ଓଡିଶା ପରି ରାଜସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟ ଅପୂର୍ବ ବୀରତ୍ୱ ଗୁଣାବଳୀ ଯୋଗୁଁ ଖୁବ୍ ଜଣାଶୁଣା ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଖରେ । ଡଙ୍ଗରପୁର ସହର ନିକଟ ଗାଁ ଟିଏ, ନାଁ ତାର ରାସ୍ତାପାଲ । ସେ ଗାଁରେ ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟଟିଏ ଥାଏ । ଆଖପାଖ ଦୁଇ ତିନି ଖଣ୍ଡ ଗାଁର ପିଲାଏ ସେଠାରେ ପଢନ୍ତି । ସେ ଗାଁର ତଥା ସେ ପାଠଶାଳାର ପରିବେଶ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଚମତ୍କାର । ସତେ ଯେମିତି ପବନ ମାଟି ମାଆର ଜୟଗାନ କରୁଛି । ସେ ଗାଁର ଦୁଇଜଣ ଶିକ୍ଷକ ସେହି ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ...

ରାମଙ୍କର ସୀତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଏପରି କଟୁବଚନ ଶୁଣି, ସେଠାରେ ଯେଉଁମାନେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ, ଭୟରେ ସେମାନେ କମ୍ପିଉଠିଲେ । ସୀତା ତ ତାଙ୍କ ଜୀବନରେ ଏପରି କଟୁବଚନ କେବେବି ଶୁଣି ନଥିଲେ । ଏହି ଭୟଙ୍କର ଅପମାନ ତାଙ୍କର କୋମଳ ହୃଦୟକୁ ବଡ ବାଧିଲା । ସେ ନୀରବ ରହିଲେ ଓ ତାଙ୍କ ଆଖିରୁ କେବଳ ଅଶ୍ରୁ ଝରିଗଲା । ତା’ପରେ ସେ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଧରି କହିଲେ, “ବୀର, କାହିଁକି ଏପରି କଥା କହୁଛ? ଏପରି ଅସତ୍ୟ ବାକ୍ୟ ମୋ ପାଇଁ ଆଦୌ ଯୋଗ୍ୟ ନୁହେଁ । ମୋର...

(ମଗଧ ସିଂହାସନର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀଙ୍କ ନାମ ଘୋଷଣା କରିବା ପୂର୍ବରୁହିଁ ବିନ୍ଦୁସାରଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ଘଟିଲା । ସୁଶେମ ମହାରାଜାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଖବର ପାଇଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ଆଉ ତକ୍ଷଶିଳାରୁ ଯାତ୍ରା କଲେ ନାହିଁ । ଉଜ୍ଜୟିନୀରୁ କିଛି ସୈନିକଙ୍କୁ ସଙ୍ଗରେ ଧରି ଅଶୋକ ପାଟଳିପୁତ୍ରରେ ଯାଇ ପହଁଚିଲେ । ତାଙ୍କୁ ମାରିବା ପାଇଁ ହୋଇଥିବା ଷଡଯନ୍ତ୍ର ବିଫଳ ହେଲା । ଏହି ସଂଘର୍ଷରେ ଛଅଜଣଯାକ ରାଜ କୁମାର ନିଜ ପ୍ରାଣ ହରାଇଲେ । ବରିଷ୍ଠ ଲୋକମାନଙ୍କର...

ନରିଆ ନାମକ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଜଙ୍ଗଲରୁ ଚଢେଇ ଧରି ତାକୁ ସେ ସହରରେ ବିକି ଆପଣା ପେଟ ପୋଷେ । ତା’ର ସ୍ତ୍ରୀ ନଥାଏ; ମାତ୍ର ସୁଦାମ ନାମରେ ତା’ର ପୁଅଟିଏ ଥାଏ । ବାପ ଥିବାତକ ସେ ବେଶ୍ ଗେହ୍ଲୋରେ ଚଳୁଥିଲା । ସେ ପୁଅଟି ଟିକିଏ ବଡ ହୋଇ ଯିବା ପରେ ହଠାତ୍ ଦିନେ ତା’ ବାପା ମରିଗଲେ । ତା’ପରେ ସେ ପିଲାଟି ନିଜକୁ ବଡ ଅସହାୟ ଅନୁଭବ କଲା । ତଥାପି ମନରେ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଓ ସାହସ ରଖି ସେ କ୍ରମେ ତା’ ନିଜ ଗୋଡରେ ଠିଆ ହେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲା ।...

ବନ୍ଧୁତା ମନୁଷ୍ୟ ଭିତରେ ଥିବା ମହତ୍ ଗୁଣାବଳୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ସମଗ୍ର ବସୁଧାକୁ ଗୋଟିଏ ପରିବାର ବୋଲି ମନେ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ହିଁ ସର୍ବଦା ଉତ୍ତମ ବନ୍ଧୁ ଲାଭ କରିଥା’ନ୍ତି । ଜୀବନ ତ ସଦାସର୍ବଦା ସମତଳ ପଥରେ ଗତିକରି ନଥାଏ । ସୁଖ, ଦୁଃଖ, ଉତ୍ଥାନ, ପତନ, ଘାତ, ପ୍ରତିଘାତ, ହର୍ଷ, ବିଷାଦ ଭିତରେ ଆମେ ବଂଚିବାକୁ ସଂଗ୍ରାମ କରିଥାଉ । ଆପଣା ମନ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଅନେକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।...

ବିକାନୀରର ଜମିଦାର ଭୂପତିରାୟ, ନିଜ ଜନ୍ମଦିନ ଉପଲକ୍ଷେ ଏକ କବିତା ପାଠୋତ୍ସବର ଆୟୋଜନ କରାଇଲେ । ପୂର୍ବରୁ ଘୋଷଣା କରାଗଲା କି ଯିଏ ପରମଶିବଙ୍କ ଉପରେ ଏକଶହ କବିତା ଶୁଣାଇବେ ସେ “ସରସ୍ୱତୀ ପୁତ୍ର” ଉପାଧି ପାଇବେ ଓ ଏକହଜାର ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣମୁଦ୍ରା ପୁରସ୍କାର ପାଇବେ ।                 ସେହି ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ରଜନୀଚନ୍ଦ୍ର ନାମକ ପଚିଶବର୍ଷର ଯୁବକ ଓ ନାରାୟଣ ଶର୍ମା ନାମକ ଅଶୀବର୍ଷର ବୃଦ୍ଧ ସମାନ ଭାବରେ ଯୋଗ୍ୟ ବିବେଚିତ ହେଲେ ।...

ଗୋଟିଏ ଗ୍ରାମରେ ସୋମୁ ନାମକ ଏକ ଗରୀବ ବୃଦ୍ଧ ଚାଷୀ ଥାଏ । ବିଚରା ଘାସ କାଟି ସେସବୁ ବିକି ନିଜ ପେଟ ପୋଷୁଥାଏ । ତା’ ସ୍ତ୍ରୀ ଗୌରୀ ଦିନେ ଏ ବୁଢାକୁ ଏକ ଛିଣ୍ଡାକନାର ଥଳୀ ଦେଲା । ବୁଢା ବଣକୁ ଯାଇ ଥଳୀଟି ବୃକ୍ଷ ଶାଖାରେ ଟଙ୍ଗାଇ ଦେଇ ଘାସ କାଟିବାକୁ ଗଲା । ଅଳ୍ପ ସମୟ ପରେ ନାନା ପ୍ରକାର ଶବ୍ଦ ଶୁଣି ସେ ଟିକେ ପଛକୁ ଚାହିଁ ଦେଖେ ତ ଦଳେ ମାଙ୍କଡ କାହୁଁ ଆସି ତା’ ଥଳିଟିକୁ ଚିରି ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ କରି ପକାଉଛନ୍ତି, ଏସବୁ ଦେଖି ସେ...

ପିତାଶ୍ରୀ ବିରାଟଙ୍କୁ ଉତ୍ତର କହିଲେ ଯେ ଜଣେ ଦେବପୁରୁଷ ତାଙ୍କୁ ଏହି ବିଜୟରେ ସାହାଯ୍ୟ କଲେ ଓ ସେହି କାରଣରୁ ସେ କୌରବଙ୍କ କବଳରୁ ଗୋଧନ ଉଦ୍ଧାର କରି ପାରିଲେ । ଏହା ଶୁଣି ବିରାଟ କହିଲେ, କିଏ ସେହି ମହାନୁଭବ ଯାହାଙ୍କ କୃପାରୁ ଆମର ଏହି ମହୋପକାର ସମ୍ଭବ ହେଲା ମୁଁ ତ କାହିଁ କିଛି ହେଲେବି ଜାଣିପାରୁ ନାହିଁ । ମୁଁ ତାଙ୍କର ଦର୍ଶନ ପାଇଁ ବ୍ୟସ୍ତ । ତାଙ୍କର ପୂଜା ଆରାଧନା କରି ମୁଁ ମୋ ନିଜକୁ ଧନ୍ୟ ମନେ କରିବି । ସେହି ଭଗବାନ...

ଅନସୂୟାର ବିବାହ ପରେ ଶାଶୁଘରେ ଆସି ସେ ଦେଖିଲା ତା’ଜେଜେଶାଶୁ ବଡ ରାଗି । ସ୍ୱାମୀ ସୁଦାମ ବଡ ଶାନ୍ତସ୍ୱଭାବର ପିଲା । କିନ୍ତୁ ତା’ର ଜେଜେମା ବଡ ବଦରାଗୀ । ଘରର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ନୂଆ ବୋହୁ ଉପରେ ସେ ଲଦି ଦିଅନ୍ତି । କାମ କରି ନପାରିଲେ ଯାଚ୍ଛାତା ଗାଳି ଦିଅନ୍ତି । ଅନସୂୟା ବସି କାନ୍ଦେ । କାହାକୁ କିଛି ସେ କୁହେ ନାହିଁ । ସୁଦାମର ପିଲାଦିନୁ ବାପାମା’ ମରିଯାଇଥିବାରୁ ଜେଜେମା ତାକୁ ପାଳି ପୋଷି ମଣିଷ କରିଛନ୍ତି । ତେଣୁ...

“ବ୍ରିଟିଶ୍ ଶାସନ କାଳର କଥାଏ ଶୁଣିବାକୁ ଲାଗେ ଭାରି ଡର ଗୋରା କର୍ଣ୍ଣେଲଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଥରେ ଅଭିଯୋଗ ଥିଲା ଗୁରୁତର । ସରକାରୀ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ପଦେ ଥାଇ ଇଣ୍ଡିଆନ ଜଣେ ଦେଲେ ଶିକ୍ଷା ଅଭିଯୋଗ ଯେବେ ବିଚାର ସରିଲା କର୍ଣ୍ଣେଲ୍ ମାଗିଲେ କ୍ଷମା ଭିକ୍ଷା ।”                 ଦେଶପ୍ରେମୀ ବଙ୍କିମ ଚନ୍ଦ୍ର ଚାଟାର୍ଜୀଙ୍କର ଦେଶାତ୍ମବୋଧକ ସଂଗୀତ ‘ବନ୍ଦେ ମାତରଂ’ କାନରେ ବାଜିଲେ ଦେହରେ ଯେପରି ଶିହରଣ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ସେଇ...

ସୋମନାଥ ଶାନ୍ତିପୁରର ଜଣେ ଧନୀ ଚାଷୀ ଥିଲେ । କାହିଁ କେଉଁ ବାପା ଜେଜେବାପାଙ୍କ ଅମଳରୁ ତାଙ୍କର ବହୁତ ଜମିବାଡି ଥିଲା । ପୁଅ ଭୂଷଣ ମଧ୍ୟ ବାପାଙ୍କୁ ଚାଷବାସ କାମରେ ବହୁତ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ସେ ଗ୍ରାମରେ ଅନେକ ଧନୀ ଲୋକ ଥା’ନ୍ତି । ସେମାନେ ସୋମନାଥଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ଧନୀ । କିନ୍ତୁ ସୋମନାଥ ମଣିଷ ହିସାବରେ ଅତି ଉତ୍ତମ ଥିଲେ । ସେ ଏକାଧାରରେ ଦୟାଳୁ, ଭଦ୍ର, ପରୋପକାରୀ ଓ ନିସ୍ୱାର୍ଥପର ଥିଲେ । ଅନ୍ୟ ଧନୀ ଲୋକମାନେ...

ଅରୁଣଗିରିର ରାଜା ପ୍ରତାପସେନ ହଠାତ୍ ଅସୁସ୍ଥ ହୋଇ ପଡିଲେ । ରାଜକାର୍ଯ୍ୟରେ ବାଧା ହେଲା । ରାଜା ଯୁବରାଜ କୀର୍ତିସେନ୍ଙ୍କୁ ଦାଇତ୍ତ୍ଵ ତୁଲାଇବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଧେଶ ଦେଲେ ।                 ପ୍ରାୟ ଛଅମାସ ପରେ ରାଜା ଯେତେବେଳେ ପୁଣି କାର୍ଯ୍ୟଭାର ଗ୍ରହଣ କଲେ, ଦେଖିଲେ ତାଙ୍କ ଅସୁସ୍ଥତା ବେଳେ ରାଜକାର୍ଯ୍ୟରେ ମୋଟେ କିଛି ବ୍ୟାଘାତ ଘଟିନାହିଁ । ସବୁ ସୁରୁଖୁରୁରେ ହୋଇଛି । ରାଜା ଯୁବରାଜ କୀର୍ତିସେନଙ୍କ ଉପରେ ଭାରି ଖୁସି ହେଲେ ।...

ପୁରାଣକାଳର କଥା । ରୁଷ୍ ଦେଶରେ ବୁଢୀଟିଏ ଥାଏ । ତା’ର ଦୁଇଟି ପୁଅ ଥିଲେ । ଜଣେ ପିଲାବେଳୁ ମରିଗଲା । ଅନ୍ୟଟି ବଡ ହୋଇ ବିଦେଶକୁ ପଳାଇଲା । ଦିନେ ଜଣେ ସିପାହୀ ବୁଢୀ ପାଖକୁ ଆସି କହିଲା, “ମାଉସୀ, ବାଟରେ ରାତି ହୋଇଗଲା । ରାତିକ ପାଇଁ ମୋତେ ଏଠାରେ ଜାଗା ଦେବ? ସକାଳ ହେବା ମାତ୍ରେ ମୁଁ ଏଠାରୁ ପଳାଇବି ।”                 ବୁଢୀ ପଚାରିଲା “ଠିକ୍ ଅଛି ପୁଅ । ରାତିକ ରହିଯା । କିନ୍ତୁ ତୁ ଏବେ କେଉଁଠୁ ଆସିଲୁ?”...

ସୁଲତାନ୍, ନିଜର ପରମ ଦୋସ୍ତ ହୁସେନଙ୍କ ସହିତ ଥରେ ଏକ ଅରଣ୍ୟ ମାର୍ଗରେ ଯାତ୍ରା କରୁଥିଲେ । ନିଜେ ସୁଲତାନ୍ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ହୁସେନଙ୍କ ପରି ଜଣେ ସାଧାରଣ ବ୍ୟକ୍ତି ସହିତ ପ୍ରଗାଢ ମିତ୍ରତା ରହିଥିଲା । କାରଣ ହୁସେନଙ୍କର ବୁଦ୍ଧିମତାକୁ ସୁଲତାନ୍ ଖୁବ୍ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଥିଲେ । ସେଦିନ ସେମାନଙ୍କ ଠାରୁ ଅଳ୍ପ ଆଗରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ଲୋକ ମଧ୍ୟ ସେହି ମାର୍ଗରେ ଯାଉଥାଏ ।                 ସୁଲତାନ୍ ନିଜ ଦୋସ୍ତକୁ ପଚାରିଲେ, “ହୁସେନ୍...

ରତନପୁର ଗ୍ରାମର ଜଣେ ସାଧାରଣ କୃଷକଙ୍କର ପୁତ୍ର-ଶ୍ରୀମୟ । ତାଙ୍କର ଚେହେରା ବଳିଷ୍ଠ ଓ ସେ ଦେଖିବାକୁ ବେଶ୍ ଆକର୍ଷଣୀୟ । କିନ୍ତୁ ସେ ତା’ପିତାଙ୍କୁ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟରେ ଆଦୌ ସହଯୋଗ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ସର୍ବଦା ଦିବାସ୍ୱପ୍ନରେ, କଳ୍ପନା-ବିଳାସରେ ବୁଡିରହିଥାନ୍ତି ଯେ କିପରି ସେ ରାଜକୁମାରୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିବେ ଓ ନିଜେ ରାଜା ହେବେ । ତାଙ୍କର ଏପରି ଆଚରଣ ଓ ଖିଆଲକୁ ତାଙ୍କ ପିତା ଆଦୌ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଶେଷରେ ଦିନେ ବାଧ୍ୟ...

 ଗୋପାଳ ଏକ ଦିନେ ଗୋଟିଏ ଗଉଡୁଣୀ ସଙ୍ଗରେ ଥଟ୍ଟା ପରିହାସର କଥା ହେଉ ଥିଲା । ଏଣେ ଜଳା କବାଟି ବାଟେ ତା ଭାର୍ଯ୍ୟା ଦେଖି କ୍ରୋଧରେ ଗୋପାଳକୁ ବହୁତ ଗାଳି ଦେଲା । ଗୋପାଳ କିଛି ନ କହି ମନେ ମନେ ଭାର୍ଯ୍ୟାକୁ ଜବତ କରିବା ସକାଶେ ରାଗଟି ରଖିଲା । ଅକସ୍ମାତ୍ ଦିନେ ତାହାର ମଝିଆଁ ଜୋଇଁ ଆପଣା ମନକୁ ବୁଲିବାକୁ ଆସି ଥିଲା । ତାହାକୁ ଗୋପାଳ ଗୌରବ କରି ବସାଇଲା । ବୋଇଲା ବାବୁ ।                  ଏହି ବୈଠକ ଖାନା ଘରେ ବସ ମୁଁ ଘରୁ...

ବହୁତ ଦିନ ତଳର କଥା । ଗୋଟିଏ ଆଶ୍ରମରେ ଜଣେ ସାଧୁ ରହୁଥିଲେ । ଆଉ ସେହି ସାଧୁଙ୍କର ଅନେକ ଗୁଡିଏ ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ । ସେ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଏକ ଶବର ପିଲା ବି ଥିଲା । ସେ ଶବର ପିଲାଟି ସାଧୁଙ୍କ ଠାରୁ ସମସ୍ତ ଯୁଦ୍ଧବିଦ୍ୟା କଳା ବି ଶିଖିଥିଲା । ସେ ସାଧୁଙ୍କ ଆଶ୍ରମରେ ଜାତି ଭେଦ ଭାବ ଏମିତି କିଛି ବି ନ ଥିଲା । ଯେ କୌଣସି ଜାତିର ପିଲା ସେ ସାଧୁଙ୍କ ଶିଷ୍ୟତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରି ଯେ କୌଣସି ବିଦ୍ୟା ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିପାରୁଥିଲା ।...

ହିମାଳୟର ଗୁମ୍ଫା ଭିତରେ ରହୁଥିବା ମୁନି ସଦାନନ୍ଦ ଯଜ୍ଞ କରି ପ୍ରକୃତିର ପଂଚ ମହାଭୁତ ମଧ୍ୟରୁ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଆକୃତି ବିଶିଷ୍ଟ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ମଣିଷକୁ ସୃଷ୍ଟି କଲେ । ସେହି ମଣିଷର ନାମ ଅପୂର୍ବ ଥିଲା । ସେ ଉଭୟ ସାହସୀ ଓ ଅନେକ ବିଶିଷ୍ଟ ଗୁଣସମ୍ପନ୍ନ ଥିଲା । ସେ ସର୍ବଦା ସତ୍ୟକୁ ଆଦର କରୁଥିଲା । ସେ ଅଗ୍ନିରେ ଭସ୍ମ ହେଉଥିବା ଏକ ଗ୍ରାମକୁ ହାତୀମାନଙ୍କ ସହାୟତାରେ ରକ୍ଷା କଲା । ତା’ପରେ… ହାତୀମାନେ ଶୁଣ୍ଡରେ ପାଣି ପକାଇ...

ଚୀନ୍ ଦେଶର ଏକ ରାଜ୍ୟର ରାଜାମାନେ ବହୁ ପୁରୁଷ ଧରି ଗୋଟାଏ ଅଦ୍ଭୁତ ଟୋପି ପିନ୍ଧୁଥିଲେ । ସେ ଟୋପି ଗୋଟାଏ ଶିଆଳ ଛାଲରେ ତିଆରି । କାହିଁକି? ତା’ର କାରଣ ଜାଣିବାକୁ ହେଲେ ପୁରା କାହାଣୀଟିଏ ଶୁଣିବାକୁ ହେବ:                 ବହୁ ପ୍ରାଚୀନ କାଳର କଥା । ଚୀନ୍ ଦେଶର ଗୋଟାଏ ଗାଁରେ ଅଟାଙ୍ଗ ନାମକ ଗରିବ ଯୁବକଟିଏ ବାସ କରୁଥାଏ । କୁଡିଆଟି ଛଡା ତା’ର ନାମକୁ ମାତ୍ର ଖଣ୍ଡିଏ ଜମିଥାଏ । କିନ୍ତୁ ସେ ଜମିରେ ଏମିତି ଗୋଟାଏ ସମ୍ପତ୍ତି...

(ତକ୍ଷଶିଳାରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ବିଦ୍ରୋହ, ସଫଳତାର ସହ ଦମନ କରି ବିଜୟୀ ଅଶୋକ ସ୍ୱଦେଶ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରୁଥିଲେ । ସୁଶେମ ତାଙ୍କୁ ପଥ ମଧ୍ୟରେ ହତ୍ୟା କରିବା ପାଇଁ ଯୋଜନା କରିଥିଲେ, ତାହା ବିଫଳ ହେଲା । ଜ୍ୟେଷ୍ଠପୁତ୍ରର କୁଟିଳ ବୁଦ୍ଧିସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜାଣି ରାଜା ବିନ୍ଦୁସାର ଦାରୁଣ ଆଘାତ ପାଇଲେ । ଦୁଇ କୁମାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣକୁ ରାଜ-ପ୍ରତିନିଧି ରୂପେ ଉଜ୍ଜୟିନୀକୁ ପ୍ରେରଣ କରିବା ପାଇଁ ସେ ନିଷ୍ପତି ନେଲେ । କିନ୍ତୁ ରାଜଧାନୀ...