ଏଇ ଉଆସରେ ରହିବାକୁ ଆମର ଆଦୌ ଇଚ୍ଛା ହେଉନାହିଁ । ଖାଲି ତୁମରି ମୁହଁକୁ ଅନାଇ ଆମେ ଏଠାରେ ପଡିଛୁ ଆଉ ଆମ ରଜାଙ୍କ ଆଜ୍ଞା ଲଙ୍ଘନ କଲେ ଆମକୁ ଧର୍ମ ସହିବ ନାହିଁ । ନୋହିଲେ ଆମେ ଦିହେଁ କେବେଠାରୁ ଏଇ ଉଆସ ଛାଡି ଅନ୍ୟତ୍ର କୁଆଡେ ଯାଇ ସାରନ୍ତୁଣି ।” ରାଣୀ କହିଲେ – “କୁଜା, ତୁମେ ସିନା ବାହାର ଲୋକ ବୋଲି ଏକଥା କହିପାରୁଛ । କିନ୍ତୁ ମୋ କଥା ଟିକିଏ ଭାବିଲ, ମୋର ଯେବେ କେଉଁ କଥା ଏଠେଇଁ ମନକୁ ନପାଏ କି ଏଠିକାର ଲୋକେ ମତେ ଭଲ ନ ପାଆନ୍ତି, ମୁଁ କ’ଣ ଏଠଉଁ ପଳାଇବି? ପଳାଇଲେ କାହାକୁ ନିନ୍ଦା ହେବ? ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଆପଣାର କରିପାରିବା ଶକ୍ତି କେବଳ ମଣିଷର ହିଁ ଅଛି । ସେ ତାହାର ସେହି ଶକ୍ତି ବଳରେ ଶତ୍ରୁକୁ ବି ମିତ୍ର କରିପାରେ । ତୁମେ ଇମିତି ହତାଶ ହୋଇପଡୁଛ କିଆଁ?” ଏଭଳି ଭରସା ସୂଚକ କଥା ଶୁଣି କୁଜାର ମନ ଟିକିଏ ବଦଳିଗଲା । ତା’ପରେ ସେ ହସି ହସି କହିଲା – “ହଉ – ତୁମ କଥା ମାନି ଗୋଟିଏ ଛୋଟ କାମ ଦେଖାଉଛି ।” ଏହା କହି କୁଜା ତାହାର ପେଡି ପୁଟୁଳିସବୁ ନେଇଆସି ତା’ ପାଖରେ ରଖିଲା । ଢୋଲକଟି କାନ୍ଧରେ ପକାଇ ପିଟିପିଟି ଚାରି ଘେରାବୁଲି “ଯା’ ଲାଗିଯା’, ଯା’ ଲାଗିଯା” କହି ଡେଇଁଲା । ଚାରିଆଡକୁ ଧୂଳି ଉଡାଇଲା । କୁଜୀ ଆଡକୁ କ’ଣ ଠାରିଦେଲା, ସେ ଭଲ ଶାଢୀଟିଏ ପିନ୍ଧି ଆସିଲା । କୁଜା ତାହାକୁ ଗୋଡରୁ ବେକଯାଏଁ ଖୁବ୍ କଷିକି ବାନ୍ଧିଦେଇ ଟୋକେଇଟି ପରିକରି ତାହାର ବଡ ବେତ ପେଡିଟିରେ ପୂରାଇଦେଲା । ପୁଣି ସେହି ପେଡିଟିକୁ ସାତପରସ୍ତ କଷ ଦଉଡାରେ ଭିଡି ବାନ୍ଧିସାରି ପେଡିରେ କୋଲପ ପକାଇଦେଲା । ରଜାଘର ଖଟଣିଆଙ୍କୁ କହିଲା – ଯାଅ… ଏଇ ପେଡିଟିକୁ ଉଠାଇନେଇ ଗୋଟାଏ ଘରେ ରଖି ସେ ଘର ଝିଞ୍ଜିର ଆଉ କିଳିଣୀ ଦେଇଦିଅ ।” ମଜା ଦେଖିବା ପାଇଁ ଖଟଣିଆ ଦି’ଜଣ ପେଡି ଟେକିନେଇ ଗୋଟାଏ ଘର ଚଟାଣରେ ରଖି ସେ ଘରେ ଝିଞ୍ଜିର ଆଉ କିଳିଣୀ ବାହାର ପଟରୁ ଦେଇ ଆସିଲେ । କୁଜା ସେମିତି ଘେରାଖାଇ ଢୋଲକ ପିଟିପିଟି ଧୂଳି ଉଡାଇ ଡେଇଁ ଡେଇଁ କହୁଥାଏ – “ଯାଆରେ ଭେଳିକି ଯା’ ଲାଗିଯା’, କୁଜୀ ମନ ବୁଝି ସଳଖୀ ଯା’ ।” ଦେଖଣାହାରୀ ସମସ୍ତେ ତାଟକା ହୋଇ ତାହାର ଢଙ୍ଗ, ରଙ୍ଗ, ନାଟ ଦେଖି ଆପଣା ଭିତରେ କୁହାକୋହି ହେଉଥାଆନ୍ତି “ଆଜି ଏ କୁଜା, କୁଜୀଟାକୁ ଯେଉଁ ଦଶା ଦେଲାଣି, ବିଚାରୀ କୁଜୀଟିର ସେଇ ପେଡି ଭିତରେ ହିଁ ଜୀବନ ଛାଡି ଯାଇଥିବ । ସେଥିରେ ପୁଣି ଢୋଲପିଟି ଡେଇଁ ଡେଇଁ ନାଟକରୁଛି । କେଡେ ନିଷ୍ଠୁରଟା ବା ।” ଇମିତି କିଏ କେତେ କଥା କହୁଥାଆନ୍ତି ।

କୁଜା ସେଇଠୁଁ ଗୋଟାଏ ଜାଗାରେ ମୁଣ୍ଡରେ ହାତ ଦେଇ ବସି କାନ୍ଦିକୁନ୍ଥେଇ ହୋଇ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁଃଖରେ କହିଲା – “ଦେଖ ଦେଖଣାହାରୀଏ, ତୁମର ଟିକିଏ ମଉଜ ଫୁର୍ତି ପାଇଁ ମୁଁ ଆଜି ମୋର କୁଜୀଟିକୁ ହରାଇଲି । ସେ ଯେମିତି ଭିଡା ହୋଇଛି ପୁଣି ପେଡି ଭିତରେ ଅମୁହାଁ ବନ୍ଦହୋଇଛି, ତା’ ଜୀବନ ତ ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଧା ଛାଡିଯିବଣି । ତୁମେମାନେ ବି ସେଇୟା ଖୋଜୁଥିଲ । କୁଜୀଟା ସମସ୍ତଙ୍କର ନାପସନ୍ଦିଆ ଅସୁନ୍ଦରୀଟା, ତୁମ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସେ ଗନ୍ଧାଉଥିଲା । ସେ ମରିଗଲା, ଭଲ ହେଲା ବୋଲି କହିବ । ହେଲେ, ସେ ଯେ ମୋର ସୁଖ, ଦୁଃଖର ସଙ୍ଗିନୀ ଥିଲା । ତା’ ଅଭାବରେ ଏକୁଟିଆ ମୁଁ ଏବେ ଚଳିବି କେମିତି । ସମସ୍ତେ ତ ମତେ ଦେଖିଲେ ମୁହଁ ଫଣଫଣ, ନାକ ଭଣଭଣ, କଥା ଗାରୁଗାରୁ, ଆଖି ମିଟିମିଟି, ଦାନ୍ତ କିଟିକିଟି କର, ମୁଁ କାହା ଘେନି ଏଠେଇଁ ଆଉ ରହିବି । କିଏ ମୋ ଭଲମନ୍ଦ, ଦିହପା ଖବର ରଖିବ । ଦେଖଣାହାରୀମାନେ ହୋ’ ହୋ’ ହୋଇ କହିଲେ – “ନା… ନା… ସେ କୁଜୀକୁ ତୁମେ ପେଡିରୁ କାଢି ଫିଟାଇ ଦିଅ, ଆମେ ଦେଖିବୁଁ । ଆମ ପାଇଁ ଏତେ କଷ୍ଟପାଇ ସେ ବିଚାରୀର ପ୍ରାଣ ଯିବ । ଯାଅ… ଯାଅ… ଚଂଚଳ କାଢିଆଣ ।” କୁଜା କହିଲା – “ହଁ… କାଢି ଆଣିବି ଯେ ସେତେବେଳେତ ତାହାର ଅସୁନ୍ଦର କୁଜୀ ରୂପଟା ଦେଖି ତୁମମାନଙ୍କର ନାହି ଚମକି ଯାଉଥିଲା । ଇ’ଛୁଣିକା ସେ ତ ଆଉ ନାହିଁ, ପ୍ରେତ ମୂରୁତି ପାଲଟି ଯାଇଛି ।