ପ୍ରମୋଦ ରାଜାଙ୍କ କଥାରେ ଏକମତ ହେଲା । ରାଜା ପ୍ରମୋଦ ସହିତ ତା’ର ଭଉଣୀକୁ ଦେଖିବା ପାଇଁ ଗଲେ । ମାତ୍ର ପ୍ରମିଳାକୁ ଦେଖିବାକ୍ଷଣି ତାଙ୍କର ବୁଦ୍ଧି ହଜିଗଲା । ପ୍ରମିଳାର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଆଗରେ ଦେବଲୋକର କେଉଁ ଅପରୂପା ଅପ୍ସରା ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ତୁଚ୍ଛ ମନେହେଲା । କିଛି ସମୟ ପରେ ରାଜା ଏକଥା ବୁଝି ପାରିଲେ ଯେ, ଭାଇ ପରି ପ୍ରମିଳା କିନ୍ତୁ ଏତେ ମାତ୍ରାରେ ବୁଦ୍ଧିହୀନା ନୁହେଁ । ତାହାର ସାଧାରଣ ବିଷୟ-ବୁଦ୍ଧି ରହିଛି ।
ଶତଭୋଜ ପ୍ରଶ୍ନ କଲେ “ତୁମ ପରି ଅତି ସୁନ୍ଦରୀ କନ୍ୟା ମହାରାଣୀ ହେବା ଯଥାର୍ଥ ଅଟେ । ତୁମେ ଏହି ବିବାହରେ ଏକମତ କି?”
ରାଜାଙ୍କ ଠାରୁ ଏପରି ପ୍ରସ୍ତାବ ଶୁଣି ପ୍ରମୋଦ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରି କହିଲା, “ପ୍ରଭୁ ଆପଣ ପ୍ରଥମେ ମୋତେ ରାଜଦରବାରର ପଣ୍ଡିତଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନିତ ତ କରାନ୍ତୁ । ତାପରେ ଯାଇ ବିବାହ କଥା । ଆପଣଙ୍କୁ ଏହି ସର୍ତ୍ତ ମାନିବାକୁ ପଡିବ ।”
ଶତଭୋଜ ବିରକ୍ତ ହୋଇ କହିଲେ, “ଆମେ ଦୁହେଁ ବିବାହ ପାଇଁ ଏକମତ । ତୁମର ଏଥିରେ ମୁଣ୍ଡ ଖେଳାଇବାର କିଛିବି ଦରକାର ନାହିଁ । ତୁମେ ଯଦି ଚାହିଁବ ତ, ମୁଁ ତୁମକୁ କିଛି ଧନରତ୍ନ ଉପହାର ଦେଇପାରେ ।”
ପ୍ରମିଳା ରାଜାଙ୍କ କଥାରେ ବାଧା ଦେଇ କହିଲା, “ମହାରାଜ, ସେ ମୋର ବଡ ଭାଇ ଅଟନ୍ତି । ସେ ମଧ୍ୟ ଏପରି କିଛି ଅସମ୍ଭବ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶକରି ନାହାଁନ୍ତି, ଯାହାକି ଆପଣଙ୍କ ପକ୍ଷରେ ପୂରଣ କରିବା ଅସମ୍ଭବ । ଆପଣ ପ୍ରକୃତରେ ମୋତେ ବିବାହ କରିବା ପାଇଁ ଇଚ୍ଛୁକ ଥିଲେ, ଏହି ସାଧାରଣ କଥା ପାଳନ କରିବାରେ ଅନିଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ ।” ଶତଭୋଜଙ୍କୁ ତା’ କଥା ସଠିକ୍ ମନେହେଲା । ତେଣୁ ସେ ପ୍ରମିଳାର ଅନୁରୋଧ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିଶୃତି ଦେଲେ । ଶିବିରକୁ ଫେରି ସେ ପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରସ୍ତାବ ଶୁଣାଇଲେ, “ପ୍ରମିଳାଙ୍କ ସହିତ ପ୍ରଥମ ଦେଖାରେ ମୁଁ ତାଙ୍କ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ବିମୋହିତ । ଆମ ଦୁଇ ଜଣଙ୍କର ବିବାହ ନିମନ୍ତେ ଆପଣମାନଙ୍କର ସହଯୋଗ ଲୋଡା ।”
ଏକଥା ଶୁଣି ପଣ୍ଡିତଗଣ ପରସ୍ପରକୁ ଚାହିଁଲେ । ସେମାନେ ମନରେ ଭାବିଲେ ପ୍ରମୋଦ ପରି ମହାମୂର୍ଖ ଆମ ପରି ପଣ୍ଡିତମଣ୍ଡଳୀ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନିତ ହେଲେ, ମହାରାଜଙ୍କୁ କ’ଣ ଅପମାନ ବୋଧ ହେବ ନାହିଁ । ଛାର ଜଣେ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ପାଇଁ ରାଜନ୍ ଏତେ ନୀଚସ୍ତରକୁ ଚାଲିଯିବାଟା ଅତ୍ୟନ୍ତ ନିନ୍ଦନୀୟ ଅଟେ ।
ଶେଷରେ ସେମାନେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣାଇ ଦେଲେ ଯେ, ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏହା କରିବା ମୋଟେ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ଏଥିଲାଗି ମହାରାଜ ସେମାନଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କଲେ, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ କହିଲେ, ସେମାନେ ନିଜ ପଦବୀ ତ୍ୟାଗ କରି ଏଠୁ ଚାଲିଯିବେ ପଛକେ ହେଲେ ଜଣେ ମହାମୂର୍ଖକୁ ପଣ୍ଡିତ ରୂପେ ସେମାନେ କଦାପି ମଧ୍ୟ ସ୍ୱୀକାର କରି ପାରିବେ ନାହିଁ । ଶତଭୋଜ ସେମାନଙ୍କୁ ଆଉ ବାଧ୍ୟ କରି ପାରିଲେ ନାହିଁ । କିନ୍ତିୁ ପ୍ରମିଳାକୁ ନିଜ ମନରୁ ଆଦୌ ଭୁଲାଇ ପାରିଲେ ନାହିଁ । ଏଣିକି ସେ ସଦା ସର୍ବଦା ବିଷର୍ଣ୍ଣ ରହିଲେ । ଶେଷରେ ଏହି କଥା ପ୍ରମିଳା କାନକୁ ଗଲା । ସେ ପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କୁ ନିଜ ଗୃହକୁ ଡକାଇ ପଚାରିଲେ, “ଶୁଣିଛି, ଆପଣମାନେ କୁଆଡେ ମହାପଣ୍ଡିତ ଅଟନ୍ତି । ମାତ୍ର ଆପଣମାନଙ୍କର ପାଣ୍ଡିତ୍ୟ ମହାରାଜଙ୍କୁ କୌଣସି ପ୍ରକାର ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରୁନାହିଁ, ଏହା ଜାଣି ମୁଁ ବଡ ଦୁଃଖିତ ।”
ତାଙ୍କର ଏଭଳି କଥାରେ ପଣ୍ଡିତମାନେ ବିସ୍ମିତ ହୋଇ କହିଲେ, “ଆମର ପାଣ୍ଡିତ୍ୟ ମହାରାଜଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ସାହାଯ୍ୟ କରି ଆସିଛି । ମାତ୍ର ଜଣେ ମୂର୍ଖର ଭଉଣୀକୁ ବିବାହ କରିବା ବିଷୟରେ ଏହା ରାଜାଙ୍କ କାମରେ ଲାଗିପାରୁ ନାହିଁ ।”
ପ୍ରମିଳା ପ୍ରଶ୍ନ କଲା, “କାହିଁକି?”
ପଣ୍ଡିତ କହିଲେ “ଏହି ବିବାହ ପାଇଁ ତୁମର ବଡଭାଇକୁ ଆମକୁ ସମ୍ମାନିତ କରିବା ପାଇଁ ପଡିବ । ଆଉ ଜଣେ ଅଯୋଗ୍ୟକୁ ସମ୍ମାନ କରିବା ପଣ୍ଡିତ ଧର୍ମର ବିରୁଦ୍ଧାଚରଣ କରୁଛି ।”
