ସାଆନ୍ତାଣୀଙ୍କର ଟାଣୁଆ ହୁକୁମ ଜାରି, ରାତି ତ ରାତି, ଦିନବେଳେ ବି ବାବୁ ଯେମିତି ଏ ଘରୁ ଗୋଡ କାଢି କାହିଁ କୁଆଡେ ବି ଯାଇପାରିବେ ନାହିଁ । “କିଆଁ ଯିବ? କଣ ଲୋଡା? ଯାହା କରିବାକୁ ହେବ, ଘରେ ବସି କର । ଲେଖ, ପଢ । ହେଲେ ଖବରଦାର, ବାହାରକୁ ବାହାରିବ ନାହିଁ ।” ବାବୁଙ୍କ ନିହାତି କୁହାବୋଲା ଆକୁଳ ବିକଳରେ ହୁକୁମ ହୋଇଛି – ସକାଳେ ପା ଘଂଟା ଲାଗି ଦାଣ୍ଡଦୁଆର ପାଖ ସଡକରେ ବୁଲିପାରିବେ । ତା’ ବି ବହୁତ ଦୂରକୁ ଯାଇପାରିବେ ନାହିଁ, କବାଟ ଫାଙ୍କବାଟେ ଅନାଇଲେ ଯେମନ୍ତ ଦିଶୁଥିବେ ।
ସକାଳ ସାତଟା ଅନ୍ଦାଜ ବେଳ ହେବ, ବାବୁ ଚନ୍ଦ୍ରମଣି ପଟ୍ଟନାୟକେ ଦାଣ୍ଡଦୁଆର ଆଗ ସଡକରେ ବୁଲୁଛନ୍ତି । ହଠାତ୍ ଅନାଇଦେଇ ଦେଖିଲେ, ଚାରି ପାଂଚଶ କଦମ ଦୂରରେ ଗୋଟିଏ ଲୋକ ଛିଡା ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଏକ ଧ୍ୟାନରେ ଅନାଇଛି । ହଠାତ୍ ଏ ଚନ୍ଦ୍ରମଣି ବାବୁଙ୍କ ନଜର ତା ଉପରେ ଯିମିତି ପଡିଛି, ସେ ହାତ ଠାରି ଡାକିଲା । ବାବୁ ଭଲକରି ଅନାଇ ଦେଖିଲେ, ‘ଓହୋ, ଏ ତ ସେହି ଭଦରଖିଆ ଟୋକାରେ’ ତା’ପରେ ସେ ମନ ମଧ୍ୟରେ ଭାରି ଖୁସିଟାଏ ହେଲେ । ପାଖକୁ ଆସିବା ଲାଗି ହାତ ଠାରିଦେଲେ, ଆପେ ବି ଆପଣା ଦୁଆରକୁ ଅନାଇ ଅନାଇ ଅଳ୍ପ ଅଳ୍ପ ଆଗେଇ ଯାଉଥାନ୍ତି । ଯିମିତି ସେ ଟୋକାର ପାଖ ପାଖ ହେଲେ, ଦୁଆର ଆଡକୁ ମୁହଁ କରି ପଛରୁ ଡେବିରି ହାତଟା ବଢେଇ ଦେଲେ । ଟୋକାଟା ବାବୁଙ୍କ ହାତରେ ଚିଠି ଖଣ୍ଡେ ଜାକିଦେଇ ଝଟ ଲେଉଟି ପଡି ଚାଲିଗଲା ସେଠାରୁ । ବାବୁ ଚିଠିଖଣ୍ଡ ମୁଠେଇ ଧରିଥାନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ପଢିଲେ ନାହିଁ, ଦୁଆର ପାଖିଆ ଆସି ଭଲକରି କବାଟ ଫାଙ୍କକୁ ଅନେଇଲେ । ଚିଠି ଖଣ୍ଡ ପଢି ଟିକି ଟିକି କରି ଛିଣ୍ଡେଇ ପକେଇ ପବନରେ ତାକୁ ଉଡେଇଦେଲେ ।
ଘର ଭିତରକୁ ଆସି ସେ ବାବୁ ଖୁବ୍ ସ୍ନେହରେ ତଥା ଖୁବ୍ କଅଁଳରେ ଡାକିଲେ, ‘ଆଗୋ! ଆଗୋ! ଶୁଣୁଛ ନା – ଟିକିଏ ଶୁଣିଗଲ ।’ ଠିକ୍ ଏତିକିବେଳେ ସେ ଘର ଭିତରୁ ଗୋଟାଏ ଭାରୀ ଚଢା ଗଳା ଶୁଭିଲା, “ଓହୋ! ଆଜି ଯେ ଭାରି ପ୍ରେମ ଡାକ । କଥା କ’ଣ? ମୋର ତ ଭାରି କପାଳ ଦେଖୁଛି । କଣ କହୁଛ ଏବେ କହ ।”
ବାବୁ କହିଲେ – ଶୁଣୁଛ, ଆଜିକି ଚାରିଦିନ ହେଲା ରୋଜ ରୋଜ ରାତିରେ ମୋ ମୁଣ୍ଡ ବୁଲାଏ – ପେଟ ବି ଟାଣେ । ଦେହ ବଡ ଝିମ୍ ଝିମ୍ କରେ, ବଡ କଷ୍ଟ ହୁଏ – ଭାରି କଷ୍ଟ ।
ସବୁ ଶୁଣି ସାଆନ୍ତାଣୀ କହିଲେ – ହେଇ ହେଲା, ଆହୁରି ଗୋଟିଏ କ’ଣ ପ୍ରେମ ବାହାରିଲାଣି । ସେଇ ଯେ ଗଞ୍ଜେଇ – ମଦ – ମଦତ – ନିଆଁ ପାଉଁଶ ନିଶାଗୁଡାକ ଖାଇଥିଲ, ଏସବୁ ତାହାରି ଫିସାଦ । ନିଶାଗୁଡାକର କଣ ଊଣା ଗୁଣ? ପୃଥ୍ୱୀଯାକ ବେମାରି ଏବେ ତମରି ଦେହରେ । ଏଣେ ତିନି ତିନି ଜାଗା ଚାକିରି ହେଲା, ପୁଣି ଗଲା । ଲୋକେ କେତେ ଛିଛାକର କରୁଛନ୍ତି, କେତେ ଟଙ୍କା ବରବାଦ କରିଦେଲ । ଗଲା, ଯାଉ ଚାକିରି, ଯାଉ ଟଙ୍କା, ଯାହା ହେବାର ତ ହୋଇଗଲା; ଏଣିକି ଦିହଟା ଭଲା ସୁଧୁରିଯାଉ । ଚାରିମାସ କାଳ ଜଗି ଜଗି ଟିକିଏ ଭଲ କରିଥିଲି; ନିଶାଗୁଡାକ ଛାଡିବାରୁ ଟିକିଏ ଭଲ ଥିଲ – ପୁଣି ତାହାରି କଣ ପୁରୁଣା ଫିସାଦଟାଏ ବାହାରିଲାଣି?
