ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ବୁଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତା

ମୂଲ୍ୟବାନ ଶିକ୍ଷା!

ଓମାର୍ ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ସହରରେ ରହୁଥିଲା । ସେ ଯେତିକି ଧୂର୍ତ୍ତ, କଥାବାର୍ତ୍ତାରେ ବି ସେ ସେତିକି ଭଦ୍ର । ଖାଲି ସେତିକି ନୁହେଁ, ତା’ ସହିତ ଯିଏ ଯେତେବେଳେ ସମ୍ପର୍କରେ ଆସିଛି, ସେ ନିଶ୍ଚୟ ଠକି ଯାଇଛି ।

                ଅତଏବ ସେ ସହରରେ ଓମାର ପ୍ରତି ସମସ୍ତେ ସତର୍କ ହୋଇ ଚଳୁଥିଲେ ।

                ବାଗ୍ଦାଦ୍ରୁ ମୁସ୍ତାଫା ନାମକ ଜଣେ ଯୁବକ ବ୍ୟବସାୟୀ ମଧ୍ୟେ ମଧ୍ୟେ ସେ ସହରକୁ ଆସୁଥାନ୍ତି । ମୁସ୍ତାଫା ବୁଦ୍ଧିମାନ ଓ ଖୁବ୍ ଭଲ ମଣିଷ । କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ଗୋଟାଏ ଦୁର୍ବଳତା ଥିଲା; ଯିଏ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଶଂସା କରି କଥା କହିବ ବା ତାଙ୍କୁ ଖୋସାମଦି କରିବ, ସେ ତାଙ୍କର ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରିୟପାତ୍ର ହୋଇଯିବ ।

                ଓମାର୍ ବାଟରେ ଘାଟରେ ଦୁଇ ଚାରିଥର ମୁସ୍ତାଫାଙ୍କୁ ସହାସ୍ୟ ବଦନରେ ସଲାମ ପକାଇଲା । ଦିନେ ମୁସ୍ତାଫା ତାକୁ ପଚାରିଲେ, “ଆପଣ ମୋତେ ଚିହ୍ନିଲେ କେମିତି?”

                ତହୁଁ ଓମାର୍ କହିଲା “ସାହେବ୍, ଆପଣଙ୍କ ନାମଧାମ ନ ଜାଣିଲେ କ’ଣ ଆପଣଙ୍କୁ ଚିହ୍ନି ହେବ ନାହିଁ? ଯାହାର ଆଖି ଥିବ, ସେ ଆପଣଙ୍କୁ ଦେଖିବା ମାତ୍ରେ ଠିକ୍ ଜାଣି ଯିବ ଯେ ଆପଣ ଜଣେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ଘରର ସନ୍ତାନ । ଆପଣଙ୍କ ବାପା ଜେଜେବାପା ନବାବ ନଥାଇ ପାରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କର ନବାବ୍ ଭଳି ଆଦବ ଥିଲା । ଆପଣ ସେମାନଙ୍କଠାରୁ କିଛି କମ୍ ତ ନୁହଁନ୍ତି । ବରଂ ଆପଣ ଜଣେ ସୁଲତାନ୍ ହେବାର ଯୋଗ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତି ।”

                ତାଙ୍କ କଥାରେ ମୁସ୍ତାଫାଙ୍କ ମନ ହୃଦୟ ସବୁ ଆନନ୍ଦରେ ଫୁଲି ଉଠିଲା । ସେ ଓମାର୍ର ପିଠି ଥାପୁଡେଇ ଦେଇ କହିଲେ, “ଭାଇ, ତମ ହୃଦୟ ଯେପରି ମହତ୍, ଆଖି ବି ଠିକ୍ ସେହିପରି ପରିଷ୍କାର । ନହେଲେ କ’ଣ ତମେ କେବେବି ଏମିତି କହନ୍ତ?”

                ଓମାର୍ ମୁସ୍ତାଫାଙ୍କର ବିଶେଷ ବନ୍ଧୁ ହୋଇଗଲା । ସେ ସହରରେ ଯେଉଁମାନେ ମୁସ୍ତାଫାଙ୍କର ଶୁଭେଚ୍ଛୁ ଥିଲେ, ସେମାନେ ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ତାଙ୍କୁ ଓମାର୍ ବିଷୟରେ ସଜାଗ କରିଦେବାକୁ ଅନେକ ଚେଷ୍ଟା କଲେ । ସେମାନେ କହିଲେ, “ବାବୁ, ଆପଣ ବାଗ୍ଦାଦର ଲୋକ । ଏଠାରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଭଲ ଭାବରେ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ । ଟିକିଏ ସତର୍କ ହୋଇ ଚଳୁଥିବେ ।”

କିନ୍ତୁ ସେ ଚେତାବନୀ ମୁସ୍ତାଫାଙ୍କୁ ମୋଟେ ପ୍ରଭାବିତ କଲା ନାହିଁ । ଓମାର୍ ସହିତ ତାଙ୍କର ସମ୍ପର୍କ ଅତୁଟ ରହିଲା ।

ବର୍ଷେ ମୁସ୍ତାଫା ସେ ସହରକୁ ଆସି ପାରିଲେ ନାହିଁ । ଓମାର୍ ହଠାତ୍ ତାଙ୍କ ଘରେ ଯାଇ ଉପସ୍ଥିତ ହେଲା । ମୁସ୍ତାଫା ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇ ପଚାରିଲେ “ଆରେ ଭାଇ, ଆସ, ଆସ । ତମେ କେମିତି ବାଗ୍ଦାଦ୍ ଚାଲି ଆସିଲ?”


ଗପ ସାରଣୀ

ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ଗପ