ପ୍ରତିଦିନ କିଛିନା କିଛି ଚତୁରତାପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରି ବିରବଲଙ୍କ ଠାରୁ ଉତ୍ତର ଆଦାୟ କରିବା ଆକବରଙ୍କର ଏକ ଅଭ୍ୟାସରେ ପରିଣତ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଦିନେ ଦରବାରରେ ସମସ୍ତେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବା ସମୟରେ ଆକବର ହଠାତ୍ ବିରବଲଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ, “ବିରବଲ କହିଲ ଦେଖି ସଂସାରରେ କେଉଁ ଶତ୍ରୁକୁ ମଣିଷ ଜୟ କରିପାରି ନାହିଁ?” ବିରବଲ ସଂଗେ ସଂଗେ ଉତ୍ତର ଦେଲେ ‘ମୃତ୍ୟୁ’ । ଏହାପରେ ପୁଣି ରଜା ଆଉ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିଲେ – “କେଉଁ ଦୁଇଜଣ...
ଥତାନ୍ତ୍ରିକ ଶଂଖୁ ରହୁଥିବା ନିର୍ଜନ ଅଂଚଳରେ ଚନ୍ଦ୍ରବର୍ମାଙ୍କ ସହ ହଠାତ୍ କାପାଳିନୀର ସାକ୍ଷାତ୍ ହେଲା । ଶଂଖୁକୁ ଦମନ କରିବାର ଉପାୟ ଉଭୟେ ଚିନ୍ତା କଲେ । ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ବେଳେ ଗୋଟିଏ ପାହାଡ ଉପରେ ଥିବା ଯେଉଁ ଶିଳା ଉପରେ ଠିଆ ହୋଇ ଶଂଖୁ ମନ୍ତ୍ର ପଢୁଥାଏ, ସେହି ଶିଳା ଦେହରେ ଦଉଡି ବାନ୍ଧି ରଖାଗଲା । ଶଂଖୁ ଆସି ତାହା ଉପରେ ଠିଆ ହେବା ମାତ୍ରେ ଦଉଡି ଝିଙ୍କି ଦିଆଗଲା । ତା’ପରେ…...
ଥରେ ଜଣେ ବିଦେଶୀ ଯୁବକ ବୁଲିବା ପାଇଁ ନେପାଳକୁ ଆସିଥାନ୍ତି । ସେଠାରେ ହିମାଳୟ ପର୍ବତକୁ ଦେଖି ଚଢିବା ପାଇଁ ମନ ବଳାଇଲେ । ହେଲେ ଏହା ତାଙ୍କ ପକ୍ଷରେ ଏକାବେଳକେ ଅସମ୍ଭବ ଥିଲା । ତଥାପି ତାଙ୍କ ମନରେ ଝୁଙ୍କ ସେ କେମିତି ହେଲେ ହିମାଳୟ ପର୍ବତ ଆରୋହଣ କରିବେ । ମନରେ ଦୃଢ ପ୍ରତିଜ୍ଞା ନେଇ ଯୁବକ ଜଣକ ସେଇଠି ରହିଗଲେ । ପ୍ରତିଦିନ ପର୍ବତାରୋହଣ ଅଭ୍ୟାସ ଚାଲିଲା ତାଙ୍କର । ପ୍ରଥମେ ସେ ଏକ ଛୋଟ ପାହାଡ ଚଢିଲେ । କିଛି...
ସେ ସମୟରେ ବେଙ୍ଗଲ୍ର ପ୍ରଖ୍ୟାତନାମା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେଶବଚନ୍ଦ୍ର ସେନ୍ ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । ସେ ବ୍ରାହ୍ମସମାଜର ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ଥରେ ଶ୍ରୀ ରାମକୃଷ୍ଣ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଥିବାବେଳେ ହଠାତ୍ ସମାଧି ଅବସ୍ଥାକୁ ଚାଲିଗଲେ; କେଶବଚନ୍ଦ୍ର ଓ ବିଦ୍ୱାନ ମଣ୍ଡଳୀଙ୍କ ଉପରେ ଏହାର ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପଡିଥିଲା । ଦିନେ ଶ୍ରୀ ରାମକୃଷ୍ଣଙ୍କ ମନରେ ଏକ ବିଚିତ୍ର ଅଭୀପ୍ସା ଜାଗ୍ରତ ହେଲା, “ଥରେ ସେ ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟଙ୍କୁ ନିଜର ଭକ୍ତ...
ଗୋଟିଏ ଗ୍ରାମରେ ଜଣେ ବଡ ଧନୀ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ବ୍ୟବସାୟ, ଚାଷ ଇତ୍ୟାଦି ନାନାପ୍ରକାରର ଧନରୋଜଗାର କରିବାର ପନ୍ଥା ଥିଲା । ତାଙ୍କର ଚାରିପୁଅ । କ୍ରମେ ସେ ବୃଦ୍ଧ ହୋଇ ବିଛଣା ଧରିଲେ । ବଡପୁଅ କାମ ଦାମ ବ୍ୟବସାୟ ଦେଖାଶୁଣା କରେ, ଦ୍ୱିତୀୟଟି ପଶୁମାନଙ୍କର ଦେଖାଶୁଣା କରେ । ତୃତୀୟଟି ଜମିବାଡି ଦେଖାଶୁଣା କରେ; ଚତୁର୍ଥଟିର ମନ ଏସବୁଥିରେ ନଥାଏ; ସେ ସର୍ବଦା ଶାସ୍ତ୍ର ପଢେ ଓ ଧାର୍ମିକ କାମସବୁ କରେ । ଏହି ପରି ଭାବରେ ସେ...
ଦଇତାପୁର ଗାଆଁର ମଧୁ ଦାସଙ୍କ ପୁଅ ବାବନା ହାଇସ୍କୁଲରେ ପାଠ ପଢୁଥାଏ । ସିଏ ଯେତେ ଟିଉସନ୍ ହେଲେ ବି ତା’ ମୁଣ୍ଡରେ ପାଠ ମୋଟେ ପଶୁ ନଥାଏ । ବହିପତ୍ର, ଖାତା, କଲମର କୌଣସି ଅଭାବ ରଖନ୍ତି ନାହିଁ ମଧୁଦାସ । ସେ ମଧୁଦାସ ତାଙ୍କ ଗାଆଁର ଛକ ମୁଣ୍ଡରେ ଗୋଟିଏ ବଡ ତେଜରାତି ଦୋକାନ କରିଥାଆନ୍ତି । ଆଖପାଖ ପାଂଚଖଣ୍ଡ ଗାଆଁର ଲୋକେ ତାଙ୍କରି ଦୋକାନରୁ ହିଁ ସଉଦା ନିଅନ୍ତି । କାହିଁକିନା ତାଙ୍କ ଜିନିଷରେ ଭେଜାଲ୍ ମୋଟେ ନଥାଏ । ଠିକ୍...
ପୁରୁଣା କାଳ କଥା । ଛତ୍ରପତି ଶିବାଜୀ ରାଜା ହୋଇ ଶାସନ ଭାର ସମ୍ଭାଳିଥାନ୍ତି । ରାଜ୍ୟ ପରେ ରାଜ୍ୟ ଜୟ କରୁଥାନ୍ତି । ଥରେ ଏକ ରାଜ୍ୟ ଜୟ କରିବା ପାଇଁ ସେନାପତିଙ୍କୁ ଶିବାଜୀ ନିର୍ଦ୍ଧେଶ ଦେଲେ । ଶିବାଜୀଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଧେଶ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲା । ସେନାପତି ତାଙ୍କ ସେନା ଧରି ରାଜ୍ୟ ଜୟ କରିବାକୁ ବାହାରିଗଲେ । ଅନେକ ଦିନ ବିତିଗଲା । ଦିନେ ସିଂହାସନରେ ଶିବାଜୀ ବସିଥାନ୍ତି । ପାଖରେ ତାଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ଅନ୍ୟ ସୁଯୋଗ୍ୟ...
ବିଦିଆ ପାତ୍ର ଭୁଷଣ୍ଡପୁର ଗାଁର ଚୌକିଆ । ଏତେବଡ ଗାଁଟାରେ କଣ୍ଡରା ବୋଇଲେ ବିଦିଆ ଏକୁଟିଆ । ଅଛବ ଲୋକଟା, ସେ କ’ଣ ଭଲଲୋକଙ୍କ ଘର ଲଗାଲଗିରେ ଘର କରିବ! ଗାଁମୁଣ୍ଡ ଦି’ମାଣ ଜମି ଛାଡି ପଦା ଢିଅରେ ଗୋଟିଏ ପଲାଘର । ଜାତିରେ ତ’ ସେ କଣ୍ଡରା- ଚୌକିଆ ବାପୁଡା ବୋଲି ପୁଞ୍ଜି ନୁହେଁ । ହେଲେ, ସେ ଗାଁ ଲୋକେ ତାକୁ ଭାରି ମାନନ୍ତି । ସେ ଆଉ ଗାଁ ଚଉକିଆ ପରି ନୁହେଁ । ଚିତାଏ ଉଂଚା ମୂଳିବାଉଁଶ ଠେଙ୍ଗାଟାଏ କାନ୍ଧରେ ପକାଇ, “ଏ ରାମ...
ହେଲାପୁରୀର ଧନୀ ଗଙ୍ଗାରାମ ଜଣେ ମଧ୍ୟବୟସ୍କ ବ୍ୟକ୍ତି । ତାଙ୍କର ଅନେକ ବ୍ୟବସାୟ, ତେଣୁ ଅନେକ ରୋଜଗାର । ସେ ପୁଅ ହାତରେ ସବୁ କିଛି ସମର୍ପି ଦେଇ ନିଜେ ଶାନ୍ତିରେ ଜୀବନ ବିତାଇବାକୁ ଚାହିଁଲେ । ଦିନେ ଦୁଆର ପାଖରେ ପଡିଯାଇ ସେ ତାଙ୍କ ଗୋଡ ଭାଙ୍ଗିଲେ । ଶଯ୍ୟାଶାୟୀ ହୋଇ ସେ ପଡିଥା’ନ୍ତି; ତାଙ୍କ ବାଲ୍ୟବନ୍ଧୁ ଗୋବିନ୍ଦ ଏକଥା ଶୁଣି ଦେଖିବାକୁ ଆସିଲେ । ସେ ପଚାରିଲେ, “କିଓ ଏ ବୟସରେ ତମେ କ’ଣ ଡିଆଁ ଡେଇଁ କରି...
ଅନେକ ଦିନ ତଳର କଥା । ଭାରତ ବର୍ଷର ଦକ୍ଷିଣରେ ‘ମହିଳାରୋପ୍ୟ’ ନାମରେ ଏକ ନଗରୀ ଥିଲା । ଏହି ନଗରୀରେ ଜଣେ ଧନୀ ବଣିକ ବସବାସ କରୁଥିଲେ । ସେହି ବଣିକଙ୍କ ନାମ ହେଉଛି ‘ବର୍ଦ୍ଧମାନକ’ । ଏକଦା ରାତ୍ରୀରେ ବର୍ଦ୍ଧମାନକ ବିଛଣାରେ ବିଶ୍ରାମ ନେବା ସମୟରେ ତାଙ୍କ ମନରେ ଏକ ଚିନ୍ତା ଉଙ୍କି ମାରିଲା । ସେ ଭାବିଲେ ଯେ ଯଦି ଜଣେ ମନୁଷ୍ୟ ପ୍ରଚୁର ଧନ, ଅର୍ଥ ଲାଭ କରିପାରେ ସେ ସଂସାରରେ ସବୁ କିଛି କରିପାରିବ । ସେ ଚିନ୍ତା...
ପୂର୍ବ ଦିନ ଅନେକ ବିଳମ୍ବ ରାତ୍ରରେ ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କର ନିଦ୍ରା ହୋଇ ଥିବାରୁ ସକାଳ ହେଲାରୁ ବିଳମ୍ବରେ ଉଠିଲେ ଚତୁର ବ୍ୟଙ୍ଗକାର । ଚତୁର ବ୍ୟଙ୍ଗକାର ଉଠିବା ମାତ୍ରେ ନିଜର ସ୍ନାନାଦି କାର୍ଯ୍ୟ ସମାପନ କରି କହିଲେ – ରେ ବୋଲକରା, ଉଠ ଏବେ ଝୁଟ ତେବେ ଗଣ୍ଠିଲିକୁ ସଜ କର ନାହିଁ ବିଳମ୍ବ ଯେତେ ସମ୍ଭବ କରିବା ତୀର୍ଥସାର ସଜ ସକାଳ ଖରା କୋମଳ କରନା ବିଳମ୍ବ ଆଉ ଚାଲିବା ଏବେ ତୀର୍ଥ ମାରଗେ ସବୁରି କାମ ଥାଉ । ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କ ମୁଖରୁ ଏପରି...
ସୌମେନ୍ଦ୍ର ନାମକ ଜଣେ ପଣ୍ଡିତ ଗୋଟିଏ ନଦୀକୂଳରେ ନିଜର ଏକ ଗୁରୁକୁଳ ଖୋଲିଥାନ୍ତି । ସେଠାକାର ବାତାବରଣ ଅତି ଚମତ୍କାର ଥାଏ, ପ୍ରାକୃତିକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ । ସେଠାରେ ରହିବାକୁ ସୁନ୍ଦର କୁଟୀର ସବୁ ଥାଏ । ତେଣୁ ସେଠାରେ ରହି ଶିକ୍ଷାପ୍ରାପ୍ତ କରିବାକୁ ବହୁତ ଛାତ୍ର ଲାଳାୟିତ ଥା’ନ୍ତି । ସେ ଗୁରୁକୂଳରେ ତ ଅନେକ ଛାତ୍ର ଥା’ନ୍ତି । ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ରାଧାନାଥ ନାମକ ଏକ ଛାତ୍ର ଥାଏ । ତା’ ପ୍ରତି ଗୁରୁଙ୍କର ବିଶେଷ ସ୍ନେହ...
ଶ୍ରୀରାମ ବହୁତ ବିବ୍ରତ ହୋଇ ପଡିଥିଲେ । ତେଣୁ ବିଭୀଷଣ ତାଙ୍କୁ କ’ଣ କହିଲେ ସେ କଥା ସେ କିଛି ଠିକ୍ସେ ବୁଝି ପାରୁନଥିଲେ । କିଛି ସମୟ ପରେ ସେ କହିଲେ, “ବିଭୀଷଣ, ଯାହା କହିଲ ମୁଁ ବୁଝିପାରି ନାହିଁ । ଦୟାକରି ଆହୁରି ଥରେ ସେକଥା ସ୍ପଷ୍ଟ କରି କୁହ । ବିଭୀଷଣ କହିଲେ, “ପ୍ରଭୂ, ଆପଣ ଅକାରଣରେ ଦୁଃଖ କରୁଛନ୍ତି । ଆପଣଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଲା ମାତା ସୀତାଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବା ଏବଂ ସେଥିପାଇଁ ରାକ୍ଷସମାନଙ୍କୁ ବଧ...
ରାତିରେ ଶୋଇଛନ୍ତି ବୁଢା ବ୍ରାହ୍ମଣ । ହଠାତ୍ ସେ ତାଙ୍କ ସ୍ୱପ୍ନରେ ଦେଖିଲେ ଏକ ବିରାଟ ନାଗସାପ ଫଣାଟେକି ଠିଆ ହୋଇଛି ଓ ତାଙ୍କୁ ଡାକି କହୁଛି, “ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶୁଣ! ମୋ ତଂଟିରେ କଂଟାଟିଏ ଲାଗି ଯାଇଛି, ତେଣୁ ମୋତେ ଭାରି କଷ୍ଟ ହେଉଛି, କାଢିଦିଅ, ଚଂଚଳ ଆସ ଆଉ ଡେରି କରନି ।” ଏତିକିରେ ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ନିଦ ଭାଙ୍ଗିଗଲା । ତା’ପରେ ସେ ଉଠି ପଡିଲେ । ଚାରିଆଡ ଖୋଜି ପକେଇଲେ ଆଲୁଅ ଲଗେଇ । କାଇଁ କୋଉଠି କିଛି...
ଦିନେ ସୁକାନ୍ତ ତାଙ୍କ କ୍ଷେତରେ ଫଳିଥିବା କଖାରୁ ସବୁ ବଳଦ ଗାଡିରେ ଲଦି ସହରକୁ ବିକ୍ରି କରିବାକୁ ଗଲେ; ବିକ୍ରିକରି ଘରକୁ ଫେରୁଥାନ୍ତି । ଦେଖିଲେ ରାସ୍ତାରେ ବଡ ପଥରଟାଏ ପଡିଛି । ତାକୁ ନ ଘୁଂଚାଇଲେ ତ ଗାଡି ଯିବ ନାହିଁ । ଏକୁଟିଆ ସେ ନିଜେ ମଧ୍ୟ ପଥରକୁ ଉଠାଇ ପାରିବେ ନାହିଁ । ସେ ଅସହାୟ ଭାବରେ ଏପଟେ ସେପଟେ ଚାହିଁ ଦେଖିଲେ ଅନତିଦୂରରେ ଜଣେ ମଣିଷ ପଥର ଉପରେ ଶୋଇଛି । ସେ ଯାଇ ତାକୁ ଉଠାଇଲେ ଓ ଉଠାଇବାର...
ନିଶା ଗରଜୁଥାଏ । ତୁହାକୁ ତୁହା ଶୀତଳ ପବନ ସାଙ୍ଗକୁ ଝିପିଝିପି ବର୍ଷା ମଧ୍ୟ ହେଉଥାଏ । ସାଇଁ ସାଇଁ ପବନର ଶବ୍ଦ ବଣବୁଦା ମଧ୍ୟରୁ ଭାସି ଆସୁଥାଏ । ଘଡଘଡି ଓ ଶ୍ୱାନ ଶ୍ୱାପଦଙ୍କ ରଡି ସହିତ ମଝିରେ ମଝିରେ ଅଶରୀରୀମାନଙ୍କ ଅଟ୍ଟହାସ୍ୟ ବି ଶୁଭୁଥାଏ । ଆହୁରି ପୁଣି ଘନଘନ ବିଜୁଳି ଆଲୁଅରେ ଭୟାବହ ମୁହଁଟିମାନ ଦିଶିଯାଉଥାଏ । କିନ୍ତୁ ରାଜା ବିକ୍ରମାର୍କ ତିଳେ ମଧ୍ୟ ବିଚଳିତ ନ ହୋଇ, ପୁନର୍ବାର ସେହି ପ୍ରାଚୀନ...
କୁମାର ଥିଲା ରାଘବର ପୁଅ । ବାପ ତା’ ପୁଅକୁ ଟିକିଏ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଭଲପାଏ ନାହିଁ । କୁମାର ଯେତେ କାମ କରେ, ରାଘବ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ କାମ ତା’ ମୁଣ୍ଡରେ ଲଦିଦିଏ । କୁମାର ବିଚରା ଖଟି ଖଟି ସବୁ କାମ କରେ, କିନ୍ତୁ ଥରେ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ତା’ ବାପାଠାରୁ କେବେବି ପ୍ରଶଂସା ପାଏ ନାହିଁ । ତାଙ୍କ ଗ୍ରାମରେ କାନ୍ତା ନାମକ ଗରିବ ଝିଅଟିଏ ଥାଏ । ସେ ଝିଅଟି ବଡ ଭଲ ଓ ସୁନ୍ଦର କାମ ଦାମ କରେ । କୁମାର ଭାବିଲା ଏଇ ଝିଅଟିକୁ ବିବାହ କଲେ ତା’ର...
ଭଗବାନ୍ ଶିବଙ୍କର ରୁଦ୍ରଗଣ ଓ ରାକ୍ଷସମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବହୁକାଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯୁଦ୍ଧ ଚାଲିଲା । କିନ୍ତୁ ରାକ୍ଷସମାନେ କୌଣସି ମତେ ହାରିଯାଉ ନଥାନ୍ତି ଏହା ଦେଖି ଶିବ ଖୁବ୍ ବିସ୍ମିତ ହେଲେ । ସେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରି ତାଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ, “ଏତେଦିନ ଧରି ଯୁଦ୍ଧ ହେଉଛି ଅଥଚ ରାକ୍ଷସ ସଂଖ୍ୟା ମୋଟେ କ୍ଷୟ ହେଉନାହିଁ ଏହାର କାରଣ କ’ଣ?” ବିଷ୍ଣୁ କହିଲେ, “ଶଙ୍ଖଚୂଡର ପତ୍ନୀ ତୁଳସୀର ପତିବ୍ରତା ଧର୍ମ ସେମାନଙ୍କୁ...
ଦୂରଦେଶରେ ଏକ ଛୋଟ ରାଜ୍ୟର ଜଣେ ରାଜାଥିଲେ । ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ଏତେ ବେଶି ସମୃଦ୍ଧିଶାଳୀ ନଥିଲା; ବରଂ ଅଭାବ ଅନାଟନ ଲାଗିରହିଥାଏ । ସେହି ରାଜାଙ୍କର ଏକ ସୁନ୍ଦରୀ ଝିଅ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ନାମ ଗୁଣବତୀ ଥିଲା । ସେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ନାମକୁ ସାର୍ଥକ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥା ଅନୁସାରେ ସ୍ୱୟମ୍ବର ହେଲା । କିନ୍ତୁ ସର୍ତ୍ତ ଥିଲା ରାଜକୁମାରମାନେ ରାଜକୁମାରୀ ଗୁଣବତୀଙ୍କୁ ନାନା ପ୍ରକାର ଉପହାରମାନ ଦେବେ । ତା’ପରେ ଗୁଣବତୀ ଯାହାକୁ ପସନ୍ଦ କରିବେ...
କୃପାଚାର୍ଯ୍ୟ କର୍ଣ୍ଣଙ୍କୁ କହିଲେ, “ବତ୍ସ ଅର୍ଜୁନଙ୍କ ସହିତ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ହେଲେ ତୁମେ ରାଜବଂଶସମ୍ଭୁତ ହୋଇଥିବା ଆବଶ୍ୟକ ।” ହେଲେ କର୍ଣ୍ଣ ନିଜର ବଂଶ ଓ ମାତାପିତାଙ୍କର ନାମ କହିବାକୁ ଟିକେ ସଙ୍କୋଚ କଲେ । ତାଙ୍କର ଏହି ଦୂରବସ୍ଥା ଦେଖି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଆସି କୃପାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ କହିଲେ, “କ୍ଷତ୍ରିୟ ଓ ରାଜା କେବଳ ରାଜକୁମାରମାନଙ୍କ ସହିତ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ଯୁଦ୍ଧ କରିପାରିବ । କର୍ଣ୍ଣଙ୍କର ରାଜ୍ୟ ନାହିଁ ବୋଲି ଆପଣ ଏପରି...
ବୁଢା ମଲାବେଳେ ତା’ର ଦୁଇ ପୁଅଙ୍କୁ ଡାକି କହିଲା, “ମୁଁ ଆମ ବଗିଚାରେ ତୁମ ପାଇଁ କିଛି ଧନ ପୋତି ଦେଇଯାଇଛି ।” ଏହା ଶୁଣି ସେ ଦୁଇ ପୁଅ ଭାରି ଖୁସି ହୋଇଗଲେ ଓ ବୁଢା ମଲାପରେ ବଗିଚାକୁ ଖୋଳିଲେ; କିନ୍ତୁ କିଛି ବି ପାଇଲେ ନାହିଁ । ତାପରେ ବାରମ୍ବାର ବଗିଚାକୁ ଖୋଳି ଖୋଜିବାରେ ଲାଗିଗଲେ, ହେଲେ ତାକୁ କିଛି ବି ଧନ ମିଳିଲା ନାହିଁ । ସେମାନେ କିଛି ଧନ ନ ପାଇ ଶେଷରେ ସେ ବଗିଚାରେ ଫସଲ କଲେ...
ଅନେକ ଦିନ ତଳର କଥା । ଥରେ ବୋଧିସତ୍ୱ କାଶୀ ରାଜ୍ୟର ଗୋଟିଏ ପଲ୍ଲିରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥାନ୍ତି । ବାପା ମା ତାଙ୍କ ନାମ କମଳ ରଖିଥିଲେ । ସେମାନେ ବହୁତ ସ୍ନେହ ଯତ୍ନରେ କମଳକୁ ବଢାଇଥିଲେ । କମଳ ତ ଶିଶୁଅବସ୍ଥାରେହିଁ ନିଜର ଅସାଧାରଣ ବୁଦ୍ଧି ଓ ବିବେକର ପରିଚୟ ଦେଲା । ବାପା ମା ତାକୁ ଯେତିକି ସ୍ନେହ କରୁଥିଲେ, ତାହାଠାରୁ ତା’ ଜେଜେ ବାପା ତାକୁ ବହୁଗୁଣ ଅଧିକ ସ୍ନେହ କରୁଥିଲେ । ତେବେ...
ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ମନେକଲେ ଦିନେ ମୃଗୟାକୁ ଯିବା ନିମିତ୍ତ ଆଦେଶ ପାଇ ସୈନ୍ୟମାନେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲେ । ଶିକାରୀ ବେଶଧରି ରାଜା ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ଅଶ୍ୱପୃଷ୍ଠରେ ବସି ଚାଲନ୍ତେ ସୈନ୍ୟମାନେ ତାଙ୍କର ଅନୁଗମନ କଲେ । ନାନା ପ୍ରକାର ବାଦ୍ୟ ବଜାଇଣ ଅରଣ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବେଶିଲେ । ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଅବ୍ୟର୍ଥ । ସମ୍ମୁଖରୁ ଭୟଭୀତ ହୋଇ ମୃଗଟିଏ ପବନ ବେଗରେ ପଳାଇଲା । ରାଜା ବାରମ୍ବାର ଶର ପ୍ରହାର କଲେ ମାତ୍ର ତା’ ଦେହରେ ଶର...
ଇଣ୍ଡିଆର ମହାନ୍ ବୈଜ୍ଞାନିକ ସି.ଭି.ରମଣ ଜଣେ ଅତି ସରଳ ଓ କୋମଳ ସ୍ୱଭାବର ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ । ସେ ଯେକୌଣସି ଲୋକ ସହିତ ମଧ୍ୟ ମିଶିଯାଉଥିଲେ । ସତେ ଯେମିତି ମନେ ହେଉଥିଲା ତାଙ୍କ ମନରେ ତିଳେ ହେଲେ ବି ଗର୍ବ ନ ଥିଲା । ମାତ୍ର ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସତ୍ପଥକୁ ଆଣିବା ପାଇଁ ବେଳେବେଳେ ସେ କଟୁମନ୍ତବ୍ୟ ଦେବାକୁ ବି ପଛାଉନଥିଲେ । ଏକଦା ରମଣଙ୍କୁ ଏକ ସଭାରେ ମୁଖ୍ୟ ବକ୍ତା ଭାବରେ ଯୋଗଦେବା ପାଇଁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇଥାଏ ।...
ଦିନେ ଖରାବେଳେ କୁଆକୁ ପାଣି ପିଇବାକୁ କେଉଁଠି ବି ମିଳିଲା ନାହିଁ । ମାତ୍ର କିଛି ଦୂର ଗଲାପରେ ସେ କୁଆ ଦେଖିଲା ଗୋଟିଏ ମାଠିଆରେ କିଛି ପାଣି ଅଛି । କିନ୍ତୁ ପାଣି ବହୁତ କମ୍ ଥିବାରୁ ସେ କୁଆ ତାକୁ ମୋଟେ ପିଇ ପାରିଲା ନାହିଁ । ପିଇବା ଲାଗି ସେ କୁଆଟି ବହୁତ ଚେଷ୍ଟା କଲା, ଏପରିକି ମାଠିଆକୁ ଗଡେଇକି ପିଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲା, କିନ୍ତୁ କୁଆ ପାରିଲା ନାହିଁ । ଶେଷରେ ବହୁତ ଭାବି ଭାବି ସେ କୁଆ ଗୋଟିଏ ଉପାୟ...
ଉଜ୍ଜୟିନୀ ନଗରୀଠାରୁ ଅଳ୍ପ ଦୂରରେ ସିପ୍ରା ନଦୀ କୂଳରେ ଗୁରୁ ପ୍ରଜ୍ଞାସାଗରଙ୍କର ଆଶ୍ରମ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା । ସେ ବହୁ ବିଦ୍ୟାରେ ଏଭଳି ଜ୍ଞାନୀ ଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଶିଷ୍ୟତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଅନେକ ରାଜ୍ୟରୁ ଆଶାୟୀ ଯୁବକମାନେ ଆସୁଥିଲେ । ଗୁରୁଙ୍କ ଆଶ୍ରମରେ ଆଉ ସ୍ଥାନ ନଥିଲା । ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଛାତ୍ର ଆଶ୍ରମରେ ରହିଲେ ସମସ୍ତଙ୍କ ପ୍ରତି ଯଥାର୍ଥ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ସମ୍ଭବ ହେବ ନାହିଁ ବୋଲି ଗୁରୁ ଆଉ ଅଧିକ ଶିଷ୍ୟ...
ଜଙ୍ଗଲରେ ଗୋଟିଏ ଷଣ୍ଢକୁ ସିଂହ ଗୋଡେଇଲା । ତାପରେ ଭୟରେ ଦୌଡି ସେ ସିଂହ ଯାଇ ଗୋଟିଏ ବଣୁଆ ଛେଳି ରହୁଥିବା ଗୁମ୍ଫା ଭିତରେ ପଶିଗଲା । ଛେଳି ଷଣ୍ଢକୁ ଆଶ୍ରୟ ଦେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ନିଜ ଶିଙ୍ଘ ଦେଖାଇ ଷଣ୍ଢକୁ ମାରି ଗୋଡେଇଲା । ଷଣ୍ଢ ତ ସେତେବେଳକୁ ପୁରାପୁରି ହାଲିଆ ହୋଇଯାଇଥାଏ । ପୁଣି ବାହାରେ ସିଂହ ତାକୁ ଖୋଜୁଛି । ଛେଳିର ଏପରି ଔଧତ୍ୟ ଦେଖି ଷଣ୍ଢ ତାକୁ କହିଲା – ଏବେ ମୋର ବେଳ ଖରାପ ଅଛି । ନଚେତ ଛେଳି ଓ ଷଣ୍ଢ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ...
ଛଅଦିନ କାଳ ଯେତେ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ମଧ୍ୟ ମହାରାଜ ଭୋଜ ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କ ସେଇ ତଥାକଥିତ ଚମତ୍କାରୀ ସିଂହାସନରେ ବସିବାତ ଦୂରର କଥା ସେଥିରେ ଥିବା ପାହାଚରେ ପାଦ ଥାପିବା ମାତ୍ରେ କଣ୍ଢେଇମାନଙ୍କର କାହାଣୀ ଶୁଣି ନିଜକୁ ଅସହାୟ ମଣି ଫେରି ଆସିଲେ । ଦୁଃଖ ଅବଶୋଷରେ ମନ ତାଙ୍କର ଘାଂଟି ହେଲା । ମନ୍ତ୍ରୀ, ପାରିଷଦମାନେ ଚିନ୍ତିତ ହୋଇପଡିଲେ । ରାଜ ପରାମର୍ଶ ଦାତାଙ୍କୁ ଡକାଇ ସବୁ କଥା କହିଲେ । ମହାରାଜ କହିଲେ; “ମୁଁ ଏ ରାଜ୍ୟର...
ନିଃସନ୍ତାନ ଦ୍ରୁପଦ ସନ୍ତାନ ପ୍ରାପ୍ତିର ଇଚ୍ଛା ନେଇ ଅନେକ ଆଶ୍ରମ ବୁଲିଲେ । ଅନେକ ମୁନିଙ୍କର ସେ ସେବାକଲେ । ତାଙ୍କର ଗୋଟିଏ ପୁତ୍ର ଓ ଗୋଟିଏ କନ୍ୟା ପ୍ରାପ୍ତ କରିବାର ଆକାଂକ୍ଷା ଥିଲା । ଦ୍ରୋଣଙ୍କ ସହ ପୂର୍ବ ଶତ୍ରୁତା ଯୋଗୁଁ ସେ ଚାହିଁଥିଲେ କି ତାଙ୍କର ଏପରି ଏକ ପୁତ୍ର ହେବ ଯିଏକି ଦ୍ରୋଣଙ୍କୁ ମାରି ପାରିବ । ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କର ଅସ୍ତ୍ରଗୁରୁ ଦ୍ରୋଣ ଅର୍ଜୁନଙ୍କ ନିକଟରୁ ଗୁରୁଦକ୍ଷିଣା ସ୍ୱରୂପ ଦ୍ରୁପଦଙ୍କର ଅର୍ଦ୍ଧରାଜ୍ୟ...
ରାଜା ଶୁଭଙ୍କର ବଣ ଭିତରକୁ ଶିକାର ପାଇଁ ଯାଇଥାନ୍ତି । ଦୁଇପହର ହୋଇଗଲା । ପରିଚାରକମାନେ ବଣ ଭିତରେ ରାଜାଙ୍କ ପାଇଁ ତମ୍ବୁ ପକାଇଲେ । ରାଜା ଝରଣାରେ ସ୍ନାନ କରି ଗଛତଳେ ବସି ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ ଗପସପ ହେଉଥାନ୍ତି । ପରିଚାରକମାନେ ଖାଦ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟ ପରିବେଷଣ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥାନ୍ତି । ରାଜା ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ ଗପସପ ହେଉଛନ୍ତି, ହଠାତ୍ ଜଣେ ଲୋକ ଆସି ତାଙ୍କୁ ଅଭିବାଦନ କରି କହିଲା, “ମହାଭାଗ! ମୁଁ ପଡୋଶୀ...
ଦୟାନିଧି ଜଣେ ବଡ ପଣ୍ଡିତ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟରେ ଖୁବ୍ ମୁଗ୍ଧ ହୋଇ ଜମିଦାର ତାଙ୍କୁ ଦଶଏକର ଜମି ଦେଇଥିଲେ । ଭୂଷଣ ତାଙ୍କ ଜମିର ଦେଖାଶୁଣା କରେ । ବେଳେ ବେଳେ ଘର କାମରେ ମଧ୍ୟ ସେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । କିନ୍ତୁ ଦୟାନିଧି, ତା’ କାମରେ ଆଦୌବି ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ନଥିଲେ । ସେ କହୁଥା’ନ୍ତି “ତୁମେ ସଦାବେଳେ କାମ ଧୀରେ ଧୀରେ କରୁଛ । ମନ ଦେଇ କାମ କରୁନାହଁ, ତେଣୁ ଦୁଇଗୁଣ ଅଧିକ ସମୟ ଦେଉଛ । ଏଣିକି ମନ ଦେଇ ଭଲ ଭାବରେ କର ଓ...
ହରିପୁର ଗାଁର ବିଜୟ ସାଆନ୍ତେ ତାଙ୍କ ନାତି ମହେଶକୁ କହିଲେ, “ଆରେ ଟୋକା, ଆମେ ବୁଢା ବୁଢୀ ତ ପୁଣି ମରିବୁ, ନା ବୁଢା ବୟସରେ ଘୁସୁରି ଘୁସୁରି କଷ୍ଟ କରି ଏମିତି ବଂଚି ରହିଥିବୁ?” ମହେଶ କହିଲା “ଏଭଳି ବିଚିତ୍ର ପ୍ରଶ୍ନର ଅର୍ଥ? ମୁଁ ଚାହେଁ ତୁମେ ଦୁହେଁ ବଂଚି ରହିଥିବ ଅଥଚ ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟର ଦୁଃଖ କଷ୍ଟ ତୁମେ ମାନେ କେବେବି ଭୋଗିବ ନାହିଁ ।” ବିଜୟ ସାଆନ୍ତେ କହିଲେ “ଇଏ ଠିକ୍ ଜଣେ...
ଚନ୍ଦ୍ରଧର ନାମରେ ଏକ ଯୁବକ ଥିଲା । ସେ ବହୁତ ବୁଦ୍ଧିମାନ ଥିଲା । ତା’ର ଗ୍ରହଣ ଶକ୍ତି ଓ ସ୍ମରଣ ଶକ୍ତି ଏତେ ବେଶି ଥିଲା ଯେ ଥରେ ଯାହା ସେ ପଢେ ତାକୁ ସେ କେବେହେଲେ ବି ଭୁଲେନାହିଁ । ଏଣୁ ତାକୁ ସାରାଗ୍ରାମରେ ସମସ୍ତେ ମେଧାବୀ ବୋଲି ଜାଣନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ପିତା ତାଙ୍କୁ କହନ୍ତି, “ସୁନନ୍ଦ ହେଉଛି ଏହି ଗ୍ରାମରେ ପ୍ରକୃତ ମେଧାବୀ । ଯଦି ତୋତେ ସେ ମେଧାବୀ ବୋଲି କହେ ତେବେ ଯାଇ ତୁ ମେଧାବୀ ହେବୁ ।” ...