ସ୍ୱର୍ଗତ ବିସ୍ମିଲ୍ଲା ଖାଁ ଥିଲେ ଜଣେ ଅତି ସରଳ ମଣିଷ । ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ସାହାନାଇ ବାଦନକୁ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିବାରେ ତାଙ୍କର ଅତୁଳନୀୟ ଅବଦାନ ପାଇଁ ସେ ଇଣ୍ଡିଆ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା “ଇଣ୍ଡିଆରତ୍ନ” ଉପାଧିରେ ଭୂଷିତ ହୋଇଥିଲେ ।
ସାଧନା କେବେ ବି ବ୍ୟର୍ଥ ହୁଏ ନାହିଁ । ଦିନେ ନା ଦିନେ ତାହା ନିଶ୍ଚୟ ସଫଳତା ଆଣିଦିଏ । ଏହି କଥା ଦିନେ ବିସ୍ମିଲ୍ଲା ଜନସମାଜକୁ କହିଥିଲେ ।
ଥରେ ଜଣେ ଆମେରିକାବାସୀ ବିସ୍ମିଲ୍ଲା ଖାଁଙ୍କଠାରୁ ସାହାନାଇ ଶିଖିବା ପାଇଁ ମନସ୍ଥ କଲେ । ତେଣୁ ସେ କହିଲେ, “ଆଜ୍ଞା! ମୁଁ ବନାରସରେ ରହି ଆପଣଙ୍କଠାରୁ ସାହାନାଇ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିପାରିବି କି?”
ଏହାର ଉତ୍ତରରେ ବିସ୍ମିଲ୍ଲାଜୀ କହିଲେ, “ହଁ, ମୋ ପାଖରେ ସାହାନାଇ ଶିଖିବା ପାଇଁ ମନା ନାହିଁ, ହେଲେ ତୁମେ କେତେଦିନ ପାଇଁ ଏଠାକୁ ଆସିବ?”
ଆମେରିକାବାସୀ ଛ’ମାସ ପାଇଁ ବନାରସ ଯାଇପାରିବେ ବୋଲି କହିବାରୁ ବିସ୍ମିଲ୍ଲାଜୀ ଖୁବ୍ ଜୋର୍ରେ ହସିଦେଇ କହିଲେ, “ମାତ୍ର ଛ’ମାସ ପାଇଁ । ଏତେ କମ୍ ସମୟ ଭିତରେ ତୁମକୁ ମୁଁ ସାହାନାଇ ବଜାଇ ଶିଖାଇବାତ ଦୂରର କଥା, ଏହାକୁ କିପରି ଧରିବାକୁ ହେବ ସେତକ ବି ଶିଖାଇପାରିବି ନାହିଁ ।
ଏହି କଥା ଶୁଣି ଆମେରିକାବାସୀ ଯେତିକି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେଲେ, ସେତିକି ଲଜ୍ଜିତ ବି ହେଲେ ।
