ଏକଦା ହିମାଳୟର ପାଦ ଦେଶରେ ଜଣେ ସାଧୁ ବାସ କରୁ ଥାଆନ୍ତି । ସେହି ସାଧୁ ଜଣକ ଦିନକୁ ମାତ୍ର ଥରେ ଲେଖାଏଁ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ଥାଆନ୍ତି । ଦିନକର ଘଟଣା । ମଧ୍ୟାହ୍ନ ସମୟରେ ସନ୍ଥଙ୍କ ନିକଟରେ ଥିବା ବାଳକଟି ମୁହଁ ହାତ ଧୋଇ ତାକୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବାକୁ ଯାଉଥାଏ । ଠିକ୍ ଏଇ ସମୟରେ ହଠାତ୍ ସାଧୁ ଆସି ବାଳକଟିକୁ ନିର୍ଦେଶ ଦେବା ଭଙ୍ଗୀରେ କହିଲେ ଟିକେ ଅପେକ୍ଷା କର ।          ବାଳକଟି କହିଲା – “ସାଧୁ ମହାଶୟ ! କ’ଣ ହେଲା?”...

ନଟ ବୁଢାର ବଗିଚାଟା ଥାଏ ଗ୍ରାମର ପୂର୍ବ ଦିଗରେ । ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଦୟ ହେଲେ ପ୍ରଥମେ ସେହି ବଗିଚାରେ ତାର ରଶ୍ମି ବିଛାଇ ଦିଏ କିନ୍ତୁ ଯୂର୍ଯ୍ୟ ରଶ୍ମି ବୃକ୍ଷ ଭେଦ କରି ବଗିଚା ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବେଶ କରି ପାରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ସେହି ବଗିଚା ଭିତରେ ସବୁ ବେଳେ ଅନ୍ଧାର ଦେଖା ଯାଏ । ଗ୍ରାମର କେହି ଛୁଆଟିଏ ଅଝଟ ହେଲେ ତାଙ୍କ ମାଆମାନେ ନଟ ବୁଢା ବଗିଚା ଆଡେ ହାତ ଦେଖାଇ ନିଜ ଛୁଆକୁ ଡରାଇ ଦିଅନ୍ତି । ଛୁଆଟାକୁ ଏପରି ବାରମ୍ବାର ଡରାଇବା...

ଶ୍ରୀପୁର ଥିଲା ଗୋଟିଏ ବଡ ଜମିଦାରି । ତାହାକୁ ଛୋଟିଆ ରାଜ୍ୟଟିଏ କହିଲେ ବି କିଛି ଅତ୍ୟୁକ୍ତି ହେବ ନାହିଁ ।                 ଜମିଦାର ବଳବନ୍ତ ରାୟ ନିଜ ଜମିଦାରି ବାହାରେ ଆଉ ଖଣ୍ଡିଏ ଛୋଟିଆ ଜମିଦାରି କିଣିଲେ । ତାଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧି ଭାବରେ ସେଠାରେ ଯିଏ ରହିବେ ତାଙ୍କୁ ନାଏବ କୁହାଯିବ । କାହାକୁ ନାଏବ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇ ସେଠାକୁ ପଠାଇବେ, ଏହା ହେଲା ତାଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଚିନ୍ତା । ତାଙ୍କ ଗୁମାସ୍ତା ଦୁଇଜଣ ଯୁବକଙ୍କ ନାମ...

ଗୋଟିଏ ଗ୍ରାମରେ ଫଜଲ ଓ ଅସଲ ନାମରେ ଦୁଇଟି ଭାଇ ଥା’ନ୍ତି । ବଡଭାଇ ଫଜଲ୍ ଭାଗ୍ୟବାନ୍ ଓ ଧନୀ ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସାନଭାଇ ଅସଲ ନିପଟି ଦରିଦ୍ର ଥିଲା । ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ସାଧୁ ସ୍ୱଭାବର ଥିଲା ।                 ଫଜଲର କ୍ଷେତରେ କାମ କରି ଅସଲ କୌଣସି ମତେ ଆପଣା ପେଟ ପୋଷେ । ଦିନେ ଭାଇର କ୍ଷେତ ଜଗୁଥିବା ବେଳେ ସେ ଦେଖିଲା ଜଣେ ଶ୍ୱେତବସ୍ତ୍ର ପରିହିତା ମହିଳା ସେହି କ୍ଷେତ ଚାରିପାଖରେ ବୁଲୁଛନ୍ତି । ସେ ବାଲିଗୁଡିକ ଏକାଠି କରି ଗଛ...

ବୀରଗିରି ରାଜ୍ୟର ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରେ ଆନନ୍ଦ ଉତ୍ସବ ଲାଗିଛି, ରାଜକୁମାରୀ ବିଦ୍ୟାବତୀଙ୍କର ଜନ୍ମଦିନ ପାଳନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଚାଲିଛି । ଜନ୍ମଦିନ ପାଇଁ ଆଉ ତିନିସପ୍ତାହ ରହିଲା; ସେହିସବୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟରେ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା – ରାଜକୁମାରୀ ମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରଣାମ କରିବା ପରେ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ସଜା ହୋଇଥିବା ରଥରେ ବସି ପ୍ରାସାଦକୁ ଫେରିବେ । ଯେତିକିବେଳେ ପ୍ରଜାମାନେ ଆନନ୍ଦ ଉତ୍ସବ କରିବେ ଓ ରାଜକୁମାରୀ ସେମାନଙ୍କୁ...

 ହଳଧର ସିଂହ ନାମକ ଜଣେ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ଜମିଦାର କୃଷ୍ଣ ନଗରରେ ବାସ କରନ୍ତି । ହଳଧର ବାବୁ ଏକ ଦିନ ନିଜ ଗୃହର ପିଣ୍ଢାରେ ବସିଛନ୍ତି, ଏହି ସମୟରେ ଗୋପାଳ ଭାଣ୍ଡ ରାସ୍ତାରେ ଚାଲି ଯିବାର ଦେଖିଲେ । ସେ କୌତୁକ କଥା ଶୁଣିବା ଅଭିପ୍ରାୟରେ ଗୋପାଳ ଭାଣ୍ଡକୁ ଡାକି କରି କହିଲେ –                  କିହୋ ଗୋପାଳ ।                  କୁଆଡେ ଯାଉଛ?                  ଆଚ୍ଛା ସତ କରି କୁହତ ତୁମର ନାମ କ’ଣ?                ...

ଜଣେ ରାଜାଙ୍କ ପାଖରେ ଅଗଣିତ ଗାଈ ଥିଲେ । ପଶୁପାଳକ ପ୍ରତିଦିନ ସେହି ଗାଈଗୁଡିକ ଚରାଇବା ପାଇଁ ପାହାଡ ନିକଟସ୍ଥ ପ୍ରାନ୍ତରକୁ ନେଇ ଯାଆନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ସଂନ୍ଧ୍ୟା ସମୟକୁ ଫେରିବାବେଳକୁ ଗାଈଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସମୟକୁ ଫେରିବାବେଳକୁ ଗାଈଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କମି ଯାଇଥାଏ । ଏପରି କିଛିଦିନ ଲଗାତାର ଘଟିବାରୁ ରାଜା ଖୁବ୍ ଚିନ୍ତିତ ହୋଇ ପଡିଲେ । ଅନେକ ପ୍ରକାର ସତର୍କତା ଅବଲମ୍ବନ କଲେ । ମାତ୍ର ଗାଈମାନଙ୍କର ଅନ୍ତର୍ଦ୍ଧାନ ବନ୍ଦ ହେଲା ନାହିଁ ।...

ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କର ଏକ ମିଠା ଦୋକାନ ଥାଏ । ଏହି ଦୋକାନରୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରଚୁର ଆୟ ହେଉଥାଏ । ରତ୍ନମାଳା ତାଙ୍କର ଏକମାତ୍ର କନ୍ୟା । ରତ୍ନମାଳାକୁ ଯିଏ ବିବାହ କରିବ, ସିଏହିଁ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କ ସମସ୍ତ ସମ୍ପତ୍ତିର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ହେବ । ତେଣୁ ରତ୍ନମାଳାକୁ ବିବାହ କରିବା ପାଇଁ ଅଗଣିତ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆସୁଥାଏ ।                 ଗୋବିନ୍ଦ ମଧ୍ୟ ତା’ଙ୍କ କନ୍ୟାର ବିବାହକୁ ବେଶ୍ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଥାନ୍ତି । ଏକ ଯୋଗ୍ୟ ବର ନିର୍ବାଚନ କରିବା ପାଇଁ ସେ...

ହେଲାପୁରୀର ବିଶ୍ୱେଶ୍ୱରଙ୍କ ନାଟକ-କଳା ସମିତି ବହୁତ ବିଖ୍ୟାତ ଓ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । କିନ୍ତୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପଇସା ଦେଇ ନାଟକ ଦେଖିବାର ଉତ୍ସାହ ଦିନକୁ ଦିନ କମିଗଲା । ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ବିଶ୍ୱେଶ୍ୱର “ପାରିଜାତ ହରଣ” ନାମକ ଆଉ ଏକ ନାଟକର ରଚନା କଲେ । ସେଥିପାଇଁ ଯାହା କିଛି ବି ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ, ସେ ବିଷୟରେ ସେ ତାଙ୍କର ବନ୍ଧୁ ସୁଦର୍ଶନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କଲେ ।                 ସୁଦର୍ଶନ ନିଜେ କିଛି ଆର୍ଥିକ ସାହାଯ୍ୟ...

 କୌତୁକ ପ୍ରିୟ ମହାରାଜା କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ରାୟ ଗୋପାଳ ଭାଣ୍ଡକୁ ବହୁତ ଭଲ ପାଉ ଥିଲେ । ସେଥି ସକାଶେ ଗୋପାଳକୁ ଘର ତୋଳି ରହିବା ପାଇଁ ଜମି, ବଗିଚା, ପୋଖରୀ ଇତ୍ୟାଦି ଜମି ବାଡି ଦେଇ ତାହା ଲାଖ ରାଜା ବାହେଲେ କରି ଦେଇ ଥିଲେ, ସେଥିରେ ଗୋପାଳ ପରିବାରର ଏକ ବରଷର ଅନ୍ନ ଏକ ପ୍ରକାର ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ଭାବରେ ଚଳି ଯାଏ । ଗୋପାଳକୁ ମଧ୍ୟ ଆଉ କିଛି କରିବାକୁ ହୁଏ ନାହିଁ । ଗୋପାଳର ଟିକେ ଖରଚି ହାତ ମଧ୍ୟ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଗୋପାଳ ନିମନ୍ତେ...

ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ଆରବ ଦେଶରେ ଜଣେ ସୁଲତାନ୍ ଥା’ନ୍ତି । ସେ ସର୍ବଦା ନାନା ବିଳାସ-ବ୍ୟସନରେ ବୁଡି ରହିଥା’ନ୍ତି ଓ ସେ ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟକାର୍ଯ୍ୟ ଆଦୌ ଭଲ ଭାବରେ ଚଳାଉ ନଥାନ୍ତି । ସେଥିପାଇଁ ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟରେ ଅରାଜକତା ବ୍ୟାପି ଥାଏ ।       କର୍ମଚାରୀମାନେ ମଧ୍ୟ ଅଳସୁଆ ହୋଇଗଲେ । ବ୍ୟବସାୟ ମଧ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହେଲା । ପ୍ରଜାମାନଙ୍କ ଜୀବନ ବିପନ୍ନ ହେଲା । ସୁଲତାନ୍ଙ୍କ ପାଖରେ ଅନେକ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥା’ନ୍ତି । ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେତେକ...

ଜଗନ୍ନାଥ ପିଲାଦିନରୁ ବାପା ମାଆଙ୍କୁ ହରାଇଲା । ଅଳ୍ପ କେତେଜଣ ଦୂରସମ୍ପର୍କୀୟ ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବଙ୍କୁ ବାଦ୍ ଦେଲେ ତାର ଆଉ ସାହା ଭରସା ବୋଲି କେହିବି ନଥିଲେ । ଜଗନ୍ନାଥର ଅବସ୍ଥା ବଡ ଶୋଚନୀୟ ହେଲା । ବାପା ମାଆଙ୍କର ସମ୍ପତ୍ତି ବି କିଛି ନଥିଲା ଯେ ତାର ଦିନ ସୁଖରେ କଟିଯିବ । ଜଗନ୍ନାଥକୁ ସେତେବେଳେ ବାର ତେର ବର୍ଷ । କ’ଣ ସେ କରିବ? କୋମଳମତି ବାଳକ ମାତ୍ର । ପରିଶ୍ରମ କରି ପେଟ ପୋଷିବାକୁ ତାର ଧୈର୍ଯ୍ୟ କୁଆଡୁ ଆସିବ? ବଳ କାହିଁ...

ରାଜା ଶିକାର କରିବାକୁ ଗଲେ । ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ସାଥିରେ ଜଣେ ଅମାତ୍ୟ ବି ଥିଲେ । ରାଜା ସେହି ବଣ ଭିତରେ ଚାରି ପାଂଚଘଂଟା ବିତାଇ ମଧ୍ୟ ଗୋଟାଏ ବି ଶିକାର ପାଇଲେ ନାହିଁ । ସୁତରାଂ ତାଙ୍କ ମୁହଁରେ ବିରକ୍ତି ଭାବ ଫୁଟି ଉଠୁଥାଏ ।                 ହଠାତ୍ ହରିଣ ଛୁଆଟାଏ ଦେଖାଗଲା । ରାଜା ତରବରିଆ ଭାବେ ତୀର ଯୋଖିଲେ ଓ ମାରିଲେ । କିନ୍ତୁ ସେହି ତୀରଟି ହରିଣଛୁଆଠୁଁ ପ୍ରାୟ ଦୁଇଗଜ ଛାଡି ପଡିଲା । ଅମାତ୍ୟ କହିଲେ “ସାବାସ୍...

ଏଣେ ନିଶା ଗରଜୁଥାଏ, ଠିକ୍ ସେହି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ତୁହାକୁ ତୁହା ଶୀତଳ ପବନ ସାଙ୍ଗକୁ ଝିପିଝିପି ବର୍ଷା ମଧ୍ୟ ହେଉଥାଏ । ଆଖପାଖର ବଣବୁଦା ଭିତରୁ ସାଇଁ ସାଇଁ ପବନ ଭାସି ଆସୁଥାଏ । ଘଡଘଡି ଓ ଶ୍ୱାନଶ୍ୱାପଦଙ୍କ ରଡି ସହିତ ମଝିରେ ମଝିରେ ଅଶରୀରୀ ମାନଙ୍କର ଅଟ୍ଟହାସ୍ୟ ବି ଶୁଭୁଥାଏ । ଘନଘନ ବିଜୁଳି ଆଲୁଅରେ ଭୟାବହ ମୁହଁଟିମାନ ଦିଶିଯାଉଥାଏ ।                 କିନ୍ତୁ ରାଜା ବିକ୍ରମାର୍କ ତିଳେ ମଧ୍ୟ ବିଚଳିତ ବୋଧ ନକରି ପୁନର୍ବାର...

୧୮୯୭ ମସିହା ଜାନୁୟାରୀ ୨୩ ତାରିଖ ଦିନ କଟକ ସହରର ଓଡିଆ ବଜାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ସୁଭାଷଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ । ତାଙ୍କ ପିତା ଜାନକୀନାଥ ବୋଷ ଓ ମାତା ପ୍ରଭାବତୀ ଆଶାକରୁଥିଲେ, “ବାଳକଟି ପରୋପକାରୀ, ସତ୍ୟବାଦୀ ଓ ଖ୍ୟାତିସମ୍ପନ୍ନ ହେଉ ।” ସତକୁ ସତ ତାହାହିଁ ଘଟିଥିଲା ସୁଭାଷଙ୍କ ଜୀବନରେ । ସୁଭାଷ ବହୁତ ଭଲ ପାଠ ପଢୁଥିଲେ । ପାଠ ପଢା ସହିତ ସମାଜସେବା ବି ସେ କରୁଥିଲେ । ସୁଭାଷଙ୍କ ପରିବାର ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ଶ୍ରେଣୀୟ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ...

ଯଶୋବର୍ମା ବିମଳପୁରୀ ରାଜ୍ୟର ଶାସକ ଥା’ନ୍ତି । ରାଜା ପ୍ରଜାଙ୍କର ମଙ୍ଗଳ ପାଇଁ ସଦା ସର୍ବଦା ଚେଷ୍ଟା କରିଥା’ନ୍ତି । ପ୍ରଜାଙ୍କର କିଛି ସମସ୍ୟା ପଡିଲେ ରାଜା ଆହାରନିଦ୍ରା ଭୁଲି ତାକୁ ସମାଧାନ କରନ୍ତି । ରାଜାଙ୍କ ପାଖଲୋକମାନେ ଓ ମନ୍ତ୍ରୀଗଣ ଯେତେବେଳେ ଏ ବିଷୟରେ ରାଜାଙ୍କୁ କିଛି ପଚାରନ୍ତି, ସେ କହନ୍ତି, “ପ୍ରଜାଙ୍କ ସମସ୍ୟାକୁ ନେଇ ମୁଁ ତ ଶାନ୍ତିରେ ଆହାର ନିଦ୍ରା କରିପାରିବି ନାହିଁ । ବରଂ ସମସ୍ୟାର ମୂଳ ଉତ୍ସ ବାହାର କରି...

ଦ୍ରୌପଦୀ, ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପତ୍ନୀମାନେ ଓ ଅନ୍ୟ ସବୁ ନାରୀମାନେ ମଧୁର ବାର୍ତ୍ତାଳାପରେ ମଗ୍ନ । ପୁରୁଷମାନେ ମଧ୍ୟ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ଆନନ୍ଦ ମନରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରୁଥା’ନ୍ତି । ସମସ୍ତେ ନିଜ ନିଜର ଅଭିଜ୍ଞତା କହି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ବିସ୍ମୟ ମୁଗ୍ଧ କରୁଥା’ନ୍ତି । ଠିକ୍ ସେହି ସମୟରେ ଅନେକ ସ୍ଥାନରୁ ମୁନିଗଣ, ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଓ ବଳରାମଙ୍କୁ ଦେଖିବାକୁ ଆସିଥାନ୍ତି । ପାଣ୍ଡବ ଓ ଅନ୍ୟ ରାଜାମାନେ ଉଠିପଡି ସେ ମୁନିମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଣାମ କଲେ ।...

କୌଣସି ଏକ ଗାଁରେ, ଗୋଟାଏ ବାମନ ଦମ୍ପତି ବାସ କରୁଥିଲେ । ଶିକ୍ଷାଦୀକ୍ଷା, ଧନସମ୍ପତ୍ତି ସବୁ କିଛି ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଥିଲା । ହେଲେ ଗୋଟାଏ ଦୁଃଖ ସେମାନଙ୍କୁ ସବୁ ବେଳେ ଘାରୁ ଥିଲା । ତାହା ହେଉଛି ସେମାନଙ୍କ ଶାରୀରିକ ବିକୃତି । କମ୍ ଉଚ୍ଚତା ତଥା ଅସୁନ୍ଦର ହୋଇଥିବାରୁ ସେମାନେ ସର୍ବଦା ମନକଷ୍ଟରେ ଥିଲେ । ଏହିଭଳି ସମୟରେ ପତ୍ନୀଜଣକ ହେଲେ ସନ୍ତାନ ସମ୍ଭବା । ତେଣୁ ତା ମନରେ ଥାଏ ଭାରି ଆନନ୍ଦ । କିନ୍ତୁ ଭୟ ଓ ଆଶଙ୍କାରେ ମନ...

ପାଖନ ପୁର ଗାଁ ପାଖରେ ଗୋଟିଏ ବଡ ପୋଖରୀ ଥିଲା । ଗାଁଠାରୁ ସେହି ପୋଖରୀଟି ପ୍ରାୟ ପାଂଚ ଶହ ମିଟର ଦୂର ହେବ । ପୋଖରୀଟି ଦେଖିବାକୁ ଖୁବ୍ ପୁରାତନ । କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ସେ ପୋଖରୀ ଟାକୁ କିଏ ଖୋଳି ଥିଲା । ପଚାରିଲେ ଗାଁର ପୁରୁଣା ଲୋକ କେଇଟା କୁହନ୍ତି ତାଙ୍କ ଗୋସେଇଁ ବାପା ଏହି ପୋଖରୀ ଖୋଳା ଦେଖି ନଥିଲେ କିନ୍ତୁ ସେତେବେଳେ ରାଜା ରାଜୁଡା ଶାସନ କାଳରେ କୁଆଡେ ଏହି ପୋଖରୀ ଖୋଳା ଯାଇଥିଲା ବୋଲି ଗୋସେଇଁ ବାପା, ବାପାଙ୍କୁ...

ବହୁଦିନ ତଳର କଥା । ମହାଦେବଶାସ୍ତ୍ରୀ ନାମକ ଜଣେ ମହାନ୍ ପଣ୍ଡିତ ଗୋଟିଏ ଗୁରୁକୂଳ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ସେଠାରେ ତାଙ୍କ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରୁଥାନ୍ତି । ଶାସ୍ତ୍ରୀ ଅନେକ ପ୍ରକାର ମନ୍ତ୍ରତନ୍ତ୍ରରେ ସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିବା କଥା ତ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଜଣାଥିଲା । ତେବେ ଶାସ୍ତ୍ରୀ କେବେବି ମନ୍ତ୍ରଚର୍ଚ୍ଚା କରୁ ନଥିଲେ କି ନିଜ ସିଦ୍ଧିର ପରିଚୟ କାହାରିକୁ ବି ଦେଉ ନଥିଲେ । ସେ କହୁଥାନ୍ତି, “ଆଜିକାଲି ଲୋକେ ମନ୍ତ୍ର ଶିଖି ତା’ର...

ଶ୍ରୀଧରପୁରରେ କମଳାକାନ୍ତ ନାମକ ଜଣେ ଧନୀ ବ୍ୟବସାୟୀ ଥା’ନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଅନେକ କୋଠାବାଡି ଓ ଅନେକ ବ୍ୟବସାୟ । ପ୍ରତିଦିନ ରାତିରେ ଦୋକାନରୁ ହେଉଥିବା ଲାଭକୁ ଗଣାଗଣି କରି ରଖି ସେ ବହୁତ ରାତିରେ ଘରକୁ ଫେରନ୍ତି ।                 ଦିନେ ପଇସା ଗଣିବା ବେଳେ କେହି ଦରଜା ଠକ୍ ଠକ୍ କଲା । କମଳାକାନ୍ତ ତରବରରେ ଟଙ୍କାସବୁ ଉପରେ କନା ଖଣ୍ଡେ ଘୋଡାଇ ଦେଇ କବାଟ ଖୋଲିଲେ । ତାଙ୍କର ସମ୍ପର୍କୀୟ ବନ୍ଧୁ ରାମନାଥଙ୍କୁ ସେ ଦେଖିଲେ ।...

ରାଜା ବଳବନ୍ତ ସିଂହ ମଧ୍ୟବୟସ୍କ ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ । ସେ ଭାଷ୍ୟଗ୍ରନ୍ଥର ସହାୟତାରେ ଶ୍ରୀମଦ୍ଭାଗବତ୍ ଗୀତା ପଢିଲେ ଓ କାବ୍ୟ ରୂପରେ ସେ ତାହାର ଅନୁବାଦ କଲେ । କାବ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବା ପରେ ସେ ଭାବିଲେ ଯେ ସେ ଜଣେ ମହାନ୍ କବି । ସେତେବେଳେ ବିଷ୍ଣୁ ଶର୍ମା ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟର ବଡ ପଣ୍ଡିତ ଥା’ନ୍ତି । ତାଙ୍କ ପାଖକୁ ରାଜା କହି ପଠାଇଲେ କି ଯଦି କେହି ରାଜାଙ୍କ ସମାନ ପଣ୍ଡିତ ଅଛନ୍ତି ବୋଲି ସେ ଭାବନ୍ତି ତେବେ ସେ ତାଙ୍କୁ ଦରବାରକୁ...