ସୀତାପୁର ଗ୍ରାମରେ ଗୋଟିଏ ଗରିବ ପରିବାର ଥିଲା । ଶିବ ଓ ତା’ ସ୍ତ୍ରୀ ରାଧା, ପୁଅଟିଏ, ତା’ର ନାମ ଭରତ । ତାଙ୍କର ଛୋଟ ବଗିଚାଟିଏ ଥାଏ । ସେଥିରେ ଫଳଫୁଲ ଲଗାଇ ତାକୁ ସେ ବିକନ୍ତି, ଆଉ ଅଳ୍ପ କିଛି ଜମିବାଡି, ସେଥିରେ ସେମାନେ ବେଶ୍ ଚଳିଯା’ନ୍ତି । ରାଧା ହାତର ସ୍ପର୍ଶରେ ସେହି ବଗିଚାଟି ଅତି ସୁନ୍ଦର ଓ ଜୀବନ୍ତ ହୋଇ ଉଠିଥାଏ । ରାଧା ସବୁବେଳେ କହୁଥାଏ “ଇଏ ବନଦେବୀଙ୍କ କୃପା ।”                 ରାଧା ଥରେ ଅସୁସ୍ଥ ହୋଇ...

ପୂର୍ବ କାଳର କଥା । ଇରାବତୀ ନାମରେ ରାଜ୍ୟଟିଏ ଥିଲା । ସେହିଠାରେ ରାଜୁତି କରୁଥାଆନ୍ତି ରାଜା ପରିତ୍ୟାଗସେନ । ତାଙ୍କ ପ୍ରଜାମାନେ ବି ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୁଖରେ ଥାଆନ୍ତି । ରାଜା ଥିଲେ ପ୍ରବଳ ପ୍ରତାପୀ । ତେଣୁ ପାଖପଡୋଶୀ ରାଜାମାନେ ଆଦୌ ସାହସ କରୁ ନ ଥିଲେ ରାଜା ପରିତ୍ୟାଗସେନଙ୍କ ସହିତ କୌଣସି ପ୍ରକାର ଶତ୍ରୁତା ଆଚରଣ କରିବା ପାଇଁ । ସେ ରାଜାଙ୍କର ଦୁଇରାଣୀ । ବଡରାଣୀ ମନୋରମା ଏବଂ ସାନରାଣୀ କାବ୍ୟାଳଙ୍କାରା । ସେ ଦୁଇରାଣୀ ରୂପରେ...

 ଦିନେ ମୁର୍ଶୀଦାବାଦ୍ ନବାବ୍ କୃଷ୍ଣ ନଗରରେ ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇ କିଛି ଦିନ ବାସ କରିଥିଲେ । ଦିନେ ରାଜା କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ରାୟଙ୍କର ପିତୃ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ବୃଷୋତ୍ସର୍ଗ ବୃଷଟି ନବାବ୍ ସାହେବଙ୍କ ଆଗରେ ଯାଉ ଥିଲା । ବୃଷଟିକୁ ନବାବ୍ ଦେଖି ତାଙ୍କର ଉଜିର୍କୁ ଡାକି କହିଲେ –                  “ଉଜିର୍, ଏତ ବହୁତ ଆଚ୍ଛା ବୟେଲ ହଏ?” ଏହା ଶୁଣି ଉଜିର୍ କହିଲେ –                  “ହଁ ହଜରତ୍ ଏ ବୟେଲ୍ ଖୁବ୍ ଆଚ୍ଛା” ତହୁଁ ନବାବ୍ ହୁକୁମ୍...

ବିଶାଳଦତ ତ୍ରିଲିଙ୍ଗ ଦେଶର ରାଜା ଥିଲେ, ସେ ଜଣେ ଦାନୀରାଜା ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀ ଚାହୁଁ ନ ଥିଲେ ଯେ ରାଜା ରାଜ୍ୟର ଅର୍ଥସଂପଦକୁ ଦାନ କରି ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଦିଅନ୍ତୁ । ତେଣୁ ସେ ସୁବିଧା ଦେଖି ରାଜାଙ୍କୁ ବୁଝାଇ ଦେବାକୁ ଚାହିଁଲେ ।                 ଦିନେ ଜଣେ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ରାଜସଭାକୁ ଆସି ବିଳାପ କରିକରି କହିଲା, “ମହାରାଜ, ମୋ ସ୍ୱାମୀ ବହୁଦିନରୁ ମୃତ । ମୋର ଏକମାତ୍ର ପୁତ୍ରର ଦେହ ଖରାପ । ଯଦି କିଛି ସାହାଯ୍ୟ ଦେଇ...

ହରିନାରାୟଣ ନାମକ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ମୁଖରେ ସର୍ବଦା ହସ ଲାଗି ରହିଥାଏ । ତେଣୁ ଭାରି ହସଖୁସିରେ ସେ ରହୁଥାଏ । କେହି କେବେବି ତାକୁ ଦୁଃଖ କରିବାର ମୋଟେ ଦେଖି ନଥାନ୍ତି । ହରିନାରାୟଣକୁ ଜଣେ ଭଦ୍ରବ୍ୟକ୍ତି କିଛିଦିନ ଲକ୍ଷ୍ୟ କଲାପରେ, ଦିନେ ତାଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ “ଭାଇ ତୁମକୁ କେତେ ବା ମଜୁରୀ ମିଳୁଛି ଯେ ସେହିଥିରେ ତୁମେ ସର୍ବଦା ଏପରି ଆନନ୍ଦରେ ଅଛ?” ଏକଥା ଶୁଣି ସେ ହରିନାରାୟଣ କହିଲା – ଆଜ୍ଞା କ’ଣ କହିବି ମୁଁ ଚାରିଟଙ୍କା...

(ଅଶୋକ ତାଙ୍କ ପିତାଶ୍ରୀ ବିନ୍ଦୁସାରଙ୍କ ଆଦେଶ ପାଳନ କରି ଅବନ୍ତୀର ରାଜଧାନୀ ଉଜ୍ଜୟିନୀ ଅଭିମୁଖେ ଯାତ୍ରା କଲେ । ସେହି ଦିନ ସାୟଂ କାଳରେ ସେ ପଥ ମଧ୍ୟରେ ବିଦିଶା ଘାଟୀରେ ବିଶ୍ରାମ ନେବାର ନିଷ୍ପତି ନେଲେ । ପର ଦିନ ପ୍ରାତଃ କାଳରେ ପ୍ରକୃତିର ଅପରୂପ ଶୋଭା ସଂଦର୍ଶନ ଲାଳସାରେ ଅଗ୍ରସର ହେଉଥିବା ଅଶୋକ ଏକ ଗଭୀର ଗର୍ତ୍ତ ମଧ୍ୟରେ ନିପତିତ ହେବାର ଠିକ୍ ପୂର୍ବ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ତାଙ୍କୁ ଶାକ୍ୟନାୟକ- ପୁତ୍ରୀ ବିଦିଶା ରକ୍ଷା କଲେ ।...

ଅମିରୁ ଆଲାମ ସହରର ସୁଲତାନ୍ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଦରବାରରେ ଦଶଜଣ ଉଜୀର୍ ଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ସଦାବେଳେ ସୁଲତାନ୍ଙ୍କ ଅଜାଣତରେ ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ଅତ୍ୟାଚାର କରି ଅନେକ ଧନସମ୍ପତ୍ତି ଠକି ଖାଉଥିଲେ । ଅବଶେଷରେ ପଡୋଶୀ ରାଜ୍ୟର ସୁଲତାନ୍ ଯେତେବେଳେ ରାଜ୍ୟ ଆକ୍ରମଣ କଲେ, ସେତେବେଳେ ଏଇ ବିଶ୍ୱାସଘାତକ ଉଜୀରମାନେ ଗୁପ୍ତରେ ପଡୋଶୀ ରାଜ୍ୟକୁ ସାହାଯ୍ୟ କଲେ । ତେଣୁ ଅନାୟାସରେ ପଡୋଶୀ ରାଜ୍ୟର ସୁଲତାନ୍ ଅମିରୁଙ୍କ ଦୁର୍ଗ ଦଖଲ କଲେ । ସେଇ...

ଶିବପୁରର ରାଜା ଶ୍ରୀଦତ ଜଣେ ସୁଶାସକ ନଥିଲେ, ମାତ୍ର ମଣିଷ ହିସାବରେ ସେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଭଦ୍ର ଥିଲେ । ତେଣୁ ତାଙ୍କ ପାତ୍ର ମିତ୍ର ଓ ପ୍ରଜାକୂଳ ସମସ୍ତେ ତାଙ୍କୁ ଭାରି ଭଲ ପାଉଥିଲେ ।                 ରାଜା କିନ୍ତୁ ରାଜସଭା ଡକାଇବାକୁ ଭାରି ଡରୁଥିଲେ । ଯଦି ବା ପାତ୍ର ମିତ୍ର ତାଙ୍କୁ ଖୁବ୍ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରୁଥିଲେ, ତେବେ ରାଜା ସେମାନଙ୍କ ବୈଠକ ଡାକିବାକୁ କୁଣ୍ଠାବୋଧ କାହିଁକି କରିବେ? ଏ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ହୁଏତ ଖୋଦ୍ ରାଜା ବି...

ବହୁବର୍ଷ ତଳର କଥା । ଦଶପଲ୍ଲାର ଘୋର ଜଙ୍ଗଲରେ ଭାଲୁଟିଏ ବାସ କରୁଥିଲା । ତା’ର ନାମ ବିଲୁ । ସେ ଭାଲୁଟି ଅତ୍ୟନ୍ତ ସାଧାରଣ ଓ ଦୟାଳୁ ଥିଲା । ଏକଦା ସେ ଭାଲୁ ବିଲୁ ମହୁ ଖାଇବାକୁ ଭାରି ଇଚ୍ଛା କଲା । ତେଣୁ ଭାଲୁ ବିଲୁ ଜଙ୍ଗଲରେ ଏଣେ ତେଣେ ଘୂରି ବୁଲିଲା ମହୁ ଖୋଜିବାରେ । ଜଙ୍ଗଲରେ ବୁଲୁ ବୁଲୁ ଜଙ୍ଗଲ ମଝିରେ ସେ ଭାଲୁ ବିଲୁ ଦେଖିଲା ସୁନ୍ଦର ଫୁଲ ବଗିଚାଟିଏ । ଆଉ ସେ ବଗିଚା ପାଖରେ ପୋଖରୀଟିଏ । ପୁଣି ସେ ପୋଖରୀ କୂଳରେ ଗୋଟାଏ...

“ପିଲାଟିଏ ଯା’ର ବୟସ ଏଗାର ମାରିଲା ବନ୍ଧୁକେ ବିଚିତ୍ର ପକ୍ଷୀ     କେଉଁ ଜାତି ପକ୍ଷୀ ଚିହ୍ନିବା ପାଇଁ ସେ ପଚାରିଲା ନାନା ଲୋକଙ୍କୁ ଦେଖି ।     ପିଲାଟିକୁ ଦେଖି ଲୋକମାନେ କେତେ ଥଟ୍ଟାମଜା କଲେ ପାଗଳ ବୋଲି     ପ୍ରକୃତରେ ସିଏ ପାଗଳ ନ ଥିଲେ, ଥିଲେ ପକ୍ଷୀପ୍ରେମୀ ସଲ୍ଲିମ୍ ଅଲ୍ଲି ।”                 ଅନେକ ଦିନ ତଳର କଥା, ଦଶକି ଏଗାର ବର୍ଷର ପିଲା ହାତରେ ବନ୍ଧୁକ । ହେଲେ ଏହା ଖେଳନା ବନ୍ଧୁକ ନଥିଲା, ସତରେ ଗୁଳି ଫୁଟା...

ରାଜା କୃଷ୍ଣଦେବ ରାୟ ନିଜ ରାଜ୍ୟରେ ଏକ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କଲେ । ତେଣୁ ସେ ତାଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଡକାଇ ନିଜ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କଲେ ଏବଂ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଉପଯୁକ୍ତ ସ୍ଥାନ ନିରୂପଣ କରିବାପାଇଁ ମଧ୍ୟ କହିଲେ ।                 ମନ୍ତ୍ରୀ ନଗର ଠାରୁ କିଛି ଦୂରରେ ଥିବା ଏକ ଜଙ୍ଗଲରେ ସ୍ଥାନ ଚିହ୍ନଟ କଲେ । ରାଜାଙ୍କ ଆଦେଶରେ ସେହି ସ୍ଥାନଟି ପରିଷ୍କାର କରାଗଲା । ଜଙ୍ଗଲ ପରିଷ୍କାର କରିବା ସମୟରେ ସୁବର୍ଣ୍ଣ...

ରୁଦ୍ରାଚାରୀ ନାମକ ଏକ ବୈଦ୍ୟ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଶରଭ ଶିଷ୍ୟ ରୂପରେ କାମ କରୁଥିଲେ । ରୁଦ୍ରାଚାରୀ ଯାହା ଶିଖାନ୍ତି ସେ ସବୁ ଲେଖି ପକାନ୍ତି । କାଳେ ତାଙ୍କର ମନେ ନ ରହିବ ।                 ଦିନେ ରୁଦ୍ରାଚାରୀ ତାଙ୍କୁ କହିଲେ, “ବତ୍ସ, ତୁମେ ଭାବନାହିଁ ଯେ ସବୁ ରୋଗ ପାଇଁ ଔଷଧ ଅଛି । ଚିକିତ୍ସା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରରେ କରାଯାଇ ପାରେ । ଯେମିତି ହିକ୍କା ରୋଗ ପାଇଁ ଥାପଡଟିଏ ଦେଲେ ତାହା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବ ।...

“ପଢାଇଲା ବେଳେ ଢୁଳାଇବା ଥିଲା ଗୁରୁଜୀଙ୍କ ନିତିଦିନିଆକଥା ଏକଥା ଦେଖିବି ନିରବରେ ପିଲା ବସି ରହୁଥିଲେ ନୁଆଁଇ ମଥା । ହେଲେ ଜଣେ ପିଲା ଏଭଳି ଅନ୍ୟାୟ ସହିନପାରି ଖୋଲିଲା ତା’ ପାଟି ବଡ ହେଲା ପରେ ମଧୁ ବାରିଷ୍ଟର ନାମେ ହେଲା ଖ୍ୟାତ ସେଇ ପିଲାଟି ।” ଅନେକ ବର୍ଷ ତଳର କଥା । ଆଜିକାଲି ପରି ଆଗ କାଳରେ ତ ଆଉ ସ୍କୁଲ ନଥିଲା । ପିଲାମାନେ ଚାଟଶାଳୀରୁ ହିଁ ପାଠପଢା ଆରମ୍ଭ କରୁଥିଲେ । ଆଉ ସେଠାରେ ପାଠପଢାଉଥିବା ଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ ‘ଅବଧାନ’...

ଜଣେ ଖଲିଫା ବାଗଦାଦ ନଗରୀରେ ରାଜୁତି କରୁଥିଲେ । ସେ ସାହିତ୍ୟ, ପାଣ୍ଡିତ୍ୟ ଓ ବୁଦ୍ଧିର ବିଶେଷ ଆଦର କରୁଥିଲେ । ସେ ମଧ୍ୟେ ମଧ୍ୟେ ପଣ୍ଡିତ ଓ ଗୁଣୀବ୍ୟକ୍ତି ମାନଙ୍କର ବି ସଭା ଡାକୁଥିଲେ । ସେ ସଭାରେ ନାନା ଦାର୍ଶନିକ ଓ ସାମାଜିକ ବିଷୟର ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଉଥିଲା । କହିବା ବାହୁଲ୍ୟ, ପଣ୍ଡିତମାନେ ନାନା ପୁରସ୍କାର ପାଇ ଖୁସି ହୋଇ ଯାଉଥିଲେ ।                 ସଭାର ଆଲୋଚନା ଯେ ଖାଲି ଖଲିଫା ଏବଂ ତାଙ୍କ ଦରବାରର ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ...

ବହୁ ପୁରାତନ କଥା । ଇଉରୋପର ଫ୍ରାନ୍ସ ରାଜ୍ୟରେ ଜଣେ ରାଜା ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଅବା କେଉଁ କଥାରେ ଅଭାବ । ଧନ, ସମ୍ପତ୍ତି, କ୍ଷମତା ତ ଯାହାକୁ ଯେତେ । ତେଣୁ ସେ ରାଜ୍ୟର ଲୋକେ ବି ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୁଖରେ ଥାଆନ୍ତି । ପାଖ ପାଡାଶୀ ରାଜାମାନେ ତାଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ଭୟ କରି ଥାଆନ୍ତି । ହେଲେ ଏତେ ସୁଖ ସୌଭାଗ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ କିନ୍ତୁ ରାଣୀଙ୍କର ମନରେ ଆଦୌ ସୁଖ ନଥାଏ । କାହିଁକିନା ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାଙ୍କର କୋଳରେ ବିଧାତା ସନ୍ତାନଟିଏ ଦେଇ ନାହିଁ ।...

ଆଫ୍ରିକା ମୁଲକର ଗୋଟିଏ ଗାଁରେ ଡୁମ୍ବା ନାମରେ ଗୋଟିଏ ଗରୀବ ଲୋକ ଥାଏ । ସେ ସବୁଦିନେ ଗୋଟିଏ କାଠ ଭେଳାରେ ନଦୀ ଭିତରକୁ ଯାଏ ଓ କେତୋଟି ପାଛିଆ ପାଣିରେ ବୁଡାଇ ଦିଏ । ସେ ପାଛିଆ ଗୁଡିକ ମୁହଁରେ ଏମିତି ଭାବରେ ଜାଲ ଲାଗିଥାଏ ଯେ ମାଛ ତହିଁ ଭିତରେ ପଶିଯିବେ, କିନ୍ତୁ ବାହାରି ପାରିବେ ନାହିଁ । ପାଛିଆ ଦେହରେ ଦଉଡି ଲାଗିଥାଏ । ପାଛିଆ ପାଣିରେ ବୁଡିବା ପରେ ସେ ଦଉଡିର ଅନ୍ୟ ପ୍ରାନ୍ତଟିମାନ ଡୁମ୍ବା କୂଳରେ ଗୋଟିଏ ଖୁଂଟ ଦେହରେ...

ମାଳତୀପୁର ଗାଆଁରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଥାଏ । ସେହି ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ରାଜୁ ପାଠ ପଢୁଥାଏ । ତା ମା’ ଥିଲା ବିଧବା ଓ ଅତି ଗରିବ । ମା’ କାମଧନ୍ଦା କରି ରାଜୁର ସବୁ ଇଚ୍ଛାକୁ ପୂରଣ କରୁଥାଏ । ଦିନେ ସେ ରାଜୁର ମାଆକୁ ଭୀଷଣ ଜ୍ୱର ହେଲା । ସେ ଆଉ ପୂର୍ବପରି କାମ ଧନ୍ଦା କରିପାରିଲା ନାହିଁ । ରାଜୁ ତା ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ଯାଏ ସିନା, ହେଲେ ତା ମନଟା ଥାଏ ତା ମାଆ ପାଖରେ । ଏଣେ ରାଜୁ ପାଖରେ ଟଙ୍କାଟିଏ ବି ନଥାଏ ଔଷଧ କିଣିବା ପାଇଁ...