ମାଧବ ନାମରେ ଜଣେ ଘିଅ ବେପାରୀ କାଳୀଘାଟ ନାମକ ଏକ ଗ୍ରାମରେ ରହୁଥାଏ । ସେ ବହୁତ ଯତ୍ନର ସହିତ ଘିଅ ତିଆରି କରେ, ତେଣୁ ଏହା ଅନେକଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭଲ ହୋଇ ରହେ; ବିଶୁଦ୍ଧ ଘୃତ କାହାର ଆବଶ୍ୟକ ହେଲେ ସେ ମାଧବ ପାଖକୁହିଁ ଆସନ୍ତି । ତେଣୁ ତା’ର ବ୍ୟବସାୟ ବଡ ସୁରଖୁରୁରେ ଚାଲୁଥାଏ ।
ମାଧବ ସର୍ବଦା ସତର୍କ ଥାଏ ଯେପରି ତା’ର ଘିଅ ସର୍ବଦା ବିଶୁଦ୍ଧ ରହେ । ପାପକୁ ସେ ବହୁତ ଭୟ କରୁଥିଲା । ଭଗବାନ୍ଙ୍କ ପ୍ରତି ସର୍ବଦା ତା’ର ଭକ୍ତିଭାବ ଥିଲା । ତେଣୁ ସେ ସଚ୍ଚୋଟ ବ୍ୟବସାୟୀ ଭାବରେ ଖ୍ୟାତି ଅର୍ଜନ କରିଥିଲା; ଲୋକମାନଙ୍କର ତା’ଉପରେ ଅଗାଧ ବିଶ୍ୱାସ ଥିଲା । ତା’ର କେତେକ ବନ୍ଧୁ ତାକୁ ପ୍ରଲୋଭନରେ ପକାଇଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ସେ ନିଜ ଆଦର୍ଶକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ମୂଲ୍ୟ ଦେଉଥିଲା । ତେଣୁ ସେ ସୁଖୀ ଥିଲା ଓ ବେଳେ ବେଳେ ଘିଅ ଦାନ ମଧ୍ୟ କରୁଥିଲା । କାରଣ ସେ ଭାବୁଥିଲା ଯେଉଁ କାରଣରୁ ବା ଯେଉଁ ବସ୍ତୁ ହେଉ ପଛେ ଦାନ ଦେବା ବ୍ୟକ୍ତି ବଡ ଭାଗ୍ୟବାନ୍ ।
ସେଠାକାର ଜମିଦାରଙ୍କୁ ଥରେ କୌଣସି କାରଣରୁ କିଛି ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡିଲା । ଫଳରେ ତାଙ୍କର ମାନସିକ ଅଶାନ୍ତି ବଢିବାରେ ଲାଗିଲା । ତାଙ୍କ ପରିବାରର ଜ୍ୟୋତିଷ କହିଲେ କି ଗ୍ରହଶାନ୍ତି କରାଯିବ । ତା’ପରେ ସେ ଜମିଦାର ଯଜ୍ଞର ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ଜୋର୍ସୋର୍ରେ ଲାଗିଗଲେ କିନ୍ତୁ ହୋମର ପୁରା ଭାର ପୁରୋହିତଙ୍କ ଉପରେ ଦିଆଗଲା ତାଙ୍କରି କାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ ଯଜ୍ଞର ସାଫଲ୍ୟ ନିର୍ଭର କରୁଛି । ପ୍ରଥମେ ପୁରୋହିତ ଘିଅ କଥା ଭାବିଲେ । ଗାଈଘିଅ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ, ଆଉ ପୁଣି ତାହା ବିଶୁଦ୍ଧ ନିଶ୍ଚୟ ହୋଇଥିବ ।
ସେ ପୁରୋହିତ ତ ପୂର୍ବରୁ ମାଧବ ବିଷୟରେ ଶୁଣିଥିଲେ । ସେ ତାକୁ ଡାକି କହିଲେ, “ମାଧବ, ହାତରେ ବହୁତ କମ ସମୟ ଅଛି; ଯଜ୍ଞ ପାଇଁ ତୁମେ ଦଶଗରା ଘିଅ ଦେବ । ମୂଲ୍ୟ ବିଷୟରେ କିଛି ଭାବିବ ନାହିଁ । ଜମିଦାର ପୁଣ୍ୟବାନ୍ ଓ ନିର୍ଲୋଭୀ । ତେଣୁ ତୁମେ ଯେତେ ଟଙ୍କା ଦାବୀ କରିବ ସେ ସେତେ ଟଙ୍କା ଦେଇଦେବେ । କାରଣ ଯଜ୍ଞ ପାଇଁ ବିଶୁଦ୍ଧ ଘିଅ ଆବଶ୍ୟକ । ସେଥିପାଇଁ ତୁମର ଖ୍ୟାତି ମୁଁ ଆଗରୁ ଶୁଣିଛି ଏବଂ ସେଇ ବିଶ୍ୱାସରେ ତୁମକୁ ଏହି ଦାଇତ୍ତ୍ଵ ମୁଁ ଦେଲି ।”
ପୁରୋହିତଙ୍କଠାରୁ ସବୁକଥା ଶୁଣି ସେ ସେଥିରେ ରାଜି ହେଲା । ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ସେ ଦଶଗରା ଘିଅ ଯେମିତି ହେଲେ ଦେବ । ତେଣୁ ସେ ବହୁତ ପରିଶ୍ରମ କରି ଘିଅ ତିଆରି କରି, ଗରାମାନଙ୍କରେ ସେସବୁ ଭର୍ତ୍ତି କରୁଥାଏ ।
ଠିକ୍ ସେହି ସମୟରେ ଜମିଦାରଙ୍କର ଜଣେ ବନ୍ଧୁ କୌଣସି ଏକ ବିଷାକ୍ତ ବ୍ରଣରେ ପୀଡିତ ହେଲେ । ପୂର୍ବରୁ ସେ ମଧୁମେହ ରୋଗରେ ପୀଡିତ ଥିଲେ । ତେଣୁ ଏହି ବ୍ରଣସବୁ ଅଧିକ ବିଷାକ୍ତ ହୋଇଗଲା । ସେତେବେଳେ ବୈଦ୍ୟ ରୋଗୀଙ୍କର ଘନିଷ୍ଠ ଲୋକମାନଙ୍କୁ କହିଲେ, ଯେ କୌଣସି ପତ୍ରକୁ ଗାଈଦୁଧରେ ବୁଡାଇ, ପୁଣି ତାକୁ ଗରମ କରି ବ୍ରଣ ଉପରେ ଲଗାଇଲେ, ତାହା କ୍ରମେ ଉପଶମ ହେବ । ପୁଣି ମୁଁ କିଛି ଔଷଧ ଦେବି ତାକୁ ଘିଅ ସହିତ ମିଶାଇ ରୋଗୀକୁ ଖୁଆଇବ । କିନ୍ତୁ ଘିଅ ଯେପରି ବିଶୁଦ୍ଧ ହୋଇଥାଏ ।
