ବହୁ ପୁରା କାଳର କଥା । ଗୋଟିଏ ନଗରୀରେ ଦ୍ରୋଣ ନାମକ ଜଣେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବସବାସ କରୁଥିଲେ । ସେ ବଡ ଦରିଦ୍ର ଥିଲେ । ଦିନସାରା ଗାଁ ଗାଁ ବୁଲି ଭିକ୍ଷା କରି ଯାହା ସଂଗ୍ରହ କରୁଥିଲେ ସେହିଥିରେ ଚଳିଯାଉଥିଲେ । ସର୍ବଦା ଏକ ଚିରା ଗାମୁଛା ପରିଧାନ କରି ଭିକ୍ଷା କରୁଥିଲେ । ନିଜ ଦେହର ଯତ୍ନ ନେଇ ପାରୁନଥିଲେ । ହାତ, ଗୋଡରେ ନଖ ବଢି ଯାଇଥିଲା । ମୁହଁରେ ମଧ୍ୟ ନିଶ, ଦାଢି ଭର୍ତି ହୋଇଥିଲା । ଦ୍ରୋଣଙ୍କର ଏହି ରୂପ ଦେଖି ଦିନେ ତାଙ୍କର...
“ଲଣ୍ଡନରେ ଥରେ ଇଣ୍ଡିଆକୁ ଯେବେ ଦେଇଥିଲା କଟୁ ମନ୍ତବ୍ୟ ଜଣେ ଏଥିଲାଗି ସ୍ୱାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦଙ୍କ ଉତ୍ତରଟି ଦୁଃଖ ଦେଲା ତା’ ମନେ । ଆମେ ଇଣ୍ଡିଆନ ଦେବା ଶିଖିଅଛୁ, ମାତ୍ର ଶିଖି ନାହୁଁ ନେବା ଛଡାଇ ଏହି କଥା ସ୍ୱାମୀ ଭାଷଣ ଛଳରେ ଦେଇଥିଲେ ଠିକେ ଠିକେ ବତାଇ । ଜୋକ ମୁହେଁ ଲୁଣ ଦେଲା ଭଳି ତୁନି ହୋଇଗଲା ସେହି ସମାଲୋଚକ ନ ଥିଲା ତା’ ମୁହେଁ ଆଉ ପଦେ କଥା, ସତେ କି ପାଲଟି ଗଲା ସେ ମୂକ?” ...
ଭରତ ନାମକ ଜଣେ ବଡ ଭଲ ମଣିଷ ଥିଲା । ସେ ବରାବର ପାଖ ପଡୋଶୀ, ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବ ଇତ୍ୟାଦିଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରି ଆନନ୍ଦ ପାଉଥାଏ । ସେମାନେ କିନ୍ତୁ ତା’ପ୍ରତି କେବେବି ଭଲ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ନାହିଁ; ସେହି କାରଣରୁ ତା’ମନ ବଡ ବ୍ୟାକୁଳ ହୋଇଉଠେ । ଭରତର ସ୍ତ୍ରୀ ରାଣୀ ବଡ ଭଲ ସ୍ୱଭାବର ଝିଅ ଥିଲା । ଭରତର ଏପରି ଦୁଃଖ ସହି ନପାରି ଦିନେ ସେ କହିଲା, “ତୁମେ ଅନ୍ୟକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରି ଯେଉଁ ଆନନ୍ଦ ପାଉଛ ତାହାଠାରୁ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଚିନ୍ତା...
ବୀରସିଂହ ନାମରେ ଏକ ଶିବଭକ୍ତ ଯୁବକ ଥାଏ । ସେ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ଉପାସନା କରେ । ତା’ର ପିଲାଦିନୁ ବାପ ମା’ ମରି ଯାଇଥା’ନ୍ତି । ତେଣୁ ତା’ର କାକାହିଁ ତାକୁ ପାଳି ପୋଷି ମଣିଷ କରିଥିଲେ । ବୀରସିଂହର ବିବାହ ବୟସ ହେବାରୁ ତା’ର କାକା ଚନ୍ଦ୍ରସିଂହ ଦିନେ କନ୍ୟା ଖୋଜି ଯାଇ ନିଜ ଶଶୁର ଘର ଗ୍ରାମ ହରିପୁରରେ ପହଁଚିଲେ । ସେଠାରେ ତାଙ୍କ ଶ୍ୟାଳକ ରବିଗୁପ୍ତଙ୍କ ସହିତ ଏ ବିଷୟରେ ସେ ଆଲୋଚନା କଲେ । ଶେଷକୁ ଚନ୍ଦ୍ରସିଂହ କହିଲେ...
କୋଶଳ ରାଜ୍ୟରେ ବୀରଦାସ ନାମରେ ଜଣେ ଯୁବକ ଥିଲା । ପିଲାଦିନରୁ ବାପମା’ ମରିଯାଇଥିବାରୁ ଜେଜେମା ତାକୁ ପାଳିଥାଏ; ଏତେ ଆଦରରେ ପାଳିଥାଏ ଯେ ସେ ତାକୁ କିଛି କାମ କରିବାକୁ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ ବୀରୁର ଦୁଇଟି ମାତ୍ର କାମ ଥାଏ ଖାଇବା ଓ ଶୋଇବା । କୋଶଳ ରାଜ୍ୟରେ ସେ ଜନ୍ମ ହୋଇ ମଣିଷ ହୋଇଛି । ଥରେ ପଡୋଶୀ ବିଦେହ ରାଜ୍ୟର ରାଜା ସିଂହସେନ କୋଶଳ ଉପରେ ଯୁଦ୍ଧ ଘୋଷଣା କଲେ । ଗୁପ୍ତଚରଙ୍କ ଠାରୁ କୋଶଳ ରାଜା ଚନ୍ଦ୍ରକାନ୍ତ ଏହି ଖବର...
ବୈଶାଳୀ ନଗରୀରେ ଶିବାନନ୍ଦ ନାମକ ଜଣେ ପଣ୍ଡିତ ଥିଲେ । ଥରେ ଗୋଟିଏ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ତାଙ୍କୁ ଭାଷଣ ଦେବା ସକାଶେ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କଲେ । ଗୁରୁକୁଳର ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଗୋଟାଏ ଦାର୍ଶନିକ ବିଷୟରେ ଘଣ୍ଟାଏ ବୁଝାଇ ପଣ୍ଡିତ କହିଲେ, “ମୁଁ ଯାହା କହିଲି, ତାର ସାରାଂଶ ଲେଖିଲ ଦେଖିବା!” ସବୁ ଛାତ୍ର ଅଧଘଣ୍ଟାଏ ଭିତରେ ନିଜ ନିଜ ଲେଖା ପଣ୍ଡିତଙ୍କୁ ଦେଲେ । ଦେଖିବା ବେଳକୁ ଖଣ୍ଡିଏ କାଗଜରେ ଖାଲି ଗୋଟାଏ ଶବ୍ଦ ବଡ ବଡ ଅକ୍ଷରରେ ଲେଖା ଅଛି: “ଓଲୁ ।”...
ଧର୍ମପୁର ଗ୍ରାମରେ ଦୁଇ ମିତ୍ର ଥିଲେ । ସେମାନେ ହେଲେ କେଶବ ଓ ରାଜୀବ । ପରେ ଜୀବିକା ଅର୍ଜନ ସକାଶେ ସେ ଦୁହେଁ ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ ଗ୍ରାମରେ ରହି ବ୍ୟବସାୟ କଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ମିତ୍ରତା ଅତୁଟ ଥିଲା । କିଛିଦିନ ମଧ୍ୟରେ ସେ ଦୁଇଜଣଙ୍କର ବ୍ୟବସାୟ ବହୁତ ଉନ୍ନତି କଲା । ସେମାନେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ରୋଜଗାର କଲେ । କେଶବର ପୁଅ ବିଦ୍ୟାଧର ଓ ରାଜୀବର ଝିଅ ମନ୍ଦାକିନୀ – ଏ ଦୁଇଜଣଙ୍କର ବିବାହ ଯୋଗ୍ୟ ବୟସ ହୋଇ...
ଗୁରୁଭକ୍ତିର ପରାକାଷ୍ଠା ଦେଖାଇ ଏକଲବ୍ୟ ତାଙ୍କର ବୃଦ୍ଧାଙ୍ଗୁଳି ଦାନ କରିଥିଲେ । କୃଷ୍ଣ-ବଳରାମ ମଧ୍ୟ ଅନୁରୂପ ଭାବରେ ଗୁରୁଦକ୍ଷିଣା ସ୍ୱରୂପ ଯମରାଜଙ୍କ ନିକଟରୁ ଗୁରୁପୁତ୍ରଙ୍କୁ ଫେରାଇ ଆଣିଥିଲେ । ବୟଃପ୍ରାପ୍ତ ହେବାପରେ କୃଷ୍ଣ-ବଳରାମ ଦୁହେଁ ସନ୍ଦିପନୀ ମୁନିଙ୍କ ଆଶ୍ରମରେ ରହି ଅଧ୍ୟୟନ କଲେ । ବିଦ୍ୟା ସମାପ୍ତ ପରେ ଉଭୟେ ଗୁରୁଦକ୍ଷିଣା ଦେବାକୁ ଚାହିଁଲେ । ସନ୍ଦିପନୀ ପତ୍ନୀଙ୍କ ସହ କଥା ହେବା ପରେ କହିଲେ – ବତ୍ସ ! କିଛି...
ଅତି ପୁରାକାଳରେ ବ୍ରହ୍ମଦତ ବାରାଣସୀରେ ରହି ରାଜ୍ୟ ଶାସନ କରୁଥିଲେ । ବାରାଣସୀଠାରୁ କିଛି ଦୂରରେ ଗଙ୍ଗାତୀରରେ ଗୋଟିଏ ଗ୍ରାମ ଥିଲା । ଏଥିରେ ପାଂଚଶତ ସୂତ୍ରଧର ବାସ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ଗୃହ ନିର୍ମାଣର ଉପକରଣମାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିଲେ । ଏହି ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟରେ ସେମାନେ ନୌକାରେ ବସି କିଛି ଦୂରରେ ଥିବା ଗୋଟିଏ ବନକୁ ଯାଉଥିଲେ । ବନରୁ କାଠ ଆଣି ସେଥିରେ ଗୃହର ବିଭିନ୍ନ ଜିନିଷ ତିଆରି କରୁଥିଲେ । ପରେ ସେଗୁଡିକ ନୌକାରେ ଲଦି...
ଥରେ ଜଣେ ସାଧୁ ତୀର୍ଥାଟନ କରି ରାମପୁରରେ ଆସି ପହଁଚିଲେ । ସେଠାରେ ବରଗଛ ତଳେ ପୋଖରୀ କୂଳରେ ସେ ତାଙ୍କ ଆସନ ପାତିଲେ । ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କୁ ନିତି ସେ ବେଦ ବେଦାନ୍ତ ବୁଝାଉ ଥା’ନ୍ତି । ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ମଧ୍ୟ ପାଳିକରି ତାଙ୍କୁ ଖୁଆଉଥା’ନ୍ତି । ଦିନେ ସେ ସାଧୁ ଜଣକ ରାମଦାସଙ୍କ ଘରେ ଭୋଜନରେ ବସିଥା’ନ୍ତି । ସେତେବେଳେ “ପୁରୁ” ନାମକ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ସେଠାରେ ପହଁଚି ରାମଦାସଙ୍କୁ କହିଲା, “ମହାଶୟ, କରଜର ସମୟ...
ଜଣେ ଅନ୍ୟ ଜଣକୁ ସାହଯ୍ୟ କରିବା ହିଁ ନୈତିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଓ ମାନବିକତା । ଏହି ସାହାଯ୍ୟ ମଧୁର କଥାବାର୍ତ୍ତା ଅଥବା ଉତ୍ତମ ଆଚରଣ ଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା ମଣିଷ ଭିତରେ, ଦେଶ ଦେଶ ଭିତରେ ସମ୍ପର୍କ ଯୋଡି ହୋଇ ଯାଇଥାଏ । ଏ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବିଖ୍ୟାତ ଔପନ୍ୟାସିକ ତଥା ଚିତ୍ରକର କେ.ଏ.ଆବ୍ବାସ୍ଙ୍କ ଜୀବନରୁ ଘଟଣାଟିଏ । ଘଟଣାଟି ଘଟିଥିଲା ଆବ୍ବାସ୍ଙ୍କର ପିଲାଦିନେ । ସେ ଥରେ ତାଙ୍କର ଜଣେ...
ଧବଳଗିରି ରାଜ୍ୟ ନର୍ମଦା ନଦୀ ତୀରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା । ସେ ଅନେକ ପୁରା କାଳର କଥା । ସେତେବେଳେ ରାଜା ତାରକେଶ୍ୱର ସେ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ କରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଦୁଇ ପୁଅ ଥିଲେ, ସେମାନେ ହେଲେ – ଶୂରସେନ ଓ ଚିତ୍ରସେନ । ବଡ ଶୂରସେନଙ୍କ ବୟସ ପଚିଶ; ମାତ୍ର ସାନ ଚିତ୍ରସେନଙ୍କ ବୟସ ଅଠର । ଦିନେ ସକାଳେ ସେ ଦୁଇ ରାଜପୁତ୍ର ବଣ ଭିତରକୁ ଶୀକାର ପାଇଁ ବାହାରିଗଲେ । ବଣ ଭିତରେ ପଲେ ହରିଣ ସେମାନଙ୍କ ଆଖିରେ ପଡିଲେ । ଘୋଡା...
କୌମୁଦୀ ରାଜ୍ୟର ପରିସର ଭିତରେ ବ୍ୟାପକ ଅଂଚଳ ବ୍ୟାପୀ ଗୋଟିଏ ବଣ ଥିଲା । ତାହାର ନାମ ଶାନ୍ତିବନ । ସେ ବଣର ଗୋଟିଏ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଜୀବାନନ୍ଦ ନାମକ ଜଣେ ଋଷି ରହୁଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଜଣେ ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ । ତା’ର ନାମ ପ୍ରବୋଧ । ପ୍ରବୋଧ ବେଦ ବେଦାନ୍ତ ଅଧ୍ୟୟନରେ ଖୁବ୍ ପରାକାଷ୍ଠା ଦେଖାଇଲେ । ଥରେ ଗୁରୁ ଜୀବାନନ୍ଦ କହିଲେ, “ବାପା ପ୍ରବୋଧ, ଶାସ୍ତ୍ର ଜ୍ଞାନ ସାଙ୍ଗକୁ ଭିତରେ ଭକ୍ତିଭାବ ଉଦ୍ରେକ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଦିଅଁ...
ନିଶା ଗରଜୁଥାଏ, ତୁହାକୁ ତୁହା ଶୀତଳ ପବନ ସାଙ୍ଗକୁ ଝିପି ଝିପି ବର୍ଷା ମଧ୍ୟ ହେଉଥାଏ । ଆଖପାଖର ବଣବୁଦା ଭିତରେ ଭାସି ଆସୁଥାଏ ସାଇଁ ସାଇଁ ପବନ । ଘଡଘଡି ଓ ଶ୍ୱାନଶ୍ୱାପଦଙ୍କ ରଡି ସହିତ ମଝିରେ ମଝିରେ ଶୁଭୁଥାଏ ଅଶରୀରୀମାନଙ୍କର ଅଟ୍ଟହାସ୍ୟ । ଘନ ଘନ ବିଜୁଳି ଆଲୁଅରେ ଦିଶିଯାଉଥାଏ ଭୟାବହ ମୁହଁଟିମାନ । କିନ୍ତୁ ରାଜା ବିକ୍ରମାର୍କ ତିଳେ ମଧ୍ୟ ବିଚଳିତ ବୋଧ ନ କରି ପୁନର୍ବାର ସେ ପ୍ରାଚୀନ ବୃକ୍ଷଟି ପାଖକୁ...
ସୃଜନପୁର ନାମକ ଗୋଟିଏ ମଫସଲ ଗ୍ରାମ ଥିଲା । ସେହି ଗ୍ରାମରେ କାଳିଆ କୁମ୍ଭାରର ଘର । କୁମ୍ଭାର ମାଟିରେ ହାଣ୍ଡି ଗଢ଼ି ତାହାକୁ ପୋଡ଼ି ଗ୍ରାମକୁ ଗ୍ରାମ ନେଇ ବିକ୍ରୟ କରେ । ସେଥିରୁ ଯାହା ରୋଜଗାର ହୁଏ ସେହିଥିରେ ତାର ପରିବାର ପ୍ରତିପୋଷଣ କରେ । ତେବେ କୁମ୍ଭାର ଅନେକ ଗୁଡାଏ ତ ହାଣ୍ଡି ଗଢ଼େ । ସେ ହାଣ୍ଡି କ’ଣ ଗୋଟିଏ ଦିନରେ ବିକ୍ରି ହୋଇଯାଏ । ସେଥିପାଇଁ କୁମ୍ଭାର ତା’ର ବାରିପଟରେ ଗୋଟିଏ ଭାଡ଼ି କରିଥାଏ । ହାଣ୍ଡିଗୁଡ଼ିକ ପୋଡ଼ି...
ଏକଦା ରାଜା ତାଙ୍କର ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହିତ ଗନ୍ଧମାର୍ଦ୍ଧନ ପର୍ବତରେ ବୁଲୁଥାନ୍ତି । ସେଠାରେ ବହୁ ସୁଗନ୍ଧିତ ପୁଷ୍ପ ଓ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷ ଥିଲା । ଏହି ପର୍ବତର ନୈସର୍ଗିକ ଶୋଭା ଦେଖି ରାଜା ମୁଗ୍ଧ ହୋଇଗଲେ । ସେମାନେ ଦୃଶ୍ୟରାଜି ଉପଭୋଗ କରୁ କରୁ ଆଗକୁ ଚାଲିଥାନ୍ତି । କିଛି ବାଟ ଗଲାପରେ ଦେଖିଲେ ଏକ ପଥର ଉପରେ ଜଣେ ସାଧୁ ବସିଛନ୍ତି । ଶୀତକାଳଟାରେ ଫୁଙ୍ଗୁଳା ଦେହରେ ବସିଥିବା ସାଧୁଙ୍କୁ ଦେଖି ରାଜା ନିର୍ଦ୍ଧେଶ ଦେଲେ...
ରାଜା ଏବେ ରାଣୀଙ୍କୁ ଧରି ଗଙ୍ଗା କୂଳକୁ ଗଲେ । ଏ କଥା ରାଜ୍ୟ ସାରା ପ୍ରଚାର ହୋଇ ଯିବାରୁ ସମସ୍ତଙ୍କ ମନରେ ଦୁଃଖ ହେଲା । ରାଇଜ ସାରାର ପ୍ରଜା ମାନେ ଆସି ରାଣୀଙ୍କର ଗୋଡ ହାତ ଧରି ଅନୁରୋଧ କଲେ । ରାଣୀଙ୍କ ମନ ବଦଳିଲା ନାହିଁ । ସେ କହିଲେ ଯିଏ ଯାହା କୁହନ୍ତୁ ପଛେ, ମୁଁ କିନ୍ତୁ ରାଜାଙ୍କ ଠାରୁ ସେହି ସତ୍ୟ କଥାକୁ ଜାଣିବାକୁ ଚାହେଁ । ଶେଷରେ ଦିୱାନ୍ ଆସି ରାଣୀଙ୍କ ଆଗରେ ଅନେକ ବିନୟ ହେଲା । ଆଉ ରାଣୀ...
“ଆମେରିକା ଦେଶ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦେ ରହିଥାନ୍ତି ଆବ୍ରାହମ୍ ଲିଙ୍କନ୍ ସେବେଳର ଏକ ଘଟଣାରୁ ଜଣାପଡେ ସିଏ ଥିଲେ କେତେ ମହାନ୍? ଅସହାୟ ଜନେ ହେଉଥିଲେ ସାହା ବୋଲିଥିଲେ ଜନପ୍ରିୟ ସବୁରି ଆଜି ସେ ନାହାଁନ୍ତି ଆମ ପାଶେ ସିନା ଅଛନ୍ତି ସଭିଙ୍କ ହୃଦେ ଆମରି ।” ସେତେବେଳେ ଆବ୍ରାହମ୍ ଲିଙ୍କନ୍ ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦରେ ଥାଆନ୍ତି । ଏହା ସେହି ସମୟର ଘଟଣା । ବିଭିନ୍ନ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଭଳି ଆମେରିକାରେ ମଧ୍ୟ ବିଚାର କରି...
ଏଣେ ନିଶା ଗରଜୁଥାଏ । ବାହାରେ ତେଣେ ତୁହାକୁ ତୁହା ଶୀତଳ ପବନ ସାଙ୍ଗକୁ ଝିପିଝିପି ବର୍ଷା ମଧ୍ୟ ହେଉଥାଏ । ଠିକ୍ ସେହି ସମୟରେ ଆଖପାଖର ଅରଣ୍ୟ ଭିତରୁ ସାଇଁ ସାଇଁ ଶବ୍ଦ ଭାସି ଆସୁଥାଏ । ଘଡଘଡି ଓ ଶ୍ୱାନ ଶ୍ୱାପଦଙ୍କ ରଡି ମଝିରେ ଅଶରିରୀମାନଙ୍କ ଅଟ୍ଟହାସ୍ୟ ବି ଶୁଭୁଥାଏ । ଘନ ଘନ ବିଜୁଳି ଆଲୁଅରେ ଭୟାବହ ମୁହଁଟିମାନ ଦିଶିଯାଉଥାଏ । କିନ୍ତୁ ସେ ରାଜା ବିକ୍ରମାର୍କ ତିଳେ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ବିଚଳିତ ବୋଧ ନ କରି ପୁନର୍ବାର ସେ ବୃକ୍ଷଟି...
ଗୋଟିଏ ବଣରେ ଜଣେ ବୁଢା ଶିକାରି ବାସ କରୁଥିଲା । ତା’ର ଗୋଟିଏ ପୁଅ ଥିଲା । ଶିକାରି ପୁଅଟି ବଣ ସାରା ବୁଲି ବୁଲି ଗୋଟିଏ ମଧ୍ୟ ଶିକାର ପାଇଲା ନାହିଁ । ତେଣୁ ମନରେ ବହୁତ କଷ୍ଟ ଅନୁଭବ କଲା । ଏଣେ ସଞ୍ଜବେଳ ହୋଇଯାଇଥାଏ । ଶିକାରି ପୁଅ ତ ଘରକୁ ଫେରିବାକୁ ମନସ୍ଥ କଲାବେଳକୁ ନିକଟରେ ଘଷର ଘଷର ଶବ୍ଦ ଶୁଣାଗଲା । ଗୋଟିଏ ବନ୍ୟଶୁକର ଆସି ଶିକାରି ପୁଅଟିକୁ ଭୁଷିଦେଲା । ସାଧାରଣ ବନ୍ୟ ଶୁକରଠାରୁ ପରାଜିତ ହେବାକୁ ତାକୁ ଭଲ ଲାଗିଲା...
ମହର୍ଷି ମୃକଣ୍ଡ ଭୃଗୁବଂଶରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନାମ ମରୁଦ୍ବତୀ ଥିଲା । ବିବାହର ବହୁ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାଙ୍କର କୌଣସି ସନ୍ତାନ ହେଲା ନାହିଁ । ତେଣୁ ସେ ଦୁହେଁ ଅନେକ ଦିନ ଧରି ତପସ୍ୟା କଲେ ଓ ନାନା ତୀର୍ଥ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବୁଲି ବୁଲି ଶେଷରେ କେଦାର ତୀର୍ଥରେ ସେମାନେ ଯାଇ ପହଁଚିଲେ । ଦିନେ ସେଠାରେ ସେ ଦୁହେଁ ବସି ଧ୍ୟାନ କରୁଥିବା ସମୟରେ ହଠାତ୍ ଏକ ଆକାଶବାଣୀ ହେଲା ଯେ, “ତୁମ ଦୁହିଁଙ୍କର ତପସ୍ୟା...
ଖରାଦିନ । ଉଦୁଉଦିଆ ଦ୍ୱିପ୍ରହର ବେଳ । ପ୍ରଚଣ୍ଡ ସୂର୍ଯ୍ୟତାପ ସତେ ଯେମିତି ଧରାପୃଷ୍ଠକୁ ଜାଳି ଦେଉଛି । ଉଦ୍ଭିଦଜଗତ ଝାଉଁଳି ପଡିଥିବା ବେଳେ ପ୍ରାଣୀମାନେ ମୁନ୍ଦିଏ ଜଳପାଇଁ ଡହଳ ବିକଳ ହେଉଥାନ୍ତି । ହଠାତ୍ ପାହାଡି ଝରଶାରୁ ଜଳ ମୁନ୍ଦିଏ ପିଇବା ଲାଗି ଠେକୁଆଟିଏ ଦୌଡିଆସିଲା । ସେ ଶୋଷ ମେଂଟାଇବା ପାଇଁ ପାଣିରେ ମୁହଁ ଲଗେଇଛି କି ନାହିଁ, ହଠାତ୍ ସିଂହର ଗର୍ଜନ ଶୁଣି ଚମକି ପଡିଲା । ମୁହଁ ଉଠାଇ ଚାହିଁଲା ବେଳକୁ ଝରଣା...
ସବୁ ସମୟରେ ଆକବର ନାନାଦି ଚତୁର ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରି ବିରବଲଙ୍କ ଠାରୁ ଉତ୍ତର ଆଦାୟ ତାଙ୍କର ଏକ ନିତିଦିନିଆ ଅଭ୍ୟାସ ଥିଲା । ବିରବଲ ମଧ୍ୟ ଆକବରଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ । ଦିନେ ରାତିରେ ଚନ୍ଦ୍ରାଲୋକରେ ଆକବର ଏବଂ ବିରବଲ ବଗିଚାରେ ବସି କଥାବାର୍ତ୍ତା କରୁଥାଆନ୍ତି । ଆକବର ଆକାଶକୁ ଚାହିଁଲେ । ତାରାମାନଙ୍କୁ ଦେଖି ହଠାତ୍ ତାଙ୍କ ମନରେ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ ଆସିଲା । ସେ ସଂଗେ ସଂଗେ ବିରବଲଙ୍କୁ କହିଲେ, “ବିରବଲ! କହିଲ...
ନିଶା ଗରଜୁଥାଏ, ତୁହାକୁ ତୁହା ଶୀତଳ ପବନ ସାଙ୍ଗକୁ ଝିପି ଝିପି ବର୍ଷା ମଧ୍ୟ ହେଉଥାଏ । ଆଖପାଖର ବଣବୁଦା ଭିତରୁ ସାଇଁ ସାଇଁ ପବନ ଭାସି ଆସୁଥାଏ । ଘଡଘଡି ଓ ଶ୍ୱାନଶ୍ୱାପଦଙ୍କ ରଡି ସହିତ ମଝିରେ ମଝିରେ ଅଶରୀରୀମାନଙ୍କର ଅଟ୍ଟହାସ୍ୟ ବି ଶୁଭୁଥାଏ । ଘନ ଘନ ବିଜୁଳି ଆଲୁଅରେ ଭୟାବହ ମୁହଁଟିମାନ ଦିଶିଯାଉଥାଏ । କିନ୍ତୁ ରାଜା ବିକ୍ରମାର୍କ ତିଳେ ମଧ୍ୟ ବିଚଳିତ ବୋଧ ନ କରି ପୁନର୍ବାର ସେହି ପ୍ରାଚୀନ ବୃକ୍ଷଟି...
ଉଜ୍ଜୟିନୀ ନଗରୀଠାରୁ ଅଳ୍ପ ଦୂରରେ ସିପ୍ରା ନଦୀ କୂଳରେ ଗୁରୁ ପ୍ରଜ୍ଞାସାଗରଙ୍କର ଆଶ୍ରମ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା । ସେ ବହୁ ବିଦ୍ୟାରେ ଏଭଳି ଜ୍ଞାନୀ ଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଶିଷ୍ୟତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଅନେକ ରାଜ୍ୟରୁ ଆଶାୟୀ ଯୁବକମାନେ ଆସୁଥିଲେ । ଗୁରୁଙ୍କ ଆଶ୍ରମରେ ଆଉ ସ୍ଥାନ ନଥିଲା । ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଛାତ୍ର ଆଶ୍ରମରେ ରହିଲେ ସମସ୍ତଙ୍କ ପ୍ରତି ଯଥାର୍ଥ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ସମ୍ଭବ ହେବ ନାହିଁ ବୋଲି ଗୁରୁ ଆଉ ଅଧିକ ଶିଷ୍ୟ...
ଚିତ୍ରପୁର ନାମକ ନଗରରେ ଚିତ୍ରରଥ ନାମକ ଜଣେ ରାଜାଙ୍କର ରାଜତ୍ୱ ଥିଲା । ରାଜାଙ୍କର ପୁଷ୍ପ ଉଦ୍ୟାନ ମଧ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ସୁନ୍ଦର ପୁଷ୍କରିଣୀ ଥାଏ । ସେହି ପୁଷ୍କରିଣୀରେ ଅନେକ ଗୁଡ଼ି ହଂସ ବାସ କରୁଥିଲେ । ସେହି ହଂସମାନେ ପ୍ରତି ଛଅମାସରେ ଗୋଟିଏ ଲେଖା ସୁନାର ଅଣ୍ଡା ଦେଉଥିଲେ । ରାଜା ଯେତେବେଳେ ପୁଷ୍ପ ଉଦ୍ୟାନକୁ ରାଣୀଙ୍କୁ ନେଇ ସାନ୍ଧ୍ୟ ଭ୍ରମଣରେ ଯାଆନ୍ତି ପରିଚାରିକାମାନଙ୍କୁ ଲଗାଇ ସେହି ଅଣ୍ଡାଗୁଡ଼ିକ ସଂଗ୍ରହ କରି ନଅରକୁ ନେଇ...
ଧର୍ମଗିରିର ରାଜାଙ୍କ ଗନ୍ତାଘର ଭିତରୁ କିଛି ମୂଲ୍ୟବାନ ରତ୍ନ ଚୋରି ହୋଇଗଲା । ରାଜା ଅତି ବୁଦ୍ଧିମାନ ଭାବରେ ଖ୍ୟାତି ତାଙ୍କର ଜଣେ ଅମାତ୍ୟ ଯୁକ୍ତିବର୍ମାଙ୍କୁ ସେ ଚୋରିର ରହସ୍ୟ ଉଦ୍ଘାଟନ କରିବାର ଦାଇତ୍ତ୍ଵ ଦେଲେ । ପ୍ରକାଶ୍ୟ ଦରବାରରେ ରାଜା ଯୁକ୍ତିବର୍ମାଙ୍କୁ କହିଲେ, “ଯୁକ୍ତିବର୍ମା! ତମକୁ ସାତଦିନ ସମୟ ଦେଲି । ତମେ ଯଦି ଏ ରହସ୍ୟର ସମାଧାନ କରି ନ ପାରିବ, ତେବେ ଅଷ୍ଟମ ଦିନ ସକାଳେ ଜାଣ ଯେ ତମ ମୁଣ୍ଡ କାଟ ହେବ ।”...
ଚନ୍ଦ୍ରବର୍ମା ତାନ୍ତ୍ରିକ ବୋଲି ରାଜା ଶିବସିଂହଙ୍କ ଅନୁଚରମାନେ ଧରି ନେଇଥିଲେ । ଚନ୍ଦ୍ରବର୍ମା ଧୂସର ଦୁର୍ଗକୁ ଯିବାର ନକ୍ସା ବୁଢାଠୁଁ ନେଇ ନେଇଥିଲେ । ନାଗରିକମାନେ ଚନ୍ଦ୍ରବର୍ମାଙ୍କୁ ମହାତାନ୍ତ୍ରିକ ରୂପେ ସ୍ୱାଗତ କଲେ । ତୋରଣମାନ ଅତିକ୍ରମ କରି ଚନ୍ଦ୍ରବର୍ମା ଯେତେବେଳେ ରାଜଭବନ ପାଖରେ ଯାଇ ପହଁଚିଲେ, ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କୁ ଭବନ ସାମ୍ନାରେ ରାଜା ଶିବସିଂହ, ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ଅମାତ୍ୟମାନେ ସ୍ୱାଗତ କଲେ । ରାଜା...
କୌଣସି ଏକ ଗାଁରେ ଜଣେ ମହିଳା ରହୁଥାନ୍ତି । ସତ କହିବାକୁ ଗଲେ ସେ ଭାରି ଈଶ୍ୱରବିଶ୍ୱାସୀ । ପ୍ରତିଦିନ ସକାଳୁ ଗାଧୋଇବା ପରେ ସେ ଘଂଟା ଘଂଟା ଧରି ବଡ ପାଟିରେ “ଓଁ ବିଷ୍ଣୁ ଦେବାୟ ନମଃ” ବୋଲି ଜପ କରୁଥାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ପ୍ରକୃତରେ ସେ ମହିଳା ଜଣକ ଥାଆନ୍ତି ଭାରି କ୍ରୁର ସ୍ୱଭାବର । ସବୁବେଳେ ପାଖ ପଡୋଶୀଙ୍କ ସହିତ ବିନା କାରଣରେ ସେ ଖାଲି ଝଗଡା କରୁଥାନ୍ତି । ସମସ୍ତଙ୍କ ଉପରେ ଖାଲି ତାଙ୍କର ଗରଗର । ଯଦି କେହି ଭୁଲ୍ରେ ବି ସେ...
ଯେତେବେଳେ ଇନ୍ଦୋର ରାଜ୍ୟରେ ରାଣୀ ଅହଲ୍ୟାବାଇ ରାଜୁତି କରୁଥିଲେ ସେତେବେଳେ ବିନାୟକ ରାଓ ମଧ୍ୟେକର ନାମକ ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ସେଠାରେ ରହୁଥିଲେ । ସେ ଜଣେ ବହୁତ ବଡ କବି ଥିଲେ । ଭକ୍ତ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ । ସେ ନିଜେ ଗୀତ ଲେଖୁଥିଲେ, ତାହା ସ୍ୱର ସଂଯୋଜନା କରୁଥିଲେ ଏବଂ ନିଜେ ବି ଗାଇ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଶୁଣାଉଥିଲେ । କବି ଏବଂ ଗାୟକ ଭାବରେ ସେ ମଧ୍ୟେକରଙ୍କର କୀର୍ତ୍ତି ସର୍ବତ୍ର ବ୍ୟାପି ଯାଇଥିଲା । ଭକ୍ତ ତ...
ପବିତ୍ର ନାମରେ ପିଲାଟିଏ । ତା’ର ହୃଦୟ ଯେଭଳି ପବିତ୍ର, ଠିକ୍ ସେହିପରି ତା’ର କାର୍ଯ୍ୟ, କଥାବାର୍ତ୍ତା ଆଚରଣ ମଧ୍ୟ । ମାତ୍ର ପିଲାଟି ଦିନରୁ ସେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁଃଖୀ । ବାପଛେଉଣ୍ଡ ପବିତ୍ରର ସମ୍ପତ୍ତିବାଡି ବୋଲି ଝୁମ୍ପୁଡି ଘର ଖଣ୍ଡିକ, ସେଇଠି ସେ ମାଆ ସହିତ ରହେ । ମାଆ ତା’ର ସାଇପଡିସା ଘରେ ବାସି ପାଇଟି କରି ଗୁଜୁରାଣ ମେଂଟାଇ ଦିଏ । ପ୍ରଥମେ ପ୍ରଥମେ ପବିତ୍ର ଗାଁ ସ୍କୁଲକୁ ପାଠପଢିବାକୁ ଯାଉଥିଲା । ମାତ୍ର ତା’ର...
ଗୋଟିଏ ଗ୍ରାମରେ ଏକ ବଢେଇଟିଏ ବାସ କରୁଥିଲା । ସେ ତା’ର ସ୍ତ୍ରୀ ଗୋଟିଏ ଚରିତ୍ରହୀନ ବୋଲି ଜାଣିଥିଲା କିନ୍ତୁ ତା’ ପାଖରେ କୌଣସି ପ୍ରମାଣ ନଥିବାରୁ ସେ ତା’ର ସ୍ତ୍ରୀକୁ କିଛି କହିପାରୁନଥାଏ । ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ନିଜ ଆଖିରେ ନ ଦେଖିଛି ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ସ୍ତ୍ରୀ କୁ ବା’ କ’ଣ କହିବ? ଦିନେ ସେ ତା’ର ସ୍ତ୍ରୀକୁ କହିଲା ମୁଁ ଏକ ଜରୁରୀ କାମରେ ସହରକୁ ଯିବି । ସେଠାରେ ମଧ୍ୟ ମୋତେ କିଛି ଦିନ ରହିବାକୁ ପଡିବ ।...
ଏହା ପଢିବା ପୂର୍ବରୁ “କାହାଣୀରେ ଅବୋଲକରା” ପଢନ୍ତୁ ଏହି ପରି ଭାବରେ ବୋଲକରା ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ ପୁଣ୍ୟ ଇଣ୍ଡିଆ ବର୍ଷର ଚାରୋଟି ଧାମ ପରିଭ୍ରମଣ କଲା । ଯେଉଁ କାଳରେ ଆଜିପରି ଯାତ୍ରା ନିମନ୍ତେ ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ଲାଗି କୌଣସି ଯାନ ବାହନ ନଥିଲା । ସେତେବେଳେ ତୀର୍ଥ ଯାତ୍ରୀ ମାନେ ଆବଶ୍ୟକ ଚୁଡା ଚାଉଳ ଡାଲିକୁ ଗଣ୍ଠିଲି କରି କାନ୍ଧରେ କାନ୍ଧେଇ ସାରା ଇଣ୍ଡିଆ ପାଦ ଚଲାରେ ପରିଭ୍ରମଣ କରୁ ଥିଲେ । ସେଥି ଯୋଗୁଁ...
