ଏଥୁଅନ୍ତେ ଦରବାରରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବା ସଦସ୍ୟ ବୃନ୍ଦଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣକପରେ ଜଣେ ଉଠି ନିଜ ନିଜର ମତବ୍ୟକ୍ତ କଲେ । କିନ୍ତୁ ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିରବଲ ନୀରବତା ଅବଲମ୍ବନ କରିଥା’ନ୍ତି । ଏହା ଜାଣିବାରେ ଯାହାଙ୍କ ଉପରେ ଶେଷଯାଏଁ ସମ୍ରାଟଙ୍କର ଦୃଷ୍ଟିଥିଲା ସମ୍ରାଟ୍ ତାହାଙ୍କୁ ଚାହିଁ ପ୍ରଶ୍ନ କଲେ – ବିରବଲ! ତମେ କ’ଣ ଏହି ପ୍ରଶ୍ନ ଉପରେ କୌଣସି ମତାମତ ପ୍ରଦାନ କରିବ ନାହିଁ । କାରଣ ସମସ୍ତେ ନିଜ ନିଜର ଉତ୍ତର ଏଠାରେ ପ୍ରଦାନ କଲେ । ହେଲେ ମୁଁ ଯେ ତୁମଠାରୁ ଏହାର କିଛି ଉତ୍ତର ଆଶା କରିଥିଲି । ଆପଣ ତ ପୁଣି କହିବେ କେଉଁ ନଦୀର ଜଳ ଶ୍ରେଷ୍ଠ? କାରଣ ସମସ୍ତେ ସେହି ଗୋଟିଏ ଉତ୍ତର ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ, ଗଙ୍ଗାର ଜଳ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ।

         ସମ୍ରାଟଙ୍କ ମୁଖରୁ ଏପରି ବାକ୍ୟ ଶ୍ରବଣ କରନ୍ତେ ବିରବଲ ନିଜର ଆସନ ପରିତ୍ୟାଗ କରି ହସ୍ତ ଯୋଡି ଠିଆ ହୋଇ କହିଲେ – ହେ ସମ୍ରାଟ୍! ମୋ ବିଚାରରେ ସମସ୍ତ ଧର୍ମ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଗଙ୍ଗାର ଜଳ ପବିତ୍ର ତଥା ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି । ଏହା କ’ଣ ଆପଣ ଅବଗତ ହୋଇ ନାହାଁନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ମୋ ମତରେ ସେହି ଗଙ୍ଗାଜଳ ସମସ୍ତ ନଦୀର ଜଳଠାରୁ ଭିନ୍ନ । କାରଣ ଗଙ୍ଗାର ଜଳ ପବିତ୍ର । ତେଣୁ ମୋର ଯୁକ୍ତି ଏହା ଯେ ଯେଉଁ ନଦୀକୁ ସମସ୍ତ ଧର୍ମ ଶାସ୍ତ୍ର ପୂର୍ବରୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବୋଲି ପ୍ରମାଣ କରିଛନ୍ତି, ମୋ ମତରେ ଗଙ୍ଗାଜଳକୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ନ କହି ଅମୃତ ଭାବରେ ପରିଗଣିତ କରାଯାଉ । ଗଙ୍ଗାନଦୀକୁ ଏଠାରେ ବିଚାରକୁ ନ ନେଇ କେବଳ ଆମର ଏହି ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ନଦୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ନଦୀକୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠତାର ସମ୍ମାନ ଦିଆଯାଉ । ଆଉ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ନଦୀ ମଧ୍ୟରେ ଯମୁନା ନଦୀର ଜଳକୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଜଳ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉ । କାରଣ ଯମୁନା ନଦୀ ଆମ ରାଜ୍ୟଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଛି । ଯମୁନା ନଦୀ ଦ୍ୱାରା ଆମ ରାଜ୍ୟର ଶସ୍ୟକ୍ଷେତ୍ର ସଦା ସର୍ବଦା ଆମକୁ କୃଷି ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ବେଳେ କ୍ଷେତ ଭୂମିକୁ ସବୁକାଳେ ଶସ୍ୟଶ୍ୟାମଳା କରୁଅଛି ।

         ବିରବଲଙ୍କ ମୁଖରୁ ଉତ୍ତର ଶେଷ ହେବା ମାତ୍ରେ ସମ୍ରାଟ୍ ଆକବରଙ୍କ ମୁଖରେ ହସ ଫୁଟି ଉଠିଲା । ସେ ବିରବଲଙ୍କୁ ନିଜର ସିଂହାସନ ନିକଟକୁ ଡକାଇ ଦେଇ କହିଲେ – ମୋର ଦରବାରରେ ତୁମେ ଧନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ଭାବରେ ପରିଗଣିତ ହୋଇଛ । ତୁମ୍ଭର ଏହି ଉପସ୍ଥିତ ବୁଦ୍ଧି ଲାଗି ମୁଁ ତୁମକୁ ବହୁ ମୂଲ୍ୟବାନ୍ ପୁରସ୍କାର ଦେବାକୁ ସ୍ଥିର କରି ନିଜ ପାଖକୁ ଡାକି ଅଛି ।

         ସମ୍ରାଟଙ୍କଠାରୁ ଏକଥା ଶୁଣିବା ମାତ୍ରେ ବିରବଲ କହିଲେ – ଏହି କଥାପଦରେ ମୁଁ ଆଜି ଧନ୍ୟ ହୋଇଗଲି ସମ୍ରାଟ୍ ମହୋଦୟ । ଏହାଠାରୁ ପୁଣି ମୋତେ ଆପଣ କି ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରିବେ? ଆପଣଙ୍କର ପ୍ରଶଂସା ରୂପକ ଆଶୀର୍ବାଦ ହିଁ ମୋର ପ୍ରାପ୍ୟ ବୋଲି ସ୍ୱୀକାର କରୁଛି ।

         ବିରବଲଙ୍କ ମୁଖରୁ ଏପରି କଥା ଶୁଣି ମହାମାନ୍ୟ ସମ୍ରାଟ୍ ଆକବର ନିଜ ବେକରୁ ରତ୍ନମାଳାଟିକୁ ଓହ୍ଲାଇ ଆଣି ସେହି ମାଳାଟିକୁ ବିରବଲଙ୍କ ଗଳାରେ ଲମ୍ବାଇ ଦିଅନ୍ତେ ସେତେବେଳେ ଦରବାରଟି କର ତାଳିରେ ପୂରି ଉଠିଲା ।