ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ବୁଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତା

ନର୍ତକ ଛାଗଳ

ସେ ଅଧଘଂଟାକ କାଳ ବୀରେନ୍ଦ୍ର ମୁହଁରେ କଥା ପଲଟିଲା ନାହିଁ । ତା’ପରେ ସେ ପଚାରିଲା, “ଭୀଲ୍ ସର୍ଦ୍ଦାର! ଏହାର ମୂଲ୍ୟ କେତେ?”

ତହୁଁ ଭୀଲ୍ ସର୍ଦ୍ଦାର କହିଲା “ଦଶ ହଜାର ଟଙ୍କା । ସେଥିରୁ ଗୋଟାଏ ପଇସା ବି କମ୍ ନୁହେଁ ।”

ଏହା ଶୁଣି ବୀରେନ୍ଦ୍ର କହିଲା “ମୋ ପାଖରେ ଦର୍ଶନୀ ଟଙ୍କା ପରେ ଜମାରୁ ସେତିକି ହିଁ ଅଛି ।”

ଭୀଲ୍ କହିଲା “ତାହେଲେ ଦେଇଦିଅ । ତମେ ଯଦି ବୁଦ୍ଧିମାନ ହୋଇଥିବ, ବର୍ଷକ ଭିତରେ ଏ ଛେଳିର କଳା କସ୍ରତ୍ ଦେଖାଇ ଲକ୍ଷେ ଟଙ୍କା ଉପାର୍ଜନ କରିପାରିବ । ରାଜା ଯଦି ଏହାର ଗୁଣ ଜାଣିବେ, ତେବେ ଦଶଲକ୍ଷ ଦେଇ ଏହାକୁ ତୁମଠାରୁ ନିଶ୍ଚୟ କିଣି  ନେବେ ।”

ବୀରେନ୍ଦ୍ର ଯେ ବୁଦ୍ଧିମାନ ଏଥିରେ ତା’ର ନିଜର ତ କୌଣସି ସନ୍ଦେହ ନ ଥିଲା! ତେଣୁ ସେ ଆଉ କାଳ ବିଳମ୍ବ ନକରି ପକେଟ ଝାଡି ଦଶହଜାର ତିନିଶହ ପଚାଶ ଟଙ୍କା ଗଣିଦେଲା ।

ରୋହିତପୁରରେ ବିନା ପଇସାରେ ତାକୁ କେହି କିଛି ଖାଇବାକୁ ଦେବେ, ସେ ସମ୍ଭାବନା ନଥିଲା । ଘୋଡାଗାଡିଟିଏ ଭଡା କରି ସେ ସହରକୁ ଫେରିବ ବୋଲି ସ୍ଥିର କଲା । କିନ୍ତୁ ଗାଡିବାଲା କହିଲା, “ବାବୁ, ମୋ ଗାଡିରେ ଛେଳି କେବେ ବି ସବାର ହୋଇ ନାହାଁନ୍ତି । ତେଣୁ ଆପଣଙ୍କୁ ତିନିଗୁଣ ଭଡା ଦେବାକୁ ହେବ- ସେଥିରୁ ଅଧା ଆଗତୁରା ।”

ଆଗତୁରା ଦେଲା ଭଳି ପଇସା ତ ବୀରେନ୍ଦ୍ର ପାଖରେ ନଥିଲା । ଏହି କାରଣରୁ ଛେଳିକୁ ଟାଣି ଟାଣି ସେ ଯାଇ ସହରରେ ପହଁଚିଲା । ସେତେବେଳକୁ ସନ୍ଧ୍ୟା । ତାଙ୍କ ଘରେ ରାଜାଙ୍କ ଦେୱାନ୍ ଓ ସହରର ମୁଖ୍ୟ ଶାସକ ଅତିଥି ହୋଇଥିବାର ସେ ଦେଖିଲା । ନର୍ତକ ଛାଗଳର ବେଶଭୂଷା ଦେଖି ସେମାନେ ହସିଲେ । ବୀରେନ୍ଦ୍ର ମନେ ମନେ କହିଲା, “ହସୁଛ ପରା! ଥରେ ଯଦି ଏହାର ଗୁଣ ଜାଣିବ, ତେବେ ଠିକ୍ ବୁଝିବ ।”

ବୀରେନ୍ଦ୍ର ତା’ବାପାଙ୍କୁ କହିଲା, “ଏ ଛେଳି ଭଳି ଛେଳି ପୃଥିବୀରେ ନଥିଲେ, ନାହାଁନ୍ତି କି ହେବେ ନାହିଁ!”

ସବୁଶୁଣି ମାକୁନ୍ଦ ମୁଦୁଲି ଗମ୍ଭୀର ହୋଇ କହିଲେ “ହଉ, ସେକଥା ପରେ ବୁଝା ପଡିବ ।”

କ୍ଳାନ୍ତ ବୀରେନ୍ଦ୍ର ଗାଧୁଆ ପାଧୁଆ କରି ଖାଇ ପକାଇ ଟିକିଏ ବିଶ୍ରାମ ପାଇଁ ନିଜ କୋଠରୀ ଭିତରେ ଯାଇ ଶୋଇ ପଡିଲା । ତାଜା ହୋଇ ତା’ପରେ ଛେଳିର ଗୁଣ ଦେଖାଇବ ବୋଲି ସ୍ଥିର କଲା ।

ତାକୁ ଯେତେବେଳେ ତା’ ବୋଉ ନିଦରୁ ଉଠାଇଲେ, ସେତେବେଳକୁ ପ୍ରାୟ ଅଧ ରାତି । ବୋଉ କହିଲେ “ଆ, ଖାଇବୁ ଆ । ଅତିଥିମାନେ ଚାଲି ଗଲେଣି ପରା ।”

ଏଥର ବୀରେନ୍ଦ୍ର ଖାଇବାକୁ ବସିଲା । ମାଂଶ ତରକାରୀ ଖାଇଲା ବେଳେ ବାପା କହିଲେ, “ତୁ ମତେ ଯେତେ ଭଲ ହୋଇଥିବ ବୋଲି ଧାରଣା ଦେଇଥିଲୁ, ଏ ମାଂଶ ସେତେ ଭଲ ପଡିଲା ନାହିଁ । ଅତିଥିମାନେ କାଇଁ ସେମିତି ବିଶେଷ କିଛି ପ୍ରଶଂସା କଲେ ନାହିଁ ତ!”

ଏସବୁ କଥା ଶୁଣି ସେ ବୀରେନ୍ଦ୍ର ତା’ ଆଖି ବଡ ବଡ କରି ପଚାରିଲା, “ମାନେ? ତମେ କ’ଣ ମୋ ଛେଳିକୁ ମାରି ପକାଇ ରାନ୍ଧି ସାରିଲଣି?

ପୁଅ କଥାରେ ମାକୁନ୍ଦ ମୁଦୁଲି କହିଲେ “ଆଉ ତେବେ କ’ଣ ପାଇଁ ଏତେ ଜରୁରୀ ଖବର ପଠାଇଥିଲି? ଏ ଦୁଇ ବିଷିଷ୍ଟ ଅତିଥି ଖାଇବେ ବୋଲି ତ!”

ବାପାଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ବୀରେନ୍ଦ୍ର ରଡି ଛାଡି କାନ୍ଦି ଉଠିଲା । ଯେତେବେଳେ ମାକୁନ୍ଦ ମୁଦୁଲି ବୁଝିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଟୋକା ଦଶହଜାର ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ କରି ଗୋଟିଏ ଛେଳି କିଣିଛି, ସେତେବେଳେ ସେ ମଧ୍ୟ ପାଗଳ ପ୍ରାୟ ହୋଇଗଲେ ।


ଗପ ସାରଣୀ

ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ଗପ