ହେ ରାଜନ, ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ଆପଣ ଏହାର ବିଚାର କରନ୍ତୁ । ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ମାୟାବିନୀ ଗନ୍ଧର୍ବୀଙ୍କୁ କହିଲେ ଇନ୍ଦ୍ରଦେବ ଚିତ୍ରରଥକୁ ଧରି ଆସିଲେ ମୁଁ ତା’ର ବିଚାର କରିବି । ଆଜି ତୁମ୍ଭେ ନିଜ ଗୃହକୁ ଯାଅ କାଲି ଆମ୍ଭ ଦରବାରକୁ ଆସିବ । ଚିତ୍ରରଥ ଖଣ୍ଡେ ଦୂରରେ ଥାଇ ଦେଖୁଥିଲା । ଆପଣା ନାରୀ ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କ ପାଖରେ ଗୁହାରି କଲା । ତା’ର ଅଙ୍ଗ ଭୟରେ ଥରଥର ହେଲା । ମନରେ ଭାବିଲା ସତରେ କ’ଣ ଘଟିବ କେଜାଣି । ଏପରି ଚିନ୍ତାକରି ଚିତ୍ରରଥ ଯିବାପାଇଁ ବାହାରନ୍ତେ କମଳିନୀ ଯାଇ ପଥ ଓଗାଳିଲା । ମୋ ସ୍ୱାମୀ ପାଖରେ ତୁମ୍ଭ ସ୍ତ୍ରୀ ଆସି ଗୁହାରି କରୁଛି । ତୁମ୍ଭର ବଡପଣ କାହିଁ । କମଳିନୀ ଘୃଣାକରି ନାମ ପ୍ରକାଶ କଥା କହନ୍ତେ ଚିତ୍ରରଥ ପଳାୟନ କଲା । ଏ ସମୟରେ କମଳିନୀ ତିରଣ ଧରି ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କ ପାଦ ତଳେ ପଡିଗଲା । ମୋର ଦୋଷ କ୍ଷମା କରନ୍ତୁ । ଆପଣା ନୟନରୁ ନୀରଧାର ଝରଝର ବହି ଯାଉଛି । ମୁଁ ପାପିନୀ, ତମ୍ଭେ ସର୍ବଗୁଣରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏକଥା ଶୁଣି ବିକ୍ରମ ରାଜନ କ୍ରୋଧକରି କହିଲେ ତୁ ପାପିନୀ, ତୁମ୍ଭେ ସର୍ବଗୁଣରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏକଥା ଶୁଣି ବିକ୍ରମ ରାଜନ କ୍ରୋଧକରି କହିଲେ ତୁ ପାପିନୀ, କୁଳକଳଙ୍କିନୀ, ଦୋଚାରୁଣୀ । ତୁ ତୋ ଗନ୍ଧର୍ବପତି ପାଶକୁ ଯାଅ । ପୁରୁଷ ମୁଖ ଦେଖିବୁ ନାହିଁ ପଣ କରିଥିଲୁ । ଆଜି କାହିଁକି ମୋ ପାଖକୁ ଆସିଛୁ । ପର ପୁରୁଷ ସଙ୍ଗେ ରତି ସରିଲା । ମୋ ସମ୍ମୁଖରୁ ଦୂର ହୁଅ । ବିଟପୀଙ୍କ ମୁଖ ଚାହିଁବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ । କମଳିନୀ ବିକ୍ରମଙ୍କ ପାଦ ଧରିବାକୁ ଉଦ୍ୟତ ହୁଅନ୍ତେ ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ପଦ ଘୁଂଚାଇ ନିଅନ୍ତି । କମଳିନୀ ତଥାପି ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟର ଚରଣ ଧରିଲା । ରାଜା ପାଦ ଛିଂଚାଡିଦେଲେ, କମଳିନୀ ପଡିଗଲା । ସଭାସଦ ନରନାରୀମାନେ ବହୁତ ଦୁଃଖକଲେ । କମଳିନୀର ଏ ଅବସ୍ଥା ଦେଖି ସଭାସଦମାନେ କରଯୋଡି ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କୁ କହିଲେ ହେ ରାଜନ ତାଙ୍କୁ ନିରାଶ କରନାହିଁ । କମଳିନୀକୁ ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ସମସ୍ତଙ୍କ ଅନୁାରାଧକୁ ରକ୍ଷା କରି କହିଲେ ତୁ ନିୟମ କର ଆଉ ଦିନେ ପର ପୁରୁଷରେ ମନ ଦେବୁ ନାହିଁ । କମଳିନୀ ଦଶଦିଗପାଳଙ୍କୁ ସାକ୍ଷୀରଖି ନିୟମ କଲା । ସେ ସୂର୍ଯ୍ୟଥିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କ ଭିନ୍ନ ଅନ୍ୟ କାହାକୁ ଚାହିଁବ ନାହିଁ । ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ କମଳିନୀଙ୍କୁ ନେଇ ଅନ୍ତଃପୁରରେ ପହଁଚିଗଲେ । ବେତାଳମାନେ ତାଙ୍କର ମାୟା ଅପସାରି ନେଲେ । ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ବାହୁ ବନ୍ଧନରେ ରଖି କମଳିନୀକୁ ଆଲିଙ୍ଗନ କଲେ । ତା’ର କଳଙ୍କ ଦୂରୀଭୂତ ହେଲା । କମଳିନୀ ପୁରରେ ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ଦିନଟିଏ ରହିଲେ । କେଜିନୃପଙ୍କ ପାଖରେ ଯାଇ ପହଁଚିଲେ । କେଜିନୃପ କହିଲେ ମୋର ଭାଗ୍ୟବଳରୁ ଜାମାତା ରୂପରେ ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ପାଇଲି । ତୁମ୍ଭର ଏ କୀର୍ତି ରହିଥିବ କାଳେ କାଳେ । ଏପରି କହି କମଳିନୀ ସହିତ ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କୁ କେଜିନୃପ ବିଦାୟ ଦେଲେ । ତାଳ ବେତାଳ ଦୁହେଁ ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କୁ ସମୁଦ୍ର ପାରି କରିଦେଲେ । ସମୁଦ୍ର ପାରି ହେବାପରେ ଏକ ଅରଣ୍ୟ ପଡିଲା । ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ମନରେ ଏ ଅସତୀକୁ ମୁଁ ତ୍ୟାଗ କରିବି । ତହୁଁ ତାଳକୁ କହିଲେ କମଳିନୀକୁ ନେଇ ଏ ବନସ୍ତରେ ଛାଡି ପଳାଇ ଆସ । ତାଳ କମଳିନୀକୁ ଭୁଲାଇ ନେଇ ଅରଣ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ତ୍ୟାଗ କରି ଚାଲି ଆସିଲା । ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ତାଳ ବେତାଳଙ୍କୁ ଧରି ଉଜ୍ଜୟିନୀକୁ ଫେରିଗଲେ । ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ପଳାଇ ଆସନ୍ତେ କମଳିନୀ ଘୋର ଅରଣ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ କ୍ରନ୍ଦନ କଲା । କେତେ ବିକଳ ହୋଇ ଖୋଜି ଜଗତର ନାଥଙ୍କୁ ଡାକି କହିଲା । ହେ ପ୍ରଭୁ ତୁମ୍ଭେ ଅହଲ୍ୟା ତାରିଛ, ମୃଗୁଣୀ ତାରିଛ, ମୋତେ ରକ୍ଷାକର । ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ମୋତେ ତ୍ୟାଗକଲେ । କ୍ଷୁଧା ତୃଷା ତେଜ୍ୟା କରି ଅରଣ୍ୟରେ ପାଗଳିପରି ଭ୍ରମୁଥାଏ । ସେହି ବନସ୍ତରେ ଜଣେ ଋଷି ତପ କରୁଥିଲେ । କମଳିନୀ ଯାଇ ତାଙ୍କର ପଦ ଧାରଣ କଲା । ଋଷି ତା’ଉପରେ ଦୟା କଲେ । କମଳିନୀକୁ ପୁଛିଲେ ହେ କନ୍ୟା ତୁମ୍ଭର ପିତା କିଏ? ସ୍ୱାମୀ କିଏ? କମଳିନୀ କହିଲେ କେଜିନୃପ ମୋର ଜନକ । ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ମୋର କାନ୍ତ । ଯୁବତୀ କାଳେ ଚିତ୍ରରଥ ଗନ୍ଧର୍ବ ସଙ୍ଗରେ ମୋହ ଭାବିଥିଲା । ସେ କାରଣୁ ମୋ ସ୍ୱାମୀ ମୋତେ ତ୍ୟାଗ କଲେ । ହେ ଋଷି ମହାଭାଗ କ’ଣ କରିବି ମୋତେ କୁହନ୍ତୁ । ଋଷି କହିଲେ କାମ୍ୟକୂପ ବୋଲି ତ୍ରିବେଣୀ ଧାମରେ ତୀର୍ଥ ଅଛି । ଯାହା ତୋର ଇଚ୍ଛା ତାହା ମାନସ କରି ଝାସଦେବୁ ।

        ଋଷିଙ୍କ ବାକ୍ୟଶୁଣି କମଳିନୀ ପବିତ୍ର କାଶୀଧାମକୁ ଗଲା । ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କୁ ପତିରୂପରେ ଦିଅ କହି ତ୍ରିବେଣୀ ସଙ୍ଗମରେ ଝାସ ଦେଲା ।