ରବିଚନ୍ଦ୍ର ନାମକ ଜଣେ ଜମିଦାରଙ୍କର ଦୁଇଜଣ ପୁତ୍ର ଥିଲେ । ସେମାନେ ହେଲେ ହରି ଓ ଗିରି । ରବିଚନ୍ଦ୍ର ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ସମୟରେ ସେ ନିଜର ସମସ୍ତ ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ଏ ଦୁଇ ପୁତ୍ରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମାନ ରୂପେ ବାଂଟି ଦେଇଥିଲେ ।
ତାଙ୍କର ଅକଳନ ସମ୍ପତ୍ତି, ପୁତ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଥିଲା । ହରି ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତି ପାଇ ମହା ଆଡମ୍ବରରେ ତାଙ୍କ ଜୀବନ ବିତାଉଥାଆନ୍ତି । ମନ ଇଚ୍ଛା ଅର୍ଥ ଖର୍ଚ୍ଚ କରି, ପ୍ରତି ଦିନ ଜାକଜମକରେ ଘରେ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରନ୍ତି । ତାଙ୍କର ମହଲ ସଦୃଶ ଏକ ବିରାଟ ଘର ଥାଏ ଓ ତହିଁରେ ଅନେକ ଦାସଦାସୀ ବି ଥା’ନ୍ତି । ସବୁଲୋକ ତାକୁ ଖୁବ୍ ପ୍ରଶଂସା କରନ୍ତି ଓ ଜଣେ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତଲୋକ ଭାବେ ତାକୁ ଗଣନା କରନ୍ତି । ହରି ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଢେର୍ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି । ପ୍ରକୃତରେ ତାଙ୍କଠାରେ ଅନ୍ୟକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାର ପ୍ରବୃତ୍ତି ନଥାଏ, ମାତ୍ର ଲୋକ-ଦେଖାଣିଆ ଭାବରେ ସେ ଏହି କାମ କରନ୍ତି ।
କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ଭାଇ ଗିରି ଏକ ଛୋଟ ଖପର ଘରେ ବାସ କରନ୍ତି । ଘରେ କୌଣସି ମୂଲ୍ୟବାନ ଆସବାବପାତ୍ର ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପରିବେଶ ବେଶ୍ ସଫାସୁତୁରା ରଖନ୍ତି । ପରିଷ୍କାର ଓ ରୁଚିପୂର୍ଣ୍ଣ ପୋଷାକ ପରିଧାନ କରନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଏହି ସରଳ ଜୀବନଶୈଳୀ ସହିତ ପତ୍ନୀ କଳ୍ପନାଙ୍କ ଚିନ୍ତାଧାରା ମେଳ ଖାଇଥାଏ । ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କର ସମୟ ଆନନ୍ଦରେ ଅତିବାହିତ ହୁଏ । ଗିରିଙ୍କର ଅପରକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାର ମନୋଭାବ ଥାଏ । କିନ୍ତୁ ସେ କାହାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରଥମେ ତା’ର ଅସୁବିଧାର କାରଣ ଭଲ ରୂପେ ଜାଣିବା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି । ତା’ର ଉତ୍ତରରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହେଲେ ଯାଇ ସେ ତାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଏହି ଗୁଣ ପାଇଁ ସାରା ଗ୍ରାମରେ ତାଙ୍କୁ ଜଣେ କୃପଣ ଭାବରେ ଗଣନା କରାଯାଏ ।
ଥରେ ତାଙ୍କର ପଡୋଶୀ ଧନପତି ଏକ ଦୂରସ୍ଥାନକୁ ଯାତ୍ରା ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟରେ ବାହାରି ଥିଲେ । ସେ ଅଚଳପତିଙ୍କୁ ଏକ ମୁଦି ଦେଇ କହିଲେ, “ମୋର ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ମୂଲ୍ୟବାନ ବସ୍ତୁ, ମୁଁ ଏକ ଗୁପ୍ତ ସ୍ଥାନରେ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବେ ରଖି ଦେଇଛି । ଏଇଟି ଆଙ୍ଗୁଠିରେ ରହିଯାଇଥିବାରୁ, ମୁଁ ରଖିପାରିଲି ନାହିଁ । ଯାତ୍ରାକାଳରେ ଚୋରୀ ଭୟ ରହିଛି । ଏଇ ମୁଦିଟି କେବଳ ମୂଲ୍ୟବାନ ନୁହେଁ, ଏହା ମଧ୍ୟ ମୋର ପୂର୍ବ ପୁରୁଷ ମାନଙ୍କର ଏକ ସନ୍ତକ । ଆମ ବଂଶ ପରମ୍ପରାରେ, ପ୍ରତିପୀଢିରେ ପିତାଙ୍କ ଠାରୁ ପୁତ୍ର ଏହି ମୁଦି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।” ଧନପତି ଏପରି କହି ସେଠାରୁ ଚାଲିଗଲେ ।
ଅଚଳପତି ସେହି ମୁଦ୍ରିକା ଆଣି ତାଙ୍କର ସିନ୍ଦୁକରେ ଥିବା ଗହଣା ବାକ୍ସରେ ରଖିଲେ । ଗହଣା ବାକ୍ସରେ ତ ପୂର୍ବରୁ ତାଙ୍କ କନ୍ୟାର ବିବାହ ପାଇଁ କରିଥିବା ଗହଣା ଥିଲା । ସେ ଏହି ବିଷୟ ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ଜଣାଇଲେ ନାହିଁ ।
ତତ୍ପରଦିନ ଜୟାକୁ ଦେଖିବା ପାଇଁ ବରପକ୍ଷ ଆସିଲେ । ସେମାନେ କନ୍ୟାକୁ ପସନ୍ଦ କଲେ । ଯୌତୁକ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କଥା ଉଠିଲା । ବରର ମାତା, ବୋହୁର ଗହଣା ଦେଖିବା ପାଇଁ ଚାହିଁବାରୁ ଜୟାଙ୍କ ମା’ ତାଙ୍କୁ ନେଇ ସିନ୍ଦୁକରୁ ଗହଣା ବାକ୍ସ ଖୋଲି ଦେଖାଇଲେ । ଜୟାଙ୍କ ଗହଣା ଦେଖି ଶାଶୁ ବହୁତ ଖୁସି ହୋଇଗଲେ । ବିଶେଷ କରି ସେହି ମୁଦିଟି ତାଙ୍କ ମନକୁ ବେଶ୍ ପାଇଲା । ସେ କହି ଉଠିଲେ, “ଏଇ ମୁଦିଟି ମୋର ଭାରି ପସନ୍ଦ ହେଉଛି । ଆମର ପ୍ରସ୍ତାବ ପକ୍କା ହୋଇଗଲା । ତେଣୁ ଶୁଭ ସନ୍ତକ ରୂପେ ତୁମେ ମୋତେ ଏଇ ମୁଦିଟି ଦେଇ ଦିଅ ।”
ମୁଦିଟିକୁ ଦେଖି ଜୟାର ମା’ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟରେ ଡୁବିଗଲେ । ତାଙ୍କର ପତି ଆଗରୁ କେବେ ସେହି ମୁଦିଟି ଦେଖାଇ ନଥିଲେ । ତେଣୁ ସେ ଜାଣି ପାରୁ ନ ଥିଲେ । ଏହା କେବେ ତିଆରି ହୋଇଛି କି କେଉଁଠାରୁ ଆସିଛି! ତେଣୁ ସେ ତାହା ସମୁଦୁଣୀଙ୍କୁ ଦେବା ପୂର୍ବରୁ ପତିଙ୍କ ଅନୁମତି ଆଣିବା ପାଇଁ ଚାହିଁଲେ । ଶାଶୁ କହିଲେ, “ମୁଁ ଏପରି ମୁଦି ମାଗିକରି ପିନ୍ଧିବା କଥା ଯଦି ମୋର ପତି ଜାଣିଯିବେ, ତେବେ ସେ ତ ମୋ ଉପରେ ଭାରି ବିରକ୍ତ ହେବେ । ଏତେ ଛୋଟ କଥା ପତିଙ୍କୁ ଜଣାଇବା କ’ଣ ଦରକାର?”
ତାଙ୍କ କଥାଶୁଣି, ଜୟାଙ୍କ ମା’ ନିଜ ପତିଙ୍କୁ ପଚାରିବା କଥାକୁ ଆଉ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଲେ ନାହିଁ । ସେ ତାଙ୍କ ଭାବୀ ସମୁଦୁଣୀଙ୍କ ଆଙ୍ଗୁଳିରେ ମୁଦିଟି ସିଧା ପିନ୍ଧାଇଦେଲେ । ଏହା ପରେ ପୁରୋହିତଙ୍କୁ ଡକାଇ ବିବାହର ଦିନ ଓ ସମୟ ଠିକ୍ ହୋଇଗଲା । ବରପକ୍ଷ ବିଦାୟ ନେଇ ଚାଲିଗଲେ । ଜୟାଙ୍କ ମା’ ଭାବିଲେ, ପତି ଯେତେବେଳେ ମୁଦି କଥା ପଚାରିବେ ସେ ତାଙ୍କୁ ଏହି କଥା କହିଦେବେ ।
