଉଥିବା ୫୫ କୋଟିରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ ମୁସଲିମ୍ ଜନସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୯୭% ରୁ ଅଧିକ ମୁସଲିମ୍ ହେହୁଛନ୍ତି ଏଠାକାର ମୂଳନୀବାସୀ ଏବଂ ୩%ରୁ ମଧ୍ୟ କମ୍ ମୁସଲିମ୍ ହେଉଛନ୍ତି ବିଦେଶୀ, କିନ୍ତୁ ଆରବୀୟ ନୁହେଁ । ଅନେକ ବିଦେଶୀ ମୁସଲିମ୍ ମାନେ କେବେ ମଧ୍ୟ ନିଜ ଦେଶକୁ ଫେରିଯିବାର ଐତିହାସିକ ପ୍ରମାଣ ମିଳେ ନାହିଁ ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କ ସତ୍ତା ଆମ ଭୂଖଣ୍ଡରେ ବିଲୀନ । ଇଣ୍ଡିଆନ ଭୂଖଣ୍ଡରେ ଦେଖା ଯାଉଥିବା ମୁସଲମାନ ମାନେ ଯିଏ ଯେଉଁ ମାଟି ସହ ଜଡିତ ବା ସେମାନଙ୍କ ପୂର୍ବପୁରୁଷ ଯେଉଁ ମାଟି ବା ଭାଷିୟ ସଭ୍ୟତା ସହ ଜଡିତ ସେ ସେହି ସଭ୍ୟତା ର ହିଁ ମୂଳନିବାସୀ; ଅର୍ଥାତ ଗୁଜରାଟ ରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ମୁସଲମାନ ମାନେ ଗୁଜୁରାଟର ମୂଳନୀବାସୀ; ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଆନ୍ଧ୍ର, ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ଭୂଖଣ୍ଡ ମାନଙ୍କରେ ଦେଖା ଯାଉଥିବା ମୁସଲମାନ ମାନେ ସେହି ମାଟିର ମୂଳନୀବାସୀ ଯେଉଁ ମାନେ ସମୟ କ୍ରମେ ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମ ସମ୍ପର୍କ ରେ ଆସି ସମୟ ସମୟରେ ଭିନ୍ନ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ ହୋଇଛନ୍ତି । 263BC ଆଗରୁ ଏ ଭୂଖଣ୍ଡରେ କୌଣସି ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ ବା ମେଜର ରିଲିଜନ ନଥିଲା । 263BC-185BC ଇଣ୍ଡିଆ ଭୂଖଣ୍ଡରେ ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଥିଲା । 185BC ପରେ ପରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପତନ ହେବା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଥିଲା କିନ୍ତୁ ଦ୍ୱାଦଶ ଶତାଦ୍ଧୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଅନେକାଂଶରେ ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ ଥିଲା; ତା ପରେ ପରେ ସାଙ୍ଗଠିତ ପୂଜାରୀବାଦଙ୍କ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଯୋଗୁ ଅନେକ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ ବୈଦିକ ବା ଜାତି ପ୍ରଥା ହୋଇଗଲା । 700AD ପରେ ପରେ ଯେତେବେଳେ ଇସ୍ଲାମ ଏ ଭୂଖଣ୍ଡ କୁ ଆସିଲା ଷୋଡଶ ଶତାବ୍ଦୀ ପରେ ଇସ୍ଲାମ ଧର୍ମ ଏଠାକାର ଦ୍ଵିତୀୟ ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ ହୋଇଗଲା । ତେଣୁ ଏଠାକାର ମୁସଲମାନ ମାନଙ୍କର ପୂର୍ବପୁରୁଷ ମାନେ ଯଦି ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ନକରି ସେହି ଭୂଖଣ୍ଡରେ ବସବାସ କରୁଛନ୍ତି ତେବେ ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ଵିତୀୟ ଭାଷା ହିଁ ସେମାନଙ୍କ ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ମାତୃଭାଷା । ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ, ଇଣ୍ଡିଆରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ବହୁଳ ମୁସଲିମ୍ ଜନସଂଖ୍ୟା ପାଇଁ କେବଳ ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦୀ ସମାଜ ବା ବୈଦିକ ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ହିଁ ଦାୟୀ । ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ଜାତି ପ୍ରଥା ରୁକ୍ ବେଦ ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ୧୦:୯୦ ରୁ ଆସିଛି ଯାହା ନିମ୍ନରେ ଲିଖିତ ।

ରୁକ୍ ବେଦ ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ୧୦:୯୦

ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ଅନୁଯାଇ ପୁରୁଷମେଧ ବା ପୁରୁଷକୁ ବଳି ଦେବାଦ୍ୱାରା ପୃଥିବୀ ଏବଂ ଜାତିର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି। ପୁରୁଷ ହେଉଛି ଆଦିମ ଏବଂ ବିଶାଳ, ଯାହାର ହଜାର ମୁଣ୍ଡ ଏବଂ ହଜାର ପାଦ ଥିଲା । ଯାହାର ହତ୍ୟା ବା ବଳି ଦ୍ୱାରା ବୈଦିକ ମନ୍ତ୍ର ତିଆରି ହେଲା, ଘୋଡା ଏବଂ ଗାଈ ତିଆରି ହେଲେ, ମୁହଁରୁ ତିଆରି ହେଲେ ବ୍ରାହ୍ମଣ, ବାହୁରୁ ତିଆରି ହେଲେ କ୍ଷତ୍ରିୟ, ଜଙ୍ଘରୁ ତିଆରି ହେଲେ ବୈଶ୍ୟ ଏବଂ ପାଦରୁ ତିଆରି ହେଲେ ଶୁଦ୍ର। ବେଦରେ ସୃଷ୍ଟିର ଏହିପରି ବାଖ୍ୟା ବା ପରିଭାଷା ଦେଖିଲେ ଅବୈଜ୍ଞାନିକତା ସହ ମୁର୍ଖତାର ପରିଚୟ ମିଳେ । ଏହିପରି ସୃଷ୍ଟିର ବାଖ୍ୟାକୁ କେବେ ମଧ୍ୟ ଜ୍ଞାନର ପରିଭାଷା ବୋଲି ସ୍ୱୀକାର କରାଯାଇ ନପାରେ ବରଂ ଏହା ଏକ ମୁର୍ଖତାର ପରିଭାଷା ବୋଲି ମନେହୁଏ ।

ଅର୍ଥାତ ମନୁଷ୍ୟ ସମାଜକୁ ମନୁଷ୍ୟର ଅଙ୍ଗ ପରି ବିଭାଜିତ କରି, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବୃତ୍ତି ଗତ ଉଚ୍ଚ ନୀଚ୍ଚ ମନୋଭାବର ବିଭାଗୀକରଣ କରି, ବା ଚାରୋଟି ସାମାଜିକ ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରି, ସମାଜର ଏକତାକୁ ଦୁର୍ବଳ କରି, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଭେଦ ଏବଂ ମନୋମାଳିନ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିକରୀ (Divide and Rule) ସେମାନଙ୍କୁ ସାଶନ କରିବା ଥିଲା ମୂଳ ଉଦ୍ଧେସ୍ୟ; କିନ୍ତୁ ଯେହେତୁ ଏହା ବ୍ରାହ୍ମଣ ମାନେ କରିଥିଲେ ତେଣୁ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇ ମନୁସ୍ମୃତିର ନିୟମ ମାନ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାର ବୌଦ୍ଧ ବିଚାରଧାରାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ମାନେ ତାଙ୍କ ସମୟରେ ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତର ଘୋର ବିରୋଧୀ ଥିଲେ ଯେହେତୁ ଓଡିଆମାନେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତାକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଉଥିଲେ ସେଥି ପାଇଁ ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତକୁ ବା ଜାତି ପ୍ରଥା କୁ ବିରୋଧ କରି ମୁଖ, ବାହୁ, ଜଙ୍ଘ ଏବଂ ପାଦ ନଥିବା ଅବଶିଷ୍ଟ ଅଙ୍ଗକୁ ସମାଜର ସମାନତାର ପ୍ରତୀକ ରୁପେ ଗ୍ରହଣ କରି ପ୍ରତୀକଟିକୁ ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୋଧରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ ଯାହା ଏବେ ଆମେ ଜଗନ୍ନାଥ ବୋଲି ଜାଣୁ, ଏହି ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୋଧୀ ମୂର୍ତ୍ତି ବା ପ୍ରତୀକକୁ ଧୂର୍ତ୍ତମାନେ ବିଷ୍ଣୁ ଅବତାର ଜଗନ୍ନାଥ କହି ଆମକୁ ପୂଜା କରାଉଛନ୍ତି; ଯେତେବେଳେକି ଜଗନ୍ନାଥ ହେଉଛନ୍ତି ବୁଦ୍ଧ; ଏବଂ ଯେଉଁ ପ୍ରତୀକକୁ ବିଷ୍ଣୁ ଅବତାର ଜଗନ୍ନାଥ କହି ଆମକୁ ପୂଜା କରାଉଛନ୍ତି ତାହା ଜାତିପ୍ରଥା ଏବଂ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବିରୋଧୀ ମୂର୍ତ୍ତି ବା ପ୍ରତୀକ; ତେଣୁ ଜଗନ୍ନାଥ ହେଉଛନ୍ତି ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ବା ଜାତି ପ୍ରଥା ବିରୋଧୀ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତାର ପ୍ରତୀକ ଯାହା ଏବେ ପୁରୀରେ ଛଦ୍ମ ବା ମିଥ୍ୟା ଘୋଷିତ ବିଷ୍ଣୁ ଅବତାର ରୁପରେ ପୂଜାପାଉଛନ୍ତି । ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥା ସମାଜରୁ ଯଦି ଜାତିପ୍ରଥାକୁ ବାହାର କରିଦିଆଯାଏ ଅର୍ଥାତ, ଆମେ ଯଦି ବୈଦିକ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ବ୍ରାହ୍ମଣ, କ୍ଷତ୍ରିୟ, ବୈଶ୍ୟ ଏବଂ ଶୁଦ୍ରକୁ ବାହାର କରିଦେବା ତେବେ ସମାଜରେ କେବଳ ବିଭିନ୍ନ ବୃତ୍ତିଧାରୀ ମନୁଷ୍ୟ ହିଁ ରହିବେ । କିଏ ପୂଜକ ତ କିଏ ରାଜା, କିଏ ବଣିକ ତ କିଏ ଧୋବା । ଯେକୌଣସି ମୂଳ ନିବାସୀ, ଯେକୌଣସି ବୃତ୍ତିକୁ ନିଜ ଯୋଗ୍ୟତା ଅନୁଯାଇ ବିନା ଅନୁବଂଶୀୟ ପ୍ରଥାରେ ହାସଲ କରିପାରିବ ଏବଂ କୋୖଣସି ପ୍ରଥା ବା ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସେମାନଙ୍କୁ ସେହି ବୃତ୍ତି କରିବାପାଇଁ ବାଧ୍ୟ ବା ବଞ୍ଚିତ ନକରି ବୃତ୍ତିଗତ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତା ରହିବ । ପ୍ରକୃତରେ ଓଡିଆଜାତିର ବା ପାଲି ଭାଷୀ ସଭ୍ୟତାର ଏହାହିଁ ପ୍ରକୃତ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା ଯାହା ଛଦ୍ମ ଜଗନ୍ନାଥ ପ୍ରତୀକରୁ ପ୍ରମାଣ ମିଳେ ।

ପୁରୀ ମନ୍ଦିର ୧୧୬୧ ମସିହାରେ ପୁନଃ ନିର୍ମିତ; କିନ୍ତୁ ତାହା ଆଗରୁ ଏହା ଏକ ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର ଥିଲା ଏହାର ପ୍ରମାଣ ମଧ୍ୟ ଅଛି । ପୁରୀ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଆଗରୁ ଆଦି ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ ୮୨୦ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ପୁରୀରେ ଗୋବର୍ଧନ ମଠ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ, ଯିଏକି ଶିବ ଭକ୍ତ ସନାତନ ବା ଜାତି ପ୍ରଥାର ପ୍ରଚାରକ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଅନୁଗାମୀ ରାମାନୁଜ ଯିଏକି ବିଷ୍ଣୁ ଭକ୍ତ ଥିଲେ, ଯେତେବେଳେ ପୁରୀ ଆସିଥିଲେ ସେତେବେଳର ରାଜା ଚୋଡଙ୍ଗଗଦେବଙ୍କୁ ଶିବ ଭକ୍ତରୁ ବିଷ୍ଣୁ ଭକ୍ତରେ ପରିଣତ କରିଥିଲେ, ପରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜାତି ପ୍ରଥା ବିରୋଧିର ପ୍ରତୀକ ବିଷ୍ଣୁ ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇ ଛଦ୍ମ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ନାମରେ ସନାତନ ଧର୍ମ ଅନୁଯାଇ ଓଡିଶା ବାହାରୁ ଆମନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇ ଆସିଥିବା ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ବିଧିରେ ସଂସ୍କୃତ ମନ୍ତ୍ର ଦ୍ୱାରା ପୁଜା ପାଇଲେ । ବୌଦ୍ଧ ସଂସ୍କୃତିର ଲୋପପାଇ ଛଦ୍ମ ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତିର ଉଦ୍ଭାବନ ହେଲା, ଏହା ପାଇଁ ମନ ଗଢା କହାଣୀ ତିଆରି କରି ସଂସ୍କୃତି ସହ ମିଶା ହେଲା ଏବଂ ୮୫୯ (୨୦୨୦ -୧୧୬୧ = ୮୫୯) ବର୍ଷ ପିଢି ପଢି ଧରି ତାକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରା ଚାଲିଛି । ଓଡିଆଙ୍କ ଠାକୁର ସଂସ୍କୃତରେ କାହିଁକି ବୁଝନ୍ତି ଭକ୍ତମାନେ କେବେ ସେକଥା ଆଜି ଯାଏଁ ଭାବି ନାହାନ୍ତି । ପୁରୀର ଧୂର୍ତ୍ତମାନେ ପୁରୀ ସିଂହଦ୍ୱାର ରେ ନବମ ଅବତାର ଭାବରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ନ ରଖି ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୋଧୀ ଛଦ୍ମ ଜଗନ୍ନଥଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ରଖିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଏହାର ଖୁଲାସା ପରେ ଏବେ ଏହାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପରେ ପ୍ଲାସ୍ଟରିଂ କରିଦିଆଯାଇଛି ।

ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ବିଷ୍ଣୁ ମାନୁଥିବା ଭକ୍ତ କେବେବି ପଚାରି ନାହାନ୍ତି ଯଦି ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଦଶଟି ହାତ ଅଛି, ତେବେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ହାତ ଗୋଡ ଖଣ୍ଡିଆ କାହିଁକି? ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ହାତ ଗୋଡ ଖଣ୍ଡିଆ ପଛରେ କି କାରଣ ଅଛି? ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଦଶ ଅବତାରରେ ଜଗନ୍ନଥଙ୍କ ସ୍ଥାନ କାହିଁ? ଏଥିପାଇଁ ବୋଧେ ଧୂର୍ତ୍ତ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକମାନେ ମିଷ୍ଟାନ ଲିପା ମିଥ୍ୟା କାହାଣୀ ବନେଇବାକୁ ଭୁଲି ଯାଇଛନ୍ତି । କାହିଁ ଦଶ ଅବତାର ଭିତରେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଅବତାର ତ ନାହିଁ? ମତବାଦ ଅନୁସାରେ ଜଗନ୍ନାଥ ପ୍ରାୟ ଏକ ସହସ୍ରାବ୍ଦୀ ଧରି ବର୍ଷର ବାର ମାସରୁ ଏଗାର ମାସ ଛଦ୍ମ ହିନ୍ଦୁ ଦେବତା ବିଷ୍ଣୁ ଭାବେ ଓ ଏକ ମାସ ବୁଦ୍ଧ ରୂପରେ ପୂଜା ପାଇ ଆସୁଛନ୍ତି । କେତେଦିନ ଆଉ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକମାନେ ଓଡ଼ିଆଙ୍କୁ ବା ପାଲି ସଭ୍ୟତାକୁ ମୂର୍ଖ ବନେଇ ଅନ୍ଧ କୂଅ ଭିତରେ ପ୍ରତାରିତ କରିଚାଲିଥିବେ? ସେମାନଙ୍କ ମାନସିକସ୍ଥିତି ସହ ଖେଳି ସେମାନଙ୍କ ପିଢ଼ି ମାନଙ୍କୁ ଧର୍ମ ନାମରେ ମାନସିକ ବିକୃତ କରିଚାଲିଥିବେ? ଜଗନ୍ନାଥ ପ୍ରତୀକଟି ପ୍ରକୃତରେ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ/ଜାତି ପ୍ରଥା/ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ/ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ/ବୈଦିକବାଦର ବିରୋଧୀ ଥିଲାବେଳେ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ମାନେ ଏହାକୁ ଛଦ୍ମ ପରିଚୟ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଅବତାର ନାଁରେ ଭୂତାଇ ଏଠାକାର ଓଡ଼ିଆ ବା ପାଲିଭାଷୀ ମୂଳନୀବାସୀଙ୍କୁ ବିଷ୍ଣୁ ମାୟାରେ ବାୟା କରିଛନ୍ତି; ଏଥିପାଇଁ ବେଈମାନ ବୌଦ୍ଧ ବିରୋଧୀ ଓଡ଼ିଆ ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦୀ ସାହିତ୍ୟ, ଇତିହାସ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ମେଡିଆ ହାଉସ ଦାୟୀ । ପୁରୀରେ ଯେଉଁ ଭକ୍ତ ଗହଳି ବା ରଥ ଯାତ୍ରାରେ ଯେଉଁ ଗହଳି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ସେମାନେ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ/ଜାତି ପ୍ରଥା/ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ/ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ/ବୈଦିକବାଦର ବିରୋଧୀ ନୁହନ୍ତି ସେହେଉଛନ୍ତି ବର୍ଣ୍ଣବାଦ/ଜାତି ପ୍ରଥା/ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ/ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ/ବୈଦିକବାଦର ଭକ୍ତ ଅର୍ଥାତ ବିଷ୍ଣୁ ମାୟାରେ ବାୟା । ଏହି ବାୟା ମାନଙ୍କୁ ଆଜିକାଲି ଟେଲିଭିଜନରେ ଘରେ ବସି ମଧ୍ୟ ଦେଖିପାରିବେ । ଏଠାରେ ଦେଖା ହେଉଥିବା ଗହଳି ମାନବ ଏକତାକୁ ନୁହଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମାନବର ଏକତା କୁ ଦର୍ଶାଏ ମାନେ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ/ଜାତି ପ୍ରଥା/ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ/ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ/ବୈଦିକବାଦର ସମର୍ଥକ ବା “ମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜା, ଜାତି ପ୍ରଥା, ଉଚ୍ଚନୀଚ୍ଚ, ସାମାଜିକ ଅସମାନତା, ମିଛ, ମାୟା, ଛନ୍ଦ, କପଟ, ହିଂସା, ଶୋଷଣ , ଠକେଇ, ଅତ୍ୟାଚାର, ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ, ଅସ୍ପୃସ୍ୟ଼ତା, ତର୍କ ହୀନତା ଏବଂ ଅବୈଜ୍ଞାନିକତା ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦିର ଅନୁଗାମୀ ବୋଲି ହିଁ ବୁଝାଏ; ମନୋବୈଜ୍ଞାନିକ ଭାଷାରେ ଏହା ଏକ ମାସ୍ ହିସ୍ଟେରିଆ ବା ସମୂହ ଉନ୍ମାଦନା । ପ୍ରକୃତି ମନୁଷ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି କିନ୍ତୁ ଗଡ଼(GOD=Generator+Operator+Destroyer), ଧର୍ମ, ବର୍ଗ ଏବଂ ଜାତି ମନୁଷ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଆସ୍ତିତ୍ତ୍ୱ କଣ ପ୍ରକୃତରେ ସମ୍ଭବ ନା ଏହା ଏକ କେବଳ କାଳ୍ପନିକ ଚରିତ୍ର, ଏହି ବିଷୟରେ ଅନ୍ଧ ଭକ୍ତ କେବେ ମଧ୍ୟ ଭାବିନାହାନ୍ତି? କଣ ଏକ ମନୁଷ୍ୟପରି ଦେଖାଯାଉଥିବା ଚରିତ୍ରର ଅନେକ ଭୁଜା ସମ୍ଭବ? ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ଏବଂ ତାହାର ପ୍ରସାରକ ମାନେ କେତେବେଳେ ତାଙ୍କୁ ସମୁଦ୍ର ଭିତରେ ଶୟନ କରିଥିବାର ଦେଖାନ୍ତି ତ କେତେବେଳେ ସ୍ଵର୍ଗରେ । କଣ ମନୁଷ୍ୟ ପରି ନାକ ଥିବା ଏବଂ ନିସ୍ୱାଶ ନେଉଥିବା ଏକ ମାନବ ଚରିତ୍ର ପାଣି ଭିତରେ ବା ଶୂନ୍ୟରେ ନିଶ୍ୱାସ ନେବା ସମ୍ଭବ? ସ୍ୱର୍ଗର ଅବସ୍ଥିତି କେଉଁଠି ଆଜି ଯାଏଁ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରଙ୍କ ମତ ନିଶ୍ଚିତ ନୁହେଁ । କେତେବେଳେ ଦେବଲୋକ ନାଁ ରେ ବାଦଲ ଉପରେ ସେମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥିତିକୁ ଦେଖାନ୍ତିତ କେତେବେଳେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ବାହାରେ; ସେମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥିତି କୁ କମ୍ପ୍ୟୁଟରାଇଜ ସ୍ପେସିଆଲ ଇଫେକ୍ଟ ଏବଂ ଆନିମେସନ ଦ୍ୱାରା ଦେଖାଇ, ସରଳ ବିଶ୍ୱାସୀ ଅନୁଗାମୀଙ୍କ ମନରେ ଭ୍ରମ ସୃଷ୍ଟି କରାନ୍ତି; ଅର୍ଥାତ କହିବାର ଯଥାର୍ଥ ହେଲା, ଯଦି ସେମାନଙ୍କ ଆସ୍ତିତ୍ତ୍ୱ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଭିତରେ ତେବେ ସେମାନେ ଯେହେତୁ ମଣିଷ ପରି ଦେଖାହେଉଛନ୍ତି ତେବେ ନିଶ୍ଚୟ ମଳ ଏବଂ ମୂତ୍ର ତ୍ୟାଗ କରୁଥିବେ ତେବେ ସେ ସବୁ ମଳ ଏବଂ ମୂତ୍ର କଣ ଭୁପୃଷ୍ଠ ଉପରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଜୀବଙ୍କ ଉପରେ ପଡୁଛି? ଯଦି ସେମାନେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ବାହାରେ ରହୁଛନ୍ତି ସେଠାରେତ ଅକ୍ସୀଜେନ ବା ଅମ୍ଳଜାନ ନାହିଁ ନିସ୍ୱାଶ ନେଉଛନ୍ତି କିପରି? ସ୍ୱର୍ଗ ଆଉ ନର୍କ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକମାନଙ୍କ ସବୁଠାରୁ ବଡ ଭାଣ୍ଡାମୀ । ଏମାନଙ୍କ ମାନ୍ୟତା ଅନୁସାରେ ମନୁଷ୍ୟ ମଲାପରେ ହିଁ ଯାଇ ଏହି ଦୁଇ ଜାଗାକୁ ଯାଇପାରିବ । ଯିଏ ଯେପରି କର୍ମ କରିବ ତାର କର୍ମ ଅନୁସାରେ ହିଁ ସେ ମଲାପରେ ସେଠାକୁ ଯିବ; ତେବେ ସେ ପ୍ରଥମ ବ୍ୟକ୍ତି ଦ୍ୱୟ କିଏ ଯିଏ ଏହି ଦୁଇ ସ୍ଥାନ ମୃତ୍ୟୁପରେ ଯାଇ ପୁନର୍ଜୀବିତ ହୋଇ ଏହାର ପୁଷ୍ଟିକରଣ କଲା? ମୃତ୍ୟୁ ପରେ କଣ ଦେହରେ ଜୀବନ ସଞ୍ଚାର ସମ୍ଭବ? ଯଦି ବି ସମ୍ଭବ ମାନିନିଆ ଯାଏ, ମୃତ୍ୟୁପରେ କଣ ତାହାର ମନ ଦେହର ବାହାରକୁ ଯାଇ ଦୁଇ ଲୋକରୁ ଆଣିତ ମେମୋରୀ ମୃତ୍ୟୁ ଶରୀରରେ ଷ୍ଟୋରେଜ ସମ୍ଭବ? ଆନନ୍ଦ ଏବଂ କଷ୍ଟ ବା ଯନ୍ତ୍ରଣା ମନୁଷ୍ୟ ତାହାର ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ଦ୍ୱାରା ଅନୁଭବ କରିଥାଏ । ମନୁଷ୍ୟର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଶରୀରରେ ଥିବା ଇନ୍ଦ୍ରିୟ କୁ ତ ଜଡ ଶରୀରରେ ହିଁ ସେ ଛାଡି ଦିଏ, ଆତ୍ମା କୁ ଯଦି ସତ୍ୟ ଭି ମାନିନିଆ ଯାଏ, ତେବେ କଣ ଆତ୍ମାର ଶରୀର ଅଛି ଜେ ସେ ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ଅନଭୂତି କୁ ଅନୁଭବ କରିପାରିବ? ଯଦି ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ହିଁ ନାହିଁ ତେବେ ସ୍ଵର୍ଗରେ ପରୀଙ୍କ ସାଥେ କେଳି କଲେ ନା ଅନୁଭବ କରିପାରିବ, ନା ତେଲ କଢ଼େଇରେ ଫୁଟେଇଲେ ଅନୁଭବ କରିପାରିବ, ତେବେ ସ୍ୱର୍ଗ ବା ନର୍କ ପାଇଲେ କଣ ଲାଭ ବା କ୍ଷତି ହୋଇଯିବ? ସେମାନଙ୍କ ତଥ୍ୟ ଅନୁସାରେଭି ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ତିଆରି ସ୍ୱର୍ଗ ଏବଂ ନର୍କ ନିଚ୍ଛକ ଭାଣ୍ଡାମୀ । ମନୁଷ୍ୟର ଶରୀର ପୃଥିବୀର ଉପାଦାନ ମାନଙ୍କରୁ ହିଁ ସୃଷ୍ଟି; ମୃତ୍ୟୁପରେ ସେସବୁ ଉପାଦାନ ଭୁପୃଷ୍ଠକୁ ରିଟର୍ନ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ପୁନଃ ଜୀବଜଗତ ପାଇଁ ଅର୍ଥାତ ସଜୀବ ଏବଂ ନିର୍ଜୀବଙ୍କ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ; ଏହାହିଁ ସତ୍ୟ । ମୁକ୍ତ ଏବଂ ସଙ୍ଗଠିତ ଉପାଦାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଉଭୟ ନିର୍ଜୀବ ଏବଂ ସଜୀବ ଜଗତର ସୃଷ୍ଟି । ଇଣ୍ଡିଆରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ବହୁଭାଷିୟ ସାଙ୍ଗଠନିକ ବୈଦିକ ପୂଜାରୀ ବନାମ ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ ହେଲେ ସ୍ୱୟଂ ଘୋଷିତ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ; ଯେଉଁମାନଙ୍କ ସନ୍ତାନ ପେଟରୁ ବାହାରୁ ବାହାରୁ ହିଁ ପଣ୍ଡିତର ସାମାଜିକ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପାଏ, ଯେମିତି ମା ପେଟ ଗୋଟେ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ଦିଆ ବୈଦିକ ୟୁନିଭର୍ସିଟି । ପ୍ରକୃତ ଓଡ଼ିଆ ମୂଳନୀବାସୀଙ୍କ ପୂର୍ବପୁରୁଷ ମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ବୁଦ୍ଧିର ଅନୁଗାମୀ ନା କି ଭାଣ୍ଡାମୀ, ମୁର୍ଖତା ଏବଂ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସୀର ଅନୁଗାମୀ । ଅସଲି ଓଡ଼ିଆ ହେଉଛି ପ୍ରକୃତ ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୋଧୀ ଜଗନ୍ନାଥର ଅନୁଗାମୀ ନା କି ଛଦ୍ମ ନାମରେ ନାମିତ ଜାତିପ୍ରଥା ବା ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ପ୍ରଚାର କରୁଥିବା ବିଷ୍ଣୁ ବନାମ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଅନୁଗାମୀ । ଜଗନ୍ନାଥ ହେଉଛି ମାନବସମାଜର ଐକ୍ୟତ୍ତ୍ୱର ପ୍ରତୀକ; ନା କି କେବଳ ଓଡ଼ିଆ ବା ଇଣ୍ଡିଆରେ ଥିବା କେବଳ ହିନ୍ଦୁ ବା ବୈଦିକ ଧର୍ମକୁ ମାନୁଥିବା ପ୍ରତୀକ । ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରକୁ ସମସ୍ତ ଧର୍ମର ଲୋକ ପାଇଁ ଖୋଲିଦେବା ହେଉଛି ଏହିପ୍ରତୀକର ସମ୍ବାଦ । ଏହି ପ୍ରତୀକକୁ କେବଳ ଓଡ଼ିଆ ବା ହିନ୍ଦୁ ନୁହଁ; ଏଠାକାର ବୈଦିକ ରୀତିକୁ ଧ୍ଵଂଶ କରି ସମସ୍ତ ବିଶ୍ୱବାସୀ ପାଇଁ ଏହାର ଦ୍ୱାରା ଖୋଲିଦେବା ହେଉଛି ଏହି ପ୍ରତୀକର ମୂଳ ସମ୍ବାଦ । ଏଠାରେ ପୁନଃ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପିତ ହେବା ଉଚିତ କାରଣ ବୁଦ୍ଧ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଗର୍ବ । ଏଠାକାର ଯେଉଁମାନେ ଆମ ପ୍ରକୃତ ସଭ୍ୟତାକୁ ଆମଠାରୁ ଛଡାଇନେଇ ତାକୁ ଅପଭ୍ରଂଶ କରି ତାକୁ ଛଦ୍ମ ସଭ୍ୟତାରେ ପରିଣତ କରି ମାଡ଼ିବସିଛନ୍ତି ସେହି ଅଳିଆ ମାନଙ୍କୁ ହଟାଇ ଜଗନ୍ନାଥର ପ୍ରକୃତ ସମ୍ବାଦ ପ୍ରଚାର କରିବା ପ୍ରତି ଓଡ଼ିଆର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ । ଜଗନ୍ନାଥ (ବୁଦ୍ଧ) ହେଉଛନ୍ତ ମାନବତାର ପ୍ରତୀକ ତେଣୁ ପୁରୀର ଦ୍ୱାର ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଖୋଲିଦେବା ବିଧେୟ । ମୁସଲିମ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ, ବିଦେଶୀ ବିନା ଦ୍ଵିଧାରେ ଏହି ମାନବିକତାର ପ୍ରତୀକକୁ ଦର୍ଶନ ଏବଂ ଏହାର ସମ୍ବାଦକୁ ପ୍ରେରଣାରୁପେ ମାନିବା ପାଇଁ ଏହାର ଦର୍ଶନ ପଥ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଖୋଲିବା ପଥରେ ଚେଷ୍ଟା କରିବା ପ୍ରତି ଓଡ଼ିଆ ମୂଳନୀବାସୀ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଶାସନର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ । ଯେଉଁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷିୟ ମୂଳନୀବାସୀଙ୍କ ପିଢ଼ିମାନେ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ହୋଇ ବୈଦିକ କୁବୁଦ୍ଧି ପଥରେ ଅନୁଗାମୀ; ସତ୍ୟ ଜାଣିପାରିଲା ପରେ ତୁରନ୍ତ ବୈଦିକ ପ୍ରଥାକୁ ତ୍ୟାଗ କରି ବୁଦ୍ଧିର ଅନୁଗାମୀ ହୋଇଯିବା ଶ୍ରେୟସ୍କର, ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷୀ ମୂଳନୀବାସୀ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପିଇତାକୁ ତୁରନ୍ତ କାଟି ଫୋପାଡ଼ି ମାନବିକତା ଐକ୍ୟକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିବା ବିଧେୟ କାରଣ ସେଇଟା ହିଁ ପ୍ରକୃତ ଓଡ଼ିଆର ଲକ୍ଷଣ ଯାହା ଆମ ଜଗନ୍ନଥ ପ୍ରତିମା ଆମକୁ ଶିକ୍ଷ୍ୟା ଦିଏ; ନାକି ଯାହା ଛଦ୍ମ ବିଷ୍ଣୁ ନାମଧାରୀ ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ ଜଗନ୍ନାଥ ଆମକୁ ଶିକ୍ଷ୍ୟା ଦିଏ । ଯେଉଁ ଓଡ଼ିଆ ବ୍ରାହ୍ମଣ ସତ୍ୟ ଜାଣିଲାପରେ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରାର ଗୁଲାମି କରିବା ପସନ୍ଦ କରେ ତେବେ ସେ ହେଉଛି ସ୍ଵଜାତି ଘାତୀ ବିସ୍ୱାଶଘାତକ ବେଈମାନ ଓଡ଼ିଆ ଏବଂ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରାର ଚାଟୁକାର । ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ ଜଗନ୍ନାଥ ଆମ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଆସ୍ଥା ନୁହଁ; ଏହା ହେଉଛି ବୈଦିକ ବା ଅପଭ୍ରଂଶ ଆସ୍ଥା ଯାହା ପ୍ରକୃତ ଓଡ଼ିଆ ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ଆସ୍ଥା ନୁହଁ, କେବଳ ମିଥ୍ୟା ଏବଂ ଭ୍ରମ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଠକଙ୍କ ଆସ୍ଥା । ସତ୍ୟ ଜାଣିଲାପରେ ଯଦି ଜଣେ ବୈଦିକ ବର୍ଣ୍ଣବାଦୀ ଅନୁଗାମୀ ହୁଏ ତେବେ ସେ ବୈଦିକ ବର୍ଣ୍ଣବାଦର ଗୁଲାମ ଏବଂ ଦଲାଲ ଯିଏ ବୈଦିକ ବିଚାର ଧାରା ପାଇଁ ନିଜ ମାଟିର ନିଜ ମାତୃଭାଷୀ ଓଡ଼ିଆ ଲୋକଙ୍କୁ ଛୋଟ ବଡରେ ବାଣ୍ଟିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରେ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧ ଓଡ଼ିଆ ବୋଲି ଜାଣିଲା ପରେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ଅସ୍ଵୀକାର କରେ । ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ଭିତରେ ପ୍ରଭେଦ ସୃଷ୍ଟିକରି ବୈଦିକ ବର୍ଣ୍ଣବାଦର ମିଥ୍ୟା ଏବଂ ଭ୍ରମ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ଦ୍ୱାରା ନିଜକୁ ସେମାନଙ୍କ ଠାରୁ ଉଚ୍ଚ୍ଚ ଏବଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ମାନ୍ୟତାକୁ ପସନ୍ଦ କରେ ଏବଂ ଅନ୍ଧ ବିଶ୍ୱାସର ଶିକାର ହୋଇ ଅଜ୍ଞାନତାକୁ ଶ୍ରେୟସ୍କର ମନେକରେ; ଏହିପରି ବେଈମାନ ଓଡ଼ିଆକୁ ପ୍ରକୃତ ଓଡ଼ିଆ ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ଆସ୍ଥା ପସନ୍ଦ ନୁହେଁ, ବରଂ ଉତ୍ତର ଇଣ୍ଡିଆରେ ତିଆରି ଜାତିପ୍ରଥା ପସନ୍ଦ, ପ୍ରକୃତ ଓଡ଼ିଆ ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତା “ବୁଦ୍ଧିର” ଅନୁଗାମୀ ହେବା ପସନ୍ଦ ନୁହେଁ କିନ୍ତୁ ବୈଦିକ ମାନସିକ ଧର୍ଷଣ ବା ରେପ୍ (Brain rape), ମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜା, ଜାତି ପ୍ରଥା, ଉଚ୍ଚ ନୀଚ୍ଚ, ସାମାଜିକ ଅସମାନତା, ମିଛ, ମାୟା, ଛନ୍ଦ, କପଟ, ହିଂସା, ଶୋଷଣ , ଠକେଇ, ଅତ୍ୟାଚାର, ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ, ଅସ୍ପୃସ୍ୟ଼ତା, ତର୍କ ହୀନତା ଏବଂ ଅବୈଜ୍ଞାନିକତା ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ଏବଂ କୁପ୍ରଥା ପସନ୍ଦ । ପଇତା ପକାଇବା ମାନେ ହେଉଛି ତାର ଦ୍ଵିତୀୟ ଜନ୍ମ ହେଲା ଯାହାକି ପ୍ରଥା ଅନୁସାରେ ବେଦ ପଢି ତାର ଦ୍ଵିତୀୟ ଜନ୍ମ ହୁଏ ତେଣୁ ସେ ବୈଦିକ ପ୍ରଥା ଅନୁସାରେ ଦ୍ଵିଜ ବୋଲାଏ । କେତେଜଣ ଓଡ଼ିଆ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବେଦ ପଡିଛନ୍ତି? ଏବଂ କେତେଜଣକୁ ସଂସ୍କୃତରେ କଥା କହି ଜଣା? ସଂସ୍କୃତ ତାଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ନା ଓଡ଼ିଆ? ଯଦି ସେମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ସଂସ୍କୃତ ତେବେ ସେ କେବେ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ନୁହଁ ତେଣୁ ସେ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷୀ ସଭ୍ୟତାର ଲୋକ, ତେବେ ଏମାନଙ୍କର ଓଡ଼ିଆଜାତି ସହ ସମ୍ପର୍କ କଣ? ଯଦି ଓଡ଼ିଆ ତେବେ ସଂସ୍କୃତର ଗୁଲାମୀ ଛାଡିଦେବା ଭଲ । ସେ ଦ୍ଵିଜ ଏଥିପାଇଁ ବୋଲାଏ, ପ୍ରଥମ ଜନ୍ମ ମା ପେଟରୁ ଏବଂ ଦ୍ଵିତୀୟ ଜନ୍ମ ବେଦ ପଢି ଜ୍ଞାନ ଉଦୟ ଯୋଙ୍ଗୁ ହୁଏ । ପ୍ରକୃତରେ ବେଦ ପଢିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି କେବେ ବେଦଗୁଣ ଗାଇବ ନାହିଁ ନପଢ଼ିଥିବା ମୂର୍ଖ ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ଗାଇବ । ବେଦ ପଢି ଏଥିରେ ଜ୍ଞାନ ଅଛି କି ଅଜ୍ଞାନ ଅଛି କେତେଜଣ ଭେରୀଫାଏ କରିଛନ୍ତି? ମେଣ୍ଢାଭଳି ଅନୁସରଣ କରିବାଠାରୁ ବେଦ ପଢି ଜାଣନ୍ତୁ ଏଥିରେ କଣ ଲେଖା ଅଛି ଏବଂ ଏଥିରେ ପ୍ରକୃତରେ କେତେ ଜ୍ଞାନ ଅଛି । ପଇତା ପକାଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି କେତେଜଣ ବେଦ ପଡିଛନ୍ତି? ବେଦ କଣ ଓଡ଼ିଆ ବା ପାଲିରେ ରଚିତ? ତେବେ ଓଡିଆସହ ଏହାର ସମ୍ପର୍କ କଣ? ବେଦ ନଜାଣି ପଇତା ପକାଇବାର ମାନେ କଣ? କେତେଜଣ ମିଳିଯିବେ ସଂସ୍କୃତ ମନ୍ତ୍ରକୁ ଶୁଆ ପରି ଭୁଲ ଠିକ ରେ ଗାଇଯିବେ କିନ୍ତୁ ତାର ଅର୍ଥ ତାଙ୍କୁ ଜଣା ନଥିବ । ଅନେକ ବ୍ରାହ୍ମଣ ମିଳିଯିବେ ଯେଉଁମାନଙ୍କ ଘରେ ପଛେ ଖାଇବାକୁ ନଥାଉ; ମନ୍ଦିରରେ ନିର୍ଜୀବ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ସଂସ୍କୃତ ଗୀତ ଶୁଣେଇ ହଉ ବା କାହା ଘରେ ରୋଷେଇ କରି ପେଟ ପାଳିବା ହେଉ ସେଥିରେ ତାର ମାନ ଯାଏନା କିନ୍ତୁ ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ଦିଆ ବ୍ରାହ୍ମଣ ସରନେମରେ ଅର୍ଥାତ ମିଥ୍ୟା ସାମାଜିକ ଉଚ୍ଚ ବର୍ଗର ବୈଦିକ ପ୍ରମାଣପତ୍ରର ଗର୍ବରେ ତାର ଛାତି ଚୌଡା ହୋଇଯାଏ; ଯାହା ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥାକୁ ପ୍ରଶାର କରୁଥିବା ଧୂର୍ତ୍ତଙ୍କ ଚକ୍ରାନ୍ତ । ଏହି ମିଥ୍ୟା ସାମାଜିକ ସମ୍ମାନ ହିଁ ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥାକୁ ଆମ ସମାଜରେ ବଞ୍ଚେଇ ରଖିଛି । ଏହି ମିଥ୍ୟା ସାମାଜିକ ସମ୍ମାନ ଏକପ୍ରକାର ପାରାନୋଇଆ ବା ମାନସିକ ବିକୃତି । ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନେକ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଗରିବ, କାରଣ ସ୍ପଷ୍ଟ; ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକଙ୍କ ପୂର୍ବପୁରୁଷମାନେ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସରୁ ବୈଦିକ ପୁଜାରୀକୁ ପରିବର୍ତ୍ତିତ । ସମୟ ସାଥିରେ ସେମାନେ ଧୂର୍ତ୍ତ ହୋଇ ପଇସା ରୋଜଗାର ନକରି ପାରିବା ଯୋଙ୍ଗୁ ହିଁ ସେମାନେ ଗରିବ । ବୈଦିକ ପ୍ରଥା ଏବଂ ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବା ଜାତିପ୍ରଥା ମାନୁଥିବା ପ୍ରତ୍ୟକ ବ୍ୟକ୍ତି ଜଗନ୍ନାଥ(ବୁଦ୍ଧ) ବିରୋଧୀ । ବଂଶବାଦ ବୃତ୍ତି ପ୍ରଥା ତଥା ଆନୁବଂଶିକ ବୃତ୍ତିଗତ ସଂରକ୍ଷଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହିଁ ଜାତିପ୍ରଥା ଏହାର ଅର୍ଥ କିଛି ଅସାମାଜିକ ସ୍ୱାର୍ଥପର ପୂର୍ବପୁରୁଷମାନେ ଧର୍ମ ନାମରେ କିଛି ଲାଭଦାୟକ ବୃତ୍ତିକୁ ନିଜ ତଥା ନିଜ ପୀଢ଼ିପାଇଁ ପିଢିଗତ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ ଯାହାକୁ ସେମାନେ ଧର୍ମ ନାମରେ ସମାଜ ଉପରେ ବୈଚାରିକ ଥୋପିଥିଲେ; ଯେଉଁମାନେ ସେହି ବିଚାରଧାରାର ଶିକାର ହେଲେ ସେମାନେ ଜାତିପ୍ରଥାର ଶିକାର ହେଲେ । ଯେହେତୁ ବୁଦ୍ଧ ପାଲି ଭାଷୀ ଅର୍ଥାତ ଓଡ଼ିଆ ଥିଲେ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ଯେହେତୁ ଜାତିପ୍ରଥା ନାହିଁ ଏଥିରୁ ପ୍ରମାଣିତ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିରେ ଜାତିପ୍ରଥା ନଥିଲା କିନ୍ତୁ ଅସମାଜିକ ପୂର୍ବପୁରୁଷ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ନଷ୍ଟକରି କେବଳ ନିଜ ବଂଶବାଦ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ତ୍ୟାଗ ଏବଂ ନଷ୍ଟ କରି ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥା ଆପଣେଇ ନିଜ ଜାତିର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ବୃତ୍ତିଗତ ବଂଶାବାଦରେ ବାଣ୍ଟିଥିଲେ ଏବଂ ଏକ ଉନ୍ନତ ବିଚାରଧାରାର ସଭ୍ୟତାକୁ ସମୁଳ ନଷ୍ଟ କରିଥିଲେ । ଯେଉଁ ପ୍ରିଣ୍ଟ ଏବଂ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ମେଡିଆ ବା ତଥାକଥିତ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଓଡ଼ିଶାରେ ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥାର ପ୍ରଚାର ଏବଂ ପ୍ରସାର କରନ୍ତି ସେଇମାନେ ହିଁ ପ୍ରକୃତରେ ବେଈମାନ ଓଡ଼ିଆ ଯିଏ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ପ୍ରକୃତ ଧମ୍ମ ବୌଦ୍ଧ ଧମ୍ମକୁ ନଷ୍ଟ କରି ଆସୁଛନ୍ତି । ଜଗନ୍ନାଥ ହେଉଛି ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ନାମ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ନାମ ନୁହେଁ; ଯେତେବେଳେ ଆପଣ କେବେ “ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ” କୁହନ୍ତି ସେତେବେଳେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଡାକନ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରକୃତରେ ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୋଧରେ ଜୟ ଗାନ କରନ୍ତି କିନ୍ତୁ ମାନସିକ ଅପଭ୍ରଂଶ ହୋଇଯାଇଥିବା ଏବେକାର ଓଡ଼ିଆ କେବଳ ଏବେକାର ଅପଭ୍ରଂଶ ବୈଦିକ ନାମ ବିଷ୍ଣୁ ନାମରେ ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥାର ଜୟଗାନ କରନ୍ତି ଏହା ବିକୃତି, ପାଗଳାମି ଏବଂ ମୂର୍ଖାମୀ ନୁହେଁ ତ ଆଉ କଣ? ଆପଣଙ୍କୁ ଜାଣି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଲାଗିବ ଆପଣ ଯାହାକୁ ଭଗବାନ ବୋଲି କୁହନ୍ତି ଏବଂ ଯାହାକୁ ଏବେ ଗଡ଼ବାଦୀ ଲୋକମାନେ ଗଡ଼(God) ଅର୍ଥରେ ବୁଝନ୍ତି ବା ମାନ୍ୟତା ଦିଅନ୍ତି ତାହା ପ୍ରକୃତରେ ଗଡ଼ଙ୍କୁ ନୁହେଁ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ହିଁ ବୁଝାଏ । ଭଗବାନ ଏକ ପାଲି ଶବ୍ଦ ଯାହା “ଭଗୋ ବା ଭଗ” ଏବଂ “ବାନ” ଶବ୍ଦ ଯୋଗରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ଏକ ଶବ୍ଦ; ଯାହାର ପରୀକ୍ଷଣ ଯେକୌଣସି ଇଂରାଜୀରୁ ପାଲି ଅନ୍ ଲାଇନ୍ ଡିକ୍ସିନାରି ଦ୍ୱାରା କରିପାରିବେ । “ଭଗୋ ବା ଭଗ” ମାନେ ବିନାଶ, ସମାପ୍ତ, ନଷ୍ଟ, ଖଣ୍ଡିତ ବା ଭଗ୍ନ କରିବା ଏବଂ “ବାନ” ମାନେ ଇଛା, ଲାଳସା ବା କାମନା ବା ତୃଷ୍ନା; ତେଣୁ ଭଗବାନ ମାନେ ଇଛା, ଲାଳସା ବା କାମନା ବା ତୃଷ୍ନାର ବିନାଶକ ଯାହା ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ହିଁ କୁହାଯାଉଥିଲା । ଭଗବାନ ସିଏ, ଯିଏ ସମସ୍ତ ଦୁନିଆର ଦୁଃଖକୁ ବା ଦୁଃଖିଲୋକମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଦୁଃଖରୁ ଉଦ୍ଧାର ବା ମୁକ୍ତ କରିବାପାଇଁ ସଂକଳ୍ପ କରେ ବା ସାହାଯ୍ୟ କରେ ସେହିଁ ଭଗବାନ । ସେହିପରି ଈଶ୍ୱର ମଧ୍ୟ ପାଲି ଶବ୍ଦ ଯାହା ଇଶ(ପ୍ରମୁଖ) ଏବଂ ବର(ନାୟକ) ଶବ୍ଦ ଯୋଗରୁ ଗଠିତ ଯାହା ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ନାମ । ବୁଦ୍ଧ ଗଡ଼ବାଦୀ ନଥିଲେ; ଦେବାଦେବୀଙ୍କୁ ମାନୁଥିବା ବର୍ଗମାନେ ଭଲଭାବରେ ଜାଣିଥିଲେ ଦେବତାମାନେ ଭୋଗ ବିଳାସୀ ଥିଲେ; ସୋମରସ ପାନ ଠାରୁ ଗୋମେଧ, ଅଶ୍ୱମେଧ ଏବଂ ପୁରୁଷମେଧପରି ବିଚାରଧାରାରେ ବିସ୍ଵାଶ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ତ୍ୟାଗ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ କେବଳ ସ୍ଵପ୍ନ ହିଁ ଥିଲା । ଯେତେବେଳେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପରି ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପୁରୁଷଙ୍କ ପାଇଁ ଭଗବାନ ଏବଂ ଈଶ୍ୱର ଶବ୍ଦର ପ୍ରୟୋଗ ହେଲା ସେତେବେଳେ GOD ବିଶ୍ୱାସୀ ବିଳାସୀ ଦେବାଦେବୀଙ୍କୁ ମନୁଷ୍ୟ ଠାରୁ ନୀଚ୍ଚ ବୁଝାଗଲା ବା ମାନ୍ୟତା ମିଳିଲା; ତେଣୁ ଧୂର୍ତ୍ତ ଗଡ଼ବାଦୀମାନେ(Theist) ସେମାନଙ୍କ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଗଡ଼ ବଦଳରେ ଭଗବାନ ଏବଂ ଈଶ୍ୱର ଶବ୍ଦ ଲଗାଇ ଦେବତାର ଅସଲି ଅର୍ଥକୁ ଲୁଚାଇ ଦେଲେ; ଦେବତା ମାନେ ଯେଉଁମାନେ ଦିଅନ୍ତି ବା ଦେବାର କ୍ଷମତା ରଖନ୍ତି । ଏଠାରେ ଆଉ ଏକ କଥା କହି ରଖିବା ଭଲ ହେବ “ଭଗୱା” (भगवा; bhagavā) ଏକ ପାଲି ଶବ୍ଦ ଯାହାର ମାନେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ବୁଝାଏ ଯାହା ଏବେ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ଅପଭ୍ରଂଶକାରୀ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରା ଧୂର୍ତ୍ତମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଧର୍ମ ବା ବିଚାରଧାରାକୁ ପ୍ରଚାର ଏବଂ ପ୍ରସାର କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରିଆସୁଛନ୍ତି ।

ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆପଣମାନେ କେବେ ଦେଖିଛନ୍ତି ଇଣ୍ଡିଆର କୌଣସି ବ୍ରାହ୍ମଣ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବାର? କେବେ ଦେଖିଛନ୍ତି କୌଣସି ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ କୁ ପ୍ରଚାର କରିବାର? କେବେ ମଧ୍ୟ ଦେଖିଥିବେ ନା ଦେଖିପାରିବେ; କାରଣ ଯେଉଁମାନେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ନଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି ସେମାନେ କଣ ତାକୁ ପ୍ରମୋଟ କରିବେ? ଇଣ୍ଡିଆର ଯେତେକ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଗୋଷ୍ଠୀ ସବୁ ହେଉଛନ୍ତି ବୁଦ୍ଧ ବିରୋଧୀ କିନ୍ତୁ ଉପରେ ଉପରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ମିଥ୍ୟା ଛଦ୍ମ ଅବତାର ମାନନ୍ତି କିନ୍ତୁ ପୂଜା କରିବାଠୁ ବହୁ ଦୂରରେ ରହନ୍ତି । ସେମାନେ ବୈଦିକ ଧର୍ମର ଭାଣ୍ଡାମୀ ମନଗଢା ଦେବାଦେବୀଙ୍କ ପ୍ରୋମସନ କରି ସେମମାନଙ୍କ ନାମରେ ଅନୁଗାମୀଙ୍କୁ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଠକି ଚାଲିଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରୋମସନ ପାଇଁ ଛଳନାତ୍ମକ ସେଣ୍ଟିମେଣ୍ଟାଲ ନୈତିକ କାହାଣୀକୁ ଅନୁଗାମୀଙ୍କୁ ଶୁଣାନ୍ତି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଅନୁଗାମୀ ସେମାନଙ୍କ ବଶୀଭୂତ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ମହୁଲୀପା ମିଛ କଥାକୁ ସତ ମାନି ବସେ । ଆମ ଓଡ଼ିଶାରେଭି ଅନେକ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଓଡ଼ିଆ ଚାନେଲରେ ପ୍ରବଚନ ଦେବାର ଉଦାହରଣ ପାଇଯିବେ । ବୈଦିକ ଭଗବାନ ଭିତରେ ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ଏବଂ ମହେଶ୍ୱରଙ୍କୁ ତ୍ରିମୁର୍ତ୍ତି କୁହନ୍ତି ଏବଂ ଏମାନଙ୍କୁ ବୈଦିକ ବିସ୍ୱାଶର ଆଦିଦେବତା ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଇଛି । ବେଦ ଏବଂ ପୁରାଣ ଗୁଡିକ ପଢି ଜାଣିପାରିବେ ଏମାନେ ସବୁ ମନୁଷ୍ୟପରି ଦେଖାହେଲେ ମଧ୍ୟ ଏମାନଙ୍କ ଜୈବିକ ପଦ୍ଧତ୍ତିରେ ଜନ୍ମଦେଇଥିବା ମାତା ପିତା କେହି ନାହାନ୍ତି; ଏମାନଙ୍କ ବାପା ବା ପୂର୍ବ ପୁରୁଷଙ୍କ ବିଷୟରେ କାଳ୍ପନିକ ମିଥ୍ୟା ଏବଂ ଭ୍ରମ କାହାଣୀ ମାନ ସୃଷ୍ଟିକରୀ ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍କୁ ଭୁତାଯାଉଛି । ଇଣ୍ଡିଆରେ ବିଭିନ୍ନ ବର୍ସନର (version) ବେଦ ଏବଂ ପୁରାଣ ମିଳିବ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ବର୍ସନର ମୂଳତତ୍ତ୍ୱ ସମାନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସନ୍ଦେହ ଜନିତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡିକ ମନଗଢା ମିଥ୍ୟାକୁ ସତ୍ୟ ରୂପରେ ପ୍ରସ୍ତାବିତ କରିବା ଉଦ୍ୟମ ଜଳ ଜଳ ଦେଖିପାରିବେ । ଅନେକ ବର୍ସନଙ୍କ ମତ ଅନୁସାରେ ଏମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ମାନସ ପୁତ୍ର ଅର୍ଥାତ ମନ ଦ୍ୱାରା ଗଢା ପୁତ୍ର ମାନେ କାଳ୍ପନିକ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ କିଛି କିମ୍ୱଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ଜଣେ ସାଧୁ ଶିବଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ ତୁମ ବାପା କିଏ? ଶିବ ଉତ୍ତର ଦେଲେ ବ୍ରହ୍ମା ହେଉଛନ୍ତି ମୋ ବାପା । ସାଧୁ ପଚାରିଲେ ତୁମ ଜେଜେ ବାପା କିଏ? ଶିବ ଉତ୍ତର ଦେଲେ ବିଷ୍ଣୁ ହେଉଛନ୍ତି ମୋ ଜେଜେବାପା । ସାଧୁ ପଚାରିଲେ ତୁମ ଜେଜେବାପାଙ୍କ ବାପା କିଏ? ଶିବ ଉତ୍ତର ଦେଲେ ସ୍ୱୟଂ ମୁଁ ହେଉଛି ମୋ ଜେଜେବାପାଙ୍କ ବାପା । ଏହାକୁ କେହି ସାଧୁ ପଚାରିଥିବ ନା ଶିବ ଉତ୍ତର ଦେଇଥିବେ କିନ୍ତୁ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ଏବଂ ପ୍ରସାରକ ମାନେ ସେମାନଙ୍କ ମନଗଢା କାହାଣୀ ଏମାନଙ୍କ ନାଁରେ ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍କୁ ଭୁତାନ୍ତି । ଏପରି ମନଗଢା ଭାଣ୍ଡାମି ଭ୍ରମ ହେଉଛି ବୈଦିକ ଜ୍ଞାନର ମୂଳ ମନ୍ତ୍ର । ଲୋକଙ୍କୁ ସରଳ ଭାଷାରେ ବୁଝେଇବେ କଣ ତାକୁ ଭୁଁଆ ବୁଲେଇ କହିବେନା କଣ ଏସବୁ ତୁମ ବୁଝିବା ବାହାରେ; ଯଦି ଏସବୁ ଆମ ଜ୍ଞାନ ବାହାରେ ଆମକୁ କାହାଣୀ ଶୁଣେଇବା ପଛରେ କି ଉଦ୍ଧେସ୍ୟ ଅଛି? ଏହା କେବେ ଜ୍ଞାନିର ଲକ୍ଷଣ ନୁହେଁ ଏସବୁ ହେଉଛି ଧୂର୍ତ୍ତ, ଠକ ଏବଂ କୁବୁଦ୍ଧିର ମିଶ୍ରଣ ଯେଉଁମାନେ ମିଛ ସହ ସତ ଫେଣ୍ଟେଇ ନିଜସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ସରଳବିଶ୍ୱାସୀ ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍କ ମନକୁ ଧର୍ଷଣ (rape) କରନ୍ତି ଏବଂ ଏମାନଙ୍କୁ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ଅଜ୍ଞାନତାର ଅନ୍ଧାର କୁଅଁ ଭିତରେ ଫୋପାଡ଼ି ଦିଅନ୍ତି; ସେମାନଙ୍କର ଲକ୍ଷଣ । ପଢାଲେଖା ଲୋକ ମଧ୍ୟ ଏମାନଙ୍କ ଶିକାର ହୋଇ ଗୋଟେ ପଢା ଲେଖା ବିକୃତ ଚରିତ୍ର ହୋଇଯାଏ । କିଛି କୁହନ୍ତି ବୈଦିକ ତ୍ରିମୁର୍ତ୍ତି ହେଲେ ଅନାଦି ଅର୍ଥାତ ସୃଷ୍ଟି ଆରମ୍ଭରୁ ହିଁ ବିଦ୍ୟମାନ ଯେମିତି ସୃଷ୍ଟି ଆରମ୍ଭର ଏମାନଙ୍କ ଚଳଚିତ୍ର ପ୍ରମାଣ ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଅଛି । ଭାଣ୍ଡାମିରେ କିଛିଭି କୁହାଯାଇ ପାରେ ଯେମିତି: ସୃଷ୍ଟି ଆରମ୍ଭରୁ କିଛି ନଥିଲା । ଚାରିଆଡେ ଅନ୍ଧାର ହିଁ ଅନ୍ଧାର । ସେତେବେଳେ ତତ୍ତ୍ୱ ଗୁଡିକର ଶକ୍ତି ସଞ୍ଚାରରେ ଏକ ଆସ୍ତିତ୍ତ୍ୱ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ସେ ହେଉଛି ବେଙ୍ଗ(Frog); ବେଙ୍ଗରୁ ଅନ୍ଧକାର କୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ଆଲୋକ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା । ସେହି ଶକ୍ତି ବେଙ୍ଗ ହିଁ ସର୍ବ ଶକ୍ତିର ଆଧାର ହେଲା । ସେହେଉଛନ୍ତି ସର୍ବ ବ୍ୟାପି ସର୍ବ ଶକ୍ତିମାନ । ସେ ହେଉଛନ୍ତି ସକଳ ସୃଷ୍ଟିର ଆଧାର; ସେହି ବେଙ୍ଗ ଏ ଆକାଶ ଗଙ୍ଗା, ୟୂନିଭର୍ସ, ଗ୍ୟାଲେକ୍ସି, ମ୍ୟାଟର୍ସ, ଏନର୍ଜି, ଟାଇମ, ସୋଲାର ସିଷ୍ଟମ ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦିର ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା । ସେ ହିଁ ମାନବ, ଦାନଵ, ସ୍ୱର୍ଗ, ନର୍କ, ଧର୍ମ, ଅଧର୍ମର ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦିର ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ଏବଂ ଭାଗ୍ୟବିଧାତା । ସମସ୍ତ ଧର୍ମର ଦେବାଦେବୀଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ହେଉଛନ୍ତି ସେହି ବେଙ୍ଗ; ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ, ମହେଶ୍ୱର; ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଧର୍ମର ଯୀଶୁ, ଏବଂ ଇସ୍ଲାମ ଧର୍ମର ଆଲ୍ଲା ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ବୋଲାଉଥିବା ଭଗବାନ ବେଙ୍ଗଙ୍କ ମଳରୁ ସୃଷ୍ଟି । ବେଙ୍ଗଙ୍କୁ ଆକାର, ପ୍ରକାର ଏବଂ ରୂପରେ ଆକଳନ କରିହେବ ନାହିଁ । ସେ ମାନବକୁ ଏବଂ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷ୍ୟା ଦେବାପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ରୂପରେ ଜନ୍ମ ନିଅନ୍ତି କେବେ ନିର୍ଜୀବ ରୂପରେ ତ କେବେ ମାନବ ବା ଅନ୍ୟ ଜୀବଜନ୍ତୁ କୀଟପତଙ୍ଗ ରୂପରେ । ବେଙ୍ଗ ହେଉଛନ୍ତି ପରମ କାରୁଣିକ, ଦୟାଵାନ ଏବଂ ସର୍ବବ୍ୟାପି; ସେହେଉଛନ୍ତି କେବଳ କେବଳ ଏକହିଁ ଭଗବାନ ତାଙ୍କ ଛାଡ ସବୁ ଭଗବାନ ମିଥ୍ୟା ଏବଂ ଲୋକଙ୍କ ଭ୍ରମ । ବେଙ୍ଗ ହିଁ ମହାନ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଏବଂ ନିରାକାର ଯାହାକୁ ସାଧାରଣ ମସ୍ତିସ୍କ କଳ୍ପନା କରିବା କଷ୍ଟକର । ତାଙ୍କୁ ବୁଝିବା ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ବୁଦ୍ଧିର ବାହାରେ । ତାଙ୍କୁ ସିଏ ଅନୁଭବ କରିପାରିବେ ଯିଏ ତାଙ୍କ ଭକ୍ତିରେ ବିସ୍ଵାଶ କରେ । ବିନା ସମର୍ପଣ ଏବଂ ଭକ୍ତିରେ ତାଙ୍କୁ ଅନୁଭବ କରିବା ଅସମ୍ଭବ । ତାଙ୍କୁ ବିସ୍ଵାଶ କରୁନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ନାସ୍ତିକ, ପାପୀ ଏବଂ ମୂର୍ଖ । ଯିଏ ସକଳ ସୃଷ୍ଟିର ଆଧାର ତାଙ୍କୁ ବିରୋଧ କରୁଥିବା ପ୍ରତ୍ୟକ ପ୍ରାଣୀ ହୀନ, ଘୃଣ୍ୟ ଏବଂ ନୀଚ୍ଚ । କିଛି ସମୟ ଏହାକୁ ଧ୍ୟାନରେ ସତ ମାନି ପଢନ୍ତୁ ଏହା ମଧ୍ୟ ଆପଣାକୁ ନିଚ୍ଛକ ସତ ଲାଗିବ । ଏହିପରି ବିଭିନ୍ନ ସମ୍ମୋହନକାରୀ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଅର୍ଥ ଭିତ୍ତିକ ଶବ୍ଦରେ ଆପଣ ଆପଣଙ୍କ ଭଗବାନ ବନେଇ ଲୋକଙ୍କୁ ଭୁତେଇ ପାରିବେ; ଯାହା ଆମ ହ୍ୟୁମାନ ରେସରେ ସୋସିଆଲ କନଫରମିଟିର ଅପବ୍ୟବହାର ଯୋଙ୍ଗୁ ଧର୍ମର ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଏହାକେବଳ କାଳ୍ପନିକ ମନଗଢା ନିର୍ମାଣ (Psychological Construct) ଯାହାର ବାସ୍ତବତା ସହ କୌଣସି ମେଳ ନାହିଁ ତେଣୁ ଏହାକୁ ସତ୍ୟ ମାନିବା କେବଳ ମୂର୍ଖାମୀ । ଧର୍ମର ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ କୌଣସି ପୋଲଟିକାଲ ବାଉଣ୍ଡ୍ରି ଦରକାର ନାହିଁ । ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଏବଂ ଇସ୍ଲାମ ପରି ଧର୍ମ ଇଣ୍ଡିଆ ବାହାରେ ଜେରୁଜେଲମ ଏବଂ ମକ୍କାର ସୃଷ୍ଟି ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ଅନୁଗାମୀ ଆମଦେଶରେ ଅନେକମାତ୍ରାରେ ମିଳିଯିବେ । ଏହା ହେଉଛି ସବୁ ଗଡ଼୍ ଡେ଼ଲ୍ୟୁଜନ୍ ର କମାଲ; ଏମାନେ ସବୁ ହେଉଛନ୍ତି ମିଥ୍ୟା ଭଗବାନ ନିଶାର(God addiction/Theophilia) ମାୟାରେ ବାୟା, ଯାହା ଏକପ୍ରକାର ମାନସିକ ବିକୃତି । ଲୋକପ୍ରିୟ କାଳ୍ପନିକ ମହାକାବ୍ୟ ଯେପରି ରାମାୟଣ, ମହାଭାରତର ଚରିତ୍ର ରାମ, କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଜାତିପ୍ରଥାର ପ୍ରଚାର ପାଇଁ ବୈଦିକ ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ବର୍ଣ୍ଣବାଦର କ୍ଷତ୍ରିୟ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ବା ଆଖ୍ୟା ଦେଇ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ବିଷ୍ଣୁ ଅବତାର କହି ଲୋକଙ୍କୁ ଠକନ୍ତି । ଯଦି ଏମାନେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଅବତାର ଏମାନଙ୍କ ନାମର ବ୍ୟବହାର ବେଦରେ କାହିଁକି ନାହିଁ? ଏମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଏମିତି କେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ଅଛି ଯେ ସେମାନେ ମାପି ପକେଇଲେ ଏସବୁ ଚରିତ୍ର ଗୁଡିକ ହେଉଛନ୍ତି ବେଦରେ ଥିବା ବିଷ୍ଣୁ ଚରିତ୍ରଙ୍କ ଅବତାର? ତେବେ ଏବେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ରସିକିଆ ଟୋକାମାନେ କଣ ସବୁ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ଅବତାର? ପାଉଁଶ ମାଖି ତ୍ରିଶୂଳ ଧରି ବୁଲୁଥିବା ଲଙ୍ଗଳା ସାଧୁମାନେ କଣ ଶିବ ଅବତାର? ନା ଯେଉଁମାନେ ନିଜ ଝିଅଙ୍କ ସହ ଅବୈଧ ସମ୍ପର୍କ ରଖିଛନ୍ତି ସେମାନେ ସବୁ ବ୍ରହ୍ମା ଅବତାର? ନା ହଲିଉଡ଼ ମୁଭି ଏବଂ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଗେମ୍ ମାନଙ୍କରେ ଦୁଇଟାରୁ ଅଧିକ ହାତ ଥିବା ଚରିତ୍ରମାନେ ସବୁ ବିଷ୍ଣୁ ଅବତାର? ମଣିଷ ମରିଗଲେ ତାହାର କାରଣ ଥାଏ, ସେ କାରଣ ବିଭିନ୍ନ ହୋଇପାରେ ଯେମିତି ରୋଗଦ୍ୱାରା, ଦୁର୍ଘଟଣା କିମ୍ବା ହତ୍ୟା କରିବା ଦ୍ୱାରା ବା ଶରୀରର ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ପରେ ମୃତ୍ୟୁ ଦ୍ୱାରା ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି; କିନ୍ତୁ ଯେବେ ମଣିଷ ତିଆରି କରିଥିବା ଭଗବାନ ବିସ୍ଵାଶରେ ଧର୍ମ ନାମରେ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ କଳହ ଲାଗି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରନ୍ତି ଏହାର କାରଣ ପଛରେ କେବଳ ତାଙ୍କର ଭଗବାନ ବିସ୍ଵାଶ ଥାଏ । ଏହି ଭଗବାନକୁ ସେ ଅନ୍ଧଭାବରେ ତାଙ୍କ ମନରେ ସୃଷ୍ଟିକରିଥାନ୍ତି ଯାହାର ପ୍ରକୃତ ଏକଜିଷ୍ଟାନ୍ସ ହିଁ ନଥାଏ ଯାହା କେବଳ ମସ୍ତିଷ୍କରେ ବାଇଓକେମିକାଲି ଏବଂ ସାଇକୋଲୋଜିକାଲି ଏକଜିଷ୍ଟ କରେ, କିନ୍ତୁ ଜଣେ ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱାସୀ ଏହି ଏଣ୍ଟିଟିର ବାଇଓକେମିକାଲି ଏକଜିଷ୍ଟାନ୍ କୁ ସେ ଏତେ ଭଲପାଏ ଯେ ସେ ତାହା ପାଇଁ କିଛି କାରଣ ଦର୍ଶାଇବାକୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ମନେ କରେନା, ବା ଅଯୌକ୍ତିକ ଅନ୍ଧ ଯୁକ୍ତିକୁ ତାହାର ଏକଜିଷ୍ଟାନ୍ସ କୁ ପ୍ରମାଣ କରି ସେହି ଏଣ୍ଟିଟିର ଅତିବାଦୀ ପ୍ରେମିକ ସାଜିବସେ; ଆଉ ସେହି ଏଣ୍ଟିଟି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯଦି କେହି କିଛି କୁହେ ତେବେ ସେ ତାର ପ୍ରତୀକ୍ରିୟା ଦିଏ ଯାହା ହିଂସା କୁ ମଧ୍ୟ ଜନ୍ମ ଦିଏ ଏବଂ ସେଥିପାଇଁ ହତ୍ୟା କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ପଛାଏ ନାହିଁ । ଏହି ଅନ୍ଧ ପ୍ରେମ ହିଁ ଥିଓଫିଲିଆ ବା ଭଗବାନ ନିଶା (Theophilia or God Addiction)। ଥିଓଫିଲିଆ ବା ଭଗବାନ ନିଶା ଏପରି ଏକ ମାନସିକ ମାନବକୃତ ନିଶା ଏହାକୁ ଜଣେ ଭକ୍ତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ତର୍କ ସହ ବୁଝିଲା ପରେ ମଧ୍ୟ ତାକୁ ଛାଡି ପାରିବନି, କାରଣ ମନୁଷ୍ୟର ମନ କୌଣସି ଏଣ୍ଟିଟି ଯାହାର ଅସ୍ତିତ୍ତ୍ୱ ରିଅଲ ଓ଼ର୍ଲଡରେ ଫିଜିକାଲି ଏକଜିଷ୍ଟ କରୁ ବା ନ କରୁ ଯଦି ତାକୁ ମନରେ ଏକଜିଷ୍ଟ କରାଇ ଷ୍ଟୋର କରିଦିଆଯାଏ ଏବଂ ତାହାର ଆଦତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରୋସେସ ମାଧ୍ୟମରେ ଜାରିରଖା ଯାଏ ଯେମିତି ସର୍ବଦା ପୂଜା କରିବା, ବାର୍ଷିକ ପୂଜା ମହୋତ୍ସବ ଏବଂ ମନ୍ଦିର ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଭ୍ରମଣ କରିବା, ଭକ୍ତି ସଂଗୀତ ଗାଇବା ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି, ତାହା ଅଭ୍ୟାସରେ ପରିଣତ ହୋଇ ତାହାର ଲଙ୍ଗ ଟର୍ମ ଅଭ୍ୟାସ ଯୋଙ୍ଗୁ ସେହି ମାନସିକ ସ୍ଥିତି ବା ସାଇକୋଲୋଜିକାଲ ପ୍ରାକଟିସ ମସ୍ତିଷ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା ହୋଇଯାଏ, ସେ ସେହି ଏଣ୍ଟିଟି ବା ମନ୍ଦିର ବା ପୂଜା ଗୃହର ବା ପୂଜା ପଦ୍ଧତ୍ତିର ଆମ୍ୱିଏନ୍ସ ଆଡୀକ୍ଟ୍ ମଧ୍ୟ ହୋଇଯାଏ ଯାହାକୁ ଛାଡିବା ଅନ୍ୟ ନିଶା ପରି ଖାଲି କଷ୍ଟକର ନୁହେଁ, କିଛିକ ପାଇଁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅସମ୍ଭବ; ଏହା ହେଉଛି ଏକପ୍ରକାର ମନୁଷ୍ୟଦ୍ୱାରା ତିଆରି କଲ୍ପନାକୃତ ବା କାଳ୍ପନିକ ବା ସାଇକୋଲୋଜିକାଲ ନିଶା ଯାହା ଦିନକରେ ଛାଡିବା ଅସମ୍ଭବ ତେଣୁ ଥିଓଫିଲିଆ ବା ଭଗବାନ ନିଶା ଏକ ମାନସିକ ବିକୃତି । ଥିଓ(Theo) ଅର୍ଥ ଭଗବାନ ବା ଭଗବାନ ସମ୍ପର୍କିତ ଏବଂ ଫିଲିଆ(Philia) ଅର୍ଥ କୌଣସି ଏଣ୍ଟିଟି ପାଇଁ ଆବନରମାଲ ଆସକ୍ତି ବା ପ୍ରେମ ଯାହାପାଇଁ କିଛି କାରଣ ଥିବା ଜରୂରୀ ବା ଜରୂରୀ ନାହିଁ; ତେଣୁ ଥିଓଫିଲିଆ ହେଉଛି ଅପ୍ରାକୃତିକ ଭଗବାନ ପ୍ରେମ ଯାହାପାଇଁ କିଛି କାରଣ ଲୋଡ଼ା ବା ଲୋଡ଼ା ନାହିଁ । ଥିଓଫିଲିଆରେ ପୀଡିତ ଭକ୍ତମାନେ ଭାବନା, ବିସ୍ଵାଶ ଏବଂ ଅନୁଭୂତିରେ ହିଁ ସେ ତାଙ୍କର ଭଗବାନର ଆସ୍ତତିତ୍ତ୍ୱ କୁ ଉପଲବ୍ଧି କରନ୍ତି ବୋଲି ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ନ୍ତି । କିନ୍ତୁ କାଳ୍ପନିକ ଏଣ୍ଟିଟି ଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କ ଭାବନା, ବିସ୍ଵାଶ ଏବଂ ଅନୁଭୂତି କୁ ଚିଟ୍ କରାଯାଇପାରେ ବୋଲି ସେ ସେହି ଜ୍ଞାନରୁ ବଞ୍ଚିତ ଅଛନ୍ତି ।

ଇତିହାସର ପ୍ରମାଣ ଅନୁଯାଇ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରଥମ ଅନୁଗାମୀ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ତପସ୍ସୁ ଏବଂ ଭଲ୍ଲିକ ଥିଲେ ଯିଏକି ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ତାଙ୍କର ଦାନ୍ତକୁ ପ୍ରତୀକ ସ୍ୱରୂପ ସେବେକାର ଓଡ଼ିଆ ରାଜାଙ୍କୁ ଦେଇଥିଲେ ଯାହା ଏକ ଚୈତ୍ୟରେ ରଖାଯାଇ ପୂଜା କରାଯାଉଥିଲା ସେଥିପାଇଁ ପୁରୀର ନାମ ସେବେ ଦନ୍ତପୁରୀ ଥିଲା । ସମ୍ଭବତଃ ପୁରୁଷ ସୁକ୍ତ ବିରୋଧୀ ପ୍ରତୀକ ଛଦ୍ମ ଜଗନ୍ନାଥ ମଧ୍ୟରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଦାନ୍ତକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖି ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୋଧୀ ଏବଂ ମନୁଷ୍ୟ ସମାଜତାର ଐକ୍ୟତା ପ୍ରତୀକ ସ୍ୱରୂପ ତାକୁ ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଉଥିଲା । ବର୍ଷରେ ଥରେ ଏହି ପ୍ରତୀକକୁ ରଥ ଦ୍ୱାରା ବୁଲାଯାଉଥିଲା ଯାହା ଏବେ ରଥଯାତ୍ରା ରୂପରେ ଅପଭ୍ରଂଶ । ଫା-ହିଏନଙ୍କ ଲିଖିତ “ଫୁ କୁଓ କି” ରେ ଜ୍ଵଳନ୍ତ ପ୍ରମାଣ ଅଛି ରଥ ଯାତ୍ରା ବୈଦିକ ଧର୍ମର ନୁହଁ, ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଏକ ପ୍ରଥା। ଫା-ହିଏନ ୩୯୯-୪୧୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଯେବେ ପ୍ରାଚୀନ ଇଣ୍ଡିଆନ ଭୂଖଣ୍ଡକୁ ଆସିଥିଲେ ସେତେବେଳେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଅପଭ୍ରଂଶ, ବିଭାଜନ ଏବଂ ପ୍ରାୟ ଲୋପ ପାଇ ବୈଦିକ ଧର୍ମର ପ୍ରସାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଯେତେ ପ୍ରମାଣ ତାଙ୍କ ଲିଖିତ ବହିରେ ମିଳେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ପ୍ରାଚୀନ ଇଣ୍ଡିଆର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ ଥିଲା ପ୍ରମାଣ କରିବାକୁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ । ଗୋଟେ ଦାଣ୍ଡରେ ଏକାଠି ବସି ସବୁ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକ ଧନୀ ଗରିବ, ଉଚ୍ଚ ନୀଚ୍ଚ ଭେଦ ଭାବକୁ ଭୁଲି ମନ୍ଦିରରେ ନିର୍ମିତ ଭୋଜନ ସେବନ କରୁଥିଲେ ଯାହାର ନାମ ଅଭଡ଼ା ଥିଲା । “ଅଭଡ଼ା” ବା “ଅ-ଭଡ଼ା” ମାନେ “ଭଡା ନାହିଁ ଯାହାର” ଅର୍ଥାତ ବିନାମୁଲ୍ୟରେ ଭୋଜନ ସେବନ ଯାହା ଏବେ ମହାପ୍ରସାଦ ନାମରେ ବେପାର ଚାଲିଛି; ଏହାକୁ ଏବେ ଅଭଡ଼ା ବଦଳରେ କେବଳ “ଭଡା” କହିବା ଭଲ । କିଛି ଲୋକଙ୍କ ମତରେ ଏହାର ନାମ “ଅଭଡ଼ା” ନୁହଁ “ଅବଢ଼ା” ଅର୍ଥାତ ବଢ଼ା ହୋଇନଥିବା ଖାଦ୍ୟ; ତେବେ ପ୍ରତ୍ୟକ ଖାଦ୍ୟ ତାହା ଘରେ ହେଉ ବା ହୋଟେଲରେ ଅଥବା ଭୋଜି କିମ୍ବା ମନ୍ଦିରରେ କେହି ଅଇଁଠା କରି ଖାଇ ନଥାନ୍ତି, ସବୁ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରଥମ ଥର ହିଁ ବଢ଼ା ହୋଇ ଥାଏ; ଯଦି ଏହାକୁ ଅବଢ଼ା କହିବା ତେବେ ମନ୍ଦିରରେ ମିଳୁଥିବା ଖାଦ୍ୟ କୁ ଅବଢ଼ା କହିବାରେ କୌଣସି ଯଥାର୍ଥତା ନାହିଁ, ତେଣୁ ଏହାର ନାମ “ଅବଢ଼ା” ତର୍କ ହୀନ ଅଟେ, କାରଣ ଯଦି ପ୍ରଥମଥର କରି ବଢ଼ା ହୋଇଥିବା ଖାଦ୍ୟ କୁ “ଅବଢ଼ା” କହିବା ତେବେ ଘରେ ବାହାରେ ଯେକୌଣସି ଠାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ପ୍ରଥମ ଥର କରି ପରିଶିବା ଖାଦ୍ୟକୁ ଅବଢ଼ା କୁହାଯାଇପାରେ କେବଳ ପୁରୀ ମନ୍ଦିରରେ ମିଳୁଥିବା ଖାଦ୍ୟକୁ ନୁହେଁ; ତେଣୁ ପୁରୀରେ ପ୍ରସାଦ ଭାବରେ ମିଳୁଥିବା ଖାଦ୍ୟକୁ “ଅଭଡ଼ା” କହିବା ଯଥାର୍ଥ । ସନାତନ ଧର୍ମ ମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜା, ଜାତି ପ୍ରଥା, ଉଚ୍ଚ ନୀଚ୍ଚ, ସାମାଜିକ ଅସମାନତା, ମିଛ, ମାୟା, ଛନ୍ଦ, କପଟ, ହିଂସା, ଶୋଷଣ , ଠକେଇ, ଅତ୍ୟାଚାର, ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ, ଅସ୍ପୃସ୍ୟ଼ତା, ତର୍କ ହୀନତା ଏବଂ ଅବୈଜ୍ଞାନିକ ଆଧାର ଉପରେ ପ୍ରତିବେଶିତ ଥିଲା ବେଳେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଏହାର ବିରୋଧୀ, ସତ୍ୟ ଏବଂ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଆଧାର ଉପରେ ପ୍ରତିବେଶିତ ଧର୍ମ; ସେଥି ପାଇଁ ବିଦ୍ୱାନ ମାନେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ବିଶ୍ୱର ପ୍ରଥମ ମନୋବୈଜ୍ଞାନିକର ଆଖ୍ୟା ମଧ୍ୟ ଦେଇଥାନ୍ତି । ବୁଦ୍ଧ, ମୂର୍ତ୍ତି ପୁଜା ଏବଂ ଭଗବାନଙ୍କ ସ୍ଥିତିକୁ ମଧ୍ୟ ଅସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ । ସାଧାରଣତଃ ଯେକୌଣସି ବିଷୟରେ ଆସ୍ଥା ବା ଶ୍ରଦ୍ଧା ରଖୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଆସ୍ଥିକ କୁହାଯାଏ; କିନ୍ତୁ ସନାତନ ଧର୍ମର ପ୍ରଚାରକମାନେ ଗଡ଼(God) ବା ମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜାରେ ବିସ୍ଵାଶ ରଖୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ “ଆସ୍ଥିକ” ର ଅପଭ୍ରଂଶ “ଆସ୍ତିକ” ବୋଲି ପ୍ରଚାରକରି ଗଡ଼(God) ବା ଦେବାଦେବୀ ମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜାରେ ବିସ୍ଵାଶ ରଖୁନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ନାସ୍ତିକର ଆଖ୍ୟା ଦେଲେ । ନାସ୍ତିକମାନଙ୍କୁ ହୀନ ଏବଂ ଅସାମାଜିକ ବୋଲି ମାନସିକତା ସୃଷ୍ଟି କରି ସେମାନଙ୍କପାଇଁ ସମାଜରେ ଘୃଣା ସୃଷ୍ଟି କରାଗଲା । ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ ଶିକ୍ଷ୍ୟା ସତ୍ ଚିନ୍ତନ ଶୈଳୀ, ତର୍କ, ବିଜ୍ଞାନ ଭିତ୍ତିକ ଏବଂ ସତ୍ ଜୀବନଧାରା ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା; ଅର୍ଥାତ୍ ସେ ମନୁଷ୍ୟଙ୍କର ସତ୍ ଜୀବନଧାରାରେ ଆସ୍ଥା ରଖୁଥିଲେ । ବୁଦ୍ଧ ଗଡ଼(God)ଙ୍କୁ ମାନୁ ନଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ବୋଲି ନାସ୍ତିକର ଆଖ୍ୟା ଦେଇ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ତାଙ୍କପ୍ରତି ଘୃଣ୍ୟ ମାନସିକତା ସୃଷ୍ଟି କରାଗଲା । ଅପବାଦ ଦେଇ ମଧ୍ୟ ସନାତନ ଧର୍ମର ପ୍ରଚାରକମାନେ ତାଙ୍କୁ କପଟରେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ନବମ ଅବତାରର ଆଖ୍ୟାଦେଲେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଏପରି ଲାଗିବ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ସନାତନ ଧର୍ମର ଏକ ଅଂଶବିଶେଷ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପରିସୀମା ସନାତନ ଧର୍ମ ଭିତରେ ହିଁ ଅଛି; ଯେହେତୁ ବୁଦ୍ଧ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଅବତାର, ସମୟ ସହିତ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଭକ୍ତ ଭୁଲିଯିବେ ଏବଂ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ପ୍ରାଧାନ୍ୟତା ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଲୁଚାଇ ଦେବ । ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷ୍ୟା ଅନୁସାରେ ନିଜ ମନର ମାଲିକ ନିଜେ ହୁଅ ଏମିତିକି ତୁମେ ଯଦି ଗଡ଼(God) ବିଶ୍ୱାସୀ ତୁମ ଗଡ଼(God)ଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ତୁମ ମନର ମାଲିକ ହବାକୁ ଦିଅ ନାହିଁ । ଯେଉଁଠାରେ ସମସ୍ୟା ଅଛି ସେଠାରେ ସମାଧାନ ମଧ୍ୟ ଅଛି । ନିଜେ ସେହି ସମସ୍ୟାର ମୁକାବିଲା କରି ନିଜ ବୁଦ୍ଧି ବଳରେ ସମାଧାନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କର; ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ଅନୁସାରେ ଗଡ଼(God) ବିଶ୍ୱାସୀ ହବା ଠାରୁ ସ୍ୱସ୍ତିକ(卐 卍) ହବା ଭଲ । ସ୍ୱସ୍ତିକ/ସ୍ୱାସ୍ଥିକ , ସ୍ଵ+ଆସ୍ତିକ/ସ୍ୱ+ଆସ୍ଥିକ ଶବ୍ଦରୁ ସୃଷ୍ଟି । “ସ୍ଵ” ଅର୍ଥ “ନିଜ”, “ଆସ୍ତିକ/ଆସ୍ଥିକ” ଅର୍ଥାତ “ବିସ୍ଵାଶ ରଖିବା, ମାନେ ନିଜ ଉପରେ ବିସ୍ଵାଶ ବା ଆସ୍ଥା ରଖିବା” । ବୁଦ୍ଧ; ଗଡ଼(God), ମିଥ୍ୟା, ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ, ଭ୍ରମ, ଅଜ୍ଞାନତା, ଛଳ, କପଟ, ଘୃଣା, ହିଂସା, କୂତର୍କତା, ଅବୈଜ୍ଞାନିକତା ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ମନୁଷ୍ୟର ଯେତେ ବଦ ଗୁଣ ତାହାର ନାସ୍ତିକ ଥିଲେ । ବୁଦ୍ଧ ଗଡ଼(God) ବିଶ୍ୱାସୀ ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ଆସ୍ଥା ବା ବିଶ୍ୱାସ ସତ୍ୟ, ତର୍କ, ଜ୍ଞାନ, ବିଜ୍ଞାନ, କାରଣ, ସେବା, ସହାୟତା, ଯଥାର୍ଥବାଦ, ତର୍କସଂଗତା, ସମାଜବାଦ, ମନୋବିଜ୍ଞାନ, ବାସ୍ତବବାଦ, ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷବାଦ, ମାନବତା, ଦୟା, ପ୍ରେମ, କରୁଣା, ଶାନ୍ତି, ଅହିଂସା, ସମାନତା, ଭାଇଚାରା ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି କାହିଁ କେତେ ମାନବ ଜାତିର ଯେତେ ଉତ୍ତମ ଗୁଣ ଉପରେ ଥିଲା; ସେଥିପାଇଁ ବୁଦ୍ଧ ସେ ସବୁ ମାନବ ଉତ୍ତମ ଗୁଣର ଆସ୍ତିକ/ଆସ୍ଥିକ ଥିଲେ । ସେ ବିଶ୍ୱ କୁ ଏକ ପରିବାର ର ବାର୍ତ୍ତା ଦେଉଥିଲେ । ଯେତେବେଳେକି ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ମାନେ ନିଜ ସ୍ଵଜାତି ମଧ୍ୟରେଭି ଅନେକ ପ୍ରଭେଦ ସୃଷ୍ଟି କରି ଛୋଟ ବଡ ବା ଉଚ୍ଚ ନୀଚ୍ଚର ଭେଦ ଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି କରି ସେମାନଙ୍କ ଐକ୍ୟତାକୁ ଦୁର୍ବଳ କରି ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରଭୂତ୍ୱ ତଥା ସେମାନଙ୍କୁ ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ଉତ୍ପୀଡ଼ନ କରିବା ମନବୃତ୍ତି ରଖୁଥିଲେ ତେଣୁ ବୈଦିକ ବା ଜାତିପ୍ରଥାର ପ୍ରଚାରକ ଏବଂ ପ୍ରସାରକଙ୍କ ଠାରୁ ବିଶ୍ୱ ଏକ ପରିବାରର ଭାବ ମୂର୍ଖାମୀ । ଆପଣ ଥରେ ଭାବି ଦେଖନ୍ତୁ ଯେଉଁ ବିଚାରଧାରା ମନୁଷ୍ୟ ଜାତିକୁ ଚାରିବର୍ଣ୍ଣରେ ବାଣ୍ଟି ସେମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଉଚ୍ଚ ନୀଚ୍ଚର ପ୍ରଭେଦ ସୃଷ୍ଟିକରେ ସେ କଣ “ବିଶ୍ୱ ଏକ ପରିବାର” ବିଚାରଧାରା ସହ ସହମତ ହୋଇପାରେ? ଭଣ୍ଡାମୀକରି ନିଜ ବିଚାରଧାରାର ପ୍ରଚାର ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟରେ ବୌଦ୍ଧ ବିଚାରଧାରାକୁ ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ପ୍ରଚାର କିରିବା ଏହି ଧୂର୍ତ୍ତମାନଙ୍କ ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ; ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ମାନବ ସମାଜ ଏକ ପରିବାରର ବାର୍ତ୍ତା ଦିଏ ସେଥିପାଇଁ “ବଶୁଧଇବ କୁଟୁମ୍ବକମ” ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରା ନୁହଁ ବୌଦ୍ଧ ବିଚାରଧାରା । ବ୍ରାହ୍ମଣ ମାନକଙ୍କ ଭିତରେ ମଧ୍ୟ ଛୋଟ ବୃତ୍ତିର ବ୍ରାହ୍ମଣ ଏବଂ ବଡ ବୃତ୍ତିର ବ୍ରାହ୍ମଣ ମଧ୍ୟରେ ମତାନ୍ତର ମଧ୍ୟ ଅଛି । ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରାଦେଶିକ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଜାତି ମଧ୍ୟରେଭି ମତ ଏବଂ ମନ ଭେଦ ଅଛି । ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଚିତପାବନ ବ୍ରାହ୍ମଣ ନିଜକୁ ଅଧିକ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ମନେକରନ୍ତି । ନିଜକୁ ଛଦ୍ମ ହିନ୍ଦୁ ବୋଲି ପ୍ରଚାର କରୁଥିବା ଗୋଷ୍ଠୀ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କେତେ ଏକତା ଏବଂ ଦୃଢ ସଂଯୋଗ ଭାବ ଅଛି ତାକୁ କେବେ ଭାବି ଦେଖିଛନ୍ତି? ଶୁଦ୍ର କଥା ତ ଛାଡ, କ୍ଷତ୍ରିୟ ଏବଂ ବୈଶ୍ୟ ବୋଲାଉଥିବା ଛଦ୍ମ ହିନ୍ଦୁ କେବେ କଣ ବ୍ରାହ୍ମଣ ହୋଇପାରିବ? ମୁସଲମାନ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଧର୍ମୀ ମାନେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ହେବା କଥା ଛାଡ; କେବେ କେଉଁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବୋଲାଉଥିବା ବର୍ଗ ନିଜ ସରନେମ ବଦଳାଇ ଏକ ଶୂଦ୍ରର ସରନେମ ରଖିଥିବାର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ଦେଖିଛନ୍ତି? ଯଦି ଏମାନେ ଏତେ କୁଳୀନ ତେବେ ସରନେମ ବଦଳାଇଦେଲେ କଣ DNA ଏବଂ କୁଳ ବଦଳି ଯାଏ ନା ମଣିଷରୁ ଅମଣିଷ ହୋଇଯାଏ? ତେବେ କେବେ ଦେଖିଛନ୍ତି ନିଜକୁ ଅତି ଜ୍ଞାନୀ ବୋଲାଉଥିବା ଏବଂ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରାକୁ ପ୍ରସାର କରୁଥିବା ବର୍ଗ କେବେ ମିଛରେ ମଧ୍ୟ ନିଜ ଜାତିର ନାମ ବଦଳାଇ ଅନ୍ୟ ପ୍ରଦେଶର ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କୁ କିମ୍ବା ନିଜ ଜାତିର ବୈଶ୍ୟ, ଶୁଦ୍ର ଏବଂ କ୍ଷତ୍ରିୟ ଆଗରେ ଶୁଦ୍ର ପରିଚୟ ଦେଲେ କଣ ସେମାନେ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରକୃତରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବୋଲି ଚିହ୍ନି ପାରିବେ? ଜଣେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଯଦି ନିଜକୁ ଛଦ୍ମ ଭାବରେ ଅଜଣା ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରା ମାନୁଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ନିଜକୁ ଶୁଦ୍ର ବୋଲି ପରିଚୟ ଦିଏ; କଣ ତାଙ୍କରି ବ୍ରାହ୍ମଣ ବର୍ଗ ତାକୁ ସେହି ସମ୍ମାନ ଦେବ? ତେବେ ଏହା ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ବିଚାରଧାରା ନୁହଁ ତ କଣ? ଯେଉଁଠି ମଣିଷର ସମ୍ମାନ ତାହାର ଯୋଗ୍ୟତା ଏବଂ ଆଚରଣରୁ ନିର୍ଧାରିତ ନହୋଇ ତାର ସରନେମ ବା ତାର ପୂର୍ବପୁରୁଷ କରୁଥିବା ବୃତ୍ତିରୁ ନିର୍ଧାରିତ ହୁଏ ତାହା ବିକୃତି ବିଚାରଧାରା ନୁହଁ ତ ଆଉ କଣ? ଶୁଦ୍ର ବିଦ୍ୱାନ ଏବଂ ଯୋଗ୍ୟ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ନୀଚ୍ଚ କିନ୍ତୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଲକ୍ଷେ ପାପ, ଅପରାଧ ତଥା ପଶୁ ହତ୍ୟା ଏବଂ ମଣିଷ (ଗୋମେଧ, ଅଶ୍ୱମେଧ, ପୁରୁଷ ମେଧ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ପଶୁବଳି ଇତ୍ୟାଦି) ମାରି ମଧ୍ୟ ପୂଜ୍ୟ ଏବଂ ମହାନ; ଏହିପରି ବିକୃତ ବିଚାରଧାରାଠାରୁ କିଛି ଅନ୍ୟ ବିକୃତ ବିଚାରଧାରା ଅଛି? ଏହା ସଂସ୍କୃତି ନା ବିକୃତି? ଯେଉଁ ଓଡ଼ିଆ ମୂଳନୀବାସୀ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରାରେ ଏବେ ଶୁଦ୍ର ପାଲଟିଛନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଛଦ୍ମ ହିନ୍ଦୁ ବୋଲି ଜ୍ଞାନବାଣୀ ଏବଂ ସାମାଜିକ ପରିଚୟ ମିଳିଛି; ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକଙ୍କ ନାରା “ଗର୍ବସେ ବୋଲୋ ହମ ହିନ୍ଦୁ ହୈ ” ମାନେ “ଗର୍ବରେ କୁହ ଆମେ ହିନ୍ଦୁ” ବୋଲି କହି ଟିକେ ଗର୍ବିତ ଅନୁଭବ କରନ୍ତି କାହିଁ ସେମିତି ନିଜକୁ ଶୁଦ୍ର କହି ଗର୍ବ ଅନୁଭବ ନକରିବ କାହିଁକି? କେବେ ଦେଖିଛନ୍ତି କେଉଁ ଶୁଦ୍ର ନିଜକୁ ଶୁଦ୍ର କହି ଗର୍ବ ଅନୁଭବ କରିବାର? ଯେଉଁଠି ସମାନତାର ଅଧିକାର ହିଁ ନାହିଁ ସେଠାରେ ଏପରି ବିକୃତ ଜ୍ଞାନୀ କୁହନ୍ତି ବିଶ୍ୱ ଏକ ପରିବାର । ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର “ବିଶ୍ୱ ଏକ ପରିବାର” ବିଚାରଧାରା କୁ ଚୋରି କରି ତାକୁ ନିଜ ବିଚାରଧାରାକୁ ପ୍ରଚାର କରିବାପାଇଁ ଏହି ଧୂର୍ତ୍ତମାନେ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ହିନ୍ଦୁର ଅସଲି ଅର୍ଥ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ମାନେ ଲୋକଙ୍କୁ କାହିଁକି କହୁ ନାହାନ୍ତି? ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ସିନ୍ଧୁ ଦ୍ୱୟ ପାଲି ଭାଷା ଏବଂ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ସହ ଜଡିତ; ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ ବୈଦିକବାଦୀ ନୁହେଁ ବୌଦ୍ଧବାଦୀ ବୋଲି କାହିଁକି ପ୍ରଚାର କରୁ ନାହାନ୍ତି? ଯେତେବେଳ ସେମାନେ କୁହନ୍ତି “ଗର୍ବସେ ବୋଲୋ ହମ ହିନ୍ଦୁ ହୈ ” ମାନେ “ଗର୍ବରେ କୁହ ଆମେ ହିନ୍ଦୁ” ତାହାର ଅସଲୀ ଅର୍ଥ “ଗର୍ବରେ କୁହ ଆମେ ବୌଦ୍ଧବାଦୀ” ମାନେ ଆମେ ସତ୍ୟବାଦୀ, ତର୍କବାଦୀ, ଜ୍ଞାନବାଦୀ, ବିଜ୍ଞାନବାଦୀ, କାରଣବାଦୀ, ସେବାବାଦୀ, ସହାୟତାବାଦୀ, ଯଥାର୍ଥବାଦୀ, ତର୍କସଂଗତାବାଦୀ, ସମାଜବାଦୀ, ମନୋବିଜ୍ଞାନବାଦୀ, ବାସ୍ତବବାଦୀ, ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷବାଦୀ, ମାନବତାବାଦୀ, ଦୟାବାଦୀ, ପ୍ରେମବାଦୀ, କରୁଣାବାଦୀ, ଶାନ୍ତିବାଦୀ, ଅହିଂସାବାଦୀ, ସମାନତାବାଦୀ, ଭାଇଚାରାବାଦୀ ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ବୋଲି? ସେମାନଙ୍କ ଅନୁସାରେ “Listen to my words but don’t watch my actions.” ହଜାରେ ମହୁଲୀପା ମିଛ ଏବଂ ଜ୍ଞାନ ବାଣୀ ଶୁଣାଇ ମିଛ, ଭ୍ରମ,ତର୍କହୀନତା, ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ, କୁସଂସ୍କାର, ଅଜ୍ଞାନତା, ହିଂସା ଇତ୍ୟାଦି ଯେତେ ଅସାମାଜିକ କଥା ଅଛି ତାକୁ କରିବେ ଏବଂ ତାକୁ କହିବେ ଏହା ହେଉଛି ଆମ ଧର୍ମ । ଭଣ୍ଡାମୀ ଏବଂ ପାଖଣ୍ଡତାର ହାଇଟ ଦେଖ; ଏମାନେ କୁହନ୍ତି ଆମ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଲେଖା ଅଛି “ବୁଦ୍ଧି ୟତ୍ର ଗଛନ୍ତି ତତ୍ର ଗଛନ୍ତି ବାନରାହା” ମାନେ ବୁଦ୍ଧି ଯୁଆଡେ ଯାଏ ସେଠାକୁ ପଶୁ, ମାନେ ମାଙ୍କଡ ଯାଆନ୍ତି; “ଶାସ୍ତ୍ରାଣି ୟତ୍ର ଗଛନ୍ତି ତତ୍ର ଗଛନ୍ତି ମାନବାହା” ଅର୍ଥାତ ଶାସ୍ତ୍ର ଯୁଆଡେ ଯାଏ ସେଠାକୁ ମାନବ ଯାଆନ୍ତି; ଏହାର ଅର୍ଥ ସେମାନେ ସ୍ୱୀକାର କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ଶାସ୍ତ୍ର ଠାରୁ ପଶୁମାନେ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ବୁଦ୍ଧିଆ; ଏହାର ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯେଉଁମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଶାସ୍ତ୍ରକୁ ଅନୁକରଣ ନକରନ୍ତି ସେମାନେ ସବୁ ପଶୁ; ଅର୍ଥାତ ଛଦ୍ମ ହିନ୍ଦୁ ବୋଲାଉଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଛାଡିଦେଲେ ସମସ୍ତେ ପଶୁ ବା ମାଙ୍କଡ।

ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରକୃତ ନାମ ସିଦ୍ଧାର୍ଥ ଗୌତମ ଥିଲା; ଯେହେତୁ ସେ “ବୁଦ୍ଧି ବା ଜ୍ଞାନର” ଉପାସକ ଥିଲେ ତେଣୁ ତାଙ୍କୁ ବୁଦ୍ଧ କୁହା ଯାଉଥିଲା । ପ୍ରକୃତରେ କହିବାକୁ ଗଲେ “ସଦ୍/ସତ୍ ବୁଦ୍ଧିର” ଅନୁଗାମୀ ହିଁ ବୁଦ୍ଧ । ଏମିତି ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ଯିଏ ବୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିମା ବା ଚିତ୍ର କୁ ନିଜ ପ୍ରେରଣାର ଉତ୍ସ ମାନନ୍ତି ସେମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ବୁଦ୍ଧି ବା ଜ୍ଞାନର ଅନୁଗାମୀ ଏବଂ ଯେଉଁମାନେ କାଳ୍ପନିକ ଚରିତ୍ର ଦେବା ଦେବୀଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ବା ଚିତ୍ର କୁ ନିଜର ଭାଗ୍ୟବିଧାତା ମାନନ୍ତି ସେମାନ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ ବା ଅଜ୍ଞାନତାର ଅନୁଗାମୀ । ବୁଦ୍ଧ କେବେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷାରେ କୌଣସି ଗଡ଼(God)ର ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ ନା ନିଜେ କେବେ ଗଡ଼(God) ଉପରେ ବିସ୍ଵାଶ କରିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ସତ୍ୟ କୁ ଖୋଜିବା ତାଙ୍କର ପ୍ରମୁଖ ଜ୍ଞାନ ଥିଲା । ସେ ନା କେବେ ନିଜକୁ ଗଡ଼(God)ଙ୍କ ଦୂତ ବୋଲି କହିଥିଲେ ନା ସେ ଗଡ଼(God)ଙ୍କ ପୁତ୍ର ବା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ/ସମ୍ପର୍କୀୟ ଥିଲେ ନା ସେ ନିଜକୁ କୌଣସି ଗଡ଼(God)ର ଅବତାର ବୋଲି କହିଥିଲେ । ସେ ସର୍ବଦା ନିଜ ମନର ମାଲିକ ନିଜେ ହବାର ଜ୍ଞାନ ଦେଇଥିଲେ । ନିଜ ମନକୁ କାହା ଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାର ସେ ବିରୋଧୀ ଥିଲେ, ତେଣୁ ଯେଉଁ ମାନେ ଗଡ଼(God)ଙ୍କ ନାମ ବା ଆଳ ନେଇ ତାଙ୍କ ଅନୁଗାମୀ ମାନଙ୍କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିଲେ ସେ ତାହାର ପ୍ରଗାଢ ବିରୋଧୀ ଥିଲେ; ସେଥି ପାଇଁ ସେ ମୂର୍ତ୍ତିବାଦର ଘୋର ବିରୋଧୀ ଥିଲେ । ମୂର୍ତ୍ତି ଦେଖେଇ କାଳ୍ପନିକ ଗଡ଼(God)ଙ୍କ ନାମରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଭୁତାଉଥିବା ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ସେ ଘୋର ବିରୋଧୀ ଥିଲେ । ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଚାଣକ୍ୟ ଯାହାଙ୍କ ଅସଲି ନାମ ଚପଡ଼ଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ମୂର୍ତ୍ତି-ପୂଜା ହେଉଛି ମୂର୍ଖ ମାନଙ୍କ ପାଇଁ । ଗଡ଼(God) ବିଶ୍ୱାସୀ ମାନଙ୍କର ମତରେ ବିଶ୍ୱାସରେ ଗଡ଼(God) ଅଛନ୍ତି ବୋଲି ଅନେକ ମତ ଦିଅନ୍ତି; ତେବେ କଣ ମାଟି କିମ୍ବା ପଥର କୁ ଚିନି ଭାବି ବା ବିଶ୍ୱାସ କରି ଖାଇଲେ ମାଟି ବା ପଥର ମିଠା ଲାଗିବ? ତେବେ ଏକ ମାଟି ନିର୍ମିତ ମୂର୍ତ୍ତି ଏକ ଭକ୍ତର ମନୋକାମନା କିପରି ପୁରଣ କରିପାରିବ? କଣ ଏକ ମାଟି ନିର୍ମିତ କୁକୁର ବା ବାଘ ମଣିଷକୁ କାମୁଡି ପାରିବ? ଗୋଟେ ଛୋଟ ପକ୍ଷିଟିଏ ମଧ୍ୟ ଜାଣେ ମଣିଷ ମୂର୍ତ୍ତି ତାହାର କିଛି କ୍ଷତି କରିପାରିବ ନାହିଁ ସେଥି ପାଇଁ ସେ ତା ମୂର୍ତ୍ତି ଉପରେ ନଡରି ହଗି ଦିଏ ତେବେ ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱାସୀ ଅନୁଗାମୀ ମାନେ କଣ ସେ ପକ୍ଷୀ ଠାରୁ ଏତେ ତର୍କ ଅନ୍ଧ ଯେ ଏକ ପଥର, ଧାତୁ, ମାଟି, କାଠ କିମ୍ଵା କାଚ ବନ୍ଧା କାଗଜ ଏବଂ ରଙ୍ଗ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ମୂର୍ତ୍ତୀ ବା ଚିତ୍ର ବା ଫଟୋ ଆଗରେ ଗୁହାରି କଲେ ସେ ତାଙ୍କ ମନୋକାମନା ପୁରଣ କରିଦେବ? ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଶିକ୍ଷାରେ ଅନ୍ଧବିସ୍ଵାଶ ଏବଂ ଅଜ୍ଞାନତାର ସ୍ଥାନ ନାହିଁ । ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ପରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ବୈଦିକ ଧର୍ମର ଶିକାର ହେଲା । ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ମାନେ ଏହାକୁ ଧ୍ଵଂଶ କରିବାରେ କୌଣସି ମଉକା ଛାଡି ନଥିଲେ । ସେମାନେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଛଦ୍ମ ଅନୁଗାମୀ ହୋଇ ଏହାକୁ ପ୍ରଥମେ ଭାଙ୍ଗି ଥିଲେ ତେଣୁ ପ୍ରଥମେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ କୁ ଭାଙ୍ଗି ସେମାନେ ହିନଜନ ବା ଘୃଣ୍ୟ ଅନୁଗାମୀ (ହୀନଯାନ/ନିମ୍ନ ମାର୍ଗ) ଏବଂ ମହାଜନ ବା ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଅନୁଗାମୀ (ମହାଯାନ/ଉର୍ଦ୍ଧ ମାର୍ଗ) ରେ ବିଭାଜନ କରିଥିଲେ । ମହାଯାନ/ଉର୍ଦ୍ଧ ମାର୍ଗର ସମସ୍ତ ସ୍କ୍ରିପଚର ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ ରଚନା କରାଗଲା । ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରକୃତ ଶିକ୍ଷ୍ୟାର ଅନୁଗାମୀ ହିନଜନ/ହୀନଯାନ ଅନୁଗାମୀ ମାନେ ହିଁ ଥିଲେ ଯିଏ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଶିକ୍ଷ୍ୟା ଅନୁସାରେ ତାଙ୍କୁ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ମାନବ ହିଁ ମାନୁଥିଲେ କିନ୍ତୁ ମହାଜନ/ମହାଯାନ ଅନୁଗାମୀ ବୈଦିକ ରୀତିରେ ତାଙ୍କୁ ଗଡ଼(God) ବା ଦେବତାର ଆଖ୍ୟା ଦେଇ ପ୍ରକୃତ ବୌଦ୍ଧିକ ଜ୍ଞାନରେ ପୁନର୍ଜନ୍ମ, ଅବତାର ଇତ୍ୟାଦି ଅନେକ ମିଛ ଏବଂ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାଶ ମିଶାଇ ତାକୁ ବୈଦିକ ଧର୍ମ ତଳକୁ ଆଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରି ପ୍ରକୃତ ଜ୍ଞାନକୁ ଅପଭ୍ରଂଶ କରିଥିଲେ । ଅପଭ୍ରଂଶ କରି ମଧ୍ୟ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଚାରି ମହାନ ସତ୍ୟ, ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗୀକ ମାର୍ଗ ଏବଂ ପଞ୍ଚଶୀଳ ନୀତି ଯାହା ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରମୁଖ ଶିକ୍ଷ୍ୟା ଥିଲା ତାହା ଅପରିବର୍ତ୍ତିତ ଅଛି । ବୈଦିକ ଅନୁଗାମୀ ମାନେ ଯେଉଁ ବୌଦ୍ଧ ଅନୁଗାମୀଙ୍କୁ ହିନଜନ ବା ଘୃଣ୍ୟ ଅନୁଗାମୀ ବୋଲି ଚିହ୍ନିତ କରୁଥିଲେ ସେମାନେ ହିଁ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରକୃତ ଜ୍ଞାନକୁ ପ୍ରଚାର କରୁଥିଲେ; ସେମାନଙ୍କ ମାନ୍ୟତା ଅନୁଯାଇ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତୀକୁ ବୁଦ୍ଧିର ଅନୁଗାମୀ ବା ଜ୍ଞାନର ଅନୁଗାମୀର ପ୍ରେରଣା ମାନୁଥିଲେ, ଗଡ଼(God) ବା ଦେବତାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତୀ ନୁହେଁ । ତେଣୁ ସେମାନେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତୀ ସାମନାରେ ଧୀରମତୀ ସ୍ଥିର ଚିତ୍ତରେ ଧ୍ୟାନ କରି ମନରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଚେତନାକୁ ଜଗଉଥିଲେ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଦେଇଥିବା ଜ୍ଞାନକୁ ଅନୁସରଣ କରୁଥିଲେ । ଧ୍ୟାନକୁ ଏକାଗ୍ର କରିବା ପାଇଁ ସେ ଏକ ଧ୍ୱନି ଉଚ୍ଚାରଣ କରୁଥିଲେ ଯାହା “ॐ” ବୋଲ ଆମେ ଜାଣୁ ଏବଂ ଯାହାକୁ ବୈଦିକ ଅନୁଗାମୀ ମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତୀକ ବୋଲି ମାନି ନେଇଛନ୍ତି । ॐ ଅକ୍ଷର ଟି ପାଲି ବା ଓଡ଼ିଆ ଲିପିରୁ ହିଁ ତିଆରି । ଏହା ଓଡ଼ିଆ ଅକ୍ଷର ଓ+ଁ+∞ = ॐ ଯୋଗରୁ ଗଠିତ ଯାହା ଓ+ଅଂ+ହ୍ ର ମିଶ୍ରିତ ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟି କରେ । ଯଦି ଏହା ନାଗରୀ/ଦେବନାଗରୀ/ହିନ୍ଦୀ ଅକ୍ଷର ହୋଇଥାନ୍ତା ତେବେ ଏହା ओ+ ँ+ ः = ओँः ପରି ଦେଖା ହୋଇଥାନ୍ତା; ତେଣୁ ବୈଦିକ ଅନୁଗାମୀ ମାନେ ॐ ର ମଧ୍ୟ ଲୂଟ କରିଛନ୍ତି; ମାନେ ॐର ପରିଚୟ ଚୋରି ମଧ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ମହାଜନ ସେକ୍ଟ ବୈଦିକ ଅପଭ୍ରଂଶ ଯୋଙ୍ଗୁ ଏହାର ଅନୁଗାମୀ ମାନେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଗଡ଼(God) ବା ଦେବତା ମାନୁଥିଲେ ଏବଂ ଆଉ କେତେକ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଅବତାର ବୋଲି ମଧ୍ୟ ମାନୁଥିଲେ । ଯୋଗ ହେଉଛି ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ସହ ଜଡିତ ନା କି ବୈଦିକ ଧର୍ମ ସହ । ଆପଣ କେବେ ଭି ଭୋଗ ବିଳାସୀ ବୈଦିକ ରାଜାଙ୍କ ରାଜା ଇନ୍ଦ୍ର ଯେ କି ପରୀଙ୍କ ନୃତ୍ୟ, ସୁରାପାନପରି ବିଳାସୀ ଜୀବନ ଉପଭୋଗ କରନ୍ତି କେବେ ତାଙ୍କ ଜୀବନରେ ଥରେ ଯୋଗ କରିଥିବେ? ଗଣେଶ ହେଉଛଇ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ନାମ କିନ୍ତୁ ବୌଦ୍ଧ ବିରୋଧୀଙ୍କ ନିର୍ମିତ କାଳ୍ପନିକ ହାତୀ ମୁଣ୍ଡ ଥିବା ପେଟୁଆ ଛଦ୍ମ ଗଣେଶ ଯଦି ଯୋଗ କରିଥାନ୍ତେ ସେ କଣ ଏତେ ମୋଟା ହୋଇଥାନ୍ତେ? କେବେ ଛଦ୍ମ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର ଚାରି ମଠାଧିଶ୍ୱର ସ୍ୱରୂପାନନ୍ଦ ସରସ୍ୱତୀ, ନିଶ୍ଚଳାନନ୍ଦ ସରସ୍ୱତୀ ଏବଂ ଭାରତୀ ତୀର୍ଥ କୁ ଦେଖିଛନ୍ତି? ଯଦି ଦେଖି ନାହାନ୍ତି ଏବେ ଗୂଗଲ କରି ଦେଖନ୍ତୁ; ବୈଦିକ ଧର୍ମକୁ ଚଳାଉଥିବା ଏବଂ ଯୋଗ ତଥା ଛଦ୍ମ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର ଭାଗ୍ୟ ବିଧାତା ବୋଲାଉଥିବା ଏହି ଥିଓପୋଲିଟିକାଲ ଲିଡର ମାନେ କେବେ ତାଙ୍କ ଜୀବନରେ ଥରେ ଭି ଯୋଗ କରିଥିବେ?

ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ନେପାଳରେ ନୁହେଁ ଓଡିଶାରେ ବୋଲି ମଧ୍ୟ ପ୍ରମାଣ ମିଳିଲାଣି । ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଦାନ୍ତ ପୁରୀରେ ପୁଜା ପାଉଥିଲା ବୋଲି ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର କିଛି ବିଦ୍ୱାନ ମଧ୍ୟ ମତ ଦିଅନ୍ତି ତେଣୁ ପୁରୀ ଆଗରୁ ଦନ୍ତପୁରୀ ନାମରେ ଖ୍ୟାତ ଥିଲାବୋଲି ସେମାନେ କୁହନ୍ତି । ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଅନ୍ୟନାମ ଭୁବନେଶ୍ୱର ଯାହା ଏବେ ଓଡିଶାର ରାଜଧାନୀର ନାମ । ଜଗନ୍ନାଥ, ଗଣେଶ, ଗଣପତି, ବିନାୟକ, ଅଷ୍ଟବିନାୟକ, ବଦ୍ରୀନାଥ, କେଦାରନାଥ, ଅମରନାଥ, ବିଶ୍ୱନାଥ… ମାନେ ନାଥ ଲାଗିଥିବା ଯେକୌଣସି ନାମ, ଆୟାପ୍ପା ଏବଂ ତିରୁପତି ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ସବୁ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ନାମ ଯାହା ଛଦ୍ମ କାଳ୍ପନିକ ଚରିତ୍ରର ନାମ ରଖି ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ମାନେ ତାକୁ ଅପଭ୍ରଂଶ କରିଛନ୍ତି; ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ଧର୍ମ ନାମରେ ଧନ୍ଦା କରି ପେଟ ପୋଷିବା ସହ ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍କ ମନ ଏବଂ ଜୀବନକୁ ଧର୍ମ ନାମରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଛନ୍ତି । ନାଥ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଅଂଶ ବିଶେଷ ତେଣୁ ଯେଉଁଠାରେ ନାଥ ନାମର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି ସେଠାରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ସତ୍ତା ଥିବାର ଆଶଙ୍କା ଅଧିକ ଅଛି । ଓଡିଶା ହେଉଛି ପ୍ରାଚୀନରୁ ଏକ ବୁଦ୍ଧି ସମ୍ପନ୍ନ ଗୋଷ୍ଠୀ କିନ୍ତୁ ଏହି ଉନ୍ନତ ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ସମୟାନୁକ୍ରମେ ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟ ମୂଳକ ଭାବେ କ୍ରମାଗତ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ଅଯୌକ୍ତିକତା ଅନ୍ଧକାର କୂଅ ମଧ୍ୟକୁ ପେଲି ଦିଆଯାଇଛି। ଏଠାକାର ବୁଦ୍ଧି ସମ୍ପନ୍ନ ଗୋଷ୍ଠୀର ବଂଶଧରମାନଙ୍କୁ ପଛୁଆ ଜାତି ଭାବରେ ଠେଲି ଦିଆଯାଇଛି। ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ହେଉଛନ୍ତି ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଗର୍ବ କିନ୍ତୁ ଧୂର୍ତ୍ତ ବେଈମାନ ସ୍ଵଜାତିଘାତୀ ଓଡ଼ିଆ ବୈଦିକ ଚାଟୁକାର ଗୁଲାମମାନେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଆ ଗୋଷ୍ଠୀରୁ ବାହାର କରି ତାଙ୍କ ଜନ୍ମ ସ୍ଥାନକୁ ମଧ୍ୟ ଇଣ୍ଡିଆ ବାହାରେ ଫୋପାଡ଼ି ଦେଇଛନ୍ତି । ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଇଣ୍ଡିଆରେ ନୁହେଁ ନେପାଳରେ ବୋଲି ୱାଲିସ୍ ଆଣ୍ଟନ୍ ଫୁହରର୍ (୨୬ ନଭ। ୧୮୫୩, ଲିଃମ୍ବୁରଗ ଅନ ଦେର ଲହନ, ଜର୍ମାନୀ – ୫ ନଭ।୧୯୩୦ ବିନ୍ନିଞ୍ଜନ, ସୁଇଜରଲାଣ୍ଡ) ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ; ଯିଏକି ଜର୍ମାନ ଇଣ୍ଡୋଲୋଜିଷ୍ଟ ଭାବେ ଆର୍କିଓଲୋଜିକାଲ ସର୍ଭେ ଇଣ୍ଡିଆ ପାଇଁ କାମ କରିଥିଲେ। ବ୍ରିଟିଶ ଆର୍କିଓଲୋଜିକାଲ ସର୍ଭେ ଇଣ୍ଡିଆ ୱାଲିସ୍ ଆଣ୍ଟନ୍ ଫୁହରର୍ ଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ମିଥ୍ୟା ଏବଂ ଜାଲିଆତି ରିପୋର୍ଟ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ବହିଷ୍କାର କରିଥିଲେ । ନିଜେ ୱାଲିସ୍ ଆଣ୍ଟନ୍ ଫୁହରର୍ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ଲିଖିତ ତଥ୍ୟ ମିଥ୍ୟାବୋଲି ମାନିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଆଜିପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଇଣ୍ଡିଆ ଏବଂ ଓଡିଶା ସରକାର ତାଙ୍କ ମିଥ୍ୟା ତଥ୍ୟକୁ ସତ୍ୟମାନି କିଛି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ ନକରିବା ଏକ ପ୍ରଶ୍ନବାଚି ହୋଇଛି । ଜାପାନ୍, ଚୀନ୍, କୋରିଆ ଭଳି ଉନ୍ନତ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଏକ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଏତେ ସମ୍ମାନ ଯୋଗ୍ୟ ତଥା God ପଦବାଚ୍ୟ ବିବେଚିତ ହେଉଥିବାବେଳେ ନିଜ ଜନ୍ମସ୍ଥାନରୁ ତାଙ୍କୁ ଫୋପାଡ଼ି ଦେବା ନିଶ୍ଚୟ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ! ପାଲି ଭାଷା ସହ ଅନ୍ୟ ଭାଷା ତୁଳନାରେ ଏବେକାର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ମାତ୍ରାଧିକ ସମାନତା ଦେଖାଯାଏ । ବୌଦ୍ଧ ଶାସ୍ତ୍ର ଅନେକ ମାତ୍ରାରେ କେବଳ ପାଲି ଭାଷାରେହିଁ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା । ଏବେକାର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଅନେକ ଶବ୍ଦ ଠିକ୍ ପାଲିର ଶବ୍ଦ ପରି ଉଚ୍ଚାରିତ ହେବାସହ ସେମାନଙ୍କର ଅର୍ଥରେ ମଧ୍ୟ ସାମନ୍ତର ଦେଖାଯାଏ । ଏଥିରୁ ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ ଏବେକାର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଅତୀତର ପାଲି ଭାଷା; ଯାହା ଏବେ ଅପଭ୍ରଂଶ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଭାଷାରୁ ଉଦ୍ଧୃତ କିଛି ଶବ୍ଦାବଳିର ଅପମିଶ୍ରଣରେ ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଏହା ମଧ୍ୟ ସନ୍ଦେହ ସୃଷ୍ଟିକରେ, ଯଦି ପାଲି ଭାଷା ଆମଦେଶରେ ଏକ ଲୋକପ୍ରିୟ ପୁରାତନ ଭାଷଥିଲା ତେବେ ଏହାର ସତ୍ତା ଗଲା କୁଆଡେ? କଣ ଏହି ଭାଷା ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ସଭ୍ୟତାର ସମୂଳ ଲୋପ ହୋଇଯାଇଥିଲା? ଯଦି ସଂସ୍କୃତ ଭାଷା ବ୍ୟବହାରକାରୀ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଅଛନ୍ତି ତେବେ ପାଲି ଭାଷା ବ୍ୟବହାରକାରୀ ଗଲେ କୁଆଡେ? ନା ପାଲି ଭାଷା ବ୍ୟବାହାରକାରୀଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧେଷ୍ୟମୁଳକଭାବେ ନାମ ବଦଳେଇ ମୁର୍ଖତାର ଖାଇକୁ ଷଡଯନ୍ତ୍ର ସ୍ୱରୂପ ଠେଲିଦିଯାଇଛି? ଏହାମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ ଏହି ଭାଷା ଏବଂ ଏହି ଭାଷା ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ବୌଦ୍ଧ ସଂସ୍କୃତିକୁ ସମୂଳ ନଷ୍ଟ କରିବାପାଇଁ କିଛି ଧୂର୍ତ୍ତ ଗୋଷ୍ଠୀ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ଦ୍ୱାରା ଏହାର ବିଲୋପ କରାଇଥାଇପାରନ୍ତି! ଏହି ଅପଭ୍ରଂଶ ଏବଂ ବିଲୀନତା ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟତଃ କେବଳ ସ୍ଵଜାତିଘାତୀ ବେଈମାନ ବୌଦ୍ଧ ବିରୋଧୀ, ମିଥ୍ୟାବାଦୀ, ସ୍ୱାର୍ଥୀ, ଚତୁର, କପଟୀ, ଉପଦ୍ରବୀ ଏବଂ ଧୂର୍ତ୍ତ ଜାତୀୟ ନିଜ ମାତୃଭାଷୀ ମୂଳ ନିବାସୀ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ଅନୁଗାମୀମାନେ ହିଁ ଦାୟୀ । ପାଲି ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସମାନତାରୁ ଏହି ସନ୍ଦେହ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ଏବେକାର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଆଉ କିଛି ନୁହଁ ଅତୀତର ପାଲି ଭାଷା । ଉଦାହରଣ ଏବଂ ପ୍ରମାଣ ସ୍ୱରୂପ ଆପଣ ଯେକୌଣସି ଇଂରାଜୀ ରୁ ପାଲି ଅନୁବାଦକର ସାହାଯ୍ୟ ନେଇପାରନ୍ତି । ସେଥିରେ ସାଧାରଣ ଶବ୍ଦ ଯେପରି ଆଖି (eye), କାନ (ear), ହାତ (hand), ନଖ (Nail), ମୁଖ (face), ଆମ୍ବ(mango), କୁକୁର(dog), ଏକ(one), ଦୁଇ(two), ତିନି(three), man, body, skin, hair, teeth, nail, lip, nose, leg, finger, many, more… ପରି ଦୈନିକ ବ୍ୟବହୃତ ଶବ୍ଦର ପରୀକ୍ଷଣ କରନ୍ତୁ ଦେଖିବେ ବିନା ଅପଭ୍ରଂଶରେ ଏହି ଶବ୍ଦ ଗୁଡିକ ମେଳ ଖାଇବେ; ଯେତେବେଳେକି ହିନ୍ଦୀ, ବଙ୍ଗାଳି, ଆସାମୀ, ନେପାଳୀ ଇତ୍ୟାଦି ଭାଷାମାନଙ୍କରେ ଏହାର ଅପଭ୍ରଂଶ ଶବ୍ଦାବଳି ପାଇବେ । ଗୋଟିଏ ଭାଷା ଯାହା ବିନା ଅପଭ୍ରଂଶରେ ମେଳ ଖାଉଛି ତାହା ସେହି ଭାଷା ନୁଁହେତ ଆଉ କଣ? ଯଦି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ହିଁ ପାଲି ଭାଷା, ଯେହେତୁ ବୁଦ୍ଧ ପାଲି ଭାଷାରେ ହିଁ ନିଜ ଶିକ୍ଷାକୁ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ପ୍ରକୃତ ବୌଦ୍ଧ ଜ୍ଞାନ ସମ୍ପଦା ପାଲି ଭାଷାରେ ରଚିତ ତେବେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମାତୃ ଭାଷା ପାଲି ବା ଓଡ଼ିଆ ନୁହଁତ ଆଉ କଣ? ଯଦି ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମାତୃ ଭାଷା ପାଲି ବା ଓଡ଼ିଆ ତେବେ ସେ ଓଡ଼ିଆ ବା ଓଡ଼ିଆ ମାଟିର ପୁଅ ନୁହଁ ତ ଆଉ କଣ? ଏହାଠାରୁ ଆଉ କେଉଁ ବଳିଷ୍ଠ ପ୍ରମାଣ ଦରକାର ଯେ ବୁଦ୍ଧ ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ? ନେପାଳରେ ଯାହାକୁ ଏବେ ନେପାଳୀ ଭାଷା କୁହା ଯାଉଛି ତାହାକୁ ଖାସକୁରା ବା ଗୋରଖାଳି ଭାଷା କୁହାଯାଏ ଯାହାର ପାଲି ସହ ଏତେ କିଛି ସମ୍ପର୍କ ହିଁ ନାହିଁ । ଯଦି ନେପାଳର ଭାଷା ଖାସକୁରା ବା ଗୋରଖାଳି ତେବେ ଏହା କିପରି ସମ୍ଭବ ବୁଦ୍ଧ ଜଣେ ନେପାଳୀ? ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ବା ବୌଦ୍ଧ ଜ୍ଞାନ ସମ୍ପଦା କଣ ଖାସକୁରା ବା ଗୋରଖାଳିରେ ରଚନା କରାଯାଇଥିଲା? ଏପରି କିଛି ପ୍ରମାଣ ଅଛି ଯେ ବୁଦ୍ଧ ଖାସକୁରା ବା ଗୋରଖାଳି ଭାଷା ରେ କଥା ହେଉଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷ୍ୟା ସବୁ ଖାସକୁରା ବା ଗୋରଖାଳି ଭାଷାରେ ଥିଲା? ତେବେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମ ସ୍ଥାନକୁ ଅପଭ୍ରଂଶ କରାଯାଇନି ତ ଆଉ କଣ? ନେପାଳରେ କୌଣସି ପୁରାତନ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମୀ ଡାଇନାସ୍ଟି ଭି ନାହିଁ ବରଂ ଅନେକ ରାଜା ଛଦ୍ମ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମାବଲମ୍ବି ଥିଲେ ଏବଂ ବୈଦିକ ଧର୍ମକୁ ହିଁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇଥିଲେ ଯେବେ କି କୌଣସି ବାହ୍ୟ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ସେମାନଙ୍କ ସଭ୍ୟତା କୁ ନା ଅପଭ୍ରଂଶ କରିବାର କୌଣସି ପ୍ରମାଣ ଅଛି ନା ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ କୁ ନଷ୍ଟ କରିଦେବାର ପ୍ରମାଣ ଅଛି; ତେବେ ସେମାନଙ୍କ ଭାଷା ଏବଂ ବୌଦ୍ଧ ସମ୍ପଦାକୁ ନଷ୍ଟ କିଏ କଲା ଯଦିବି ସେଠାରେ ସତରେ ଏହା ସବୁ ଥିଲା? ନେପାଳରେ ଏପରି କୌଣସି ବୌଦ୍ଧ ପ୍ରତୀକ, ବିହାର, ମନ୍ଦିର ବା ସ୍ତୁପ ନାହିଁ ଯାହା ପ୍ରମାଣ କରିପାରିବ ନେପାଳର ବୌଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତା ଇଣ୍ଡିଆ ଏବଂ ଓଡିଶା ଠାରୁ ପୁରାତନ । ତେଣୁ ଏହିସବୁ ମିଥ୍ୟା ଭ୍ରମ ପଛରେ ସ୍ଵଦେଶୀ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଶତ୍ରୁ ମାନେ ହିଁ ଦାୟୀ ଯାହା ଜ୍ଵଳନ୍ତ ଭାବରେ ଦୃଷ୍ଟାୟମାନ ହୁଏ ସେ ହଉଛନ୍ତି ବୈଦିକବାଦ ବା ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦ । ଆମ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷିୟ ସଭ୍ୟତାରେ ଥିବା କିଛି ଧୂର୍ତ୍ତ ପୂର୍ବ ପୁରୁଷ ଏବଂ ସେବେକାର ରାଜା ମାନେ ହିଁ ଏଠିକାର ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ନଷ୍ଟ କରିବାରେ ଦାୟୀ । ଯେପରି ଦେଶରେ କୌଣସି କୋଣରେ ଏକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ତିଆରି ହେଲେ ଦେଶର କୋଣ କୋଣରେ ସେମାନଙ୍କ ସମର୍ଥକ, ରାଜନେତା ଇତ୍ୟାଦି ବନି ଯାଆନ୍ତି ଠିକ ସେହିପରି ରାଜା ରାଜୁଡା ସାଶନ କାଳେ ବୈଦିକ ଧର୍ମକୁ ଏଠାକାର ଧୂର୍ତ୍ତ, ସ୍ୱାର୍ଥୀ, ଚତୁର, ଉପଦ୍ରବୀ, ବାହୁବଳୀ ଏବଂ ହିଂସାବାଦୀ କପଟୀ ପୂର୍ବପୁରୁଷ ମାନେ ଆପଣେଇ ନେଇ ଏଠାକାର ପ୍ରକୃତ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଧର୍ମ ଯାହା ବାସ୍ତବବାଦୀ, ତାର୍କିକ ଏବଂ ହେତୁବାଦୀ ବୌଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତାକୁ ନଷ୍ଟକରି ବୈଦିକ ସଭ୍ୟତାକୁ ଏନଫୋର୍ସ କରିଛନ୍ତି; ମାନେ ବୌଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତା ପରି ଭଲ ସଭ୍ୟତା କୁ ଧ୍ଵଂସ କରି ନିଜର ସଙ୍ଗଠିତ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ଏହାକୁ ବିକୃତ ସଭ୍ୟତା ରେ ପରିଣତ କରିଛନ୍ତି । ପାଲି ଭାଷାକୁ ନଷ୍ଟ କରିବାର କୌଣସି ଐତିହାସିକ ପ୍ରମାଣ ନାହିଁ କେବଳ ଧୂର୍ତ୍ତ ବୈଦିକ ପ୍ରଚାରକ ମାନେ ହିଁ ଏହାର ଧ୍ଵଂସ ପଛରେ ଦାୟୀ । ଏହାର ଅନ୍ୟ ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ପ୍ରମାଣ ହେଉଛି ଏବେ ମଧ୍ୟ ଓଡିଆଜାତିରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ପାଲା, ଯାହା ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ପାଲି ଶବ୍ଦ ସହ ସମ୍ପୃକ୍ତ; ହୁଏତ ଆମ ପୁର୍ବପୁରୁଷମାନେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପ୍ରସାର ସଙ୍ଗୀତ ମାଧ୍ୟମରେ କରୁଥିଲେ ଯାହା ପାଲି ଭାଷା ବ୍ୟବହୃତ ଯୋଙ୍ଗୁ ପାଲା କୁହାଯାଉଥିଲା; ଯାହା ଏବେ ବୈଦିକ ଧର୍ମ ପ୍ରଚାର ଓ ପ୍ରସାର ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଛି । ବୈଦିକ ଜାତିପ୍ରଥା ପ୍ରଚାର କରୁଥିବା ଓଡ଼ିଆ ବା ପାଲି ଭାଷୀ ମୂଳନୀବାସୀ ସ୍ଵଜାତିପ୍ରିୟ ନା ଜାତି ଛଡା ନିଜେ ବୁଝିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତୁ । ନିଜ ମାତୃଭାଷାର ସମ୍ମାନ ନକରି ସଂସ୍କୃତରେ ରଚିତ ଶ୍ଳୋକକୁ ଓଡ଼ିଆରେ ଅନୁବାଦ କରି ଅତି ଗର୍ବରେ ବୈଦିକ ବର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଚାର କରୁଥିବା ବେଦ, ରାମାୟଣ, ଭାଗବତ ଗୀତା, କୃଷ୍ଣ ଲୀଳା, ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁରାଣ ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦିକୁ ପାଲା ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଚାର କରନ୍ତି । ଏହିମାନେ ହିଁ ହେଉଛନ୍ତି ସ୍ଵଜାତିଘାତୀ ଧ୍ୱଂସର ଏବେକାର ନମୁନା । ଓଡ଼ିଆ ଇତିହାସ ଏବଂ ସାହିତ୍ୟରେ ବୈଦିକ ଧର୍ମକୁ ପ୍ରଚାର କରିଥିବା ଓଡ଼ିଆ ମୂଳନୀବାସୀମାନେ ହିଁ ସ୍ଵଜାତି ଘାତକ ପିଢ଼ି । ଓଡ଼ିଆ ଗଣମାଧ୍ୟମ ବା ଚାନେଲ ମାନଙ୍କରେ ବୈଦିକ ଧର୍ମକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇ ବର୍ଣ୍ଣବାଦ ଏବଂ ବୈଦିକ ଧୂର୍ତ୍ତଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ମନଗଢା ଦେବାଦେବୀଙ୍କୁ ପ୍ରମୋଟ କରି ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସର ଅନ୍ଧାର କୁଅଁ ଭିତରକୁ ପେଲୁଥିବା ଧୂର୍ତ୍ତ ମୂଳନୀବାସୀ ହିଁ ପ୍ରକୃତ ଓଡିଆଜାତିର ସ୍ଵଜାତିଘାତୀ ଘର ଢ଼ିଙ୍କି କୁମ୍ଭୀର । ପୁରୀ ମନ୍ଦିରର ନୀଳଚକ୍ର ଆଉ କିଛି ନୁହଁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଧର୍ମ ଚକ୍ର ଯାହାର ଆଠଟି ବାଡ଼ି ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗୀକ ମାର୍ଗକୁ ବୁଝାଏ । ଏହାଠାରୁ କି ବଳିଷ୍ଠ ପ୍ରମାଣ ଦରକାର ଯେ ପୁରୀ ମନ୍ଦିର ଏକ ବୈଦିକ ମନ୍ଦିର ନୁହଁ ଏକ ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର? ଯାହାକୁ ଫାବ୍ରିକେଟ କରାଯାଇଛି; ଆଉ କଳାବାଲା କେହି ନୁହଁ ସେ ହେଉଛନ୍ତି ବୈଦିକ ଧୂର୍ତ୍ତ ପ୍ରଚାରକ ଏବଂ ପ୍ରସାରକ, ଆମ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିରେ ଥିବା ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ବିରୋଧୀ ମୂଳନୀବାସୀ ଏବଂ କିଛି ମୂର୍ଖ ରାଜା । ଚୀନ, ଜାପାନ, ସାଉଥ କୋରିଆ, କମ୍ବୋଡିଆ, ଥାଇଲାଣ୍ଡ, ମିଆଁମାର ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପରି ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଅବଲମ୍ବନ କରୁଥିବା ଦେଶରେ କେବେ ବର୍ଣ୍ଣଧର୍ମ ବା ଜାତିପ୍ରଥା, ବହୁଦେବବାଦ ମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜା ଇତ୍ୟାଦି ଦେଖିଛନ୍ତି? ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ମୂର୍ତ୍ତିପୂଜା, ବହୁଦେବବାଦ ଏବଂ ଜାତି ପ୍ରଥା ହିଁ ନାହିଁ ତେଣୁ ଏହା ପ୍ରମାଣ କରେ ଓଡ଼ିଆ ମାଟିରେ ଏହିସବୁ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସର କୌଣସି ସତ୍ତା ହିଁ ନଥିଲା ଯାହା କେବଳ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରା ଆପଣେଇଥିବା ଓଡ଼ିଆ ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ଯୋଙ୍ଗୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଲୋପ ପାଇ ଏଠାରେ ବୈଦିକ ଧର୍ମ ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ ହୋଇସାରିଛି । ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ବୌଦ୍ଧ ବିଚାରଧାରାର ପ୍ରେରଣା ଉତ୍ସ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିଲା ଗଡ଼(God) ବା ଦେବତାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ରୂପେ ନୁହେଁ । ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ବୁଦ୍ଧିର ଅନୁଗାମୀ ହେବାର ପ୍ରେରଣା ଦିଏ ଗଡ଼(God) ବା ଦେବତାଙ୍କର ନୁହଁ । ଏସବୁ ତଥ୍ୟରୁ ଜଣାପଡେ ବୁଦ୍ଧ ଓଡିଆ ଜାତି ସହ ନିବିଡ ଭାବରେ ସ୍ନସ୍ଳିଷ୍ଟ । ଯେହେତୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଓଡିଆ ମାନଙ୍କର ଆଦି ଧର୍ମ, ପ୍ରତ୍ୟକ ଓଡ଼ିଆ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ବିଷୟରେ ଜାଣିବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ ।

ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଅମୁଲ୍ୟ ବାଣୀ

ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୪୦୦ରୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟୀୟ ୧୭୦୦, ଦୀର୍ଘ ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ହଜାର ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ବର୍ଷଧରି ଓଡିଶାର ଜନସାଧାରଣ ଯେଉଁ ଧର୍ମ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ, ତାହା ହେଉଛି ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ । କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଆମର ଏଇ ଓଡିଶା ମାଟିରୁ ହିଁ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମକୁ ବିଶ୍ୱଧର୍ମରେ ପରିଣତ କରିବାପାଇଁ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କର ସ୍ୱପ୍ନ ସାକାର ହୋଇଥିଲା । ସମଗ୍ର ଓଡିଶା ଭୂଖଣ୍ଡରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୨୭୧ ପରଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୧୫୦୦ ବର୍ଷ ଧରି ବିପୁଳ ବୌଦ୍ଧ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ସେ ସବୁର ଅବକ୍ଷୟ ସମୟକ୍ରମେ ଘଟିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଯେତିକି ବି ଆଜି ଅବଶିଷ୍ଟ ଅଛି, ତାହା ଇଣ୍ଡିଆରେ ଥିବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳର ବୌଦ୍ଧ ସ୍ଥାପତ୍ୟଠାରୁ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ।

ଓଡିଶାର ପ୍ରାଚୀନ ପୃଷ୍ଠଭୂମି

ବୌଦ୍ଧ ଜାତକର କାହାଣୀଗୁଡିକରେ ମଧ୍ୟ କଳିଙ୍ଗର ନାମ ବହୁଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୬ଷ୍ଠ ଶତାଦ୍ଦୀକୁ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ସମୟ ବୋଲି ଧରାଯାଏ । ତେଣୁ ବୌଦ୍ଧ ଜାତକ କାହାଣୀସବୁ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ସମୟରେ କିମ୍ବା ତାଙ୍କର ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ରଚିତ ହୋଇଥିବା ଅନୁମାନ କରାଯାଇପାରେ । କଳିଙ୍ଗ ନାମ ରହିଥିବା ଜାତକ ଗଳ୍ପଗୁଡିକ ହେଉଛି ‘ଚୁଲ୍ଲ କଳିଙ୍ଗ ଜାତକ’, ‘କଳିଙ୍ଗବୋଧି ଜାତକ’ । ‘ଶରଭଙ୍ଗ ଜାତକ’ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, କଳିଙ୍ଗ ରାଜାଙ୍କ ନାମ ‘କାଳିଙ୍ଗ’ ଥିଲା । ଏହିସବୁ ଜାତକ ଗଳ୍ପରେ ‘ଦନ୍ତପୁରୀ’ କଳିଙ୍ଗର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା । ଐତିହାସିକମାନେ ମତ ଦିଅନ୍ତି ଯେ, ଏଠାରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ପବିତ୍ର ଦନ୍ତକୁ ଏକ ଚୈତ୍ୟରେ ରଖି ପୂଜା କରାଯାଉଥିବାରୁ ଏହାକୁ ‘ଦନ୍ତପୁରୀ’ ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇଥିଲା । ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀଙ୍କ ମତରେ ଏବେକାର ପୁରୀ ହେଉଛି ସେହି ଦନ୍ତପୁରୀ ।

ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ନିକାୟ ତଥା ବିନୟପିଟକଗୁଡିକରେ ମଧ୍ୟ କଳିଙ୍ଗ, ଏହାର ଧର୍ମ, ରାଜନୀତି ଆଦି ସମ୍ପର୍କରେ ସାମାନ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ସମୟରେ ଅର୍ଥାତ୍ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୬ଷ୍ଠ ଶତାଦ୍ଦୀ ବେଳକୁ ଇଣ୍ଡିଆରେ ୧୬ ଗୋଟି ମହାଜନପଦ ରହିଥିବା ବିଷୟ ‘ଅଙ୍ଗୁତର ନିକାୟ’ ରେ ବର୍ଣ୍ଣନା ରହିଛି । ସେଗୁଡିକ ହେଉଛି – ଅଙ୍ଗ, ମଗଧ, କାଶୀ, କୋଶଳ, ବଜଜୀ, ମଲ୍ଲ, ଚେଦୀ, ବଙ୍ଗ, କୁରୁ, ପାଞ୍ଚାଳ, ମତ୍ସ୍ୟ, ସୁରସେନ, ଅସ୍ମକ, ଅବନ୍ତୀ, ଗାନ୍ଧାର ଓ କମ୍ବୋଜ । ଅଙ୍ଗ ସିଂହଳର ବୌଦ୍ଧଗ୍ରନ୍ଥ ମହାବଂଶ (Mahavamsa) ରେ ବି ‘କଳିଙ୍ଗ’ ନାମର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥର ବର୍ଣ୍ଣନା ଅନୁଯାୟୀ କଳିଙ୍ଗ ରାଜାଙ୍କ ଝିଅ ସୁସିମା (Susima) ସିଂହଳ ରାଜାଙ୍କ ଜେଜେ ମା’ ଥିଲେ ।

ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ଓଡିଶା ଇଣ୍ଡିଆର ସମଗ୍ର ପୂର୍ବ ଉପକୂଳରେ ବ୍ୟାପ୍ତ ଏକ ବିଶାଳ ଭୂଖଣ୍ଡ ଥିଲା । ଏହା କଳିଙ୍ଗ, ଉତ୍କଳ, ଉଡ୍ର ଆଦି ଏକାଧିକ ନାମ ବହନ କରୁଥିଲା । ତେବେ କେତେକ ପୌରାଣିକ ଗ୍ରନ୍ଥରେ କଳିଙ୍ଗଠାରୁ ଉତ୍କଳ ପ୍ରାଚୀନ ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ମହାକବି କାଳିଦାସ ‘ରଘୁବଂଶ’ କାବ୍ୟରେ ଉତ୍କଳ କଳିଙ୍ଗର ଏକ ପଡୋଶୀ ରାଜ୍ୟ ଥିଲା ବୋଲି ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି । ମାତ୍ର ଏକଥା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ କୁହାଯାଇପାରିବ ଯେ ଓଡିଶା, ଉତ୍କଳ ଅଥବା କଳିଙ୍ଗର ସୃଷ୍ଟି ବହୁ ପ୍ରାଚୀନ । ଏପରି ଭି କୁହାଯାଇ ପାରେ ଏକ ଭାଷିୟ ସଭ୍ୟତାରେ ଏକାଧିକ ରାଜାଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ଶାସିତ ହେଉଥିଲା । ସେହି ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ଉତ୍କଳର ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀମାନେ ସାରା ଇଣ୍ଡିଆକୁ ଜ୍ଞାନ ବିତରଣ କରୁଥିଲେ । ବହୁ ସନ୍ଥ ଓ ଧର୍ମଗୁରୁ ଏଠାକୁ ଆସି ନିଜନିଜ ଧର୍ମର ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର କରିବା ସହିତ ପରମ ଶାନ୍ତି ଏବଂ ତୃପ୍ତି ଲାଭ କରିଥିଲେ । ମହାକାରୁଣିକ ବୁଦ୍ଧ ସେହିଭଳି ଜଣେ ଧର୍ମ ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ଥିଲେ । ମିଥ୍ୟା ଐତିହାସିକ ଲିଖନ ଅନୁସାରେ ବୁଦ୍ଧ ନେପାଳରେ ଜନ୍ମ ଲିଖିତ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବହୁ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଏହା ମିଥ୍ୟା ବୋଲି ବିବେଚିତ ହୁଏ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମ ଓଡ଼ିଶାରେ ବୋଲି ଇଙ୍ଗିତ କରେ । ସିଦ୍ଧାର୍ଥଙ୍କ ବୁଦ୍ଧତ୍ୱ ପ୍ରାପ୍ତି ପରେ ପ୍ରଥମେ ‘ତପସ୍ସୁ’ ଏବଂ ‘ଭଲ୍ଲିକ’ ନାମକ ଉତ୍କଳର ଦୁଇଜଣ ନାଗରିକଙ୍କଠାରୁ ସୁମିଷ୍ଟ ଖାଦ୍ୟ (ପିଠା ଓ ମହୁ) ଖାଇ ଉପବାସ ଭଙ୍ଗ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ନିଜର ତପସ୍ୟା ଉପଲବ୍ଧ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ତା’ପରେ ସେମାନେ ଦୁହେଁ ହୋଇଯାଇଥିଲେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ଦୁଇ ପ୍ରଥମ ଉପାସକ । ବୌଦ୍ଧଗ୍ରନ୍ଥ ‘ମହାବସ୍ତୁ’ ଅନୁସାରେ, ଏହା ଥିଲା ଉତ୍କଳ (ଉକ୍କଲ)ର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।

ଓଡିଶାର ବୌଦ୍ଧ ସାହିତ୍ୟ, କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଓ ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟର ବିପୁଳ ସମ୍ପଦ କାଳର କରାଳ ଗର୍ଭରେ ବିଲୀନ ହୋଇଯାଇଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ଯାହା ବି କିଛି ଅବଶିଷ୍ଟ ରହିଛି ତାହା ଇଣ୍ଡିଆର ଯେ କୌଣସି ଅଞ୍ଚଳର ବୌଦ୍ଧ ସମ୍ପଦଠାରୁ ଯେ ଯଥେଷ୍ଟ ଅଧିକ ଓ ଅନନ୍ୟ ସେକଥା ବିନା ଦ୍ୱିଧାରେ କୁହାଯାଇପାରିବ ।

ପରମକାରୁଣିକ ବୁଦ୍ଧ ଓ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ

ପ୍ରାଚୀନ ଯୁଗରେ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ବୁଦ୍ଧ ସମାଜର ଯାବତୀୟ କୁସଂସ୍କାର, ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ ତଥା ଋଢିବାଦୀ ଚିନ୍ତାଧାରା ବିରୋଧରେ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ଚରିତ୍ର ଶୁଦ୍ଧତା (Rightness of Conduct) ଆଉ କାମନାର ପବିତ୍ରତା (Purity of Desire) ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରଚାରିତ ଧର୍ମର ସାରକଥା ଥିଲା । ଏହା ଏତେ ସରଳ, ବୋଧଗମ୍ୟ ତଥା ବାସ୍ତବତାର ପୃଷ୍ଠଭୂମି ଉପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଥିଲା ଯେ, ତାହା ଅତିଶୀଘ୍ର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲୋକଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିବାରେ ସମର୍ଥ ହୋଇପାରିଥିଲା ।

୪୯ ଦିନ ଧ୍ୟାନ କଲା ପରେ ଏକ ବୈଶାଖ-ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ରାତ୍ରିର ଶେଷଭାଗରେ ଧ୍ୟାନମଗ୍ନ ସିଦ୍ଧାର୍ଥଙ୍କର ଚିତ୍ତ ହଠାତ୍ ବୋଧି (ତତ୍ତ୍ୱଜ୍ଞାନ)ରେ ଉଦ୍ଭାସିତ ହୋଇଉଠିଲା । ସେହି ତତ୍ତ୍ୱଜ୍ଞାନଗୁଡିକ ହେଲା (୧) ସଂସାର ଦୁଃଖମୟ, (୨) କାମନା ହେଉଛି ଦୁଃଖର କାରଣ, (୩) କାମନାର ବିନାଶରେ ଦୁଃଖର ବିନାଶ ଓ (୪) ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗିକ ମାର୍ଗରେ ଜୀବନକୁ ପରିଚାଳିତ କରିପାରିଲେ ମୋକ୍ଷ ବା ନିର୍ବାଣ ସମ୍ଭବ । ଏହାକୁ ଚାରି ମହାନ ସତ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

(୧) ସଂସାର ଦୁଃଖମୟ : ଜନ୍ମ, ମୃତ୍ୟୁ, ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ଓ ବ୍ୟାଧି ହେଉଛି ଦୁଃଖ । ପରିବାରବର୍ଗ ଓ ଆତ୍ମୀୟ ସ୍ୱଜନଙ୍କୁ ହରାଇବା ହେଉଛି ଦୁଃଖ । ମଣିଷ ତୁଚ୍ଛ ସୁଖ ପଛରେ ଧାଇଁବାରେ ନିଜର ଜୀବନ ବିତାଇ ଦେଉଛି । ସୁଖ କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ । ଏହା ପ୍ରାପ୍ତ ନ ହେଲେ ଦୁଃଖ ଜାତ ହୁଏ ।

(୨) କାମନା ହେଉଛି ଦୁଃଖର କାରଣ : କୌଣସି ଆଶା-ଅଭିଳାଷ-ଇଚ୍ଛା-ତୃଷ୍ଣା ବା କାମନା ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିଲେ ଦୁଃଖ ଜାତ ହୁଏ । କାମନା ଅର୍ଥ ପାଇବାର ଇଚ୍ଛା । ଲୋଭ, ମୋହ, ଆସକ୍ତି, ସ୍ୱାର୍ଥପରତା, ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ଭୋଗ କରିବାର ଲାଳସା, ସବୁ କାମନାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । କାମନା ହିଁ ଦୁଃଖର କାରଣ ।

(୩) କାମନାର ବିନାଶରେ ଦୁଃଖର ବିନାଶ : କାମନା ସର୍ବଦା ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଏହାକୁ ଦୂର, ଲୋପ ବା ଦମନ କରିଦେଇପାରିଲେ ଦୁଃଖ ଦୂରୀଭୂତ ହେବ । ଦୁଃଖ ଦୂରୀଭୂତ ହିଁ ନିର୍ବାଣ ।

(୪) ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗିକ ମାର୍ଗ: ବୋଧିଲାଭରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ଜ୍ଞାନରୁ ବୁଦ୍ଧ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ଆଠଟି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମାର୍ଗ ବା ଆଚରଣ ଅନୁସରଣ କରିବାକୁ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଏହି ଆଚରଣଗୁଡିକର ଅନୁସରଣ ଦ୍ୱାରା କାମନା ଦୂରୀଭୂତ ହୋଇଯାଏ । ଏହି ଆଠଟି ବିଷୟ ହେଉଛି – (୧) ସତ୍ ଭାବନା, (୨) ସତ୍ ବୁଦ୍ଧି, (୩) ସତ୍ କଥନ, (୪) ସତ୍ କାର୍ଯ୍ୟ, (୫) ସତ୍ ଜୀବିକା, (୬) ସତ୍ ଉଦ୍ୟମ, (୭) ସତ୍ ଚେତନା ଓ (୮) ସତ୍ ସମାଧି । ଏହି ଆଠଟି ମାର୍ଗକୁ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ଅଭ୍ୟାସରେ ପରିଣତ କରିବା ଉଚିତ ।

ସତ୍ ଭାବନା– ସତ୍ ଭାବନାର ଅର୍ଥ ସୁଚିନ୍ତାର ପ୍ରସାର ଓ ଦୁଶ୍ଚିନ୍ତାର ଅନ୍ତ ଘଟାଇବା । ସମସ୍ତ ଜୀବଜଗତ ପ୍ରତି ପ୍ରେମଭାବ ଜାଗ୍ରତ କରିବା, ସମସ୍ତଙ୍କ ପ୍ରତି କରୁଣା ଓ ଦୟା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା, ସକଳ ଜୀବଜନ୍ତୁଙ୍କ ପ୍ରତି ଅହିଂସା ଆଚରଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା- ଏହି ସତ୍ ଭାବନାଗୁଡିକ ଅଭ୍ୟାସ କଲେ ଲୋଭ, ସ୍ୱାର୍ଥପରତା, ଘୃଣା, କ୍ରୋଧ, ବିଦ୍ୱେଷ, ନିଷ୍ଠୁରତା ଓ ପ୍ରତିଶୋଧପରାୟଣତା ପରି କ୍ଷତିକାରକ ଭାବନା ଲୋପ ପାଇଥାଏ ।

ସତ୍ ବୁଦ୍ଧି– ସ୍ୱଚ୍ଛ, ନିର୍ମଳ ଓ ଅନାବିଳ ମନ ପରିସ୍ଥିତିର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇ ଦୁଃଖ ଜର୍ଜରିତ ହୋଇଥାଏ । ଲୋଭ, କାମ, ଅହଂକାରର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇ ମଣିଷର ଜୀବନ ଦୁଃଖ ଆଡକୁ ଗତି କରେ । ନିଜର ଅନ୍ତର୍ଦୃଷ୍ଟି ପ୍ରୟୋଗ କରି ଅକାରଣୀୟ, ଅନାବଶ୍ୟକ ଆକାଂକ୍ଷାକୁ ତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ସତ୍ ବୁଦ୍ଧି କହନ୍ତି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଅସନ୍ତୋଷ, ଅହଂକାର ଓ କ୍ଷଣଭଙ୍ଗୁର ଚିନ୍ତାକୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରିବାଦ୍ୱାରା ସଠିକ୍ ବୁଝିବାଶକ୍ତି ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୁଏ । ସତ୍ ବୁଦ୍ଧି ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ ଯାଇ ସତ୍ୟ ଜଳଜଳ ହୋଇ ଦେଖାଯାଏ । ଫଳରେ ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଷୟକୁ ଠିକ୍ ଭାବରେ ବୁଝିପାରେ ।

ସତ୍ କଥନ– ମିଥ୍ୟା ନ କହିବା, ଅନ୍ୟର ବିପକ୍ଷରେ ନ କହିବା, କଠୋର ବାକ୍ୟ କହିବାରୁ ବିରତ ହେବା, ସର୍ବଦା ସତ୍ୟ କହିବା, ମଙ୍ଗଳପ୍ରଦ କଥା କହିବାକୁ ସତ୍ କଥନ କୁହାଯାଏ । ସତ୍ୟ କଥା ଯଦି ଅନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିର ଅମଙ୍ଗଳ, ଅଶୁଭ ଓ ଅସୁଖର କାରଣ ହେଉଥାଏ, ତେବେ ତାହା ନ କହିବା ଉଚିତ ।

ସତ୍ କାର୍ଯ୍ୟ – ପ୍ରାଣହତ୍ୟା ନ କରିବା, ଚୋରି କିମ୍ବା ଅସାଧୁ ଉପାୟ ଅବଲମ୍ବନ କରି ଜୀବନଯାପନ କରିବାରୁ ବିରତ ରହିବା, ଯୌନ ବ୍ୟଭିଚାରରୁ ନିବୃତ ରହିବା, ସମସ୍ତ ଜୀବ ପ୍ରତି ଦୟାଭାବ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ହେଉଛି ସତ୍ କାର୍ଯ୍ୟ । ସମୂହ କଲ୍ୟାଣପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟରତ ରହିବା ଓ କୌଣସି ପୁରସ୍କାର ବା ସ୍ୱୀକୃତିକୁ ଆଶା ନ ରଖି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ହିଁ ସତ୍ କାର୍ଯ୍ୟ ।

ସତ୍ ଜୀବିକା– ସତ୍ ଜୀବିକାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯେ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଏଭଳି ଜୀବିକା ଆପଣେଇନେବେ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର କିଛି ବି କ୍ଷତି ହେବନାହିଁ । ପାଞ୍ଚଟି ଜୀବିକା ସର୍ବଦା ବର୍ଜନୀୟ । ସେଗୁଡିକ ହେଲା – (୧) ଜୀବହତ୍ୟା କରି ମାଂସ ବ୍ୟବସାୟ, (୨) ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସାୟ, (୩) ଦାସ ବ୍ୟବସାୟ, (୪) ମାଦକଦ୍ରବ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟ ଓ (୫) ବିଷ ଔଷଧୀୟ ବ୍ୟବସାୟ । ଶାନ୍ତିଦାୟକ ଜୀବିକା ବା ବ୍ୟବସାୟରେ ନିଯୁକ୍ତ ରହି ଉପାର୍ଜନ କରିବାକୁ ଆଜୀବ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ସେଗୁଡିକ ହେଲା-ପଶୁପାଳନ, କୃଷିକର୍ମ, ବାଣିଜ୍ୟ, ଶିଳ୍ପ, ରାଜ୍ୟ ଶାସନରେ ସେବା କାର୍ଯ୍ୟ ।

ସତ୍ ଉଦ୍ୟମ– ସତ୍ ଉଦ୍ୟମର ଅର୍ଥ ସବୁବେଳେ ଭଲ ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟ ରଖି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା । ସବୁବେଳେ ଅକଲ୍ୟାଣକାରୀ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଦୃଢତାର ସହିତ ଦମନ କରିବା । ଯେଉଁ ଉଦ୍ୟମଦ୍ୱାରା ସମାଜର ଉନ୍ନତି ସାଧନ ହୋଇପାରିବ ତାହା ଆରମ୍ଭ କରିବା ଏବଂ ତାହାକୁ ଶୀଘ୍ର ସମାପ୍ତ କରିବା, ସବୁବେଳେ ପରହିତପାଇଁ ଉଦ୍ୟମରତ ରହିବା ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସତ୍ ଉଦ୍ୟମ କୁହାଯାଏ ।

ସତ୍ ଚେତନା – ସତ୍ ଚେତନା ହେଉଛି ମନରୁ ଅହଂକାର ଭାବ ଦୂର କରିବା, ସଦାସର୍ବଦା ନିଜେ ସଚେତନ ରହି ଲାଭରେ ଉଲ୍ଲସିତ ଓ କ୍ଷତିରେ ବିଚଳିତ ନ ହୋଇ ସତ୍ ଚିନ୍ତାରେ ନିମଗ୍ନ ରହିବା, ନିଜର ମନର ଭାବନାକୁ କଳୁଷିତ ହେବାରୁ ନିବୃତ କରିବାକୁ ସଚେତନ ରହିବା; ଧ୍ୟାନ, ଧାରଣା ଓ ପ୍ରାଣାୟାମ ପ୍ରଭୃତିକୁ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନର ଅଂଶ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରି ମାନସିକ ଏକାଗ୍ରତା ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ଯତ୍ନବାନ ହେବା ।

ସତ୍ ସମାଧି– ସତ୍ ସମାଧିର ଅର୍ଥ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଭୋଗବିଳାସର କାମନାକୁ ଦୂରେଇଦେଇ ନିଜ ଚିତ୍ତ ସ୍ଥିର ରଖି ପ୍ରକୃତ ଜ୍ଞାନର ଅନ୍ୱେଷଣ କରିବା । ଇନ୍ଦ୍ରିୟଲାଳସା, ଦୁଶ୍ଚିନ୍ତା ଓ କଳୁଷିତ ଭାବନାକୁ ମନରୁ ପୋଛିଦେଇ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲତା ଅନୁଭବ କରିବା ହେଉଛି ସତ୍ ସମାଧିର ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟ । ମନକୁ ଏକାଗ୍ର କରିବାର ଅଭ୍ୟାସ କରିବାପାଇଁ ଧ୍ୟାନ କରିବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ । ଧ୍ୟାନଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟ ଏକାଗ୍ରତା ଲାଭ କରି ସୃଷ୍ଟିର ପ୍ରକୃତ ସ୍ୱରୂପ ଜାଣିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇପାରେ । ସତ୍ ସମାଧି ବଳରେ ମନ ଶୃଙ୍ଖଳିତ ହୋଇଥାଏ ଓ ସତ୍ ବୁଦ୍ଧି, ସତ୍ ଭାବନା, ମନୁଷ୍ୟ ମନରେ ପବିତ୍ରତା ଆଣିଦିଏ ।

ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ଅଷ୍ଟମାର୍ଗର ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାର୍ଗ ଅନ୍ୟଟିର ପରିପୂରକ । ମାନବ ଯଦି ନୀତିବାଦୀ (ନୈତିକ) ହୁଏ ତେବେ ଧ୍ୟାନ ସହଜ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ଏହାଦ୍ୱାରା ଜ୍ଞାନଲାଭ ନିକଟତର ହୋଇଆସେ । ଫଳତଃ ପ୍ରକୃତ ସତ୍ୟ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ ଏବଂ ମାନବ ନିର୍ବାଣ ଉପଲବ୍ଧ କରେ ଓ ପରମ ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ।

ବୌଦ୍ଧଧର୍ମର ମୌଳିକ ନୀତିଗୁଡିକ ‘ପଞ୍ଚଶୀଳ’ ଭାବରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଏହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ ପାଳନ କରିବା ବିଧେୟ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି । ସେଗୁଡିକ ହେଲା-(୧) ଜୀବହତ୍ୟାରୁ ନିବୃତ ରହିବା, ଏଭଳିକି କୌଣସି ଜୀବକୁ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଦେବାରୁ ନିବୃତ ରହିବା । (୨) ଚୋରି ନ କରିବା ଓ ଯେ କୌଣସି ଦୁର୍ନୀତିଯୁକ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା, ଉତ୍କୋଚ ବା ଲାଞ୍ଚ ଗ୍ରହଣ ନ କରିବା; (୩) ଯୌନ ବ୍ୟଭିଚାର ଓ ଅନୈତିକ ନାରୀ ସମ୍ପର୍କରୁ ନିବୃତ ରହିବା, ପରନାରୀ ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ ନ ହେବା; (୪) ମିଥ୍ୟା ନ କହିବା ଓ ସର୍ବଦା ସତ୍ୟ ବଚନ କହିବା, ଅନ୍ୟର କୁତ୍ସାରଟନା ନ କରିବା, ଏଭଳିକି ରୁକ୍ଷ ଭାଷା ମଧ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗ ନ କରିବା; (୫) କୌଣସି ପ୍ରକାରର ମାଦକଦ୍ରବ୍ୟ ସେବନ ନ କରିବା ।

ଧର୍ମଚକ୍ର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ

“ଜନ୍ମ-ଦୁଃଖ, ଜରା-ଦୁଃଖ, ବ୍ୟାଧି-ଦୁଃଖ, ମରଣ-ଦୁଃଖ, ଅପ୍ରିୟ ମିଳନ-ଦୁଃଖ, ପ୍ରିୟ ବିଚ୍ଛେଦ-ଦୁଃଖ, ଈପ୍ସିତ ବସ୍ତୁ ନ ପାଇବାର ଦୁଃଖ, ସଂକ୍ଷେପରେ ପଞ୍ଚସ୍କନ୍ଧ ଯଥା – ରୂପ, ବେଦନା, ସଂଜ୍ଞା, ସଂସ୍କାର ଓ ବିଜ୍ଞାନ- ଯାହାର ସମଷ୍ଟିରେ ‘ନାମରୂପ’ର ଉତ୍ପତି, ତାହା ହିଁ ଦୁଃଖ । ଏହାକୁ ‘ଦୁଃଖ-ଆର୍ଯ୍ୟସତ୍ୟ’ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।”

ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ରାଜନୈତିକ, ଆର୍ଥନୀତିକ ଓ ସାମାଜିକ ଦିଗ୍ଦର୍ଶନ

ବୁଦ୍ଧ ତାଙ୍କ ଜୀବନକାଳରେ ବହୁ ପ୍ରବଚନ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସମୟରେ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ସେଗୁଡିକର ବିଶ୍ଲେଷଣ କଲେ ତାଙ୍କର ରାଜନୈତିକ, ଆର୍ଥନୀତିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ଓ ସମାଜର କିଭଳି ଉନ୍ନତି ହେବ ସେସବୁ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜାଣି ହୁଏ । ସେ ଦେଇଥିବା ଉପଦେଶଗୁଡିକ ଚିରଜାଜ୍ଜ୍ୱଲ୍ୟମାନ ।

ରାଜନୈତିକ ଦିଗ୍ଦର୍ଶନ : ବୁଦ୍ଧ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନର ବିଶ୍ୱାସୀ ଥିଲେ । ଯେଉଁ ଶାସନ ଲୋକମାନଙ୍କ ସମ୍ମତିରେ ପରିଚାଳିତ ହୁଏ ତାହା ସର୍ବମଙ୍ଗଳକାରୀ ହୋଇଥାଏ । ଶାସନକର୍ତ୍ତାମାନଙ୍କ ଉପରେ ଦେଶର ଉନ୍ନତି ନିର୍ଭର କରେ । ପ୍ରଶାସକମାନେ ଉତ୍ତମ ବ୍ୟକ୍ତି ହେଲେ ତାଙ୍କର ଅଧସ୍ତନ କର୍ମଚାରୀମାନେ ଭଲ ହୁଅନ୍ତି, ସାଧାରଣ ଲୋକେ ଭଲରେ ରହନ୍ତି ଏବଂ ଦେଶ ସମୃଦ୍ଧ ହୁଏ । ଶାସକମାନେ ଶିକ୍ଷିତ, ବୁଦ୍ଧିମାନ, ଜ୍ଞାନୀ ଓ ଦକ୍ଷ ହେବା ନିତ୍ୟାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ । ସେମାନେ ଉଦାର, ମିଷ୍ଟଭାଷୀ, ପରୋପକାରୀ ଓ ନିରପେକ୍ଷ ହେବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ । ଦଶଟି ରାଜଧର୍ମକୁ ଅନୁସରଣ କରିବାକୁ ସେ କହିଥିଲେ । ସେଗୁଡିକ ହେଉଛି – (୧) ଉଦାରତା, (୨) ନୈତିକତା, (୩) ଆତ୍ମତ୍ୟାଗ, (୪) ସାଧୁତା, (୫) ସହାନୁଭୂତି, (୬) ଶୃଙ୍ଖଳା, (୭) ବିଦ୍ୱେଷହୀନତା, (୮) ଅହିଂସା, (୯) ଧୈର୍ଯ୍ୟ, (୧୦) ବନ୍ଧୁବତ୍ସଳତା ।

ସାମଗ୍ରିକ ଉନ୍ନତିପାଇଁ ସେ ସାତୋଟି ନୀତି ଅନୁସରଣ କରିବାକୁ ଜୋର୍ ଦେଇଥିଲେ । (୧) ଶାସନରେ ସଂପୃକ୍ତ ଲୋକମାନେ ନିୟମିତ ବ୍ୟବଧାନରେ ମିଳିତ ହୋଇ ବିଚାରବିମର୍ଶ କରିବେ । (୨) ଏକତାବଦ୍ଧ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବେ, (୩) ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଆଇନକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବେ, (୪) ବରିଷ୍ଠ ନାଗରିକମାନଙ୍କର ଉପଦେଶ ମାନିବେ, (୫) ନାରୀ ସମାଜକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବେ, (୬) ସତ୍ ବିଚାରଧାରାର ସୁରକ୍ଷା କରିବେ, (୭) ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦେବେ, ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସହାୟକ ହେବେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଇ ଦେବେ ।

‘କୂତଦନ୍ତସୂତ’ରେ ବୁଦ୍ଧ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଜନ ଅସନ୍ତୋଷ ଓ ବିଦ୍ରୋହ ଦମନ ପାଇଁ ଦଣ୍ଡ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆଦୌ ଅନୁକୂଳ ନୁହେଁ । ମାତ୍ର ଆର୍ଥନୀତିକ ସମୃଦ୍ଧିଦ୍ୱାରା ଏହା ସମ୍ଭବ । ଜନସାଧାରଣ ଯେଉଁ କର୍ମ କରିବାର ସୁବିଧା, ସୁଯୋଗ ଓ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପାଇବା ଆବଶ୍ୟକ, ତାହା ହେଉଛି – (୧) କୃଷି, (୨) ପଶୁପାଳନ, (୩) ଶିଳ୍ପ, (୪) ବାଣିଜ୍ୟ ଓ (୫) ରାଜସେବା ।

ବୁଦ୍ଧ କହିଥିଲେ- ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିର ଚାରିଗୋଟି ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି । (୧) ଅନ୍ନ, (୨) ବସ୍ତ୍ର, (୩) ବାସଗୃହ ଓ (୪) ଚିକିତ୍ସା । ସମଗ୍ର ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ମଙ୍ଗଳ ଓ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସୁଖ ପ୍ରଦାନ ।

ଆର୍ଥନୀତିକ ଦିଗ୍ଦର୍ଶନ : ବୌଦ୍ଧଧର୍ମରେ ଧନ ଅର୍ଜନ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରାଯାଏ । ଧନସମ୍ପଦ ସୁଖପ୍ରାପ୍ତିର ମୂଳ ଆଧାର । କିନ୍ତୁ ଧନ ଅର୍ଜନ ନୈତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଭିତିରେ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ସତ୍ ଉପାୟରେ ଅର୍ଜିତ ସମ୍ପତ୍ତି ପ୍ରକୃତ ସୁଖ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଅନୈତିକ ଉପାୟରେ ଅର୍ଜିତ ଧନ ସମସ୍ତ ଅଶାନ୍ତିର କାରଣ ହୋଇଥାଏ । ‘ସମୃଦ୍ଧି ଓ ଲୋକମଙ୍ଗଳ’ ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ପ୍ରବଚନରେ ବୁଦ୍ଧ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆର୍ଥନୀତିକ ସମୃଦ୍ଧିପାଇଁ ଚାରିଗୋଟି ଅବସ୍ଥା ପାଳନ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି । ସେଗୁଡିକ ହେଲା – (୧) ନିରନ୍ତର ଉଦ୍ୟମ, (୨) ସାବଧାନତା, (୩) ଉତ୍ତମ ବନ୍ଧୁତା, (୪) ସୁବ୍ୟବସ୍ଥିତ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ।

ଆର୍ଥନୀତିକ ସମୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଅର୍ଥର ସମୂହ ବଣ୍ଟନ ଉପରେ ବୁଦ୍ଧ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରୁଥିଲେ । ଅର୍ଥର ସମବଣ୍ଟନ ନ ହେଲେ ଲୋକ ଗରିବ ହୁଅନ୍ତି ଏବଂ ଚୋରି, ମିଥ୍ୟାଚାର, ଦୁର୍ନୀତି ବୃଦ୍ଧି ପାଏ । ଆଇନ୍ ଶୃଙ୍ଖଳା ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ହୁଏ ଏବଂ ମାନବିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ଅବକ୍ଷୟ ଘଟେ । ଏହି ତତ୍ତ୍ୱ ସେ ‘ଚକ୍କବତୀସିହାନନ୍ଦ ସୂତ’ ରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ।

ବୁଦ୍ଧଦେବ ପାଞ୍ଚଗୋଟି ବୃତ୍ତି ଆପଣେଇବାକୁ ନିଷେଧ କରିଛନ୍ତି । ତାହା ହେଲା-(୧) କ୍ରୀତଦାସ (ଗୋତି) ବ୍ୟବସାୟ, (୨) ମାଂସ ବ୍ୟବସାୟ, (୩) ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସାୟ, (୪) ବିଷାକ୍ତ ଦ୍ରବ୍ୟର ବ୍ୟବସାୟ ଓ (୫) ମାଦକ ଦ୍ରବ୍ୟର ବ୍ୟବସାୟ । ଧନସମ୍ପଦ ନିଜର ତଥା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର କଲ୍ୟାଣରେ ବିନିଯୋଗ ହେବା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଏବଂ ଏହା ସଞ୍ଚୟ କରିବାପାଇଁ ନୁହେଁ ବୋଲି ବୁଦ୍ଧ କହିଛନ୍ତି । ସେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଋଣଗ୍ରସ୍ତ ନ ହେବାକୁ ମଧ୍ୟ ଉପଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି ।

ସାମାଜିକ ଦିଗ୍ଦର୍ଶନ : ସାଧାରଣ ଗୃହୀ ଲୋକମାନେ ସୁଖ ସ୍ୱାଚ୍ଛନ୍ଦ୍ୟରେ ଜୀବନଯାପନ କରିବାକୁ ‘ତ୍ରିପିଟକ’ରେ ବହୁ ଉପଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି । ‘ସିଗଲ ସୂତ୍ର’ ବା ‘ଗୃହସ୍ଥର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ’ ଧର୍ମୋପଦେଶରେ ଗୃହରେ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଓ ସମାଜରେ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅତି ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଅଛି । ଏଥିରେ ପିତାମାତାଙ୍କର ସନ୍ତାନସନ୍ତତିଙ୍କ ପ୍ରତି ଓ ସନ୍ତାନସନ୍ତତିଙ୍କର ପିତାମାତାଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ, ସ୍ୱାମୀଙ୍କର ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରତି ଓ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କର ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ, ଗୃହସ୍ଥଙ୍କର ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବଙ୍କ ପ୍ରତି ଓ ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବଙ୍କର ଗୃହସ୍ଥଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ, ଗୁରୁଙ୍କର ଛାତ୍ରଙ୍କ ପ୍ରତି ଓ ଛାତ୍ରଙ୍କର ଗୁରୁଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ, ନିଯୁକ୍ତିଦାତାଙ୍କର ନିଯୁକ୍ତବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପ୍ରତି ଓ ନିଯୁକ୍ତବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ନିଯୁକ୍ତିଦାତାଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ, ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ଧମ୍ମଗୁରୁଙ୍କ ପ୍ରତି ଓ ଧମ୍ମଗୁରୁଙ୍କର ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଆଦି ଛଅ ଗୋଟି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ।

ପିତାମାତାଙ୍କର ସନ୍ତାନସନ୍ତତିଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ : ଅପରାଧ ନ କରିବାକୁ ଉପଦେଶ ଦେବା, ମଙ୍ଗଳ କର୍ମ କରିବାପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା, ଜୀବିକାର୍ଜନପାଇଁ ବୃତ୍ତି ପ୍ରଦାନକାରୀ ଶିକ୍ଷା ଦେବା, ଉପଯୁକ୍ତ ବିବାହପାଇଁ ସୁବନ୍ଦୋବସ୍ତ କରିବା, ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କ ପ୍ରାପ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟରେ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବା ।

ସନ୍ତାନସନ୍ତତିଙ୍କର ପିତାମାତାଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ : ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟରେ ସହାୟ ହେବା, ସେମାନଙ୍କ କାମ କରିଦେବା, ପିତାମାତାଙ୍କ ପରମ୍ପରା ରକ୍ଷା କରିବା, ପରିବାରର ଦାୟାଦ ହେବାପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ହାସଲ କରିବା, ବିଦାୟ ନେଇଥିବା ପିତାମାତାଙ୍କ ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟରେ ପ୍ରତିଦିନ ଅନ୍ନଦାନ କରିବା ।

ସ୍ୱାମୀଙ୍କର ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ : ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରତି ଶିଷ୍ଟାଚାର ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା, ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରତି ତାତ୍ସ୍ୟଲ୍ୟଭାବ ପ୍ରଦର୍ଶନ ନ କରିବା, ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରତି ବିଶ୍ୱସ୍ତ ହେବା, ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ କର୍ମ କରିବାର ଅଧିକାର ଦେବା, ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଉପଯୁକ୍ତ ବସ୍ତ୍ର, ଭୂଷଣ ପ୍ରଦାନ କରିବା ।

ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କର ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ : ଗୃହ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କର୍ମ ଠିକ୍ ଭାବେ କରିବା, ବନ୍ଧୁ, ବାନ୍ଧବ, ଆତ୍ମୀୟ ସ୍ୱଜନଙ୍କ ପ୍ରତି ସେବାପରାୟଣ ହେବା, ସ୍ୱାମୀଙ୍କର ବିଶ୍ୱସ୍ତ ହେବା, ସ୍ୱାମୀଙ୍କର ଧନ, ସମ୍ପଦ ଓ ବ୍ୟବହାର୍ଯ୍ୟ ବସ୍ତୁର ସୁରକ୍ଷା କରିବା, ସ୍ୱାମୀଙ୍କର ଦୁଃସ୍ଥିତିର ଦୂରୀକରଣ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ଓ ଚଞ୍ଚଳ ହେବା ।

ଗୃହସ୍ଥଙ୍କର ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ : ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବଙ୍କ ପ୍ରତି ଉଦାର ହେବା, ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ସଦାଚାରୀ ହେବା, ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ସହାୟ ହେବା, ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ନିରପେକ୍ଷ ହେବା, ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ନିଷ୍ଠାପର ହେବା ।

ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବଙ୍କର ଗୃହସ୍ଥଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ : ବିପଦ ଆପଦରେ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା, ଗୃହସ୍ଥ ଯେତେବେଳେ ଉଦାସ ହୁଅନ୍ତି ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ଧନସମ୍ପତ୍ତିର ସୁରକ୍ଷା କରିବା, ଗୃହସ୍ଥ ଯେତେବେଳେ ବିପଦଗ୍ରସ୍ତ, ତାଙ୍କୁ ଆଶ୍ରୟ ଦେବା, ଗୃହସ୍ଥ ଯେତେବେଳେ କିଛି ଅସୁବିଧାରେ ଅଛନ୍ତି ତାଙ୍କୁ ପରିତ୍ୟାଗ ନ କରିବା, ଗୃହସ୍ଥଙ୍କ ପରିବାର ପ୍ରତି ସର୍ବଦା ସୁବିଚାର କରିବା ।

ଗୁରୁଙ୍କର ଛାତ୍ରଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ : ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଶୃଙ୍ଖଳା ପ୍ରତି ତାଲିମ ପ୍ରଦାନ କରିବା, ଛାତ୍ରମାନେ ଯେପରି ତାଙ୍କର ପାଠ୍ୟ ଉତ୍ତମ ରୂପେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବେ ସେଥିପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ରଖିବା, ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଉଭୟ କଳା ଓ ବିଜ୍ଞାନ ପାଠ୍ୟ ଶିକ୍ଷାଦେବା, ଉଚ୍ଚତର ଅଧ୍ୟୟନ ଓ ଅଧ୍ୟବସାୟପାଇଁ ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ଅନୁରକ୍ତ କରିବା, ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ନିରାପତ୍ତା ପ୍ରତି ନିଷ୍ଠାପର ଭାବରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ।

ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ଗୁରୁଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ : ଗୁରୁମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା, ଗୁରୁମାନଙ୍କର ନିର୍ଦ୍ଧେଶ ପାଳନ କରିବା, ଅଧ୍ୟୟନପାଇଁ ଉତ୍କଣ୍ଠା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା, ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ ସମୟରେ ମନଧ୍ୟାନ ଦେବା, ଦରକାର ପଡିଲେ ଗୁରୁଙ୍କର ସେବା କରିବା ଓ ତାଙ୍କର ଯତ୍ନ ନେବା ।

ନିଯୁକ୍ତିଦାତା (ମାଲିକ)ଙ୍କର ନିଯୁକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି (ଶ୍ରମିକ)ଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ : ଯୋଗ୍ୟତା ଓ ଦକ୍ଷତା ଅନୁଯାୟୀ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟ ଦେବା, ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଉପଯୁକ୍ତ ପାରିଶ୍ରମିକ ଦେବା, ସେମାନଙ୍କର ଅସୁସ୍ଥତାରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଚିକିତ୍ସା ଯୋଗାଇଦେବା, ଯେ କୌଣସି ଅସହାୟ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ସହାୟତା କରିବା, ଆବଶ୍ୟକ ସମୟରେ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ଛୁଟି ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିବା ।

ନିଯୁକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି (ଶ୍ରମିକ)ଙ୍କର ନିଯୁକ୍ତିଦାତା (ମାଲିକ)ଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ : ମାଲିକ ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ କର୍ମରେ ଯୋଗଦାନ କରିବା, ମାଲିକ ଶୋଇବା ପରେ ଯାଇ ନିଜେ ବିଛଣାକୁ ଯିବା, ମାଲିକ ଯାହା ପ୍ରଦାନ କଲେ ତାହାହିଁ ଗ୍ରହଣ କରିବା, ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ନିପୁଣ ଭାବେ ସମ୍ପାଦନ କରିବା, ମାଲିକଙ୍କର ସୁନାମ ଓ ସୁଖ୍ୟାତିର ସୁରକ୍ଷା କରିବା ।

ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ଧମ୍ମଗୁରୁଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ : ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା, ମଧୁର ଓ ସ୍ନେହପୂର୍ଣ୍ଣ ବାକ୍ୟାଳାପ କରିବା, ସେମାନଙ୍କୁ ସାକ୍ଷାତ କରିବାରେ ଆନନ୍ଦ ଅନୁଭବ କରିବା, ସେମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱାଗତ କରିବା, ଧମ୍ମଗୁରୁ ଓ ଧମ୍ମପ୍ରଚାରକଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରୟୋଜନୀୟ ସାମଗ୍ରୀ ଯୋଗାଇ ଦେବା ।

ଧମ୍ମଗୁରୁଙ୍କର ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ : ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଅହିତକର କାର୍ଯ୍ୟରୁ ନିବୃତ କରିବା, ସେମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ତମ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇବା, ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ସଦୟ ହେବା, ଜନସାଧାରଣ ଯାହା ଶୁଣି ନାହାଁନ୍ତି ତାହା ତାଙ୍କୁ ଶୁଣାଇବା, ସେମାନେ ଯାହା ଶୁଣିଛନ୍ତି ତାହାକୁ ଠିକ୍ ଭାବେ ବୁଝାଇଦେବା, ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ସୁସ୍ଥ ଜୀବନଲାଭର ମାର୍ଗ ବତାଇ ଦେବା ।

ଧମ୍ମଶିକ୍ଷା ପ୍ରତି ଘୃଣା; ଦୁଷ୍ଟଜନ ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଗୁଣୀ ଲୋକଙ୍କ ପ୍ରତି ଅନାଦର; ନିଦ୍ରାପ୍ରିୟତା, ସାଙ୍ଗସୁଖ, କର୍ମବିମୁଖତା, ଆଳସ୍ୟ ଓ ବଦ୍ରାଗୀ ସ୍ୱଭାବ; ବୟୋବୃଦ୍ଧ ମାତା ଓ ପିତାଙ୍କୁ ସହାୟ ନ ହେବା; ଧମ୍ମଗୁରୁଙ୍କୁ ପ୍ରତାରିତ କରିବା ଓ ମିଥ୍ୟାଚାର ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା; ଧନସମ୍ପଦ ଠୁଳକରି ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ଜୀବନଯାପନ କରିବା; ନିଜର ଜ୍ଞାତି, କୁଟୁମ୍ବ ଗୋଷ୍ଠୀ, ଧନ, ସମ୍ପଦ, କ୍ଷମତାଯୋଗୁଁ ଗର୍ବିତ ହେବା ଓ ଅନ୍ୟକୁ ହେୟ ମନେକରିବା; ବ୍ୟସନୀ, ମଦ୍ୟପୀ, ଜୁଆଡୀ ଓ ବଦଖର୍ଚ୍ଚୀ ହେବା; ନିଜ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କଠାରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ନ ରହି ଅନ୍ୟ ସ୍ତ୍ରୀ ସଙ୍ଗ କରିବା; ବୟସ୍କ ହେବା ସତ୍ୱେ ଯୁବତୀ ସ୍ତ୍ରୀ ବିବାହ କରିବା ଓ ଈର୍ଷାପରାୟଣ ଜୀବନଯାପନ କରିବା; ରୋଜଗାରହୀନ କିମ୍ବା ନିଶାସକ୍ତ ପୁରୁଷ ଅଥବା ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କ୍ଷମତା ପ୍ରୟୋଗ କରିବାର ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିବା; ବିଶାଳ ଅଭିଳାଷ ପୋଷଣ କରିବା, ଅଥଚ ସୀମିତ ଧନର ଅଧିକାରୀ ହୋଇ ଶାସନ କରିବାର ଆକାଂକ୍ଷା ପଛରେ ଅନୁଧାବନ କରିବା ଆଦି କାରଣଯୋଗୁଁ ମାନବର ପତନ ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ବୁଦ୍ଧ ତାଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ‘ପରାଭବ ସୂତ୍ର’ରେ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି । ଏହି କାରଣଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ମାନବର ଉତ୍ଥାନରେ ଅନ୍ତରାୟ ଓ ଅଧଃପତନ ଆଣିଥାଏ ।

ବୁଦ୍ଧ ମାନବଜାତିର ଐକ୍ୟ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ସେ ଜାତି ଅଥବା ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ଭେଦଭାବ ବିରୁଦ୍ଧରେ ମତ ପୋଷଣ କରୁଥିଲେ । ‘ବାସେତା ସୂତ୍ର’ରେ ବୁଦ୍ଧ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ଯେ ସବୁ ମନୁଷ୍ୟ ଗୋଟିଏ ଜୈବିକ ଗୋଷ୍ଠୀର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ମନୁଷ୍ୟ ଜାତି ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ଭିନ୍ନତା ନାହିଁ ।

ତରୁଲତା ଜଗତରେ ବିଭିନ୍ନ ଜାତି ଓ ପ୍ରକାରଭେଦ ଅଛି; ପଶୁ ଜଗତରେ ବିଭିନ୍ନ ଜାତି ଓ ପ୍ରକାରଭେଦ ରହିଛି; ପକ୍ଷୀ ଜଗତରେ ବିଭିନ୍ନ ଜାତି ଓ ପ୍ରକାରଭେଦ ରହିଛି; ମତ୍ସ୍ୟ, କଚ୍ଛପ, ଜଳଚର ଜୀବ, କୀଟ, ପତଙ୍ଗ, ସରୀସୃପ ଜଗତରେ ବିଭିନ୍ନ ଜାତି ଓ ପ୍ରକାରଭେଦ ରହିଛି; ମାତ୍ର ମନୁଷ୍ୟ ଜଗତରେ କୌଣସି ବିଭିନ୍ନତା କିମ୍ବା ଜାତିଗତ ପ୍ରକାର ଭେଦ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଏ ନାହିଁ । ଆଖି, କାନ, ନାକ, ମୁଖ, ହାତ, ଗୋଡ ସବୁ ସମାନ; କେବଳ ଜଳବାୟୁ ଓ ଭୌଗଳିକ ଅବସ୍ଥା ଭେଦରେ ଚର୍ମ ଓ କେଶର ରଙ୍ଗରେ ଯାହା କିଛି ଭିନ୍ନତା ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଏ ।

ବ୍ରାହ୍ମଣବାଦୀ ଚିନ୍ତା ଧାରା ଓ ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୋଧରେ ବୌଦ୍ଧବାଦୀ କହୁଥିଲେ; ତଥାକଥିତ ନୀଚ୍ଚ ଜାତିର ବ୍ୟକ୍ତି ନିଆଁ ଟିକେ ଜଳାଇଲେ ସେ ଯେଉଁ ଉତ୍ତାପ ଓ ଆଲୋକ ପ୍ରଦାନ କରିବ, ଉଚ୍ଚ ଜାତିର ବ୍ୟକ୍ତି ମଧ୍ୟ ନିଆଁ ଜାଳିଲେ ସେହି ଆଲୋକ ବା ଉତ୍ତାପ ପ୍ରଦାନ କରିବ । ଉଚ୍ଚ ଜାତିର ବ୍ୟକ୍ତିର ଜନ୍ମ ଯେପରି ମା’ଠାରୁ ହୋଇଥାଏ, ନୀଚ୍ଚ ଜାତିର ବ୍ୟକ୍ତିର ଜନ୍ମ ମଧ୍ୟ ଠିକ୍ ସେହିପରି ଭାବେ ମା’ଠାରୁ ହିଁ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରଭେଦ ବା ବିଭିନ୍ନତା ଏମିତି କିଛି ବି ନାହିଁ । ଯେଉଁ ଜାତି, ବଂଶ ବା ଗୋଷ୍ଠୀର ମଣିଷ ହୁଅନ୍ତୁ ନା କାହିଁକି- ରୋଗ, ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ସମାନ । ଜାତି, ଗୋଷ୍ଠୀ କିମ୍ବା ବଂଶଗତ କାରଣରୁ ମଣିଷ ଭିତରେ ବିଭିନ୍ନତା ବା ପ୍ରଭେଦର କୌଣସି କାରଣ ନାହିଁ ।

ମଣିଷ ତା’ର କର୍ମ ହେତୁ ପରସ୍ପରଠାରୁ ଭିନ୍ନ, ମାତ୍ର ତା’ର ଜନ୍ମ ହେତୁ ପରସ୍ପରଠାରୁ ଭିନ୍ନ ହେବାର କୌଣସି କାରଣ ନାହିଁ । କର୍ମ, ହିଁ ମଣିଷ ଭିତରେ ଭିନ୍ନତାର କାରଣ ହୁଏ ।

‘ବାସଳ ସୂତ୍ର’ରୁ ଶିକ୍ଷା ମିଳେ ଯେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ବଂଶପରିଚୟରୁ ସେ କେବେବି ନୀଚ୍ଚ ହୁଏ ନାହିଁ; ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ବଂଶପରିଚୟରୁ ମଧ୍ୟ ସେ ଉଚ୍ଚ ହୁଏ ନାହିଁ; ବ୍ୟକ୍ତି ତା’ର କର୍ମରୁ ଯେପରି ନୀଚ୍ଚ ଜାତି ବୋଲି ପରିଚିତ ହୁଏ; ଠିକ୍ ସେହିପରି ତା’ର କର୍ମରୁ ଉଚ୍ଚ ବୋଲି ପରିଚିତ ହୁଏ ।

ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି କେବଳ ନୀଚ୍ଚ ଜାତିର ଯେ ବଦ୍ରାଗୀ, ନିନ୍ଦାଯୁକ୍ତ କର୍ମରେ ଲିପ୍ତ, ଶଠ ଓ ସ୍ୱାର୍ଥପର; ଯେ ଜୀବ ହତ୍ୟାକାରୀ, ଜୀବ ପୀଡାଦାୟକ, ଆଶାଭଙ୍ଗକାରୀ, ଅତ୍ୟାଚାରୀ ଓ ନିଷ୍ଠୁର; ଯେ ମିଥ୍ୟାଭାଷୀ, ଚୋରି କର୍ମରେ ଲିପ୍ତ ଓ ଋଣ ପରିଶୋଧ କରେ ନାହିଁ; ଯେ ନିଜର ବନ୍ଧୁପତ୍ନୀ କିମ୍ବା ସମ୍ପର୍କୀୟଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କର ସଙ୍ଗଲାଭପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ; ଯେ ନିଜର ବୃଦ୍ଧ ପିତାମାତାଙ୍କୁ ସହାୟ ହୁଏ ନାହିଁ; ନିଜର ପିତାମାତା, ଭାଇଭଉଣୀ, ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବ ଓ ଶ୍ୱଶୁରାଳୟର ସମ୍ପର୍କୀୟଙ୍କୁ ଭର୍ତ୍ସନା କରେ ଓ ଆଘାତ ଦିଏ; ଯେ ସତ୍ୟକଥାକୁ ଲୁଚାଏ ଓ ଅନ୍ୟକୁ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ କରାଏ; ଯେ ମନ୍ଦ କର୍ମ କରୁଥାଏ, ମାତ୍ର ଭଲ ବୋଲି ଛଳନା କରୁଥାଏ; ଯେ ଜଣକ ଘରକୁ ଯାଏ, ଭୋଜନ କରେ, ମାତ୍ର ତା’ ପ୍ରତିବଦଳରେ ସମ୍ମାନ କରେ ନାହିଁ; ଯେ ଧମ୍ମଗୁରୁ ବା ଧମ୍ମପ୍ରଚାରକଙ୍କୁ ପ୍ରତାରିତ କରେ; ଯେ ନିଜକୁ ପ୍ରଶଂସିତ କରୁଥାଏ ଓ ଅନ୍ୟ ପ୍ରତି ତାତ୍ସଲ୍ୟଭାବ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଥାଏ; ଯେ ଲଜ୍ଜାହୀନ ଏବଂ ଅପକର୍ମ କରିବାକୁ ଭୟ କରେ ନାହିଁ ।

ଏହିପରି କର୍ମରେ ଜଡିତ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଭ୍ରଷ୍ଟ ଓ ଗୋଷ୍ଠୀଛଡା କହନ୍ତି । ଏହି ଲୋକ ଘୃଣିତ ଓ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଶୋକଦାୟକ ପରିସ୍ଥିତିର କାରଣ ହୁଅନ୍ତି ।

ଜୀବନର ଚଲାପଥରେ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇବାପାଇଁ କେତେଗୁଡିଏ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ ନୀତି ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ‘ମହାମଙ୍ଗଳ ସୂତ୍ର’ରେ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଛି । ସେଗୁଡିକ ହେଲା – (୧) ନିର୍ବୋଧ, ଅସଭ୍ୟଙ୍କ ସହ ସମ୍ପର୍କ ନ ରଖି କେବଳ ଜ୍ଞାନୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହ ସଙ୍ଗ ସ୍ଥାପନ କରିବା ଓ ସମ୍ମାନିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଉଚିତ ସମ୍ମାନ ଦେବା ହେଉଛି ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସତ୍ କାର୍ଯ୍ୟ । (୨) ଉପଯୁକ୍ତ ପରିବେଶରେ ବସବାସ କରିବା, ଲୋକ ହିତକାରୀ କର୍ମରେ ନିଯୁକ୍ତ ରହିବା ଓ ଠିକ୍ ମାର୍ଗରେ ନିଜକୁ ପରିଚାଳିତ କରିବା ହେଉଛି ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଆଶୀର୍ବାଦ । (୩) ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ କରି, ବ୍ୟାବହାରିକ କର୍ମ କୌଶଳରେ ନିପୁଣ ହୋଇ ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଆଚରଣ ସହ ମଧୁରଭାଷୀ ହେବା ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଆଶୀର୍ବାଦ । (୪) ପିତାମାତାଙ୍କୁ ସହାୟ ହୋଇ, ପତ୍ନୀ ଓ ସନ୍ତାନସନ୍ତତିଙ୍କୁ ଆନନ୍ଦ ପ୍ରଦାନ କରି ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ବୃତ୍ତିରେ ନିଯୁକ୍ତ ରହିବା ହେଉଛି ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଆଶୀର୍ବାଦ । (୫) ଦେବାରେ ଉଦାର, ବ୍ୟବହାରରେ ସଦାଚାରୀ, ସମ୍ପର୍କୀୟଙ୍କୁ ସହାୟ ହୋଇ ଯଶଲାଭ କର୍ମରେ ଯୁକ୍ତ ରହିବା ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଆଶୀର୍ବାଦ । (୬) ଅପରାଧ ଓ ନିନ୍ଦାଯୁକ୍ତ କର୍ମରୁ ନିବୃତ ରହି, ମାଦକଦ୍ରବ୍ୟ ସେବନ ନ କରି, ପୁଣ୍ୟକର୍ମରେ ତତ୍ପର ରହିବା ହେଉଛି ମହାନ୍ ଆଶୀର୍ବାଦ । (୭) ସମ୍ମାନଯୁକ୍ତ ଓ ବିନୀତ ହୋଇ, ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଏବଂ କୃତଜ୍ଞ ରହି ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟରେ ଜ୍ଞାନବାଣୀ ଶୁଣିବା ହେଉଛି ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଆଶୀର୍ବାଦ । (୮) ଧୈର୍ଯ୍ୟଶାଳୀ ଓ ଆଜ୍ଞାଧୀନ ହୋଇ, ସନ୍ନ୍ୟାସୀଙ୍କ ସଙ୍ଗ ଲାଭ କରି ଜ୍ଞାନବାଣୀ ଆଲୋଚନାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବା ହେଉଛି ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆଶୀର୍ବାଦ । (୯) ଆତ୍ମନିୟନ୍ତ୍ରଣ, ପବିତ୍ର ଓ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଜୀବନ, ମହାନ୍ ସତ୍ୟର ଉପଲବ୍ଧି ଓ ନିର୍ବାଣର ଅନୁଭୂତି ହେଉଛି ପରମ ଆଶୀର୍ବାଦ । (୧୦) ପରିସ୍ଥିତିର ବିଡମ୍ବନାରେ ମନକୁ ଶାନ୍ତ ରଖି, ସଂସାରର ଦୁଃଖରୁ ମୁକ୍ତ ରହି, କଳୁଷ ଶୂନ୍ୟ ହୋଇ, ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଭୟକୁ ମନରୁ ଦୂରେଇ ଦେବା ହେଉଛି ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଆଶୀର୍ବାଦ ।

ଉପରୋକ୍ତ ନୀତିଗୁଡିକୁ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଭାବେ ଯେ ପାଳନ କରନ୍ତି ସେ ସର୍ବଦା ଦୁର୍ଭେଦ୍ୟ, ଅଜେୟ ହୋଇ ବସବାସ କରନ୍ତି ଏବଂ ସର୍ବସ୍ଥଳରେ ତାଙ୍କୁ କେବଳ ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତି ହୁଏ, ଏହାହିଁ ପରମ ଆଶୀର୍ବାଦ ।

ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସରେ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ବୋଲି ବୁଦ୍ଧ ଉପଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ପିଲାଙ୍କୁ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ସାହିତ୍ୟ ବା ସମାଜ ହିତ ପାଇଁ ଲିଖିତ ଲେଖା ଶିକ୍ଷା ଦେବା ପିତାମାତାଙ୍କର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ । ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଯାହା ଲିଖିତ, ସଂସାରରେ ଯାହା ପ୍ରଚଳିତ, ସେ ସବୁକୁ ନିର୍ବିଚାରରେ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ବୁଦ୍ଧ ବାରଣ କରିଛନ୍ତି । ସେ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପାଳନ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରି ଗଡ଼(God) ବା ଦେବଦେବୀଙ୍କ ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା ନକରିବାକୁ କହିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଉପଦେଶ ହେଲା- ନିଜେ ନିଜର ଆଲୁଅ ହୁଅ । ସେ ମଣିଷର ନୈତିକ ଚରିତ୍ର ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ନିଜର ଚାରିତ୍ରିକ ଶକ୍ତି, ଦୃଢତା ଓ ନିଷ୍ଠା ବଳରେ ହିଁ ମଣିଷର ବିକାଶ ହେବ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ।

ଯେ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ନୀତିରୁ ଅନେକ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିପାରିବେ । ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ନୀତିରେ ଅଛି ସ୍ୱଚ୍ଛ, ନିର୍ମଳ, ଅବାରିତ ଜ୍ଞାନଧାରା ଯାହା ସର୍ବକାଳୀନ ଓ ସାର୍ବଜନୀନ ।

ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ବଚନାମୃତ

ସିଦ୍ଧାର୍ତ୍ତ ଗୌତମ, ବୁଦ୍ଧତ୍ୱ ଲାଭ କରିବା ପରେ ଏବଂ ମହାପରିନିର୍ବାଣ ମଧ୍ୟରେ ବିଶ୍ୱବାସୀଙ୍କ କଲ୍ୟାଣନିମନ୍ତେ ବହୁ ଅମୃତବାଣୀ ଦେଇଯାଇଛନ୍ତି । ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମୁଖନିଃସୃତ ସେହି ବଚନାମୃତ ସବୁ ବହୁ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି । ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ସେହି ସବୁ ବଚନାମୃତରେ ବାସ୍ତବ ମାନବବାଦୀ ଧର୍ମର ଗୂଢ ରହସ୍ୟ ଲୁକ୍କାୟିତ ହୋଇରହିଛି । ଏହାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କଲେ ମଣିଷର ଉତ୍ତୋରତର ଉନ୍ନତି ସାଧିତ ହେବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ବିଶ୍ୱର ସାମୂହିକ କଲ୍ୟାଣ ହୋଇପାରିବ । ଏଠାରେ ସେହି ବଚନାମୃତରୁ କେତେଗୋଟି ଉଦ୍ଧାର କରାଗଲା:

• ଜୀବନ କ୍ଷଣଭଙ୍ଗୁର । ଏହା ଉପଲବ୍ଧି କରି ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଦ୍ୱେଷ ଓ କଳହରୁ କ୍ଷାନ୍ତ ହୁଅ ।
• ଘୃଣାଦ୍ୱାରା ଘୃଣାର ବିଲୋପ ଘଟେ ନାହିଁ । ବରଂ ପ୍ରେମଦ୍ୱାରା ହିଁ ଘୃଣାକୁ ଜୟ କରିହୁଏ । ଏହା ଚିରନ୍ତନ ସତ୍ୟ ।
• ଯିଏ ଉଦ୍ୟୋଗୀ, ନିବିଷ୍ଟମନା, ସଚ୍ଚରିତ୍ର, ସଂଯତ, ଶିଷ୍ଟ ଓ ଜାଗ୍ରତ – ତାଙ୍କର ଯଶ ଉତ୍ତୋରତର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ ।
• ସହାଧ୍ୟାୟୀ, ସଦାଧ୍ୟାୟୀ ଏବଂ ସତତ ଉଦ୍ୟମୀ ପ୍ରଜ୍ଞାବାନ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ସ୍ୱୀୟ ଅଧ୍ୟବସାୟ ବଳରେ ଅନୁପମ ବନ୍ଧନମୁକ୍ତ ‘ନିର୍ବାଣ’ ଉପଲବ୍ଧି କରିପାରନ୍ତି ।
• ଯାହାର ମନ ଦୃଢ ନୁହେଁ, ଯିଏ ସତ୍ଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷା ରହିତ ଏବଂ ଯାହାଙ୍କର ଆତ୍ମପ୍ରତ୍ୟୟ ଅଟଳ ନୁହେଁ, ସେପରି ବ୍ୟକ୍ତିର ଜ୍ଞାନ କଦାପି ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ।
• ଯାହାଙ୍କର ମନ ଲୋଭଦ୍ୱାରା କଳୁଷିତ ନୁହେଁ, ଦ୍ୱେଷଦ୍ୱାରା ଆକ୍ରାନ୍ତ ନୁହେଁ ଏବଂ ଯିଏ ନିର୍ବିକାର – ସେ ସଦା ଜାଗ୍ରତ ଓ ନିର୍ଭୟ ।
• ହିଂସା, ଚୌର୍ଯ୍ୟ, ଯୌନଲିପ୍ସା, ମିଥ୍ୟା କଥନ, ଅପବାଦ, କର୍କଶ କଥା, ଅସଂଯତ ଆଳାପ, ଲୋଭ, ବିଦ୍ୱେଷ ଓ ଅନ୍ଧ ବିଶ୍ୱାସ- ଏସବୁ ଅଶୁଭ ମାର୍ଗ । ଏଣୁ ଏଥିରୁ ମନକୁ ନିବୃତ ରଖ ।
• ଜୀବନର ଯାତ୍ରାପଥରେ ମହତର କିମ୍ବା ସମାସ୍କନ୍ଧଙ୍କ ସାହଚର୍ଯ୍ୟ ଲୋଡିପାର । ଦୃଢ ସଂକଳ୍ପରେ ଏକାକୀ ବରଂ ସତ୍ୟର ସନ୍ଧାନରେ ଅଗ୍ରସର ହୁଅ । ହେଲେ କଦାପି ନିର୍ବୋଧର ସହଗାମୀ ହୁଅନାହିଁ ।
• ଯେଉଁ ଅଜ୍ଞ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ଜ୍ଞାନର ସୀମିତତା ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରି ପାରନ୍ତି, ତାଙ୍କୁ ଅନ୍ତତଃ ତଥାବିଧି ଜ୍ଞାନୀ କୁହାଯାଇପାରେ । ମାତ୍ର ଅଜ୍ଞ ହୋଇ ସୁଦ୍ଧା ଯିଏ ନିଜକୁ ଜ୍ଞାନୀ ମନେକରେ ସେ ହିଁ ପ୍ରକୃତ ନିର୍ବୋଧ ।
• ଯେଉଁ କର୍ମ କଲେ ଅନୁତାପ କରିବାକୁ ପଡେ ତାହା କୁକର୍ମ । ମାତ୍ର ଯେଉଁ କର୍ମଦ୍ୱାରା ମନରେ ଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲାସ ସୃଷ୍ଟିହୁଏ ତାହା ସୁକର୍ମ ।
• ପାପକର୍ମର କୁଫଳ ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ମିଳେ ନାହିଁ । ଯେପରି ସଜ ଦୁଗ୍ଧ ନିମିଷକେ ଛିଣ୍ଡିଯାଏ ନାହିଁ । ପାଉଁଶ ଭିତରେ ନିଆଁ କୁହୁଳିଲା ପରି କୁକର୍ମର ଫଳ ମୂଢ ଜନଙ୍କୁ ଅଲକ୍ଷିତରେ ଦହନ କରୁଥାଏ ।
• ବାସ୍ତବରେ ଅଳୀକ ଜ୍ଞାନ ଓ ଖ୍ୟାତି ହିଁ ମୂଢଜନଙ୍କ ଧ୍ୱଂସର କାରଣ, ଯେହେତୁ ଏଗୁଡିକ ସେମାନଙ୍କର ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ସୁପ୍ତ ପ୍ରବୃତ୍ତି ତଥା ସଦ୍ଜ୍ଞାନକୁ ଭ୍ରଷ୍ଟ କରିଦିଅନ୍ତି ।
• ସାଧୁ ପୁରୁଷ ସବୁ ପ୍ରକାରର ତୃଷ୍ଣା ପରିହାର କରନ୍ତି । ଧମ୍ମପରାୟଣ ବ୍ୟକ୍ତି ସୁଖ ସମ୍ଭୋଗର କାମନା ରଖି ବାକ୍ୟାଳାପ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଜ୍ଞାନୀଜନ ସୁଖ ତଥା ଦୁଃଖରେ ନିର୍ବିକାର ରହନ୍ତି ।
• ଜ୍ଞାନସିଦ୍ଧିର ସପ୍ତାଙ୍ଗ ହେଉଛି: ସ୍ମୃତି, ସତ୍ୟ, ବୀର୍ଯ୍ୟ, ପ୍ରୀତି, ପ୍ରଶାନ୍ତି, ସମାଧି ଓ ଉପେକ୍ଷା । ଯେଉଁମାନଙ୍କର ମନ ଏହି ସପ୍ତାଙ୍ଗଦ୍ୱାରା ସମୁନ୍ନତ, ଯେଉଁମାନେ ସକଳ ତୃଷ୍ଣା ପରିହାର କରି ତ୍ୟାଗରେ ଆନନ୍ଦ ଲାଭ କରନ୍ତି – ସେହିମାନେ ହିଁ ମୁକ୍ତ, ଦୀପ୍ତିମାନ ।
• ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ନୁହଁନ୍ତି, ଯିଏ ନିର୍ବାଣ ଦର୍ଶନ ଅବଗତ, ଯିଏ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ବିଶ୍ୱାସ କୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରିଛନ୍ତି, ଯିଏ ସମସ୍ତ ଇପ୍ସା, ଲିପ୍ସା ତ୍ୟାଗ କରିଛନ୍ତି ସେ ହିଁ ଯଥାର୍ଥରେ ମହାପୁରୁଷ ।
• ଗ୍ରାମ ହେଉ, ଜଙ୍ଗଲ ହେଉ, ଉପତ୍ୟକା ହେଉ କି ପାହାଡ ହେଉ- ଯେଉଁଠି ଅର୍ହତ (ଜ୍ଞାନୀ) ମାନେ ବାସକରନ୍ତି ସେହି ସ୍ଥାନ ହେଉଛି ଆନନ୍ଦମୟ ।
• ଗୁରୁଜନଙ୍କୁ ଭକ୍ତି ଓ ଜ୍ଞାନୀଜନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କଲେ ଚତୁର୍ବିଧ ମଙ୍ଗଳ ହୁଏ, ଯଥା: ଆୟୁ, ରୂପ, ସୁଖ ଓ ବୀର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇଥାଏ ।
• ନଷ୍ଟ ଚରିତ୍ର, ଅସଂଯମୀ ହୋଇ ଶହେ ବର୍ଷ ବଞ୍ଚିବା ଅପେକ୍ଷା ଶୀଳ ପରାୟଣ ଓ ଧର୍ମଶୀଳ ହୋଇ ଦିନଟିଏ ମାତ୍ର ବଞ୍ଚି ରହିବା ଭଲ ।
• ପୁଣ୍ୟକର୍ମ ଥିଲେ ଏହା ପୁନଃପୁନଃ କରିବାକୁ ସଚେଷ୍ଟ ହୁଅ । ପୁଣ୍ୟକର୍ମ କରିବାରେ ଆନନ୍ଦ ଅନୁଭବ କର । କାରଣ ସତ୍କର୍ମର ଗଚ୍ଛିତ ଫଳ ସୁଖମୟ ।
• କୁକର୍ମର ଫଳ, ପାପର ପରିଣାମ ଭୋଗ କରିବାକୁ ହିଁ ହେବ । ଯୁଆଡେ ବି ଯାଅ ଦୁଷ୍କୃତିର ଫଳରୁ ନିଷ୍କୃତି ନାହିଁ ।
• ଅନ୍ତରୀକ୍ଷ, ସମୁଦ୍ର ବକ୍ଷ ଅଥବା ପର୍ବତ ଗହ୍ୱର- ପୃଥିବୀରେ ଏପରି କୌଣସି ସ୍ଥାନ ନାହିଁ, ଯେଉଁଠି ମୃତ୍ୟୁରୁ ତ୍ରାହି ଅଛି ।
• କାହାରିକୁ କର୍କଶ କଥା କୁହନାହିଁ; ଯାହାକୁ କହିବ ସେ ସେହିପରି ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ତର ଦେବ ।
• ଉଲଗ୍ନ ଶରୀର, ମୁଣ୍ଡିତ ବା କଟାକେଶ, ଦୂଷିତ ଦ୍ରବ୍ୟାବରଣ, ଉପବାସ, ଭୂତଳରେ ଶୟନ, ଭସ୍ମ ବା ଧୂଳି ଲେପନ ଓ କ୍ଳେଶାସନ- କେଉଁଥିରେ ମନୁଷ୍ୟର ଚିତ୍ତ ଶୁଦ୍ଧି ହେବନାହିଁ, ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତା’ ମନରୁ ମୋହ ଦୂର ହୋଇନାହିଁ ।
• ଯାହା ଉତ୍ତମ ବୋଲି ଭାବୁଛ ପ୍ରଥମେ ତାହାକୁ ଆଚରଣ କର ଓ ପରେ ତାହା କରିବାକୁ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେବ ।
• ନିଜେ ହିଁ ନିଜର ଆଶ୍ରୟଦାତା ପ୍ରଭୁ । ନିଜକୁ ସୁସଂଯତ କର ।
• ଜାଗ୍ରତ ହୁଅ, ଯତ୍ନଶୀଳ ହୁଅ । ସାଧୁ ଜୀବନଯାପନ କର ଓ ସଦାଚାରୀ ହୁଅ ।
• ସତ୍ ଆଚରଣ କର । କଳୁଷିତ ଜୀବନ ପରିହାର କର ।
• ଲୋଭଠାରୁ ବଳି ଆଉ ଅଗ୍ନି ନାହିଁ, ଦ୍ୱେଷଠାରୁ ବଳି ଅପରାଧ ନାହିଁ; ପଞ୍ଚସ୍କନ୍ଧ ଆଧାରିତ ଜୀବନଠାରୁ ବଳି ଆଉ ଦୁଃଖ ନାହିଁ; ମାତ୍ର ନିର୍ବାଣଠାରୁ (ଦୁଃଖ ରୁ ମୁକ୍ତି) ବଳି ସୁଖ ଆଉ କିଛି ବି ନାହିଁ ।
• ତୃଷ୍ଣାରୁ ଶୋକ ଉପୁଜେ ଓ ଭୟ ଜାତ ହୁଏ । ଯିଏ ଏଥିରୁ ମୁକ୍ତ ତାଙ୍କର ଶୋକ ଅବା ଭୟ ଆସିବ ବା କେଉଁଠୁ?
• ଯିଏ ସଚ୍ଚରିତ୍ର, ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ସମ୍ପନ୍ନ, ନ୍ୟାୟପରାୟଣ, କର୍ତ୍ତବ୍ୟନିଷ୍ଠ ଓ ସତ୍ୟାନୁରାଗୀ, ତାଙ୍କୁ ଲୋକମାନେ ସଦା ପ୍ରିୟ ମଣନ୍ତି ।
• କ୍ରୋଧକୁ ସ୍ନେହଦ୍ୱାରା ବଶ କର । ଅସାଧୁକୁ ସାଧୁତାଦ୍ୱାରା, କୃପଣକୁ ଦାନଶୀଳତାଦ୍ୱାରା ଓ ମିଥ୍ୟାଚାରୀକୁ ସତ୍ୟଦ୍ୱାରା ଜୟ କରାଯାଇପାରେ ।
• ବୃକ୍ଷକୁ ମୂଳରୁ ଉତ୍ପାଟନ ନ କରି ଅଧାରୁ କାଟିଦେଲେ ତାହା ପୁଣି ଗଜୁରି ଉଠେ । ସେହିଭଳି କାମନାର ସମୂଳ ବିନାଶ ନକଲେ ତାହା ପୁନର୍ବାର ଜାଗରିତ ହୁଏ ।
• ସମ୍ପଦଭୋଗ ନିର୍ବୋଧ ଲୋକକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିପାରେ; କିନ୍ତୁ ଯିଏ ନିର୍ବାଣ ସନ୍ଧାନୀ ତାଙ୍କୁ ନୁହେଁ ।
• କ୍ଷେତର କଳୁଷ ବାଳୁଙ୍ଗା; ମନୁଷ୍ୟର କଳୁଷ ଲୋଭ; ଏଣୁ ଲୋଭ ହୀନ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଦାନ କରିବା ଶୁଭଫଳଦାୟକ ।
• ଯାହାଙ୍କର କର୍ମରେ, ଚାଲି ଚଳଣରେ, ବାକ୍ୟରେ ସଂଯମ ଅଛି ଏବଂ ଯିଏ ସଂଯତ, ଧ୍ୟାନପରାୟଣ, ସ୍ଥିତପ୍ରଜ୍ଞ, ଏକାନ୍ତବାଦୀ ଓ ତୁଷ୍ଟଚିତ୍ତ- କେବଳ ତାଙ୍କୁ ହିଁ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ କୁହାଯାଏ ।
• ଯେଉଁମାନେ ପର ଅପରର ସୁଖରେ ଈର୍ଷାନ୍ୱିତ ହୋଇଉଠନ୍ତି ସେମାନଙ୍କର ସମାଧି ଲାଭ ହୁଏନାହିଁ ।
• ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି କର୍ମ ସାଧନରେ ସ୍ଥିର, ବାକ୍ୟାଳାପରେ ସ୍ଥିର, ଚିନ୍ତନରେ ସ୍ଥିର, ସମ୍ୟକ୍ ଶାନ୍ତ ଏବଂ ସାଂସାରିକ ସୁଖ-ଲିପ୍ସା ରହିତ, ସେ ହିଁ ପ୍ରକୃତ ସୌମ୍ୟଦର୍ଶନ ଅଟନ୍ତି ।
• ତୁମେ ନିଜକୁ ନିଜେ ପରୀକ୍ଷା କର, ଦୋଷପାଇଁ ନିଜକୁ ନିଜେ ଭର୍ତ୍ସନା କର; ଏହିପରି ସ୍ୱୟଂରକ୍ଷିତ ଓ ସ୍ୱୟଂସଜାଗ ରହିଲେ ତୁମେ ସୁଖୀ ହେବ ହିଁ ହେବ ।

ଅନ୍ଧଭାବରେ କୌଣସି କଥାକୁ ବିସ୍ଵାଶ କର ନାହିଁ , କାରଣ ତାକୁ ତୁମେ କେଉଁଠାରୁ ଶୁଣିଥିଲ । ଅନ୍ଧଭାବରେ କିଛି ମଧ୍ୟ ବିସ୍ଵାଶ କର ନାହିଁ କାରଣ ତାକୁ ବହୁ ଲୋକ କହନ୍ତି ଏବଂ ତାହା ଅନେକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଚାରିତ ବା ବହୁ ମୁଖେ ବଦିତ । ଅନ୍ଧଭାବରେ କିଛିଭି ସରଳରେ ବିସ୍ଵାଶ କର ନାହିଁ କାରଣ ତାହା ତୁମ ଧର୍ମ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଲିଖିତ । ଅନ୍ଧଭାବରେ କିଛିଭି ସରଳତା ସହ ବିସ୍ଵାଶ କର ନାହିଁ ଯାହା ତୁମର ଅଧିକାରୀ ଭାବେ ଗୁରୁ ବା ବୟୋବୃଦ୍ଧମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବଦିତ । ଅନ୍ଧଭାବରେ ପରମ୍ପରାକୁ ବିସ୍ଵାଶ କର ନାହିଁ କାରଣ ସେଗୁଡିକ ପିଢି ରୁ ପଢି ଧରି ଅନ୍ୟଏକ ପିଢ଼ିକୁ ଅନ୍ଧ ଭାବେ ହସ୍ତାନ୍ତରିତ । କିନ୍ତୁ ଅବଲୋକନ, ପରୀକ୍ଷଣ ଏବଂ ବିଶ୍ଳେଷଣ ପରେ ଯଦି ଏହା କାରଣ ସହ ସହମତ ହୋଇ ସତ୍ ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟ ଏବଂ ଲୋକ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ଅନୁକୁଳ ତେବେ ତାହା ଗ୍ରହଣ୍ୟ ଏବଂ ଜ୍ଞାନଯୋଗ୍ୟ।

Do not believe in anything blindly simply because you have heard it. Do not believe blindly in anything simply because it is spoken and rumored by many. Do not believe blindly in anything simply because it is found written in your religious books. Do not believe blindly in anything merely on the authority of your teachers and elders. Do not believe blindly in traditions because they have been handed down for many generations. But after observation and analysis, when you find that anything agrees with reason and is conducive to the good and benefit of one and all, then accept it and live up to it.

ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ “ମୁଁ ସୁଖ ଚାହେଁ “। ବୁଦ୍ଧ କହିଲେ ପ୍ରଥମେ “ମୁଁ” କୁ ଅଲଗା କର, ଯାହା ଅହଂକାର ଅଟେ । ତାପରେ “ଚାହେଁ” କୁ ଅଲଗା କର, ଯାହା କାମନା ଅଟେ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେଖ ତୁମ ପାଖରେ କେବଳ “ସୁଖ” ହିଁ ଅଛି ।

A man asked Buddha “I want happiness.” Buddha said first remove “I” that’s ego. Then remove “Want” that’s desire. See now you are left with only “Happiness”

ମନୁଷ୍ୟର ମନହିଁ ସବୁକିଛି । ତୁମ ମନ ଯାହା ଚାହେଁ ତାହା ତୁମେ ହୋଇପାରିବ ।
The mind is everything. What you think you become.

ଶାରରୀକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଆଖିକୁ ଆକର୍ଷଣ କରେ, କିନ୍ତୁ ସତ୍ କର୍ମ ବା ସାଧୁତା ମନକୁ ଆକର୍ଷଣ କରେ ।
Physical charms attract the eyes, goodness attracts the mind.

ଚାଟୁ କଥା ମହୁ ଲିପା ବିଷ ସହ ସମାନ ।
Flattering words are but honey-coated poison.

ଯେମିତି ଆଲୋକ ଅନ୍ଧକାରକୁ ଦୁରକରେ ସେହିପରି ଜ୍ଞାନ ଅଂଜ୍ଞତାକୁ ଦୁରକରେ ।
Light dispels darkness. Wisdom dispels ignorance.

ଯେପରି କର୍ମ ସେପରି ଫଳ ।
As you sow so you reap.

ମୃତ୍ୟୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜୀବନରେ କିଛିଭି ଯଥେଷ୍ଟ ନୁହେଁ ।
Until death there is nothing enough.

ବିଫଳତା ମନୁଷ୍ୟକୁ ସଫଳତାର ସିକ୍ଷା ଦେଇଥାଏ ।
Failure teaches a man how to succeed.

ଅପବାଦପୂର୍ଣ୍ଣ ଧନ ଠାରୁ ଦାରିଦ୍ର୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ଆଦର୍ଶ ଭଲ ।
Poverty with dignity is better than wealth based on shame.

ସମସ୍ୟାରେ ଆତ୍ମହରା ହେବା ଅନୁଚିତ କାରଣ ପ୍ରତି ସମସ୍ୟାର ସର୍ବଦା ସମାଧାନର ଉପାୟ ଅଛି ।
Don’t escape when you have a problem because there always is a way to solve it.

ମନୁଷ୍ୟର ଅଜ୍ଞତା ତାର ପ୍ରକୃତ ଶତ୍ରୁ ।
Ignorance is the real evil.

ମନୁଷ୍ୟର ମୁହଁ ଚିହ୍ନିବା ସହଜ କିନ୍ତୁ ତାର ମନ ଜାଣିବା କଷ୍ଟକର ।
It is easy to know man’s face, but it is difficult to know his thought.

ଶାନ୍ତି ହେଉଛି ପରମ ଶୁଖ ।
Peace is the highest bliss.

ଭଲ କର୍ମ କରିବାର ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ମହାନ ହବା ଠାରୁ ଭଲ, ଅନ୍ୟଥା ତୁମେ ଅସୁବିଧାର ସମୁଖିନ୍ନ ହେବ ।
Do try to do good but not to be great, otherwise you will be in danger.

ସ୍ଵଚ୍ଛ, ଷ୍ପଷ୍ଟ, ସାନ୍ତ; ମହାନ ଲୋକର ଚରିତ୍ର ।
Clean, clear, calm; these are characteristics of a noble person.

ଚିନ୍ତା ଆୟୁସ ହ୍ରାସେ ।
Anxiety shortens life.

ସ୍ୱାର୍ଥପରତା ହେଉଛି ସମସ୍ତ ଅନର୍ଥର ମୂଳ କାରଣ ।
Selfishness is the father of all evil and real enemy of peace.

ପ୍ରତ୍ୟକକୁ ସନ୍ଦେହ କରି ନିଜେ ସତ୍ୟତା ହାସଲ କର ।
Doubt everything. Find your own light.

ଅତୀତ ପାଇଁ ଦୁଃଖିତ ନହୋଇ, ଭବିଷ୍ୟତର ସ୍ୱପ୍ନ ନଦେଖି, ବର୍ତ୍ତମାନର କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦିଅ । ଆଜିର ଦିନ ଭବିଷ୍ୟତର ଦୁଇ ଦିନ ଠାରୁ ଅଧିକ ଭଲ।
Do not dwell in the past, do not dream of the future, concentrate the mind on the present moment. Today is better than two tomorrows.

ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ହିଁ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଉପହାର, ସନ୍ତୋଷ ହିଁ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଧନ, ବିଶ୍ୱସ୍ତତା ହିଁ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ସମ୍ପର୍କ ।
Health is the greatest gift, contentment the greatest wealth, faithfulness the best relationship.

ସତ୍ରୁ କିମ୍ବା ବିରୋଧୀ ନୁହଁ, ମନୁଷ୍ୟର ନିଜ ମନ ହିଁ ତାକୁ ଅନର୍ଥ ପଥଗାମୀ ପାଇଁ ଲାଳାୟିତ କରିଥାଏ ।
It is a man’s own mind, not his enemy or foe that lures him to evil ways.

କ୍ରୋଧକୁ ନିଜ ଭିତରେ ଧରି ରଖିବା, ଗରମ ଅଙ୍ଗାରକୁ ଧରି ରଖି ଅନ୍ୟ ଉପରକୁ ଫୋପାଡିବା ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟ ସହ ସମାନ; ତୁମେ ସେହି ଯିଏକି ଜଳିଯିବ ।
Holding on to anger is like grasping a hot coal with the intent of throwing it at someone else; you are the one who gets burned.

ଯଦ୍ୟପି ଅନେକ ପବିତ୍ର ଶବ୍ଦ ତୁମେ ପଢିଥାଇ ପାର, ଯଦ୍ୟପି ଅନେକ ତୁମେ ତାକୁ କୁହ, ତୁମେ ତାକୁ ଯଦି କାର୍ଯ୍ୟରେ ନ ଲଗେଇବ ସେଥିରୁ କି ଲାଭ ମିଳିବ?

However many holy words you read, however many you speak, what good will they do you if you do not act on upon them?

ଜିଭ ଗୋଟିଏ ତିଖ୍ନ ଛୁରୀ ପରି… ଯାହା ବିନା ରକ୍ତପାତରେ ହତ୍ୟା କରେ । ଅମେ ଯୋଉ ଶବ୍ଦ ଲୋକମାନଙ୍କ ଶୁଣିବା, ବା ଭଲ ମନ୍ଦ ପ୍ରଭାବିତ ପାଇଁ କହିବା, ତାହା ଯତ୍ନ ସହ ବାଛିବା ଉଚିତ ।

The tongue like a sharp knife… Kills without drawing blood. Whatever words we utter should be chosen with care for people will hear them and be influenced by them for good or ill.

ଯଦି ତୁମେ ପ୍ରକୃତରେ ନିଜକୁ ଭଲ ପାଇଥାଅ ତେବେ ତୁମେ କେବେ ଭି ଅନ୍ୟକୁ ଆଘାତ ଦେବ ନାହିଁ ।
If you truly loved yourself, you could never hurt another.

———– *** ———–

ଇଣ୍ଡିଆରେ ଯଦି ବୌଦ୍ଧ, ଚାରୁବାକ/ଲୋକାୟତ, ଆଜୀବକ ପରି ବୈଜ୍ଞାନିକ ଏବଂ ତର୍କ ଭିତ୍ତିକ ଧର୍ମକୁ ଧ୍ୱଂସ କରାଯାଇନଥାନ୍ତା ତେବେ ଯେଉଁ ସଭ୍ୟତାମାନେ ଯେପରି ଚୀନ, ଜାପାନ, ସାଉଥ କୋରିଆ, ଥାଇଲାଣ୍ଡ ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି ଦେଶ ପରି ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ଆପଣେଇ ସେମାନଙ୍କ ମାନବ ସମ୍ବଳକୁ ଅନେକ ମାତ୍ରାରେ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ଅଜ୍ଞାନତାରୁ ଦୂରେ ରଖି ସେମାନଙ୍କ ସଭ୍ୟତାକୁ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ବନେଇଥିଲେ, ସେହିପରି ଆମ ସଭ୍ୟତା ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ସଭ୍ୟତାପରି ପ୍ରଗତିଶୀଳ ହୋଇଥାନ୍ତା ।

ଇଣ୍ଡିଆ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଜନକ, କିନ୍ତୁ ଏଠାକାର ଧୂର୍ତ୍ତ ଏବଂ ସ୍ୱୟଂ ଘୋଷିତ ଧୂର୍ତ୍ତ ଗଣ୍ଡ ମୂର୍ଖ ପଣ୍ଡିତ ମାନେ ନିଜ ସାଙ୍ଗଠନିକ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ଏଠାକାର ମୂଳନୀବାସୀଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ କାଳ୍ପନିକ ଦେବତାମାନଙ୍କ ମାୟାରେ ବସକରି ଅନ୍ଧବିସ୍ୱାଶ ଏବଂ ଅଜ୍ଞାନତାର ଅନ୍ଧକାର ଭିତରେ ଠେଲି ଦେଇଛନ୍ତି । ନିମ୍ନରେ ଥିବା ଆଂଶିକ ସତ୍ୟ ଡକୁମେଣ୍ଟାରୀକୁ ଦେଖନ୍ତୁ କିପରି ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ନଷ୍ଟ କରାଯାଇଛି ସେଥିରେ କିଛି ପ୍ରମାଣ ଆପଣାଙ୍କୁ ମିଳିଯିବ । ଜୈନ ଧର୍ମ ଏବଂ ମହାବୀର ଠିକ ବିଷ୍ଣୁ, ଗଣେଶ, ରାମ ପରି ମିଥ୍ୟା ଏବଂ କାଳ୍ପନିକ ଚରିତ୍ର ଯାହା ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ନଷ୍ଟ କରିବାପାଇଁ ଧୂର୍ତ୍ତମାନେ ସୃଷ୍ଟିକରିଥିଲେ । ସମୟ ସାଥିରେ ଜୈନ ଧର୍ମର ଅନୁଗାମୀ ଅନେକ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ଗୁପ୍ତ ଉଦ୍ଧେଷ୍ୟ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଏକ ବିକୃତ ପ୍ରତିଯୋଗୀ ସୃଷ୍ଟିକରି, ଜୈନ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଭିତରେ ଭ୍ରମ ସୃଷ୍ଟିକରି ଏହାକୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ବିକୃତ କମ୍ପିଟେଟର ବନେଇ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ବିନାଶ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ଥିଲା ଏହାର ମୂଳ ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟ ।

*ବ୍ୟାକରଣ ଏବଂ ଟାଇପିଙ୍ଗଗତ ତ୍ରୁଟିଗୁଡ଼ିକୁ ଉପେକ୍ଷା କରନ୍ତୁ ।

ଯଦି ବେଈମାନ ସ୍ଵଜାତିଘାତୀ ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବିରୋଧୀ ଓଡ଼ିଆ ନିଜ ଜାତିକୁ ଧୋକା ଦେଇନଥାନ୍ତେ ତେବେ ଆଜିକାର ଓଡିଶା ଜାପାନ, ସାଉଥ କୋରିଆ ଏବଂ ଚାଇନା ଠାରୁ ଅଧିକ ପ୍ରଗତିଶିଳ ସଭ୍ୟତା ହୋଇଥାନ୍ତା. ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଅପଭ୍ରଂଶ ଏବଂ ଧ୍ୱଂସ ପାଇଁ କେବଳ ନିଜ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ବିରୋଧୀ ଧୂର୍ତ୍ତ, ବେଈମାନ, ଉପଦ୍ରବୀ ଏବଂ ବାହୁବଳି ଓଡ଼ିଆ ମୂଳନୀବାସୀ ହିଁ ଦାୟୀ. ଏବେକାର ସବର୍ଣ୍ଣ ଆଉ କେହି ନୁହେଁ ଅତୀତରେ ଯେକୌଣସି ଭାଷୀୟ ସଭ୍ୟତାର ଧୂର୍ତ୍ତ ବା ଚାଲାକ, କପଟୀ, ଉପଦ୍ରବୀ, ବାହୁବଳି ଏବଂ ବେଈମାନ ମୂଳନୀବାସୀ ଯେଉଁମାନେ କେବଳ ନିଜ ଏବଂ ବଂଶଗତ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ନିଜର ସମ୍ପର୍କୀୟ ମୂଳନୀବାସୀଙ୍କୁ ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରା ପାଇଁ ଛୋଟ ବଡ଼ରେ ବାଣ୍ଟି ନିଜର ପ୍ରକୃତ ସଭ୍ୟତାକୁ ନଷ୍ଟ କରି ଉତ୍ତର ଇଣ୍ଡିଆର କିଛି ଧୂର୍ତ୍ତଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ଜାତିପ୍ରଥା ଆପଣେଇ ସମାଜକୁ ନଷ୍ଟ ଭ୍ରଷ୍ଟ କରିବା ସହ ଅସନ୍ତୁଳିତ କରିଥିଲେ ସେଇମାନଙ୍କ ପିଢ଼ି ହିଁ ଏବେ ଜେନେରାଲ କାଷ୍ଟ ବା ଉଚ୍ଚଜାତି; ମାନନ୍ତୁ କିମ୍ବା ନମାନନ୍ତୁ ଏହାହିଁ ନିରାଟ ସତ୍ୟ. ବର୍ତ୍ତମାନର ଜାତିପ୍ରଥାରେ ବିଭାଜିତ ଏବଂ ନିଜକୁ ସବର୍ଣ୍ଣ ବୋଲାଉଥିବା ପିଢ଼ି ହୁଏତ ସେଥି ପାଇଁ ଦାୟୀ ନୁହଁ; କାରଣ ନା ସେମାନେ ଏ ବିଷୟରେ କେବେ ଜାଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛନ୍ତି ନା ତାଙ୍କୁ କିଏ ଏହି ବିଷୟରେ କେବେ କିଛି କହିଛି; ଯଦି ସେମାନେ ଜାତିପ୍ରଥା ବିକୃତ ଚିନ୍ତାଧାରାର ଶିକାର ସେଥିପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ପୂର୍ବପୁରୁଷ ହିଁ ଦାୟୀ; କିନ୍ତୁ ଏହି ଜାତିପ୍ରଥା ବିକୃତ ବିଚାରଧାରାକୁ ମାନୁଥିବା ଏବଂ ପ୍ରଶାର କରୁଥିବା ଏବେକାର ମୂଳନୀବାସୀ କେବଳ ମାନସିକ ବିକୃତ ନୁହଁ ସମାଜକୁ କଳୁଷିତ ଏବଂ ଗଂଦା କରିବା ପାଇଁ ନିଶ୍ଚୟ ଦାୟୀ.

ଇଣ୍ଟରନେଟ ସର୍ଚ୍ଚ ଦ୍ୱାରା ସଂଗୃହିତ କିଛି ଛବି

ରାମ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଜ୍ଞାନ ସମ୍ପଦ “ଦଶରଥ ଜାତକ” କଥାର ଏକ ଚରିତ୍ର ଯାହାକୁ ବୌଦ୍ଧ ବିରୋଧୀ ପ୍ରଚାରକ ମାନେ ଅପଭ୍ରଂଶ କରି ସେଥିରେ କିଛି କାଳ୍ପନିକ ଚରିତ୍ର ମିଶେଇ ସେମାନଙ୍କ ରାମାୟଣ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ.

ବୈଦିକ ବିଚାରଧାରା ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ଅନେକ ଦେବାଦେବୀ କେବଳ କାଳ୍ପନିକ ବା ମନ ଦ୍ୱାରା ତିଆରି ଚରିତ୍ର ଏବଂ ଆଉ କିଛି ମାନବ. ତେଣୁ ଏକ ବିଚାରଧାରାର କାଳ୍ପନିକ ଚରିତ୍ରଙ୍କ ଆଗରେ ନିଜ ମୁଣ୍ଡକୁ ସମର୍ପଣ ବା ମୁଣ୍ଡକୁ ଝୁକେଇବା ଆଗରୁ ଟିକେ ଚିନ୍ତା କରନ୍ତୁ ଆପଣ କେଉଁ ବିଚାରଧାରା ଆଗରେ ଆପଣଙ୍କ ମୁଣ୍ଡକୁ ସମର୍ପିତ ବା କେଉଁ ବିଚାରଧାରା ଆଗରେ ନିଜ ବୁଦ୍ଧି, ବିବେକ ଏବଂ ମନକୁ ଝୁକାଉଛନ୍ତି. ଯଦି ଆପଣ ମିଛୁଆ, ଧୂର୍ତ୍ତ, ଠକ, ଲମ୍ପଟ ଏବଂ ବେଈମାନଙ୍କ ନିର୍ମିତ କାଳ୍ପନିକ ଚରିତ୍ରଙ୍କ ଆଗରେ ମୁଣ୍ଡ ନୁଆଁଉଛନ୍ତି ଏହାର ମାନେ ଆପଣ ମିଛୁଆ, ଧୂର୍ତ୍ତ, ଠକ, ଲମ୍ପଟ ଏବଂ ବେଈମାନଙ୍କ ଆଗରେ ନିଜ ମୁଣ୍ଡକୁ ସମର୍ପିତ ବା ସେମାନଙ୍କ ଆଗରେ ମୁଣ୍ଡ ନୁଆଁଉଛନ୍ତି.