ଏଣେ ସାଆନ୍ତାଣୀଙ୍କ ମନରେ ଆଦୌ ସୁଖ ନାହିଁ । ଗାଧୋଇ ଆସି ଆପଣା ଶୋଇବା ଘରେ ଖଣ୍ଡେ ଆସନ ପାରି ବସିଲେ । ଯେତେ ଠାକୁର ଦେବତାଙ୍କ ନାମ ତାଙ୍କ ମନରେ ପଡିଲା, ବାବୁଙ୍କ ଗ୍ରହ ଅବଳ ଶାନ୍ତିପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କଲେ । ତା’ସାଙ୍ଗକୁ ଧବଳେଶ୍ୱରଙ୍କୁ ସହସ୍ର କୁମ୍ଭ ପଂଚାମୃତ ବି ମାନିଲେ । “ହେ ମା କଟକଚଣ୍ଡୀ! କାଳିଗଳିର କାଳୀ ଠାକୁରାଣୀ! ବାବୁଙ୍କ ଦେହ ଭଲ ହୋଇଯାଉ; ମୁଁ ସେ ଦୁହିଁଙ୍କୁ ଦୁଇଖଣ୍ଡ କଳାକସ୍ତା ଶାଢି; ଯୋଡାଏ କଳା ବୋଦା ବଳି ଦେବି ।” ଏହିପରି ଠାକୁର ଦେବତାଙ୍କୁ ଡାକୁ ଡାକୁ ଦିନ ତିନପହର ବିତିଗଲାଣି । ମନରେ କଲେ; ଧ୍ୟାନରୁ ଉଠି ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ କଣ ଖାଇବେ? ଅନ୍ନ ତ ଛୁଇଁବେ ନାହିଁ; କେବଳ ଫଳାହାର କରିବେ । ତେଣୁ ସାଆନ୍ତାଣୀ ପାଚିଲା କଦଳୀ, ନଡିଆ, ଛେନା, ଦୁଧ, ଦହି ସବୁ ସଜିଲ କରି ଘରେ ଥୋଇଦେଲେ । ଥରକୁ ଥର ସେ ବାହାର ଛାଇକୁ ଅନାଉଛନ୍ତି, ଆଉ ମାତ୍ର ଦିନ ଦୁଇଘଡି ଅଛି – ମଝି ବାହାର ଖରା ଚାଳି ଉପରକୁ ଉଠିଗଲାଣି । ହାତରେ ଆଉ କିଛି ପାଇଟି ନାହିଁ, ତେଣୁ ସାଆନ୍ତାଣୀ ଖାଲି ଘର ବାହାରେ ନହର ପହର ହେଉଛନ୍ତି । ସଂନ୍ଧ୍ୟା ହୋଇ ଆସିଲା, ତା’ପରେ ସେ ସାଆନ୍ତାଣୀ ଧୀରେ ଧୀରେ ଗମ୍ଭୀରି ଦୁଆର ପାଖକୁ ଗଲେ । ବାବୁ କହିଛନ୍ତି, ତିର୍ଲାଲୋକ ଛାଇ ପଡିବ ନାହିଁ । ତଳେ ଚାରିପାଖକୁ ଅନାଇଲେ, ନାହିଁ ତ ଛାଇ ପଡି ନାହିଁ ! କାଳେ ପାଟିରୁ କଥା ବାହାରି ପଡିବ, ଆପଣା ପଣତକାନି ପାଟିରେ ଜାକିଦେଲେ, ଅଳ୍ପ ଟିକିଏ କବାଟ ମେଲେଇ ଦେଲେ, ଦେଖିଲେ ଘର ଭିତରଟା ଭଲ ଦିଶୁ ନାହିଁ, ଅନ୍ଧାରିଆ, ବାବୁ ସ୍ଥିର ହୋଇ ଧ୍ୟାନରେ ପଡିଛନ୍ତି । “ହାୟ! ହାୟ! ବାବୁଙ୍କୁ ଏସବୁ କେତେ ବାଧୁଥିବ? ହେ ଠାକୁର ଦେବତାମାନେ! ମୋ’ ବାବୁଙ୍କୁ ଭଲ କରିଦିଅ । ଦେବତାମାନେ ସତ ଅଛନ୍ତି, ଦୁଃଖୀର ଗୁହାରି ଶୁଣନ୍ତି, ମୁଁ କେତେ ପ୍ରାର୍ଥନା କଲି, ବାବୁଙ୍କ ନିଶାଖିଆ ଛଡାଇଦେଲେ । ମା’ କାଳୀ ଠାକୁରାଣୀ! ବାବୁଙ୍କ ଦେହ ଭଲ କରିଦିଅ । ଗୋଟାଏ “କାଳିଆ ବୋଦା, ଆଉ ଗୋଟାଏ କାଳିଆ କୁକୁଡା ବଳି ଦେବି ।” ଏହା କହି ସେ ସାଆନ୍ତାଣୀ ଭୂଇଁରେ ମୁଣ୍ଡ ଲଗାଇ ଠାକୁର ଦେବତାଙ୍କୁ ଢେର୍ ଥର ଜୁହାର କଲେ ।

ତହିଁବାଦେ ସେ ସାଆନ୍ତାଣୀ ଅଳ୍ପ ଦୁଆର ମେଲାକରି ଭିତରକୁ ଯେମିତି ଗୋଡ ବଢେଇ ଦେଇଛନ୍ତି, ସେ ଦେଖିଲେ ତା’ଭିତରଟା ଖୁବ୍ ଅନ୍ଧାରିଆ – କମ୍ବଳ ଭଲ ଦିଶୁ ନାହିଁ, ଏକାବେଳକେ ବାବୁଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ଗୋଡ ପଡିଗଲା ତାଙ୍କର । ସେହି କ୍ଷଣି ସେ ହଠାତ୍ ତାଙ୍କ ଜିଭ କାମୁଡି ପଛକୁ ନେଉଟି ପଡିଲେ, ଓ କାନ୍ଦି ପକାଇଲେ, ‘ହାୟ! ମୁଁ କେଡେ ଅପରାଧ କଲି ।’ ହାତ ଯୋଡି ବାବୁଙ୍କ ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟରେ, ଠାକୁର ଦେବତାଙ୍କ ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟରେ ଢେର୍ ଥର କ୍ଷମା ମାଗିଲେ । ତହିଁ ଉତାରେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଭଲକରି ଅନାଇ ସେ ଭିତରକୁ ଗଲେ । ବାବୁଙ୍କ ଦୁଇ ଗୋଡ ତିନି ତିନିଥର ମୁଣ୍ଡରେ ଲଗାଇ ମାସାଆନ୍ତାଣୀ ଜୁହାର କଲେ । ଜୁହାର କଲାବେଳେ କମ୍ବଳ ଗୋଟାଯାକ ଖାଲି ଥରିଯାଉଥାଏ । ଜୁହାରବେଳେ ବାବୁଙ୍କ ଗୋଡରୁ , ସାଆନ୍ତାଣୀଙ୍କ ହାତକୁ ଝାଳ ଲାଗିଲା । ତା’ପରେ ଏସବୁ ଦେଖି ସାଆନ୍ତାଣୀ ମନେ ମନେ ହେଲେ ‘ହାୟ! ହାୟ! ବାବୁ ଝାଳରେ ପୁରାପୁରି ବୁଡିଗଲେଣି ।’ ଏହା ଭାବି ସେ ସାଆନ୍ତାଣୀ ତାଙ୍କ ପଣତ କାନିରେ ବାବୁଙ୍କ ଗୋଡ ପିଠି ଭଲକରି ପୋଛିଦେଲେ । ମୁହଁ ପୋଛିବାକୁ ଯାଇ ସେ ଦେଖିଲେ, ତାଙ୍କ ମୁଛ ହାତକୁ ଲାଗିଲା ନାହିଁ । ‘ଏଁ- ଏ କଅଣ? ବାବୁଙ୍କ ମୁଛ ନାହିଁ ।’ ଦୁଇଥର ଅଣ୍ଡାଳିଲେ, ତିନିଥର ଅଣ୍ଡାଳିଲେ, ‘ନାହିଁ ତ-ମୁଛ କାହିଁ?’ ତେଣୁ ଭାରି ସନ୍ଦେହ ହେଲା ସାଆନ୍ତାଣୀଙ୍କର, କବାଟଟା ଭଲକରି ମେଲାଇ ଦେଇ ସେ ଅନାଇଲେ, କମ୍ବଳଟା ଟାଣି ପକାଇଲେ । ଭାରି ରାଗିଯାଇ ପଛକୁ ଡେଇଁପଡି ପାଟିଟାଏ କରି କହିଲେ, “ଡାଙ୍କୁଣୀଖିଆ- ଅଳପାଇସିଆ – ନଈସୁଆ, କିରେ ମକ୍ରା, ତୁ ଏଠି କିଆଁ ପଡିଛୁ ରେ?” ମକ୍ରା ଏବେ ଆଉ କ’ଣ କହିବ? ଖାଲି ଚୋରଟି ପରି ହାତ ଯୋଡି କାନ୍ଥକୁ ଆଉଜି ତୁନିହୋଇ ଛିଡା ହୋଇଛି । ଏଣେ ସାଆନ୍ତାଣୀ ଘଡିଏ ଯାଏଁ ଗର୍ଜନ କରି ଥକି ପଡିଲେଣି । ତାହାବାଦେ ସେ ମନରେ ବିଚାର କଲେ – ନାହିଁ ନାହିଁ, ଗୋଳମାଳ କଲେ ଯମା ଭଲ ହେବ ନାହିଁ । ଅସଲ କଥାଟା କ’ଣ ଆଗ ବୁଝିବାକୁ ହେବ । ମକ୍ରାକୁ ସଲାରେ ରଖିବାକୁ ହେବ । ତା’ପରେ ସେ ସାଆନ୍ତାଣୀ ଧୀରେ ଧୀରେ କଅଁଳେଇ କଅଁଳେଇ କହିଲେ, “ଆରେ ମକରୁ! ତୁ ମାମୁଘରକୁ ଯିବୁ ବୋଲି ପରା କହୁଥିଲୁ? ଯା- କାଲି ଯିବୁ । ଏଇ ନେ ଚାରିଟା ଟଙ୍କା, ବାଟ ଖରଚ କରିବୁ, ଖଜା କିଣି ଖାଇବୁ । କାଲି ତୋତେ ଗୋଟାଏ ମାଣିଆବନ୍ଦି ଯଥା ଦେବି, ପିନ୍ଧିବୁ । ଉଛୁଣି କିଛି ବି ପାଟି କର ନା – ଯା, ରୋଷେଇଘର କଣରେ ତୁନି ହୋଇ ବସିଥିବୁ ।”