ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ବୁଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତା

ପୁଣ୍ୟଦାନର ମହିମା

ଗୁଣଗୁପ୍ତ ସେମାନଙ୍କ କଥାରେ ଆଦୌ ପ୍ରଭାବିତ ହେଲେ ନାହିଁ । ସିଧାସଳଖ ଜଣାଇ ଦେଲେ ଯେ, ମୋର ପୁଣ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ବଳରେ ଗରିବ, ଅସହାୟ ଲୋକମାନେ ଉପକୃତ ହେଉଛନ୍ତି । ସେଇଥିରେ ହିଁ ମୋର ଖୁସି । ଏବେ ମୋର ବ୍ୟବସାୟ ଠିକ୍ ଚାଲିଛି । ସେଥିପାଇଁ ଚିନ୍ତିତ ହେବାର କୌଣସି କାରଣ ହିଁ ନାହିଁ । ଏପରି କହି ସେ ଗୁଣଗୁପ୍ତ ସେମାନଙ୍କୁ ସେଠାରୁ ବିଦା କରିଦେଲେ ।

ଠିକ୍ ସେହି ସମୟକୁ ସେ ଦେଶର ରାଜା ପୀଡିତ ହୋଇ ପଡିଲେ । କାହିଁକିନା ତା’ଙ୍କ ପିଠିରେ ଏକ ବିଷାକ୍ତ ଘାଆ ବାହାରିଥାଏ । ଯେତେ ପ୍ରକାର ଚିକିତ୍ସା କଲେ ବି ତାହା ଆଦୌ ଶୁଖୁନଥାଏ । ଶେଷକୁ ବୈଦ୍ୟମାନେ ନିରାଶ ହୋଇ ପଡିଲେ ଓ ରାଜାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଆସନ୍ନ ହୋଇ ଆସିଲା । ରାଜା ଶାସନ ଭାର ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ହାତରେ ଅର୍ପଣ କରି ସାଧୁ ମେଳରେ ଯାଇ ଦିନ ବିତାଇଲେ ।

ଥରେ ମହାନନ୍ଦ ସେ ରାଜାଙ୍କୁ ଦେଖିବାକୁ ଆସିଥିଲେ । ରାଜାଙ୍କର ଅବସ୍ଥା ଦେଖି ସେ ଦୟାର୍ଦ୍ର ହୃଦୟରେ କହିଲେ ମଣିମା, ସ୍ୱୀକାର କରୁଛି – ଆପଣ ଜଣେ ସଜ୍ଜନ, ସତ୍ ପୁରୁଷ ଅଟନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ରାଜା ଭାବରେ ନିଜର ଅଜାଣତରେ ଆପଣ ଅନେକ ଅନ୍ୟାୟ ଅତ୍ୟାଚାର କରିଛନ୍ତି । ଆପଣଙ୍କ ଯୋଗୁଁ ଅନେକ ନିର୍ଦୋଷୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଦଣ୍ଡ ଭୋଗିବାକୁ ପଡିଛି । କେତେଜଣ ଦୋଷୀ ବି ଖସି ଯାଇଛନ୍ତି, ଓ ଆହୁରି ଅନେକ କୁକର୍ମରେ ଲିପ୍ତ ଅଛନ୍ତି । ଏହି ପାପ ଆପଣଙ୍କ ଶରୀରରେ ଘାଆ ହୋଇ ବାହାରିଛି । ତେଣୁ ଏହା ଉପରେ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ଔଷଧ କାମ କରୁନି । ଏହାର ଚିକିତ୍ସା ମଧ୍ୟ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । କିନ୍ତୁ… ହଁ, ଯଦି ଆପଣଙ୍କର ରାଜ୍ୟର କେହି ପୁଣ୍ୟାତ୍ମା ନାଗରିକ ତା’ର ପୁଣ୍ୟ ଆପଣଙ୍କୁ ସମର୍ପିତ କରେ ତେବେ ଯାଇ ଆପଣଙ୍କ ଶରୀରରୁ ଏହି ବିଷାକ୍ତ ଘା’ ଆପେ ଆପେ ଭଲ ହୋଇଯିବ । ଏପରି କଥା ଶୁଣି ଆତୁର ହୋଇ ରାଜା ପଚାରିଲେ, ଆପଣଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଏପରି ପୁଣ୍ୟବାନ୍ ଆମ ରାଜ୍ୟରେ କେହି ଅଛନ୍ତି କି? ତାଙ୍କର ନାମ କ’ଣ? ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେବାକୁ ଯାଇ ମହାନନ୍ଦ ତୁରନ୍ତ ଗୁଣଗୁପ୍ତ ନାମ ଉଚ୍ଚାରଣ କଲେ । ତାପରେ ସେ ମହାରାଜା ଗୁଣଗୁପ୍ତଙ୍କୁ ଡକାଇ ନିଜର ମତ ବ୍ୟକ୍ତ କଲେ ।

ଗୁଣଗୁପ୍ତ କହିଲେ, “ମହାରାଜ ! ମୋର ମନେହୁଏ ମୋ ପୁଣ୍ୟ ଆପଣଙ୍କର କାମରେ ଆଦୌ ଆସିବ ନାହିଁ । କାରଣ ମୋ’ ପୁଣ୍ୟ ବଳରେ ମୋ ପୁତ୍ରର ଅବସ୍ଥା ମୁଁ ତ ସାମାନ୍ୟ ଟିକେ ବି ବଦଳାଇ ପାରି ନାହିଁ ।” କିନ୍ତୁ ମହାନନ୍ଦ କହିଲେ ଗୁଣଗୁପ୍ତ ତୁମ ପିତାଙ୍କ ପାପର ଫଳ ସ୍ୱରୂପ ତୁମ ପୁତ୍ର କଷ୍ଟ ଭୋଗ କରୁଛି । ଏହା ଫଳରେ ସେ ପାପମୁକ୍ତ ହେଲେ । ତମେ ତାଙ୍କର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ହୋଇ ଅନେକ ପୁଣ୍ୟ କର୍ମ କରୁଛ । ସେହି ସବୁ ପୁଣ୍ୟ କର୍ମର ପ୍ରଭାବରେ ତୁମର ସମ୍ପତ୍ତି ତିନିଗୁଣ ଅଧିକ ହୋଇଛି । ତେଣୁ ତୁମର ପୁଣ୍ୟ କର୍ମର କିଛି ପ୍ରଭାବ ନାହିଁ କହିବା ମୋଟେ ଠିକ୍ ନୁହେଁ ।

ସବୁଶୁଣି ଗୁଣଗୁପ୍ତ କହିଲେ, ସ୍ୱାମୀ! ସମ୍ପତ୍ତି ଅର୍ଜନ କରିବା ପାଇଁ ମୁଁ ପୁଣ୍ୟ କାମ କରୁନାହିଁ । ମୋତେ କେବଳ ‘ମୋ’ ପୁତ୍ରର ଆରୋଗ୍ୟ ଲୋଡା । ମହାନନ୍ଦ ପୁଣି ଗୁଣଗୁପ୍ତଙ୍କୁ ବୁଝେଇଲେ ଏବେ ତମର ସମ୍ପତ୍ତିରେ ଅପାର ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି । ତାହାର ଏକ ଭାଗ ତୁମ ପିତାଙ୍କର ଓ ବାକି ତିନିଭାଗ ତୁମର ଅଟେ । ଅନ୍ୟର ସମ୍ପତ୍ତି ବଳରେ ତୁମେ ପୁଣ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ ତା’ର କୌଣସି ସୁଫଳ ପାଇବ ନାହିଁ । ବରଂ ତାହା କେବଳ ତୁମର ସମ୍ପତ୍ତି ବଢାଇବାରେ ହିଁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ । ନିଜ ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ଆଧାର କରି ପୁଣ୍ୟ କଲେ ତୁମର ମନସ୍କାମନା ନିଶ୍ଚୟ ପୂରଣ ହେବ । ଏକଥା ଶୁଣି ଗୁଣଗୁପ୍ତ ମହାନନ୍ଦଙ୍କ କଥାରେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରକଟ କରି କହିଲେ ତେବେ ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି, ଏବେ ମୋ ପାଖରେ ମୋ ଇଚ୍ଛା ପୂରଣ କରିପାରିବା ଭଳି ପୁଣ୍ୟ ସଂଚିତ ଅଛି । ଆଉ ଯେବେ ସେହି ପୁଣ୍ୟ ମୁଁ ମହାରାଜାଙ୍କୁ ଦାନ କରିଦେବି ତେବେ ମୋ ନିକଟରେ ଆଉ କୌଣସି ପୁଣ୍ୟ ରହିବ ନାହିଁ । ଫଳରେ ମୁଁ ପୂର୍ବ ସ୍ଥିତିକୁ ଫେରିଯିବି । ତା’ହେଲେ, ମୋ ପୁତ୍ର ଯେପରି ସୁସ୍ଥ ଥିଲା, ଠିକ୍ ସେପରି ସୁସ୍ଥ ହୋଇ ଉଠିବ ତ? ସ୍ୱାମୀ ଆପଣ ମୋତେ ପରାମର୍ଶ ଦିଅନ୍ତୁ, ମୁଁ ଏବେ କଣ କରିବା ଉଚିତ୍ ହେବ ।


ଗପ ସାରଣୀ

ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ଗପ