ଦିନକର କଥା । ସମ୍ରାଟ୍ ଆକବରଙ୍କ ସଭା ଖୁବ୍ ଜୋରସୋର୍ରେ ଚାଲିଥାଏ । ସେହି ସମୟରେ ଦରବାରରେ ହଠାତ୍ ଜଣେ ପ୍ରବେଶ ହୋଇ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ନିକଟରେ ଆପତ୍ତି କଲା ଯେ, ସାତବର୍ଷ ଧରି ମୁଁ ଗୋଟିଏ ଆମ୍ବଗଛ ଆଜ୍ଞା ରୋପଣ କରିଥିଲି । ଏଥର ସେହି ଆମ୍ବ ବୃକ୍ଷରେ ଖୁବ୍ କରି ଆମ୍ବ ହୋଇଛି । ସେହି ବୃକ୍ଷର ଫଳ ସବୁକୁ ଦେଖି ମୋର ପାଖ ପଡୋଶୀ ହଟ ନାମକ ବ୍ୟକ୍ତି କହୁଛି, ସେହି ଆମ୍ବ ବୃକ୍ଷଟି ତାହାର । ହେ ହଜୁର୍, ଏତେ ଯତ୍ନ, ଏତେ ପରିଶ୍ରମ କରି ବୃକ୍ଷଟିକୁ ବଂଚାଇ ରଖିଥିଲି, ସେଥିରେ ଫଳ ଅନେକ ହୋଇଥିବାରୁ ଲୋଭ ବଶତଃ ହଟ ମୋର ବିରୋଧ ହୋଇ ଆମ୍ବବୃକ୍ଷଟି ତା’ର ବୋଲି ଦାବି କରୁଅଛି । ଏହାର ଉଚିତ୍ ନ୍ୟାୟ ନିମନ୍ତେ ମୁଁ ଆପଣଙ୍କ ନିକଟକୁ ଆସିଛି ।
ସମ୍ରାଟ୍ ନଟଠାରୁ ଏକଥା ଶୁଣନ୍ତେ ବିରବଲଙ୍କୁ ପାଖକୁ ଡାକି କହିଲେ, ହେ ବିରବଲ ଆପଣ ଏହାର ବିଚାର କରନ୍ତୁ ।
ସମ୍ରାଟଙ୍କଠାରୁ ଆଦେଶ ପାଇବା ପରେ ବିରବଲ ନଟକୁ ପୁଣି ତାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଡାକି ପଠାଇବାରୁ ନଟ ଆସି ବୀରବଲଙ୍କ ନିକଟରେ ହାଜର ହୋଇଗଲେ । ବିରବଲ ତାଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ – ତୁମେ ସତ କରି କୁହ ଯେ ତୁମର କହୁଥିବା ଆମ୍ବ ଗଛ ତୁମ୍ଭର ବୋଲି ଆଉ କିଏ ପ୍ରମାଣ ଦେଇପାରିବ ।
ବିରବଲଙ୍କଠାରୁ ଏକଥା ଶୁଣି ନଟବର କହିଲା, ହଜୁର୍ । ମୋର ସେହି ଆମ୍ବଗଛ ନିଜର ବୋଲି ସେହି ବୃକ୍ଷକୁ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ଜଗୁଥିବା ମୋର ଚୌକିଦାର ପ୍ରମାଣ ଦେବ ।
ଏହାପରେ ଦୂତକୁ ପଠାଇ ହଟକୁ ଡକାଇ ଆଣିଲେ ବିରବଲ । ଦୂତ ସହିତ ହଟ ଆସି ଦରବାରରେ ହାଜର ହୋଇଯିବା ପରେ ବିରବଲ ହଟକୁ ସେହି ଆମ୍ବ ବୃକ୍ଷ କଥା ପଚାରନ୍ତେ ହଟ କହିଲା, ମୁଁ ଆଦୌ ମିଥ୍ୟା କହୁନାହିଁ ଆଜ୍ଞା । ସେହି ଆମ୍ବ ବୃକ୍ଷ ମୋର । ମୁଁ ତା’ର ଯତ୍ନ ସଦାସର୍ବଦା ନେଉଅଛି ।
