ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ବୁଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତା

ଦିପ ଜାତକ

       ଏହା ଶୁଣି ହେଟାବାଘ ବିଚାରିଲା, “ଏ ମୋତେ ମାମୁଁ କହି ଭୁଲାଇ ଦେବାକୁ ବସିଛି । ମୁଁ ମିଠା କଥାରେ ଭୁଲିବା ପ୍ରାଣୀ ନୁହେଁ । ମୋର ପ୍ରକୃତ ରୂପ ଏ ଦେଖିନାହିଁ ।” ଏହିପରି ବିଚାରି ସେ କହିଲା, “କିଲୋ, ତୋର ସାହସ ତ କମ୍ ନୁହେଁ? ତୁ ମୋ ଲାଞ୍ଜକୁ ଦଳିଦେଇ ଯାଉଛୁ? ତୁ ଭାବିଛୁ ଯେ ‘ମାମୁଁ’ ବୋଲି ଡାକିଦେଲେ ମୁଁ ତୋତେ ଛାଡିଦେବି?”

       ଛାଗୀ ଭୀତ ହୋଇ କହିଲା, “ମୁଁ ତୁମ ଲାଞ୍ଜ ଉପରେ ପାଦ ପକାଇଲି କିପରି? ତୁମେ ମୋ ଆଗରେ ରହିଛ । ତୁମ ଲାଞ୍ଜ ତୁମ ପଛରେ ଅଛି । ତୁମ ଲାଞ୍ଜ ଉପରେ ମୋର ପାଦ ପଡିବା ଅସମ୍ଭବ ।”

       ହେଟାବାଘ କହିଲା, “ତୁ କଅଣ କହିଲୁ? ପୃଥିବୀରେ ଯେକୌଣସି ଜାଗାରେ ମୋର ଲାଞ୍ଜ ରହିପାରେ । ପୃଥିବୀରେ ଯେତେ ରାଜ୍ୟ ଅଛି, ଯେତେ ପାହାଡ ପର୍ବତ ଅଛି, ଯେତେ ସମୁଦ୍ର ଅଛି, ସେ ସବୁଠାରେ ମୋର ଲାଞ୍ଜ ଅଛି । ତୁ ଯେଉଁଠାରେ ପାଦ ପକାଇଲେ, ମୋ ଲାଞ୍ଜ ଉପରେ ତାହା ପଡିବ ।”

       ଏହାଶୁଣି ଛାଗୀ ବିଚାରିଲା, ‘ଏ ଦୁଷ୍ଟ ସହିତ ଯୁକ୍ତି କରିବା ବୃଥା । ମଧୁର କଥା କହି ଏହାର ମନ ବଦଳାଇ ହେବନାହିଁ । ମୁଁ ଜାଣିଥିଲି, ସେ ମୋର ଶତ୍ରୁ; ମୋର ପ୍ରାଣନେବା ତା’ର ଇଚ୍ଛା । ତେଣୁ ତାକୁ ଶତ୍ରୁ ପରି ବ୍ୟବହାର ଦେଖାଇବା ଉଚିତ୍ । ଫଳ ଯାହା ହେବାର ହେଉ ।’ ଏହା ଚିନ୍ତା କରି ସେ କହିଲା, “ତୋ ଭଳି ଦୁଷ୍ଟର ଲାଞ୍ଜ ଯେ ପୃଥିବୀଯାକ ବ୍ୟାପିଥିବ, ସେକଥା ମୋତେ ଜଣା । ମୋର ବାପାମାଆ ମୋତେ ଏ ବିଷୟରେ ସାବଧାନ କରିଦେଇଛନ୍ତି । ସେଥିପାଇଁ ମୁଁ ଆକାଶରେ ଉଡି ଉଡି ଆସିଛି ।”

       ହେଟାବାଘ କହିଲା, “ହଁ, ତୁ ଉଡି ଉଡି ଆସିଛୁ ମୁଁ ସେକଥା ଜାଣେ; କିନ୍ତୁ ତୋର ଏଇ ଉଡିଆସିବା ଯୋଗେ ମୋର ଆହାର ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଛି । ତୁ ଆକାଶରେ ଉଡିଆସିଲାବେଳେ ପଲେ ହରିଣ ତୋତେ ଦେଖି ପଳାଇଗଲେ । ମୁଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଖାଇଥାନ୍ତି । ତେଣୁ ତୁ ମୋର ଆହାର ନଷ୍ଟ କରିଦେଇଛୁ ।”

       ଛାଗୀ ଆଉ କଅଣ କହିବ, ଭାବିପାରିଲାନାହିଁ । ପ୍ରାଣଭୟରେ କାତର ହୋଇ କହିଲା, “ମାମୁଁ, ଦୟାକରି ମୋତେ ମାରନାହିଁ । ମୋତେ ଛାଡିଦିଅ ।”

       ହେଟାବାଘ ଛାଗୀର କରୁଣ ପ୍ରାର୍ଥନା ଶୁଣିଲାନାହିଁ । ସେ ତାକୁ ମାଡିବସି ଖାଇଦେଲା । ଦୁଷ୍ଟ କି ତା’ର ପ୍ରକୃତି ଛାଡିପାରେ?


ଗପ ସାରଣୀ

ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ଗପ