କେଦାର ଓ ବଦ୍ରି ନାମକ ଦୁଇଜଣ ତପସ୍ୱୀ ଗୋଟିଏ ଜଙ୍ଗଲରେ ରହି ତପସ୍ୟା କରୁଥା’ନ୍ତି ।       ଦିନେ ବଦ୍ରି, କେଦାରଙ୍କୁ କହିଲେ, “ବେଳେ ବେଳେ ମୋର ଭାରି ଇଚ୍ଛା ହୁଏ କି ମୁଁ ଏ ଜଙ୍ଗଲ ଛାଡି ସହରକୁ ଯାଇ ସେଠାରେ ଜୀବନ ବିତାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ମୋର ଏ ଇଚ୍ଛାକୁ ମୁଁ ବରାବର ଚାପି ରଖେ ।”       ବଦ୍ରିଙ୍କର ଏଭଳି କଥା ଶୁଣି କେଦାର କିଛି ସମୟ ଚୁପ୍ ରହିଲେ । ତା’ପରେ ସେ କହିଲେ, “ବଦ୍ରି, ତୁମର ଏ ଇଚ୍ଛା ମୋତେ ବଡ ବିଚିତ୍ର ଲାଗୁଛି...

ତ୍ରିରୂପ ଦେଶର ରାଜକୁମାରୀ ଚନ୍ଦ୍ରମତୀ ଅତି ସୁନ୍ଦରୀ ଓ ଗୁଣବତୀ ଥିଲେ । ଥରେ ସେ ବିଚିତ୍ରତାରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିରୁପ ଦେଶକୁ ବୁଲିବାକୁ ଗଲେ । ସେଠାରେ ସେ ପହଁଚିବା ମାତ୍ରେ ସେଠାକାର ଯୁବରାଜ ବୀରସେନ ତାଙ୍କୁ ସ୍ୱାଗତ କଲେ ଓ ତାଙ୍କୁ ସାରାଦେଶ ବୁଲାଇ ଦେଖାଇଲେ । କିଛିଦିନ ଏକାଠି ରହିବା ଦ୍ୱାରା ସେ ଦୁହିଁଙ୍କ ମନ ଦୁହିଁଙ୍କ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷିତ ହେଲା । କିଛି ଦିନ ପରେ ଚନ୍ଦ୍ରମତୀ ନିଜ ଦେଶକୁ ଫେରି ଆସିଲେ ।                ...

ଯଶଗ୍ରାମରେ ଯୁଗଳ ଯାଇ ପହଁଚିଲା । ସେତେବେଳେ ତା’ ସହିତ କୌଣସି ଜିନିଷପତ୍ର ମଧ୍ୟ ନଥିଲା । ଗ୍ରାମାଧିକାରୀଙ୍କ ସହ କଥା ହୋଇ ସେ କହିଲା, “ମୁଁ ଏକବସ୍ତ୍ର ହୋଇ ଚାଲି ଆସିଲି । କେହି ହେଲେ ମୋତେ ଆଶ୍ରୟ ଦେବ ଏହି ବିଶ୍ୱାସ ରଖି ମୁଁ ଏଠାକୁ ଆସିଛି ।”                 ତାଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ଗ୍ରାମାଧିକାରୀ କହିଲେ, “ଏଇ ଦେଖ ଭୂଷଣଙ୍କର ଏହି ଘରଟି ଖାଲି । ଯେତେବେଳେ ନିଜ ଗୋଡରେ ନିଜେ ଛିଡା ହୋଇ ପାରିବ, ସେତେବେଳେହିଁ ଯୁଆଡେ...

ଦୀପାବଳୀ ନିକଟ ହୋଇ ଆସୁଥାଏ । ରାଜା କୃଷ୍ଣଦେବରାୟ ତାଙ୍କ ରାଜ ଦରବାରରେ କହିଲେ – “ପ୍ରତିବର୍ଷ ପରି ଏହି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟ ଦୀପାବଳୀ ବଡ ଧୂମ୍ ଧାମ୍ରେ ପାଳନ କରାଯିବ । ଏପରି ଆୟୋଜନ କରାଯିବ ଯେପରି ପିଲାଠାରୁ ବଡ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତେ ଏଥିରେ ଭାଗ ନେଇପାରିବେ । ରାଜାଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଲେ– “ମହାରାଜ! ଆପଣଙ୍କର ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବଟା ତ’ ବହୁତ ଭଲ ।                 ତାପରେ ସମସ୍ତେ ନିଜ ନିଜର ମତ ପ୍ରଦାନ କଲେ । ପୁରୋହିତ...

ନିରଞ୍ଜନର ସ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଭାର ଦେହ ସବୁବେଳେ ଖାଲି ଅସୁସ୍ଥ ରହୁଥାଏ । ସେ ଧିରେ ଧିରେ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଗଲା ଓ ଶେଷକୁ ସେ ଶଯ୍ୟାଶାୟୀ ମଧ୍ୟ ହୋଇଗଲା । ନିରଞ୍ଜନ ଅନେକ ବୈଦ୍ୟ ଡାକ୍ତର ଦେଖାଇଲା; କିନ୍ତୁ କେଉଁଥିରେ କିଛି ହେଲେ ହେଲାନାହିଁ । ସେ ନିରାଶ ହୋଇଥାଏ । ପାଖ ଗାଁରେ ଜଣେ ବଡ ଜ୍ୟୋତିଷ ଥା’ନ୍ତି । ଯିଏ କିଛି ଦକ୍ଷିଣା ଓ ପୂଜା ପ୍ରସାଦ ନେଇ ଯାଏ, ତାକୁ ଜ୍ୟୋତିଷ ତା’ର ମନଜାଣି, ତା’ର ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରି ଦେଇଥା’ନ୍ତି ।...

ଏକଦା ଅଯୋଧ୍ୟା ନଗରୀରେ ଜଣେ ଶୁଦ୍ର ବ୍ୟକ୍ତି ବସବାସ କରୁଥିଲେ । ସେ ଅଯୋଧ୍ୟା ନଗରୀରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ହେତୁ ନିଜକୁ ଜଣେ ପୁଣ୍ୟବାନ ବ୍ୟକ୍ତି ରୂପେ ଚିନ୍ତା କରି ଆସୁଥିଲେ । ଦିନେ ସେ ଅବନ୍ତୀକା ପୁରକୁ ଚାଲି ଚାଲି ଯାଇ ସେଠାରେ ଥିବା କୃପା ବାରିଧି ନାମକ ଜନୈକ ଶିବ ଭକ୍ତଙ୍କୁ ନିଜର ଗୁରୁ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିନେଲେ । ଏହାପରେ ସେ ତାଙ୍କ ଗୁରୁଙ୍କ ନିର୍ଦେଶରେ ଶିବ ପଂଚାକ୍ଷର ନାମ ଜପ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ହେଲେ ସେ...

 ଦିନେ ଗୋପାଳ ଭାଣ୍ଡର ସ୍ତ୍ରୀ ଗୋପାଳଙ୍କୁ କହିଲେ – ଆହେ ଅନେକ ଦିନ ହେଲା ଜୋଇଁ ଆସି ନାହାଁନ୍ତି । ଏ କଥାରେ କ’ଣ ଜୋଇଁଙ୍କ ମନରେ ଦୁଃଖ ହେଉ ନଥିବ? ସଂସାରର ଭଲ ମନ୍ଦ ତ କିଛି ବୁଝିଲ ନାହିଁ । ତୁମ୍ଭେ ଘରଠୁ ରାଜା ଦୁଆର ଓ ରାଜ ଦୁଆରଠୁ ଘର ଏହାହିଁ ତୁମ୍ଭ ପକ୍ଷରେ ଯଥେଷ୍ଟ ହୋଇଛି । ମୁଁ କେତେ ଥର ଏ କଥା କହିଲିଣି ହଁ ମାରି ନିଶ୍ଚିନ୍ତ  । ଯାହା ହେଲେ କାଲି ଦିନରେ ଜୁଆଇଁକି ନିଶ୍ଚେ ଆଣିଲେ ତେବେ ଯାଇ ସବୁ କଥା ।...

ପୋତନମ ନଗରୀର ଶାସକ ରାଜା ସୋମଚନ୍ଦ୍ର ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ଧାରିଣୀ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପତିବ୍ରତା ଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କର ପୁଅଟିଏ ଥାଏ । ତା’ର ନାମ ପ୍ରସନ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ।                 ଦିନେ ରାଣୀ ରାଜାଙ୍କର କେଶଗୁଚ୍ଛ ସଜାଡି ଦେଉଥିଲେ । ସେ ଦେଖିଲେ ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ତଥା ରାଜାଙ୍କର କେତୋଟି କେଶ ଧଳା ହୋଇ ଯାଇଛି । ରାଣୀ ରାଜାଙ୍କୁ ପରିହାସରେ କିଛି କଥା କହିଲେ; କିନ୍ତୁ ରାଜା କହିଲେ, “ଦେଖ, ଏହା ମୋର ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟର ସୂଚନା ଦେଉଛି...

ବୀରସିଂହ ନାମରେ ଏକ ଶିବଭକ୍ତ ଯୁବକ ଥାଏ । ସେ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ଉପାସନା କରେ । ତା’ର ପିଲାଦିନୁ ବାପ ମା’ ମରି ଯାଇଥା’ନ୍ତି । ତେଣୁ ତା’ର କାକାହିଁ ତାକୁ ପାଳି ପୋଷି ମଣିଷ କରିଥିଲେ । ବୀରସିଂହର ବିବାହ ବୟସ ହେବାରୁ ତା’ର କାକା ଚନ୍ଦ୍ରସିଂହ ଦିନେ କନ୍ୟା ଖୋଜି ଯାଇ ନିଜ ଶଶୁର ଘର ଗ୍ରାମ ହରିପୁରରେ ପହଁଚିଲେ । ସେଠାରେ ତାଙ୍କ ଶ୍ୟାଳକ ରବିଗୁପ୍ତଙ୍କ ସହିତ ଏ ବିଷୟରେ ସେ ଆଲୋଚନା କଲେ । ଶେଷକୁ ଚନ୍ଦ୍ରସିଂହ କହିଲେ...

ସୀତା ଅଶୋକ ବନରେ ନିରତ ଅଶ୍ରୁମୋଚନ କରି କରି ଓ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ କଥା ଭାବି ଭାବି ଦୁଃଖରେ ବସି ରହିଥିଲେ । ରାକ୍ଷସୀମାନେ ତାଙ୍କୁ ଘେରି ରହିଥା’ନ୍ତି । ଏତିକିବେଳେ ରାବଣ ଆସି ସେଠାରେ ପହଁଚିଲା । ହସି ହସି ବଡ ଉତ୍ସାହର ସହିତ ସେ କହିଲା, “ସବୁ ନାଟକ ଶେଷ ହୋଇଗଲା; ରାମ ଯୁଦ୍ଧରେ ମରିଗଲା । ଏବେ ବିନା ଦ୍ୱିଧାରେ ତୁମେ ମୋତେ ନିଜ ସ୍ୱାମୀ ରୂପରେ ବରଣ କର । ତୁମେ ମୋର ରାଣୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପାଟରାଣୀ ହେବ । ଏଥର ଶୁଣ ରାମ କିପରି...

ଚକ୍ରଧରପୁର ଗ୍ରାମରେ ଭରତ ନାମକ ଜଣେ କୃଷକ ବାସ କରନ୍ତି । ତାଙ୍କର ପାଞ୍ଚ ଏକର ଉର୍ବର ଜମି ଥାଏ । ପୁତ୍ର ଚନ୍ଦନ ଓ ସେ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କରି କ୍ଷେତରେ ସାରାବର୍ଷ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଫସଲ କରନ୍ତି । ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କ ଆୟ ମଧ୍ୟ ଖୁବ୍ ଭଲ ହୁଏ । ଏ ବର୍ଷ ଭଲ ହରଡ ଡାଲି ଅମଳ ହୋଇଥାଏ । ସେମାନେ ସଠିକ୍ ଦାମ୍ରେ ତାହା ବିକ୍ରି କରିବାର ସୁଯୋଗର ଅପେକ୍ଷାରେ ରହିଥାନ୍ତି । ଅମଳ ହୋଇଥିବା ଡାଲିର ଦାୟିତ୍ୱ ନେବା ପାଇଁ କ୍ଷେତରେ ଜଣେ ଲୋକ...

ରାଜା ନରେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଏପରି ଜଣେ କର୍ମଚାରୀ ନିଯୁକ୍ତ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ, ଯିଏ କି ନିର୍ଲୋଭୀ ହୋଇଥିବ । ସେ କର୍ମଚାରୀ ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ସୀମାନ୍ତରେ ରହିବ ଏବଂ ସେଠାକାର ଆଦିବାସୀ ପ୍ରଜାଙ୍କଠାରୁ କର ଅସୁଲ୍ କରିବ । କଥା କ’ଣ କି, ସେ ସରଳ ପ୍ରଜାଙ୍କଠୁଁ ନିୟମଠୁଁ ବେଶି କର ସଂଗ୍ରହ କରି ଆତ୍ମସାତ୍ କରିବାର ଲୋଭୀ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ଆଉ ସମ୍ବରଣ କରିପାରୁ ନଥିଲେ ।                 ରାଜାଙ୍କର ଚାରିଜଣ ଅମାତ୍ୟ ଚାରିଜଣ...

ମହାରାଜା ସଙ୍କର୍ଷଣ ରାୟ ଦିନେ ରାଜସଭାରେ କହିଲେ, “ରାଜାମାନେ ନିଜ ଗୁଣଗାନ ଶୁଣି କାହିଁକି ବହୁତ ମୁଗ୍ଧ ହୋଇଯା’ନ୍ତି, ମୁଁ କାହିଁ ସେକଥା ବୁଝି ପାରୁନାହିଁ । ଯିଏ ମୋର ଯେତେ ଖୋସାମୋଦି କଲେ ବି ମୁଁ ସେଥିରେ ତୁଷ୍ଟ ହେବା ଲୋକ ନୁହେଁ । କେହି ମୋତେ ସେଭଳି ଭାବରେ ଖୁସି କରି ପାରିଲେ ମୁଁ ତାକୁ ହଜାରେ ଟଙ୍କା ପୁରସ୍କାର ଦେବି ।”                 ସେଦିନ ରାଜସଭାରେ ଜଣେ ଆଶୁକବି ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ । ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ କବିତା...

ଅନେକ ଦିନ ତଳେ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ନଗରରେ ଜଣେ ଖୁବ୍ ନାମଯାଦା ରାଜା ରାଜୁତି କରୁଥିଲେ, ତାଙ୍କର ନାମ ହେଉଛି ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ । କେତେକ ବିଦ୍ୱାନ କହନ୍ତି, ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ତାଙ୍କର ଅସଲ ନାମ ନୁହେଁ, ସେ ହେଉଛି ତାଙ୍କର ଉପାଧି । ସେ ଯାହା ବି ହେଉ, ସେହି ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ନାମରେ ସେ ସବୁଠି ମାନ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପାଉଥିଲେ । ସେ ନିଜର ସାଧନା ବଳରେ ଢେର ଢେର ଅସାଧ୍ୟ ବିଦ୍ୟା ସାଧିଥିଲେ । ଶାସ୍ତ୍ର, ସଂହିତା, ସ୍ମୃତି ଇତ୍ୟାଦିରେ ଯେମିତି ସେ...

ରଘୁସିଂହ ଲଳିତପୁର ଗାଁରେ ରହୁଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଗୋଟିଏ ବୋଲି ଝିଅ । ତା’ର ନାମ ସୁପ୍ରିୟା । ସେ ଝିଅଟି ଅତି ସାନ ହୋଇଥିଲା ବେଳେ ରଘୁସିଂହଙ୍କର ସ୍ତ୍ରୀ ପରଲୋକଗମନ କଲେ । ସେହିଦିନଠୁଁ ରଘୁସିଂହ ତାଙ୍କ ଝିଅ ସୁପ୍ରିୟାକୁ ଅତି ଯତ୍ନରେ ବଢାଇଥିଲେ ।                 ସୁପ୍ରିୟାର ସ୍ୱଭାବ ଏପରି ଯେ ସେ ମାଛିକୁ ମ ସୁଧାବି କହିବ ନାହିଁ, ତେଣେ କିଛି ଅନ୍ୟାୟ କରିବ ନାହିଁ କି ସହିବ ନାହିଁ । ସେ ଯେତିକି ସତ୍, ସେତିକି ସାହସୀ...

ପିଲାଟିକୁ ପାଂଚ କି ଛଅ ବର୍ଷ ହେବ । ତା’ର ଚେହେରା ଦେଖିବାକୁ ବେଶ୍ ସୁନ୍ଦର । ପିଲାଟିର ମା’ ସକାଳୁ ସକାଳୁ ଫଳ ଝୁଡିଟିଏ ଧରି କୁଆଡେ ଯାଆନ୍ତି ସେ ଆଦୌ ଜାଣିପାରେନି । ତେଣୁ ସେ ଏକୁଟିଆ ଘରେ ଥାଏ । ମାଆଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ ଯିବାକୁ ଯେତେ ଅଳି କଲେ ବି ମାଆ ତାକୁ ସାଙ୍ଗରେ କଦାପି ମଧ୍ୟ ନିଅନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ ସେ ତା’ ମା’ର ଫେରିବା ବାଟକୁ ସେମିତି ଚାହିଁରହେ ।                 ସେଇ ପିଲାଟି ତ ଏବେ ବଡ ହୋଇଗଲାଣି । ଦିନେ ସେ...

ମୂଳ ମହାଭାରତ ବ୍ୟାସଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେଥିରେ ଅନେକ ବିଷୟ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ ହୋଇଥାଏ । ଏଠାରେ ଥିବା ବିଷୟ ମଧ୍ୟ ଠିକ୍ ସେହିପରି ପ୍ରକ୍ଷିପ୍ତ ବିଷୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ।                 ସମସ୍ତ ଯାଦବ ଅନ୍ତର୍ଦୀପରେ ମହୋତ୍ସବ କରିବାକୁ ଚାଲିଯିବା ପରେ ଅର୍ଜୁନଙ୍କର ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କ ସହ ବିବାହ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ବଡ ଗୁପ୍ତରେ କରାଇଥିଲେ । ପ୍ରଥମେ ଅର୍ଜୁନ ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କୁ ବିବାହ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେବାରୁ...

କୌମୁଦୀ ରାଜ୍ୟର ପରିସର ଭିତରେ ବ୍ୟାପକ ଅଂଚଳ ବ୍ୟାପୀ ଗୋଟିଏ ବଣ ଥିଲା । ତାହାର ନାମ ଶାନ୍ତିବନ । ସେ ବଣର ଗୋଟିଏ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଜୀବାନନ୍ଦ ନାମକ ଜଣେ ଋଷି ରହୁଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଜଣେ ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ । ତା’ର ନାମ ପ୍ରବୋଧ ।                 ପ୍ରବୋଧ ବେଦ ବେଦାନ୍ତ ଅଧ୍ୟୟନରେ ଖୁବ୍ ପରାକାଷ୍ଠା ଦେଖାଇଲେ । ଥରେ ଗୁରୁ ଜୀବାନନ୍ଦ କହିଲେ, “ବାପା ପ୍ରବୋଧ, ଶାସ୍ତ୍ର ଜ୍ଞାନ ସାଙ୍ଗକୁ ଭିତରେ ଭକ୍ତିଭାବ ଉଦ୍ରେକ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଦିଅଁ...

ବିଦର ଗ୍ରାମରେ ନିମନ ନାମକ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଥାଏ । ସେ ସବୁବେଳେ ନାକରେ କଥା କୁହେ, ପୁଣି ନାସ ଶୁଙ୍ଘି ଶୁଙ୍ଘି ଛିଙ୍କିବାକୁ ମଧ୍ୟ ତାକୁ ବହୁତ ଭଲ ଲାଗେ । ତା’ ଛିଙ୍କ ଓ ନାକୁଆ କଥା ଶୁଣି ଲୋକେ ଖୁବ୍ ଖୁସି ହୁଅନ୍ତି ଓ ତାକୁ “ନାକୁଆ ନିମନ୍” ବୋଲି ଡାକନ୍ତି ।                 ନିମନ ପରିଶ୍ରମ କରି ତା’ ନିଜ ପେଟ ପୋଷେ । ହେଲେ କେଉଁଠି କିଛି ବିନା ପରିଶ୍ରମରେ ମାଗଣା ମିଳିଗଲେ ସେ ବଡ ଆନନ୍ଦ ପାଏ । କାହାକୁ ନାନା କଥା କହି...

ଜଣେ ରାଜା ଥିଲେ । ସେ ଭାରି ଅହଙ୍କାରୀ । ଅନ୍ୟର ପ୍ରଶଂସାକୁ ସେ ଆଦୌ କେବେବି ସହଜରେ ଗ୍ରହଣ କରିପାରୁ ନଥିଲେ । ସେହି ରାଜ୍ୟରେ ଜଣେ ସାଧୁ ଥିଲେ । ପ୍ରଜାଗଣ ସେ ସାଧୁଙ୍କୁ ବହୁତ ପ୍ରଶଂସା କରୁଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କର ଆଦର ମଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ସାଧୁଙ୍କ ଏପରି ପ୍ରଶଂସା ଶୁଣି ଦିନେ ରାଜା ସେ ସାଧୁଙ୍କୁ ଦେଖା କରିବାକୁ ଗଲେ । ସେହି ସମୟରେ ସେ ସାଧୁ ଜଣକ ଗୋଟିଏ କୁକୁର ଉପରେ ହାତ ବୁଲାଇ ତାକୁ ଖୁବ୍ ଆଦର କରୁଥିଲେ । ରାଜା ଆସି ସେ...