ନିଶା ଗରଜୁଥାଏ । ତୁହାକୁ ତୁହା ଶୀତଳ ପବନ ସାଙ୍ଗକୁ ଝିପିଝିପି ବର୍ଷା ମଧ୍ୟ ହେଉଥାଏ । ଆଖପାଖର ବଣବୁଦା ଭିତରୁ ସାଇଁ ସାଇଁ ପବନ ଭାସି ଆସୁଥାଏ । ଘଡଘଡି ଓ ଶ୍ୱାନଶ୍ୱାପଦଙ୍କ ରଡି ସହିତ ମଝିରେ ମଝିରେ ଅଶରୀରୀମାନଙ୍କ ଅଟ୍ଟହାସ୍ୟ ବି ଶୁଭୁଥାଏ । ଘନଘନ ବିଜୁଳି ଆଲୁଅରେ ଭୟାବହ ମୁହଁଟିମାନ ଦିଶିଯାଉଥାଏ । କିନ୍ତୁ ରାଜା ବିକ୍ରମାର୍କ ତିଳେ ହେଲେ ବି ବିଚଳିତ ବୋଧ ନକରି ପୁନର୍ବାର ସେହି ପ୍ରାଚୀନ ବୃକ୍ଷଟି ପାଖକୁ ଲେଉଟି ଆସିଲେ ଓ ବୃକ୍ଷାରୋହଣ କରି ଶବଟିକୁ ଉତାରି ଆଣିଲେ । ତେବେ ସେ ତାକୁ କାନ୍ଧରେ ପକାଇ ସେହି ଶୁନ୍ଶାନ୍ ଶ୍ମଶାନ ପଥ ଅତିକ୍ରମ କରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିବା ମାତ୍ରେ ଶବସ୍ଥିତ ବେତାଳ କହିଲା, “ହେ ରାଜନ୍, ମୁଁ ତୁମକୁ ବୁଝାଇ ବୁଝାଇ ଥକି ଗଲିଣି, ହେଲେ ତମେ ତ କାହିଁ ମୋଟେ ଥକି ଯାଉ ନାହଁ । ମନେ ହେଉଛି ଯଦି ଭଗବାନ୍ ମଧ୍ୟ ତୁମ ସମ୍ମୁଖରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହୋଇଯିବେ, ତେବେବି ତୁମେ ତାଙ୍କୁ କୌଣସି ବର ମାଗିବ ନାହିଁ । ନିଜ ଲକ୍ଷ୍ୟପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ଲାଗି ରହିବ । କିନ୍ତୁ ଆଉ କେତେଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏପରି ଚାଲିବ? କେବେ ମଧ୍ୟ ତୁମେ ନିଜ ଲକ୍ଷ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତି କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇ ନାହିଁ? ନାନାପ୍ରକାର କଷ୍ଟ ସହୁଛ, ଅଥଚ ଜିଦି ଛାଡୁ ନାହଁ । ମଣିଷ ଫଳ ପାଇଁ ପରିଶ୍ରମ କରେ । ଯଦି ସେଥିରେ ସେ ସଫଳ ନହୁଏ, ତେବେ ତାକୁ ଛାଡି ସେ ଅନ୍ୟରାସ୍ତା ଧରେ । ଆଉ ତୁମେ? ମୋ କଥା ଆଦୌ ଶୁଣୁ ନାହଁ ।” କିନ୍ତୁ ରାଜା ସବୁ ଶୁଣି ଚୁପ୍ଚାପ୍ ଶ୍ମଶାନ ଆଡକୁ ଚାଲିଥାନ୍ତି ।
ବେତାଳ ପୁଣି କହିଲା, “ଚାରିଆଡେ ଘନଘୋର ଅନ୍ଧକାର । ମୋର ତୁମ ଉପରେ ଦୟା ଆସୁଛି, ପୁଣି ରାଗ ବି’ । ମଣିଷ ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ୟସିଦ୍ଧ ନକରିପାରିଲେ, ବ୍ୟର୍ଥ, ଦୁଃଖ ଓ ହତାଶାରେ ତା’ର ମନ ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୁଏ । ଆତ୍ମଶକ୍ତି କ୍ଷୀଣ ହୁଏ, ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଲୁପ୍ତ ହୁଏ, ତେଣୁ ସେ ସେହିଠାରେହିଁ ଅଟକି ଯାଏ । କିନ୍ତୁ ନିଃସ୍ୱାର୍ଥପର ବ୍ୟକ୍ତି, କାହାକୁ ଦେଇଥିବା ବଚନ ସିଦ୍ଧ କରିବା ପାଇଁ କିମ୍ବା ସମାଜର କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ଯେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟ ବା ଦାଇତ୍ତ୍ଵ ନିଜେ ନେଇଥାଏ, ସେଥିପାଇଁ ସେ ଜୀବନ ଦେବାକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ । ଅନ୍ୟ କେତେକ ଜିଦ୍ଖୋର୍ ଅଛନ୍ତି, କେଉଁକାମ ଲାଭଦାୟକ ବା କେଉଁକାମ ସମାଜ ପାଇଁ ଫଳପ୍ରଦ ତାହା ସେମାନେ ଆଦୌ ଜାଣିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ମୋର ଆଶଙ୍କା ହେଉଛି, ତୁମେ ମଧ୍ୟ ଠିକ୍ ସେହିପରି ଏତେ କଷ୍ଟ ସହି ଯେଉଁ ଲକ୍ଷ୍ୟସିଦ୍ଧି କରିବ, ହୁଏତ କେଉଁ ଅପାତ୍ରରେ ଦେଇଦେବ । ଏପରି ଅପାତ୍ରଦାନ ଯିଏ କଲେ ମଧ୍ୟ ପାପ ହୁଏ । ଏହି ସମ୍ପର୍କରେ ରକ୍ତତର୍ପଣ ନାମକ ରାକ୍ଷସ ବିଷୟରେ ଗୋଟିଏ ଗଳ୍ପ କହିବି; ସେ କିପରି ଏକ ଅଲୌକିକ ମଣି ଅପାତ୍ରରେ ଦାନ କରି ବଡ ପାପ କରିଥିଲା । ମନ ଦେଇ ତାହା ଶୁଣ, ଶ୍ରମଭାର ଲାଘବ ହେବ ।” ବେତାଳ ଗପିଲା –
ଦଣ୍ଡକାରଣ୍ୟରେ ରକ୍ତତର୍ପଣ ନାମକ ଏକ ରାକ୍ଷସ ଥିଲା । ସେହି ଜଙ୍ଗଲର ଏକ ପଟରେ ହେମଗିରି ଓ ଅନ୍ୟପଟରେ ସିଂହପୁରୀ ରାଜ୍ୟ । ତେଣୁ ଅନେକ ଯାତ୍ରୀ ଓ ପଥଚାରୀ ଜଙ୍ଗଲ ରାସ୍ତା ଦେଇ ଯାତାୟତ କରୁଥିଲେ । ରାକ୍ଷସର ସମ୍ମୁଖରେ ଯିଏ ପଡିଲା ଜାଣିବ ତା’ର ପ୍ରାଣ ଗଲା । ସେ ତାକୁ ସିଧା ଗିଳିପକାଉଥିଲା ।
ଥରେ ଚନ୍ଦ୍ରକାନ୍ତା ନାମକ ଏକ ଗନ୍ଧର୍ବକନ୍ୟା ପୃଥିବୀର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ସେହିଠାରେ ଆସି ପହଁଚିଲା । ସେ ଦେଖିବାକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୁନ୍ଦରୀ ଓ ଦୟାଳୁ ସ୍ୱଭାବର । ସେ ଯେତେବେଳେ ସେହି ବଣରେ ବୁଲୁଥିଲା, ସେତେବେଳେ ତା’ ବେକର ହାରରୁ ମଣିଟିଏ ଗଳି ପଡିଗଲା । ସେ ସେବିଷୟ କିଛି ନଭାବି, ଅଳ୍ପ ସମୟ ପରେ ଗନ୍ଧର୍ବଲୋକକୁ ଫେରିଗଲା ।
ରକ୍ତତର୍ପଣ ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଖୋଜୁ ଖୋଜୁ ସେହି ମଣିଟି ପାଇଲା । ସେଇଟି ଦେଖିବାକୁ ଅତି ଚମତ୍କାର ଥିଲା । ରାକ୍ଷସ ସେଇଟିକୁ ଉଠାଇ ନିଜ ବେକରେ ପକାଇଲା । ମଣିଟିକି ବେକରେ ପକାଇବା ମାତ୍ରେ ରାକ୍ଷସର ଚେତନାରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଦେଲା । ତା’ର କ୍ରୁର ହୃଦୟ, ଦୟା ଓ କରୁଣାରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେଲା ।
