ବିଜୟନଗର ସହରରେ ଗୋଟାଏ ଡାକୁ ପ୍ରବଳ ହେଲା । ସେ ସହରର ମାନ୍ୟଗଣ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ଧନଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ଘରୁ ନିୟମିତ ଚୋରି କରୁଥାଏ ।
ରାଜା କୃଷ୍ଣଦେବରାୟ ପ୍ରାୟ ସବୁଦିନେ ଦରବାରରେ ତାଙ୍କ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ପଚାରୁଥାନ୍ତି – ଡାକୁ ଧରିବା ଦିଗରେ କେହି ସଫଳ ହୋଇଛନ୍ତି କି ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ସବୁଦିନେ ସେ ଖବର ପାଉଥାନ୍ତି କି ନା, ସେ ଦିଗରେ କିଛି ବି କରାଯାଇ ପାରିନାହିଁ ।
ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନରେ କଟୁଆଳ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ମୁହଁ ଶୁଖି ଯାଉଥାଏ । ଫଳରେ ସେମାନେ ମୁଣ୍ଡ ତଳକୁ କରି ଠିଆ ହୋଇ ରହୁଥାନ୍ତି ।
ଦିନେ ରାଜାଙ୍କ ବିଖ୍ୟାତ୍ ବିଦୂଷକ ତେନାଲିରମନ୍ କହିଲେ, “ମହାରାଜ, ସାଧାରଣ ଗୁପ୍ତଚର ବା କର୍ମଚାରୀମାନେ ଏଭଳି ଡାକୁକୁ ଆଦୌ ଧରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଏ ପ୍ରକାର ଡାକୁକୁ ଧରିବା ସକାଶେ ମନ୍ତ୍ରଶକ୍ତି ଦରକାର ।”
ରାଜାଙ୍କ କଟୁଆଳ ଏହା ଶୁଣି ବିରକ୍ତ ହୋଇ କହିଲେ, “କ’ଣ ଅବାନ୍ତର କଥା କହୁଛ ବୟସ୍ୟ! ମନ୍ତ୍ରଶକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ଯଦି ଡାକୁ ଧରି ହେବ, ତେବେ ସେ ମନ୍ତ୍ର କ’ଣ କହୁନା?”
ତା’ପରେ ସେ ବିଦୂଷକ ଗମ୍ଭୀର ହୋଇ ଉତ୍ତର ଦେଲେ “ଏଡେ ସହଜରେ କହିଦେବି?”
ତାଙ୍କ କଥା ଶୁଣି କଟୁଆଳ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଲେ “ଯଦି ତମକୁ ସେ ମନ୍ତ୍ର ଜଣା ଅଛି, ତେବେ ତମେ ନିଜେ ଧରୁନାହଁ? ସେପରି କଲେ ମୁଁ ତା’ହେଲେ ତମକୁ ମୋ କଟୁଆଳ ପଦ ଛାଡିଦେବି ।”
ତହୁଁ ବିଦୂଷକ କହିଲେ “କଟୁଆଳ! ତମେ ବୋଧେ ଭୁଲିଯାଉଛ ଯେ ମୁଁ ରାଜାଙ୍କ ବିଦୂଷକ ପଦରେ ଅଛି । ଏବେ ପୁଣି ମୁଁ କେଉଁ ଗରଜରେ କଟୁଆଳ ହେବି? ବରଂ ତମେ ଯଦି ତମ ବର୍ଷକର ଦରମା ମୋତେ ଦେଇଦେବ, ତେବେ ମୁଁ ମୋ ମନ୍ତ୍ରଶକ୍ତିର ପରିଚୟ ଅବଶ୍ୟ ଦେଇପାରେ ।”
