ବହୁ ଦିନ ତଳର କଥା । ଗୋଟିଏ ଗ୍ରାମରେ ହଜାରିମଲ ଏବଂ ଲାଡନଲ ନାମକ ଦୁଇ ଜଣ ବନ୍ଧୁ ବାସ କରୁଥିଲେ । ସେ ଦୁହେଁ ବଡ ବ୍ୟବସାୟୀ ଥିଲେ ଏବଂ ବହୁତ ଟଙ୍କା ଜମା କରି ରଖିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ହଜାରିମଲ ଟିକିଏ ଖର୍ଚ୍ଚି ସ୍ୱଭାବର ଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଲାଡନଲଙ୍କର ଲୋଭ ଏବଂ ଲାଳସା ଅଧିକ ଥିଲା । ହଜାରିମଲ ସଦାସର୍ବଦା ହସଖୁସିରେ ରହୁଥିଲେ । ସେ ନିଜେ ନିଶଦାଢି ବଢାଉ ନଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଲାଡନଲ ସର୍ବଦା ଦାଢି ଏବଂ କେଶ ବଢାଇ ରଖୁଥିଲେ ।
ଦିନେ ସେ ଦୁଇ ବନ୍ଧୁ ଟେବୁଲ୍ରେ ବସି ଗପସପ କରୁଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ହଜାରିମଲ କହିଲେ – “ଲାଡନଲ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତୁମକୁ ମୁଁ କେବେ ଗୋଟିଏ କଥା କହିନାହିଁ, ତୁମର ଦାଢି ଦେଖିବାକୁ ଭାରି ଭଲ । ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୁଁ କେତେ ଦାଢି ଦେଖିଛି କିନ୍ତୁ ତୁମର ଦାଢି ପରି ସୁନ୍ଦର ଦାଢି ଆମ ଦେଶରେ ଆଉ କାହାର ବି ନାହିଁ । ଏହା ଶୁଣି ଲାଡନଲ ଅଭିମାନଭରା ସ୍ୱରରେ କହିଲେ- ‘ଠିକ୍ କହୁଛ ହଜାରିମଲ, ସମସ୍ତେ ପରା ଠିକ୍ ଏହିପରି କହନ୍ତି । ଖାଲି ସେତିକି ନୁହେଁ କେତେକ ଲୋକ ମୋ ଦାଢିକୁ ଦୃଷ୍ଟିଆ ବି କରିଦିଅନ୍ତି! ଏମିତିକି କେତେକ ଲୋକ ଏହାକୁ କିଣି ନେବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ।’
ଏ କଥା ଶୁଣିବା ମାତ୍ରେ ହଜାରିମଲ ବଡ ଆତୁରତାର ସହିତ ପଚାରିଲେ- ‘ସେମାନେ କିଏ? ମୁଁ ହିଁ କିଣିନେବି, କହ କେତେ ଟଙ୍କା ନେବ?’
ଏଭଳି କଥା ଶୁଣି ଧନ ଲୋଭରେ ହଠାତ୍ ଲାଡନଲ ମନରେ ଅନେକ ପ୍ରକାରର କଳ୍ପନା ଜାତ ହେଲା । ସେ ଭାବିଲା ଏ ଦାଢିରୁ ଯଦି କିଛି ଅର୍ଥ ମିଳିପାରିବ ତେବେ କ୍ଷତି କଣ? ତା’ପରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା ଛଳରେ ସେ କହିଗଲା – ‘ଆଚ୍ଛା! ତେବେ ଏକ ହଜାର ମୁଦ୍ରା ଦିଅ । ମୁଁ ମୋର ଦାଢି ତୁମକୁ ପ୍ରଦାନ କରିବି ।’
ଏଥିରେ କହିବାର କଣ ଅଛି? ନିଅ, ଏକ ହଜାର ମୁଦ୍ରା ଗ୍ରହଣ କର । ମୁଁ ଭାବିଥିଲି ଯେ କିଏ ଜାଣେ ତୁମେ ଏହାର କେତେ ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟ କହିବ… ।’ ଏହା କହି ସେ ହଜାରିମଲ ଲାଡନଲଙ୍କ ହାତରେ ଅର୍ଥ ରଖିଦେଲେ । କିଛି ଅର୍ଥ ଅଗ୍ରୀମ ପ୍ରଦାନ କଲେ ।
ଏହା ଦେଖି ଲାଡନଲ ସାମାନ୍ୟ ଅପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇପଡିଲା । ସେ ହଠାତ୍ ଏପରି ଦାଢି ବିକ୍ରି କରିବାକୁ ପଡିବ ବୋଲି କେବେବି ଭାବି ନଥିଲେ । ହଜାରିମଲ ଏକ ସର୍ତ୍ତ ରଖି କହିଲେ – ‘ଭାଇ! ବର୍ତ୍ତମାନ ଏ ଦାଢି ମୋର ହୋଇଗଲା । ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୁଁ ତୁମକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ରାଶି ପ୍ରଦାନ ନ କରିଛି, ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ଦାଢି ତୁମ ପାଖରେ ମୋର ସମ୍ପତ୍ତି ଭାବରେ ରହିବ । ଖୁବ୍ ସତର୍କତାର ସହିତ ଏହାର ଯତ୍ନ ନେବ ଏଥିରେ ମୋର ଇଚ୍ଛା ମୁତାବକ ତେଲ ଲଗାଇବାକୁ ହେବ । ମୋର ରୁଚି ଅନୁସାରେ ଏହାକୁ କାଟିବାକୁ ହେବ ।’ ଲାଡନଲ ତୁରନ୍ତ ତାଙ୍କର ସର୍ତ୍ତ ମାନି ନେଲେ । ଆଇନ୍ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଗ୍ରହଣୀୟ କାଗଜପତ୍ରରେ ଲିଖିତ ରୂପରେ ଦୁହେଁ ସ୍ୱାକ୍ଷର ବି କଲେ । ଚୁକ୍ତି ଅନୁସାରେ ଲାଡନଲଙ୍କର ଦାଢି ଏବେ ହଜାରିମଲଙ୍କର ହୋଇଗଲା । ହଜାରିମଲ ପୁଣି ଥରେ ସତର୍କ କରିଦେଇ କହିଲେ– ‘ଦେଖ, ଭାଇ! ବର୍ତ୍ତମାନ ଯଦି ଆପଣଙ୍କୁ କେହି ଏହି ଦାଢି ବିଷୟରେ ପଚାରେ ତେବେ ଆପଣ କହିଦେବେ– ‘ଭାଇ! ଏ ଦାଢି ଏବେ ଆଉ ମୋର ହୋଇନାହିଁ ଏହା ଅମୁକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର, ସେ ଉଚିତ୍ ଦାମ୍ ଦେଇ ଏହାକୁ କିଣି ନେଇଛନ୍ତି । ଏହି ପ୍ରକାରରେ ତୁମେ ବୁଝାଇ କହିବ କ’ଣ ବୁଝିପାରିଲ ତ-?’
