ଗାଈର ଘିଅ ପାଇଁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ମାଧବ ପାଖକୁ ଧାଇଁଲେ । କାରଣ କେବଳ ତା’ ପାଖରେହିଁ ବିଶୁଦ୍ଧ ଘିଅ ମିଳିବ । ସେତେବେଳେ ଜମିଦାରଙ୍କ ଯଜ୍ଞ ଆଉ ମାତ୍ର ଦଶଦିନ ବାକି ଥାଏ । ମାଧବ ଇତିମଧ୍ୟରେ ଦଶଟି ଗରାରେ ଘିଅ ଭର୍ତ୍ତି କରି ରଖିସାରିଥାଏ । ଏବେ ଜମିଦାରଙ୍କ ବନ୍ଧୁଙ୍କର ଗାଈଘିଅରେ ଆବଶ୍ୟକତା ପଡିଲା । ଏବେ ପୁଣି ସେ ଆଉ କ’ଣ କରନ୍ତି? ନାହିଁ ବୋଲି କହିଲେ ହୁଏତ ଜମିଦାର ମଧ୍ୟ ରାଗିବେ । ଅଳ୍ପଟିକିଏ ହେଲେବି ତାହା ଚଳିବ ନାହିଁ ।
ଏ ବିଷୟରେ ମାଧବ ବହୁତ ଚିନ୍ତାକରି ଶେଷକୁ ଗୋଟିଏ ଘିଅଭର୍ତ୍ତି ଗରା ତାକୁ ଦେଇଦେଲା ଏବଂ ପୁଣି ଗୋଟିଏ ଗରା ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବା ପାଇଁ ଲାଗିପଡିଲା; କିନ୍ତୁ ତା’ର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ହେଉ ବା ଭଗବାନ୍ଙ୍କର ପରୀକ୍ଷା ହେଉ, ସେହି ଶେଷଗରାଟି ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ପାରିଲା ନାହିଁ । ସେ କିଂକର୍ତ୍ତବ୍ୟବିମୂଢ ହୋଇ ପୁରୋହିତଙ୍କୁ ଯାଇ ସମସ୍ତ ଘଟଣା କହିଲା ।
ପୁରୋହିତ ସବୁକଥା ଶୁଣିବା ପରେ ଅଳ୍ପ ହସି କହିଲେ, “ମାଧବ, ତୁମର ବିଶ୍ୱସ୍ତତା ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଶଂସନୀୟ । ତୁମ ସ୍ଥାନରେ ଆଉ କେହି ହୋଇଥିଲେ, ସେ ନିଶ୍ଚୟ ମଇଁଷି ଦୁଧରେ ଘିଅ ତିଆରି କରି ଗାଈର ଘିଅ ସହିତ ମିଶାଇ ଦେଇଥା’ନ୍ତା । ଭୂମି, ସୁନା, ତିଳ, ଶସ୍ୟ, ଲୁଣ, ଗୁଡ, ବସ୍ତ୍ର, ରୂପା ଓ ଗାଈ ଏସବୁ ହେଲା ନଅଟି ଦାନ । କୁହାଯାଏ କି ଘିଅକୁ ନେଇ ଦଶଟି ଦାନ, ତୁମେ ବ୍ୟବସାୟ କଲେ ମଧ୍ୟ ଦେବ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଘିଅ ଦେଇ ପୁଣ୍ୟ ଅର୍ଜନ କରୁଛ । ମୁଁ ଏବେ ତୁମକୁ ଯଜ୍ଞ ବିଷୟରେ କିଛି କହିବି । ପ୍ରକୃତରେ ଏହି ଯଜ୍ଞ ପାଇଁ ନଅ ଗରା ଘିଅ ଦରକାର । ମୁଁ ଭାବିଲି କି ନବଗ୍ରହଙ୍କୁ ଶାନ୍ତି କରିବାକୁ ହେଲେ ବେଳେ ବେଳେ ଯଜ୍ଞରେ ଅଧିକ ଘିଅ ଲାଗିପାରେ । କେବଳ ସେଇଥିପାଇଁ ମୁଁ ଦଶଗରା ଘିଅ ମାଗିଥିଲି । ଏକଥା ତୁମେ ଆଉ କାହାକୁ ମଧ୍ୟ କହିବ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ତୁମ ନିକଟରେ ଯେତିକି ଘିଅ ଅଛି ତାହା ଯଜ୍ଞ ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ । ଦଶମଗରାର ଘିଅ ଯଦି ଜମିଦାରଙ୍କ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହେଲା, ବୁଝିବ ଯେ ରୋଗନିବାରଣ ସକାଶେ ଏହି କାମ ଦେବତାଙ୍କ ଇଚ୍ଛାରେ ହୋଇଛି ।”
ଏହାପରେ ମାଧବ ପୁରୋହିତଙ୍କୁ ପ୍ରଣାମ କରି ଘରକୁ ଫେରିଲା । ନବଗ୍ରହ ଶାନ୍ତି ଯଜ୍ଞ ମଧ୍ୟ ହୋଇଗଲା । ଯଜ୍ଞ ଫଳ ଯୋଗୁଁ ହେଉ ବା ଜମିଦାରଙ୍କ ଭାଗ୍ୟ ଫଳ ଯୋଗୁଁ ହେଉ ଜମିଦାରଙ୍କର ସମସ୍ତ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ ହୋଇଗଲା ।
ଯଜ୍ଞ ହେବାର ଦୁଇଦିନ ପରେ ଅନ୍ୟଗ୍ରାମରୁ ଜଣେ ଲୋକ ଗରା ଭର୍ତ୍ତିକରି ଘିଅ ନେଇ ଆସି ମାଧବକୁ ଦେଲା । ମାଧବ ସେହି ଘିଅର ସଦୁପଯୋଗ ବିଷୟରେ ବହୁତ ଚିନ୍ତା କଲା । ଶେଷକୁ ସେ ପୁରୋହିତଙ୍କ ପାଖକୁ ଯାଇ କହିଲା, “ମହାଶୟ, ମୋତେ ପୁଣି ସୁଯୋଗ ମିଳିଛି । ଆପଣହିଁ ଏହି ଘିଅକୁ ଦାନ ରୂପରେ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତୁ ।”
ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭକ୍ତିର ସହିତ ମାଧବ ଅନୁରୋଧ କରିଥିବାରୁ ପୁରୋହିତ ଆଉ ନାହିଁ କରି ପାରିଲେନି । ସେ ମାଧବର ସେହି ଦାନକୁ ସ୍ୱୀକାର କଲେ ।
ମାଧବର ଏହି ଦାନ କଥା ସମସ୍ତେ ଜାଣିଲେ । ଶେଷକୁ ତାହା ଯାଇ ଜମିଦାରଙ୍କ କାନରେ ମଧ୍ୟ ପଡିଲା । ସେ ଦିନେ କୌତୁହଳବଶତଃ ଛୋଟ ସଭାଟିଏ ଡାକିଲେ ଓ ମାଧବ ଏବଂ ପୁରୋହିତ ମଧ୍ୟ ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ ।
ପ୍ରଥମେ ଜମିଦାର କହିଲେ, “ପୁରୋହିତ ତ ନବଗ୍ରହ ଶାନ୍ତି ପାଇଁ ଯଜ୍ଞ କଲେ ଓ ଦଶଗରା ଘିଅ ମଗାଇଲେ । କିନ୍ତୁ ମାଧବ ନଅଟି ଘିଅଗରା ଦେଇଛି ଓ ପୁରୋହିତ ମଧ୍ୟ କିପରି ସେଇଥିରେ କାମ ଚଳାଇଲେ? ସେଇଟା ଠିକ୍ ଅଛି; କିନ୍ତୁ ମୋର ଟିକିଏ ସନ୍ଦେହ ହେଉଛି ଯେ ମାଧବ ଓ ପୁରୋହିତ ମିଳିମିଶି କିଛି ଗୋଟାଏ ଗୋଳମାଳ ନିଶ୍ଚୟ କରିଛନ୍ତି । କ’ଣ ମାଧବ? ମୋ କଥା ସତ?”
ଏକଥା ଶୁଣି ମାଧବ ହାତ ଯୋଡି ଜମିଦାରଙ୍କୁ କହିଲା, “ମୋର ବିଶ୍ୱାସ ଅଛି ଯେ କଷ୍ଟ ହେଲେ ଭଗବାନ ମଧ୍ୟ ଆସି ରକ୍ଷା କରିବେ । ପୁରୋହିତଙ୍କୁ ପଚାରି ମୁଁ ଦଶମ ଗରାଟି ଆପଣଙ୍କ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ଔଷଧ ପାଇଁ ଦେଇଛି । ଏବେ ମୁଁ ଯେଉଁ ଗରାଟି ପୁରୋହିତଙ୍କୁ ଦାନ ଦେଇଛି ସେଇଟି ମୋର ଜଣେ ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବ ଦୂରରୁ ମୋ ପାଖକୁ ପଠାଇଥିଲେ । କାରଣ ଏହି ଘିଅ ମୁଁ ଅନ୍ୟ ଏକ ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ପାଖକୁ ପଠାଇଥିଲି । ତାଙ୍କର କାମ ପାଇଁ କିଛି ରଖି ଅତିରିକ୍ତ ଏକ ଗରା ଘିଅକୁ ସେମାନେ ମୋ ଘରକୁ ଫେରାଇ ପଠାଇଥିଲେ ଏବଂ ସେହି ଘିଅକୁ ମୁଁ ପୁରୋହିତଙ୍କୁ ଦାନ ଦେଲି ।” ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ମୋର ହୁଏତ ଭୁଲ୍ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏହା ପଛରେ ଆପଣଙ୍କୁ ଅସମ୍ମାନିତ କରିବା ମୋର କୌଶସି ଅଭିପ୍ରାୟ ନାହିଁ ।”
ମାଧବର କଥା ଶୁଣି ସଭାସ୍ଥ ବ୍ୟକ୍ତିଗଣ ବଡ ଖୁସି ହୋଇ କରତାଳି ଦେଲେ । ଜମିଦାର ମଧ୍ୟ ତାକୁ ବହୁତ ପ୍ରଶଂସା କଲେ ।
